Προεκλογικά μεζεδάκια και πάλι

Προεκλογικά, επειδή αύριο ψηφίζουμε, «και πάλι» επειδή κι άλλες φορές έχω βάλει αυτόν τον τίτλο, άλλες παραμονές εκλογών. Κι αν δεν βγει κυβέρνηση από τούτες τις εκλογές και  έχουμε σύντομα και νέες εκλογές, πράγμα που απεύχομαι, ίσως το επόμενο εκείνο άρθρο να έχει τίτλο «…και πάλι και πάλι» -αν μείνουμε εκεί και δεν κάνουμε και τρίτες ή τέταρτες εκλογές.

Προεκλογικά λοιπόν τα μεζεδάκια, και πράγματι η πιατέλα μας έχει κάμποσα παρμένα από τον προεκλογικό αγώνα, αλλά το κυρίως πιάτο, για  να το πω έτσι, αφορά άλλον θεσμό, που δεν περνάει τώρα από τη  λαϊκή βάσανο παρά το φθινόπωρο: εννοώ τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, η κακοδιατυπωμένη ατάκα του οποίου για την  Πολιτεία του Πλάτωνα («που την έχουμε επιχωματώσει»), που την είχα «επί του πιεστηρίου» συμπεριλάβει στο άρθρο του προηγούμενου Σαββάτου, έδωσε λαβή για ένα καλοδεχούμενο ξέσπασμα ανώνυμου χιούμορ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Κι έτσι, όλοι άρχισαν να βάζουν τον Μπακογιάννη  να ερμηνεύει κατά λέξη τίτλους λογοτεχνικών, θεατρικών και κινηματογραφικών έργων, όπως στο εδώ μιμίδιο.

Ανθολογώ:

Ο Μπακογιάννης έχει ακούσει το δίσκο της Φαιστού, σε βινύλιο

-Δυνατός και στα μαθηματικά ο Μπακογιάννης αφού ξέρει πόσο κάνει Επτά επί Θήβαις!

-Υποψήφιος ξανά για Δήμαρχος ο Μπακογιάννης, όχι όμως στο Δήμο Αθηναίων, αλλά  στις Ακυβέρνητες Πολιτείες!

-Ο Μπακογιάννης γνωρίζει σε ποια τράπεζα έχει καταθέσει ο Μαρξ το Κεφάλαιο.

-Ο Μπακογιάννης έχει πάει στην κηδεία μετά το Θάνατο του εμποράκου.

-Ο Μπακογιάννης ήταν ένορκος στη Δίκη του Κάφκα

-Ο Μπακογιάννης ξέρει ποιος  είναι ο ανιψιός της Θείας Κοινωνίας

Και άλλα, λιγότερο πετυχημένα, ή με διαφορετική στόχευση, πχ «Ο Μπακογιάννης  έχει χαϊδέψει  τη Γάτα του Σρέντινγκερ», που ίσως ταίριαζε περισσότερο στον Τσακ Νόρις.

* Αλλά  ίσως το εντυπωσιακότερο ήταν η ανάρτηση των εκδόσεων  Κάκτος στο Φέισμπουκ, εξαιρετικό τρολαρίσματος σε συνδυασμό με μάρκετινγκ:

Μην ψάχνετε την Πολιτεία του Πλάτωνα σε ανασκαφές. Την έχουμε εμείς εδώ, στις Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, καθαρή και καθόλου επιχωματωμένη

(Ναι, το ξέρω,  η μετάφραση του Σκουτερόπουλου θεωρείται πιο έγκυρη).

* Νομίζω την  περασμένη Τρίτη, είδα στον τοίχο φίλου στο Φέισμπουκ την εξής επισήμανση μαργαριταριού, που τη μεταφέρω εδώ:

Ο διευθυντής ειδήσεων της ΕΡΤ, ο Γιάννης Τρουπής, πριν λίγο πέταξε ένα μεγαλοπρεπέστατο «μεσούσης του καλοκαιριού». Και σ’ ανώτερα κύριε Τρουπή, οι ουρανοί είναι δικοί σας.

Για το «μεσούσης» (και μπιρμπίλης και μεμέτ αγάς) έχουμε βεβαίως ξαναγράψει.

* Κατάχρηση εισαγωγικών σε άρθρο για την οικονομία και τις εκλογές:

Σφοδρή διαμάχη έχει ξεσπάσει για το κατά πόσον οι συντελεστές ΦΠΑ, που ισχύουν για βασικά προϊόντα και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης ενισχύουν την ακρίβεια μετην Αντιπολίτευση και χθες να “σηκώνει” το θέμα, και την κυβέρνηση για άλλη μια φορά να υποστηρίζει ότι ο ΦΠΑ και οι έμμεσοι φόροι “γεννούν” έσοδα που κατανέμονται στη συνέχεια στοχευμένα.

Πάντως είναι γεγονός ότι στη χώρα οι έμμεσοι φόροι, οι πλέον άδικοι μια και επιβάλλονται οριζόντια, είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ, ενώ αντιπροσωπεύουν το 60% των φορολογικών εσόδων, κάτι που δεν “συνάδει” με τα όσα ισχύουν στην ΕΕ, όπου οι άμεσοι φόροι είναι εκείνοι που “υπερέχουν”. Μάλιστα το όλο θέμα έχει επανειλημμένα έχει βρεθεί στο “μικροσκόπιο” κριτικής ξένων οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, που ζητούν αποκατάσταση “φορολογικής” δικαιοσύνης.

Ας δεχτούμε, χάρη της συζήτησης, ότι τα εισαγωγικά της πρώτης παραγράφου, το «σηκώνει» το θέμα και  το «γεννούν» έσοδα δικαιολογούνται, αν και βέβαια δεν νομίζω ότι κάποιος που διαβάζει σηκώνει το θέμα (χωρίς εισαγωγικά)  σκέφτεται κάποιον  που πιάνει ένα θέμα και το σηκώνει ψηλά.

Πώς  όμως να δικαιολογηθούν  τα εισαγωγικά της δεύτερης παραγράφου; Ή σκέφτεται ο  συντάκτης πως το «συνάδω» μπορεί να  ερμηνευτεί κυριολεκτικά (συν+άδω, τραγουδώ μαζί με άλλον) στα νέα ελληνικά; Και τι νόημα έχουν τα εισαγωγικά στους φόρους που υπερέχουν; Ή στη φορολογική δικαιοσύνη;

* Συζητήθηκε αρκετά ένα πρόσφατο τουίτ του Αλέξη  Τσίπρα που μπαίνει στα χωράφια του ιστολογίου μας.

Υπάρχει μια λέξη που δε μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα: Φιλότιμο

λέει ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και πολύ με στενοχωρεί διότι χρησιμοποιώντας αυτό το ανόητο κλισέ ακυρώνει μια πολύ σωστή τοποθέτηση, το δεύτερο σκέλος του μηνύματός του: («Θα πληρώσει πολύ ακριβά…»)

Ανόητο και κλισέ, που το έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει διάφοροι, χωρίς όμως αυτό να το κάνει λιγότερο ανόητο. Και, επιπλέον, άκυρο, όπως έχουμε γράψει σε ειδικό άρθρο του ιστολογίου μας, όπου παραθέτουμε διάφορες αντίστοιχες λέξεις σε άλλες γλώσσες.

Στο τουίτ του Τσίπρα πολλοί επισήμαναν  δικαίως ότι είναι άστοχο αυτό το κλισέ -«σε λίγο θα μας πεις και για τη μία ψήφο της ελληνικής  γλώσσας», είπε καποιος. Κάποια χρήστρια έδωσε ένα παράδειγμα που δεν το είχα υπόψη μου: Η νορβηγικη λέξη ærekjær (άρεχιαρ) είναι συνθέτη των λέξεων ære = τιμή, και kjær = αγαπητός. Μαντέψτε τι σημαίνει.

Advertisement

Αβασίλευτα μεζεδάκια

Βεβαίως τα ονομάζω έτσι αφού όλη τη βδομάδα συζητάμε για τον Τέως, τον έκπτωτο βασιλιά Κωνσταντίνο και την κηδεία του, που θα γίνει μεθαύριο και θα μπορούσε να την έχει οργανώσει ο Σρέντινγκερ, αφού θα γίνει μεν «ιδιωτικά» και όχι με τιμές αρχηγού κράτους, αλλά σε μέρος της επιλογής της οικογένειας του μακαρίτη, με τελετή στη Μητρόπολη και, σύντομο έστω, λαϊκό προσκύνημα, με αναβαθμισμένη κυβερνητική παρουσία και με αξιόλογη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού για αστυνομική παρουσία, προετοιμασία του χώρου στο Τατόι κτλ.

Και αφού θα παραστεί ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στην κηδεία, είναι δίκαιο να πούμε ότι τη Δευτέρα θα κλάψει ο κάθε πικραμμένος.

Και ξεκινάμε με ένα μεγαμεζεδάκι σχετικό με τον μακαρίτη, που μας το προσφέρει απλόχερα το in.gr. Βάζω οθονιά μήπως και το διορθώσουν, αλλά αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το μακροσκελές άρθρο το λινκ είναι εδώ.

H πρώτη παράγραφος του αποσπάσματος είναι αριστούργημα:

Κατ’ αρχήν ο δεσμός είχε προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 1965, αλλά ο θάνατος του βασιλιά Παύλου Α’ της Ελλάδας στις 6 Μαρτίου 1964 επέσπευσε τα μεγαλεία.

Ποιος δεσμός; Ποια μεγαλεία;

Το άρθρο είναι ενυπόγραφο, το υπογράφει η συντάκτρια Έφη Αλεβίζου, αλλά και μόνο αυτή η παράγραφος φωνάζει από μακριά ότι πρόκειται για μετάφραση από κάποια γλώσσα.

Ποια γλώσσα; Όταν πιο κάτω διαβάζουμε ότι «απέκτησε δύο παιδιά, την Αλεξία της Ελλάδος και τον Πάμπλο», λες και γέννησε τον… Μιχάλη Ράπτη, υποψιαζόμαστε ότι το άρθρο έχει στραβομεταφραστεί από τα ισπανικά. Η υποψία μας ενισχύεται και από το «η Χούντα των συνταγματαρχών έλαβε χώρα στις 21 Απριλίου» και από το εξής φοβερό, εκτός οθονιάς:

…στις 18 Σεπτεμβρίου 1964, παντρεύτηκαν στον ορθόδοξο καθεδρικό ναό της Αγίας Μαρίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Αθήνα

Αυτό δεν είναι δυνατόν να το έχει γράψει Έλληνας. Στα ελληνικά δεν λέμε ‘Αγία Μαρία’, ενώ στα ισπανικά λένε Santa Maria, και επιπλέον, αν δεν έχουμε κατέβει από τον πλανήτη Άρη ξέρουμε ότι πρόκειται για τη Μητρόπολη!!

Και πράγματι το άρθρο είναι στραβομεταφρασμένο από το εξής ισπανικό άρθρο. Εκεί διαβάζουμε πράγματι ότι:

y el 18 de septiembre de 1964 se casaron en la catedral ortodoxa de Santa María de la Anunciación en Atenas. [Η Αγία Μαρία που λέγαμε!]

και ότι

En principio el enlace se había previsto para enero de 1965, pero el fallecimiento del rey Pablo I de Grecia el 6 de marzo de 1964 precipitó los fastos. [Enlace, ο γάμος αλλά και ο δεσμός, los fastos, η τελετή αλλά και τα μεγαλεία]

Δηλαδή η κ. Έφη Αλεβίζου πήρε ένα ισπανικό άρθρο, το στραβομετάφρασε και έβαλε φαρδιά-πλατιά το όνομά της χωρίς αναφορά της πηγής, απ’ όσο βλέπω. Λογοκλοπή λέγεται αυτό, αλλ’ ο θεός αγαπάει και τον Νικοκύρη.

* Κι άλλο ένα για την κηδεία. Σε δελτίο ειδήσεων του Κόντρα ακούμε (περί το 5.30 στο βίντεο) τη δημοσιογράφο να μας λέει ότι «έχουν προσκεκληθεί» ο τάδε και ο δείνα. Το είπε τουλάχιστον δύο φορές.

* Και συνεχίζουμε με ένα παλιότερο μεζεδάκι, ελαφρώς μπαγιάτικο αφού είναι χριστουγεννιάτικο, που όμως αξίζει να το δείτε, αφού σπάνια θα βρείτε κατσίκες σχεδιάστριες.

Σε ένα άρθρο για χριστουγεννιάτικες παραδόσεις, διαβάζουμε για ένα ξωτικό που παρέδιδε δώρα μέσω (!) ενός έλκηθρου που το είχαν σχεδιάσει κατσίκες!

Το αγγλικό πρωτότυπο, βέβαια, θα έλεγε drawn by…

Το έσερναν κατσίκες το έλκηθρο, δεν το σχεδίασαν!

* Κι ένα ακόμα μπαγιάτικο, που λόγω πληθώρας ύλης περίσσεψε από τα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας. Σε άρθρο για την παραίτηση του βουλευτή Χειμάρρα διαβάζουμε:

Ο Τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει πως ουσιαστικά παραιτήθηκε υπό το βάρος των προαναγγελθέντων αποκαλύψεων για την εικονική μεταβίβαση της δεύτερης εταιρείας του, SMART IKE.

Μεζεδάκια από το Κορωπί

Μια και σήμερα είναι η παραμονή των Χριστουγέννων, θα περίμενε κανείς πως ο τίτλος του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου θα ήταν κάτι σαν «Μεζεδάκια της παραμονής». Προχτές ωστόσο προστέθηκε στην πιατέλα μας ένα αριστούργημα που δίκαια οικειοποιείται τον τίτλο, μια υπερπαραγωγή κοτσάνας, που αν ήταν κινηματογραφική ταινία θα είχε τίτλο Ζαμέ στο Κορωπί.

Εννοώ βέβαια τις δηλώσεις που πραγματοποίησε στις Βρυξέλλες ο κ. Μιχάλης Δημητρακόπουλος, δικηγόρος της Εύας Καϊλή, στις οποίες ακούγεται να σκοτώνει διαδοχικά πρώτα τη γαλλική και μετά την αγγλική γλώσσα. Ακούστε τον:

Μαντάμ Eva Kaili ετ ενοσάν, λέει. Ελ ν’ α ζαμέ ετέ Κορωπί.

Και συνεχίζοντας στα αγγλικά, σι ιζ άινοσεντ.

Βεβαίως, η Καϊλή είναι γυναίκα, οπότε αν είναι αθώα στα γαλλικά είναι innocente, που προφέρεται ινοσάν-τ. Και αν ποτέ δεν δωροδοκήθηκε, elle n’a jamais été corrompue, κορομπύ.

Όσο για το άινοσεντ, ίσως προέρχεται από το I no cent.

Το αστείο είναι ότι σε προηγούμενες δηλώσεις του ο κ. Δημητρακόπουλος είχε πει ότι ευτυχώς ξέρει Γαλλικά κι έτσι θα μπορέσει να αντεπεξέλθει -ή κάτι ανάλογο. Το περίεργο, πάλι, είναι για ποιο λόγο δεν άφησε τις δηλώσεις στον Βρυξελλιώτη συνάδελφό του.

Ας ελπίσουμε όμως η νομική κατάρτιση του κ. συνηγόρου να είναι καλύτερη από τη γαλλομάθειά του.

* Και συνεχίζουμε με μια υπέροχη περίληψη ταινίας στο ερτφλιξ («Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ»).

«Η Καταρίνα Μπλουμ νεαρή, ελκυστική, έξυπνη, ευαίσθητη – ερωτεύεται σε ένα καρναβαλικό πάρτι έναν νεαρό ριζοσπάστη παραβάτη του νόμου που διαφεύγει από την αστυνομία. Η σύντομη σχέση της με έναν κυνηγημένο άνδρα την φέρνει υπό αστυνομική παρακολούθηση και την καθιστά το σκληρά εκμεταλλευόμενο αντικείμενο φτηνού εντυπωσιασμού των εφημερίδων. Παρουσιάζεται στα πρωτοσέλιδα μιας καθημερινής εφημερίδας μεγάλης πόλης, παρουσιάζεται ως πόρνη, άθεη, συμπαθής κομμουνίστρια, γίνεται στόχος ανώνυμων τηλεφωνημάτων και επιστολών, η ακεραιότητα των σεξουαλικών προαγωγών είναι τόσο βαθιά που ξεπερνά ακόμη και τη θέλησή της να επιβιώσει, που πυροβολεί τον προσβλητικό δημοσιογράφο.»

Πασχαλινά μεζεδάκια και για φέτος

Πασχαλινά, μια και αύριο είναι Πάσχα. Και «και για φέτος» επειδή κι άλλες φορές έχω χρησιμοποιήσει παρεμφερή τίτλο, μια και συμβαίνει αρκετά συχνά, τόσα χρόνια που έχουμε το ιστολόγιο, το Πάσχα να πέφτει Κυριακή. Πέρυσι και πρόπερσι το αντίστοιχο άρθρο το είχα τιτλοφορήσει «Κορονολαμπριάτικα» και «Κορονοπασχαλινά», αφού οι γιορτές, ιδίως το 2020, σημαδεύτηκαν από την πανδημία, αλλά φέτος η πανδημία έχει λήξει, ή για να το πω πιο σωστά την  έχουμε λήξει επειδή θέλουμε να λήξει. Και όχι μόνο εδώ στην Ελλάδα, μα παντού. Φίλος πανεπιστημιακός μού έλεγε ότι θα ήθελε να δώσει μιαν ανακοίνωση σε ένα συνέδριο στη Γαλλία, αλλά οι διοργανωτές επιμένουν σε αυτοπρόσωπη παρουσία τουλάχιστον ενός από τους συγγραφείς των ανακοινώσεων. Η διαφορά της Γαλλίας και γενικά της Εσπερίας από την Ελλάδα είναι ότι εδώ βρισκόμαστε στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στον αριθμό των πρόσφατων απωλειών και μεταξύ των χωρών της παλιάς ΕΕ στον αριθμό των από καταβολής απωλειών. Αλλά, λέει το αφήγημα, φταίει ότι εμείς μετράμε όλες τις απώλειες.

Αυτά όμως θα τα πούμε άλλη φορά. Ξεκινάμε τώρα τα μεζεδάκια μας με μια μνημειώδη γκάφα του Σκάι σε ένα πρόσφατο άρθρο για ένα από τα πιο συζητημένα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας. 

Όπως βλέπετε, το άρθρο υπόσχεται «φωτογραφίες της ρωσικής ναυαρχίδας πριν βυθιστεί». Και πραγματι, στην πρώτη φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο, βλέπουμε το ρωσικό πολεμικό να έχει γείρει, να έχει πάρει τη μοιραία κλίση.

Αν όμως προσέξουμε καλά την εικόνα, λιγάκι πιο δεξιά από το «ρωσικό θηρίο» βλέπουμε ένα μικρό πραγματάκι. Τι είναι; Μήπως ρυμουλκό ή πιλοτίνα;

Ρυμουλκό είναι, κατά κάποιο τρόπο, αλλά όχι σκάφος. Αν κόβει το μάτι σας, ή αν μεγεθυνετε τη φωτογραφία, θα δείτε ότι είναι… τρακτέρ!

Τι συνέβη; Απλούστατα, η φωτογραφια είναι φωτοσοπημένη.

Στον επικοινωνιακό πόλεμο που διεξάγεται στο Διαδίκτυο, παράλληλα με τον πραγματικό, η βύθιση του Μοσκβά έδωσε λαβή για αμέτρητα αστεία και μιμίδια.

Ας πούμε, κάποιοι έγραψαν ότι το ηρωικό Μοσκβά πήρε προαγωγή σε υποβρύχιο, ή ότι η Operation Z πέρασε σε δεύτερη φάση, Operation Ctrl-Z.  Και ανάμεσα στα μιμίδια εμφανίστηκε και αυτό που βλέπετε, με ένα τρακτέρ να σέρνει τη ναυαρχίδα, σε μίμηση των (πραγματικών) φωτογραφιών που έδειχναν τρακτέρ να σέρνουν αχρηστευμένα ρωσικά τανκς ή θωρακισμένα οχήματα.

Ο συντάκτης του Σκάι, λοιπόν, αντί να πάρει την αυθεντική φωτογραφία, διάλεξε τη φωτοσοπιά, χωρίς να προσέξει ότι η φωτογραφία είναι πειραγμένη! Άλλο ένα θύμα βατραχιάς, λοιπόν!

[Βατραχιά, η: Όταν (οΘντκ) σοβαροί ειδησεογραφικοί ιστότοποι αντλούν ύλη από τρολοσάιτ τύπου Βατράχι, χωρίς να παίρνουν είδηση ότι πρόκειται για πλάκα]

* Και συνεχίζουμε με Αστερίξ.

Πριν από 6 μήνες περίπου, είχαμε παρουσιάσει στο ιστολόγιο, σε… πανελλήνια πρώτη, την καινούργια περιπέτεια του Αστερίξ, ο Αστερίξ και ο γρύπας.

Πριν από μερικές μέρες, η περιπέτεια κυκλοφόρησε και στα ελληνικά. Δεν το είχα πάρει είδηση, αλλά είδα ανάρτηση φίλου στο Φέισμπουκ, ο οποίος μάλιστα με ταγκάρισε, όπως λένε, αγανακτισμένος από δυο λάθη που είχε βρει στο πρώτο καρέ του κόμικ, που το βλέπετε εδώ.

Για κάποιο περίεργο λόγο, η Χίμαιρα (Chimère στα γαλλικά) γράφεται… Χείμερα, λες και ετυμολογείται από τη χειμερινή περίοδο, αλλά το χειρότερο είναι που η Άρπυια (Harpie στα γαλλικά) έχει αποδοθεί… Χάρπη!!

Όπως είπα στον φίλο, το λάθος είναι αδικαιολόγητο και ακατανόητο. Κρατάω μια πολύ μικρή επιφύλαξη, διότι δεν έχω πρόχειρο το πρωτότυπο, μήπως και υπάρχει κάποιο λογοπαίγνιο ή κάτι ανάλογο, αλλά μάλλον πρόκειται για λάθος, για ανεξήγητο λάθος.

* Κι άλλο μεταφραστικό, που μου το έστειλε φίλος την περασμένη Παρασκευή ενώ είχε κλείσει το άρθρο της περασμένης εβδομάδας. Στους υποτίτλους της ταινίας Ο Πεταλούδας, που προβλήθηκε στην Ερτφλιξ, όπως μου λέει, πρόσεξε δυο μαργαριτάρια.

Το πρώτο: «The bastards gave you life» (=τα καθάρματα σου έριξαν ισόβια) μεταφράζεται «τα καθάρματα σου χάρισαν τη ζωή»!!!

Τέτοια καθάρματα μακάρι να είχαμε πολλά…

Μίζεροι, βρόμικοι και κακοί

O τίτλος του άρθρου είναι παραλλαγή του τίτλου της ταινίας του Έτορε Σκόλα «Βίαιοι, βρόμικοι και κακοί» (Brutti, sporchi e cattivi) με τον Νίνο Μανφρέντι, που πήρε βραβείο στις Κάννες το 1976, μόνο που αντικατέστησα το πρώτο επίθετο με ένα άλλο, που ακούστηκε τις τελευταίες μέρες, και που γι’ αυτό σκοπεύω να λεξιλογήσω. Οπότε, το άρθρο δεν θα είναι σινεφίλ, απλώς ο τίτλος κλείνει το μάτι (ταιριάζει κιόλας διότι στη συγκεκριμένη ταινία ο πρωταγωνιστής ήταν υποτίθεται μονόφθαλμος).

Βέβαια, εμείς εδώ είμαστε ιστολόγιο με πετριά για τα γλωσσικά, οπότε δεν αποκλείω να γίνει και κάποιο σχόλιο για την ορθογραφία της δεύτερης λέξης του τίτλου -και για να σας προλάβω σας παραπέμπω στο περσινό μας άρθρο με τίτλο Γιατί βρόμικος; Είπαμε, το σημερινό άρθρο εστιάζεται στην πρώτη λέξη του τίτλου.

Συζητήθηκε πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτυωσης η απόφαση του δημάρχου Αθηναίων να ανατεθεί η πρωτοχρονιάτικη συναυλία, που φέτος θα γίνει χωρίς κοινό λόγω κορονοϊού, στον Σάκη Ρουβά.

Το κόστος της εκδήλωσης, 215.000 ευρώ (ενδεχομένως συν ΦΠΑ), σε συνδυασμό με την πολύ μικρή διάρκειά της, μόλις 17 λεπτά, προκάλεσαν εύλογες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου κυκλοφόρησαν μιμίδια που συγκρίνουν την αμοιβή του Ρουβά με τον μισθό του Λέο Μέσι στην Παρί Σεν Ζερμέν, ενώ, όπως θα περίμενε κανείς μέσα σε συνθήκες πανδημίας, είδα πάνω από ένα τουίτ να στηλιτεύει το γεγονός ότι μέσα σε 17 λεπτά ο Σάκης Ρουβάς θα εισπράξει όσα σε 10 χρόνια ένας εντατικολόγος.

Βέβαια, δεν θα εισπράξει ο Ρουβάς το ποσόν αυτό. Οι 215.000 (με ή χωρίς ΦΠΑ) είναι το κόστος όλης της εκδήλωσης και από το ποσόν αυτό θα πληρωθούν όλοι οι συντελεστές της. Η υπερβολή αυτή είναι απολύτως αναμενόμενη στη σάτιρα, αλλά σωστά επισημάνθηκε στην απάντηση της Τεχνόπολης, που παρέθετε στοιχεία από προηγούμενες πρωτοχρονιάτικες εκδηλώσεις για να υποστηρίξει ότι η φετινή δεν θα είναι κάτι το προκλητικό.

Ο δήμαρχος Αθηναίων θα μπορούσε να απαντήσει κάπως έτσι, τεκμηριωμένα και λογικά, αλλά προτίμησε να επιτεθεί σε όσους τον επέκριναν, θεωρώντας ότι «Οι διαμαρτυρίες για τον στολισμό της Αθήνας και το κόστος της Πρωτοχρονιάτικης γιορτής είναι κάτι σαν τα κάλαντα. Έθιμο των ημερών. Κάθε χρόνο τα ίδια» και ότι «Κι ας μείνουν μίζερα κι ανούσια κάποιοι να φαρμακώνονται από τα λόγια τους».

Μίζεροι λοιπόν αυτοί που διαμαρτύρονται. Η λέξη έχει ενδιαφέρον. Μίζερος είναι, σύμφωνα με το ΜΗΛΝΕΓ, προκειμένου για πρόσωπα, εκείνος που «μεμψιμοιρεί, γκρινιάζει, δεν ικανοποιείται με τίποτα». Τη φράση τη χρησιμοποιούν συχνά γονείς για τα παιδιά τους, παραπονούμενοι πως είναι «μίζερα στο φαΐ».

Αρνητής, λέξη της επικαιρότητας

Πλησιάζει ο Δεκέμβριος, η εποχή των απολογισμών, και εκτός απροόπτου το ιστολόγιο θα διοργανώσει και φέτος τον διαγωνισμό για τη Λέξη της Χρονιάς, για δωδέκατη φορά (ζωή νάχουμε). Δεν ξέρω ποια λέξη θα πρωτεύσει φέτος, αλλά βέβαια θεωρώ σίγουρο πως θα έχει κάποια σχέση με την πανδημία.

Μια από αυτές τις λέξεις, που υπήρχε ήδη, αλλά έχει πάρει νέο σημασιακό εύρος και νέα διάδοση φέτος, είναι και ο αρνητής.

Βλέπω, ας πούμε, σε σημερινές ή πρόσφατες ειδήσεις:

Συνελήφθη ο αρνητής δικηγόρος. Γιατί αφέθηκε ελεύθερος ο αρνητής δικηγόρος. Πέθανε από κορονοϊό 57χρονος αρνητής στον Βόλο. Αδιόρθωτος ο πατέρας αρνητής στις Σέρρες.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, δεν προσδιορίζεται τι αρνείται ο αρνητής, ξέρουμε όμως ότι η άρνησή του έχει σχέση με την πανδημία και τα σχετικά μέτρα, το εμβόλιο, τα τεστ, την υποχρέωση για μασκοφορία κτλ. Πολύ συχνά άλλωστε δηλώνεται ρητά -ας πούμε η φωτογραφία που βλέπετε είχε λεζάντα «Ρασοφόρος αρνητής του εμβολίου διέκοψε τη σύνδεση…». Ή: Από ένθερμος αρνητής του κορονοϊού, ο … έγινε πιστός οπαδός των μέτρων και της προφύλαξης.

Σύμφωνα με το ΛΚΝ, αρνητής (θηλυκό: αρνήτρια) είναι «αυτός που αρνείται κάτι από πεποίθηση ή από χαρακτήρα: ~ της θρησκείας / της πατρίδας / των αξιών. ~ των φίλων / της αγάπης / του έρωτα. Στη σημερινή εποχή πλήθυναν οι αρνητές των αξιών του παρελθόντος. ~ στράτευσης.»

Προσέξτε τον τελευταίο όρο: αρνητής στράτευσης. Πράγματι, τις προηγούμενες δεκαετίες, η βασική χρήση του όρου «αρνητής» αφορούσε εκείνους που αρνούνταν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία. Υπήρχε μάλιστα και ο όρος «ολικός αρνητής», για όσους αρνούνταν και την εναλλακτική θητεία, που είχε θεσπιστεί απο μια περίοδο και μετά αντί για την ένοπλη. Ωστόσο, να προσέξουμε ότι σχεδόν πάντα χρησιμοποιόταν ολόκληρος ο όρος (δηλ. αρνητής στράτευσης) και σπάνια συντομευόταν σε «αρνητής» σκέτο.

Τρένο ή τραίνο; Πώς το γράφετε εσείς;

Τις μέρες αυτές κυκλοφορεί στο Φέισμπουκ ένα μιμίδιο, που το βλέπετε εδώ αριστερά.

— Πόσων ετών είσαι;

— Δεν ρωτάνε ηλικία σε μία κυρία

— Καλά. Γράψε μου λίγο σε ένα χαρτί τη λέξη «αβγά» και τη λέξη «τρένο» να δω κάτι.

Σημειώνω το κλισέ «να δω κάτι» που συνηθίζεται πολύ στα σόσιαλ, και που έχει αναφερθεί (αλλά μόνο σε σχόλιο) στο παλιότερο άρθρο μας για το κλισεδολόγιο του Φέισμπουκ, αλλά δεν θα σταθώ σε αυτό.

Όπως βλέπετε, στο μιμίδιο η ορθογραφία των λέξεων «αβγά» και «τρένο» θεωρείται δηλωτική της ηλικίας του γράφοντος. Υπονοείται δηλαδή ότι οι νεότεροι θα γράψουν «αβγά» και «τρένο» ενώ οι πιο ηλικιωμένοι «αυγά» και «τραίνο» -κι έτσι, η κυρία, που δεν θέλει να πει πόσων χρονών είναι, θα προδώσει τα χρόνια της γράφοντας «αυγά» και «τραίνο».

Φυσικά, το μιμίδιο είναι χιουμοριστικό -δεν έχει αξιώσεις επιστημονικής μελέτης. Ωστόσο, κάνει χιούμορ πατώντας πάνω σε κάτι που έχει μια βάση: αν κάποιος γράψει «τραίνο» είναι πιθανότερο να είναι πιο ηλικιωμένος από αυτόν που γράφει «τρένο». Πιθανότερο, αλλά όχι βέβαιο: εγώ, ας πούμε, γράφω «τρένο», κι αν με πείτε νέο θα σας κεράσω μπίρα (και όχι μπύρα).

Στο σημερινό άρθρο δεν θα ασχοληθώ με το δίλημμα «αυγό ή αβγό», παρά μόνο με το «τρένο ή τραίνο». Η επιλογή αυτή ίσως χαρακτηριστεί φυγομαχία, και μπορεί πράγματι να έχει στοιχεία φυγομαχίας, διότι κι άλλες φορές έχω υποσχεθεί να γράψω άρθρο για τον «πόλεμο των α*γών» χωρίς ως τώρα να έχω τηρήσει την υπόσχεση. Ωστόσο, αφενός το θέμα «αβγό ή αυγό» αξίζει πράγματι χωριστό άρθρο, αφού η αντιπαράθεση ξεκίνησε το μακρινό 1917 και υπάρχουν ενδιαφέροντα κείμενα της εποχής, και αφετέρου η περίπτωση δεν είναι ίδια με την «τρένο ή τραίνο», όπώς θα φανεί στη συνέχεια της συζήτησης.

Λοιπόν, τρένο ή τραίνο;

Μεζεδάκια πριν από την αλλαγή της ώρας

Παρεμφερείς τίτλους έχω χρησιμοποιήσει κι άλλες φορές σε άρθρα είτε του Μαρτίου είτε του Οκτωβρίου, αφού η ώρα αλλάζει κάθε χρόνο δυο φορές, την τελευταία Κυριακή του Μάρτη και μετά του Οκτώβρη.

Βέβαια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε αποφασίσει να σταματήσει από φέτος το έθιμο της αλλαγής της ώρας, όμως η απόφαση αυτή έπρεπε να επικυρωθεί από το Συμβούλιο, κάτι που δεν έγινε (ίσως και λόγω της πανδημίας), οπότε συνεχίζεται, μέχρι νεοτέρας, το πέρασμα από θερινή ώρα σε χειμερινή (και αντιστρόφως).

Εδώ που τα λέμε, επειδή το ψήφισμα του Κοινοβουλίου άφηνε στα κράτη μέλη να επιλέξουν αν θα υιοθετούσαν μονίμως τη χειμερινη ώρα ή τη θερινή, υπήρχε, θεωρητικά τουλάχιστον, το ενδεχόμενο να γίνει η ΕΕ ένα μωσαϊκό στο οποίο θα άλλαζε η ώρα με κάθε διέλευση από τα σύνορα. Τέλος πάντων, προσωπικά προτιμώ τη σημερινή κατάσταση, που ισχύει εδώ και πολλά χρόνια (από το 1976 αν δεν κάνω λάθος). Αν καθιερωθεί μονίμως θερινή ώρα, τον χειμώνα θα πηγαίνουμε στη δουλειά μέσα σε βαθύ σκοτάδι.

Αλλά ας προχωρήσουμε στα μεζεδάκια μας, με μια φωτογραφία που στέλνει φίλος από τη Θεσσαλονίκη, μια αυθεντική επιγραφή καταστήματος -ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, μπορεί να πει κανείς, μια και ένας Βροχίδης ασφαλώς είναι αρμόδιος για τις ομπρέλες που πουλάει και επιδιορθώνει.

(Περιέργως δεν έχουμε βάλει άρθρο με τέτοια σημαδιακά επώνυμα. Υπάρχει ένα πλούσιο σχετικό νήμα στη Λεξιλογία, που ξεκίνησε εδώ και πολλά χρόνια, αφού σε ένα από τα πρώτα σχόλιά του γίνεται λόγος για τον «νεαρό μπασκετμπωλίστα Καλάθη»).

* Η ακλισιά της εβδομάδας, σε άρθρο για τη ζωοκλοπή στην Κρήτη, με αναφορές στο σίριαλ Σασμός (δεν το βλέπω, ομολογώ).

Εκεί, διαβάζουμε ότι ο θεός Ερμής ήταν ο πρώτος ζωοκλέφτης, και ότι:

Όντας βρέφος δυό ημερών ξεκίνησε τις σκανταλιές. Ανέβηκε στα Πιέρια όρη νύχτα και έκλεψε τους «ιερούς βους», 50 ιερά βόδια που ανήκαν στον αδελφό του Απόλλωνα, και τα οδήγησε στην Κυλλήνη. Ο Απόλλωνας το ανακάλυψε, αλλά το Ερμής το αρνούνταν.

Αυτοί οι… βους φαίνεται πως μένουν άκλιτοι, ενώ τα βόδια μια χαρά κλίνονται. Αλλά βέβαια αν θέλεις μεταξωτές περισκελίδες πρέπει και να τις κουμαντάρεις ανάλογα. Η τελευταία πρόταση (το Ερμής το αρνούνταν) χαρακτηριστική της λειψής επιμέλειας που χαρακτηρίζει όλα σχεδόν τα σημερινά διαδικτυακά κείμενα, αν και το «αρνούνταν» ασφαλώς είναι θελημένο -αν και εγώ θα έβαζα «αρνιόταν».

Πάντως λίγο πιο κάτω οι… βους κλίνονται: ανταλλαγή των συμβολικών δώρων μεταξύ των θεών, της λύρας του Ερμή προς το Απόλλωνα και του μαστιγίου των Βοών, από τον Απόλλωνα προς τον Ερμή… αν και η τσαπατσουλιά συνεχίζεται (το Απόλλωνα).

* Συνεχίζουμε με ονόματα, αν και αυτή τη φορά έχουμε ένα ξένο επώνυμο, όχι δικό μας.

Η εικονιζόμενη υποστηρίζει ότι επειδή είναι πάρα πολύ έξυπνη δυσκολεύεται στις σχέσεις της, αλλά δεν θα το σχολιάσω αυτό τώρα. Δεν την ξέρω, κιόλας.

Ένας φίλος όμως, που την ξέρει, με πληροφορεί ότι πρόκειται για Αγγλίδα ηθοποιό, η οποία μάλιστα ονομάζεται Kate Beckinsale.

Ίσως το «μπέικιν πάουντερ» να επηρέασε και τη σχιζολεκτική μεταγραφή Μπέικιν Σέιλ.

(Θα περνούσε μπέικα η Μπέικιν αν είχε χαμηλότερο IQ).

* Και κάτι ακόμα. Προσέξτε τον μικρό υπέρτιτλο στην οθόνη: ΤΑ ΠΙΟ ΗΟΤ NEWS ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ SHOWBIZ.

Δεν θα παραπονεθώ για τη χρήση ξένων όρων, αλλά θα επισημάνω ότι το hot, όταν γράφεται με κεφαλαία, δεν διαφέρει από μια ελληνόγραπτη λέξη. Βέβαια, «ηοτ» δεν υπάρχει. Κάποτε είχαμε κάνει έναν διαγωνισμό να βρούμε τη μακρύτερη ακολουθία γραμμάτων που σχηματίζει υπαρκτή ελληνική λέξη αν διαβαστεί με το ελληνικό αλφάβητο και υπαρκτή αγγλική λέξη αν διαβαστεί με το λατινικό, με τον περιορισμό να μην πρόκειται για ομόρριζες λέξεις. Σίγουρα με 5 γράμματα υπάρχει το ATONE, ρήμα atone στα αγγλικά και κλητική στα ελληνικά.

* Και ένας τίτλος γλωσσοπλαστικός:

Το άρθρο έχει κάποιο ενδιαφέρον, αλλά εγώ στέκομαι στον τίτλο. Ο όρος «χρυσαυρίζει» μού φαίνεται σαν παιδιόπλαστος, σαν τις λέξεις που φτιάχνουν τα παιδιά, όταν ακόμα κατακτούν τη γλώσσα, ενώ θυμίζει και τις λέξεις που έφτιαχνε στο Πλαθολόγιο ο Λύο Καλοβυρνάς. Και αφού όποιος θησαυρίζει μαζεύει πολύ χρυσάφι, ή τουλάχιστον αυτό ίσχυε μια φορά κι έναν καιρό, φαίνεται σχεδόν λογικό το αποτέλεσμα -που μπορεί να είναι και είδος σαρδάμ.

* Σε ρεπορτάζ για τους συνωστισμένους εορτασμούς στη Θεσσαλονίκη, παρατηρήσαμε σε σχόλια προηγούμενου άρθρου, μιαν ανορθόδοξη μετοχή, που τη σημειώνω μια και δεν περιλαμβάνεται στο περσινό μας άρθρο για το θέμα αυτό:

Κάποιοι ήθελαν να μπουν στο ναό αρνούμενοι να φορέσουν μάσκα άλλοι ασπάζοντας τις εικόνες χωρίς προστασία...

Το κανονικό είναι «ασπαζόμενοι», αλλά οι μετοχές αυτές είναι δύσχρηστες. Μπορούσε βέβαια να γράψει «φιλώντας».

(Να σημειώσω πάντως ότι τύπος «ασπάζοντες», αν και αντικανονικός, εμφανίζεται και σε βυζαντινά κείμενα, όπως στον Συμεών Μεταφραστη, πχ.

καὶ τὴν εὐσέβειαν ἀσπάζοντες, Θεὸν δυνατὸν καὶ μόνον ἀνακηρύσσοντες

* Μια γουστόζικη ανορθογραφία σε τίτλo άρθρου:

Βολές «κατά ρυπάς».

Τους έριχνε άραγε ρυπαντικό υλικό;

Το θέμα βέβαια της είδησης κάθε άλλο παρά διασκεδαστικό είναι…

* Και τα άχρηστα εισαγωγικά της εβδομάδας, σε άρθρο του αστυνομικού δελτίου.

ΗΠΑ: Άγριο ξύλο σε εστιατόριο – Αρνήθηκε να φορέσει μάσκα και τον «πέταξαν» έξω

Προς τι τα εισαγωγικά; Μήπως για να μη σκεφτούμε ότι πέταξαν χαρταετό;

* Ένα ωραίο αυτογκόλ (νόμος του Μέφρι, που λέμε) στο σχόλιο ενός γλωσσοδιορθωτή στο Φέισμπουκ.

Ο αυτόκλητος γλωσσικός επιθεωρητής διορθώνει κάποιον άλλον που προφανώς είχε γράψει «μονοπώλειο» και ίσως είχε γράψει «ανεξέλεκτα», ενώ μάλλον δεν θα έβαζε τόνους. Μόνο όσοι «ξέρουν γράμματα» δικαιούνται να εκφράζονται δημοσίως, κατά τη γνώμη του κ. επιθεωρητή, ο οποίος επίσης προτρέπει τον συνομιλητή του να «βάζει και κανένα τόνο».

Αλλά τότε, ωγαθέ, εσύ γιατί δεν τηρείς τις εντολές που δίνεις; Γιατί δεν βάζεις και κανένα τόνο στο «πού είσαι»; (Αε προσπεράσουμε τη στίξη του γλωσσοδιορθωτή, που έχει μπόλικα ψεγάδια).

* Σε ανακοίνωση της Αστυνομίας, που δημοσιεύτηκε στερεότυπα σε πολλούς ιστότοπους (παράδειγμα) διαβάζω:

Ανακοινώνεται ότι, από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, έχει διαταχθεί η διοικητική διερεύνηση περιστατικών που αναπαράγονται σε δημοσιεύματα του διαδικτύου και αφορούν σε καταγγελίες γυναίκας βουλευτή και δικηγόρου, καθώς και σε περιστατικό που αποτυπώνεται σε βιντεοληπτικό υλικό, όπου εμφαίνεται αστυνομικός να προβαίνει σε θραύση υαλοπίνακα πόρτας.

«Καταγγελίες γυναίκας βουλευτή και δικηγόρου»

Φίλος αναρωτιέται αν η φράση επιδέχεται πολλές ερμηνείες, ως προς το ποιος έκανε τις καταγγελίες:

1. η σύζυγος βουλευτή που είναι και δικηγορίνα 2. η σύζυγος βουλευτή και ένας δικηγόρος 3. η βουλεύτρια που είναι και δικηγορίνα 4. η βουλεύτρια και ένας δικηγόρος

Και βέβαια, στα 2 και 4 έχουμε και τις δυνατές παραλλαγές «… και μία δικηγόρος».

Αν πάλι θεωρήσουμε ότι η χρήση πληθυντικού (καταγγελίες) σημαίνει ότι έγιναν τουλάχιστον δύο διαφορετικές καταγγελίες τότε έχουμε δύο διαφορετικά πρόσωπα.

Ο συντάκτης φαίνεται να θεωρεί ότι η χρήση του επίκοινου τύπου χωρίς κανέναν άλλο προσδιορισμό δηλώνει υποχρεωτικά το αντρικό φύλο -κάτι που κατά τη γνώμη μου συνηγορεί υπέρ της χρήσης των έμφυλων τύπων.

* Ένα μιμίδιο για τη χτεσινή εθνική εορτή, που μου φάνηκε αστείο.

* Τίτλος είδησης:

Άγιο είχε κυνηγός όταν αρκούδα δάγκωσε στον μηρό το κινητό του

Τι καταλαβαίνετε;

Αυτό που έγινε είναι ότι η αρκούδα δάγκωσε τον κυνηγό στον μηρό, αλλά τα δόντια της βρήκαν το κινητό του κυνηγού, που το είχε στην τσέπη του, κι έτσι δεν τον τραυμάτισαν.

Η είδηση δεν μας λέει αν το κινητό βγήκε αλώβητο από την περιπέτεια -θα μπορούσε να δώσει υλικό σε διαφήμιση, σκέφτομαι.

* Σε αναδημοσίευση γαστρονομικοτουριστικού άρθρου για την Ελλάδα (δεν βρήκα την πρωτότυπη πηγή) διαβάζω:

Describing the dishes, special attention was paid to the king of the Mediterranean diet – olive oil. Talking about how the product is related to the Greek diet, the reporter notes: “Olive oil is so inseparable from the diet in Greece that if the locals think someone is a little crazy, they say that he is …“ losing oil ”(‘ ‘χάνει λάδια’ ‘).

Αλλά βέβαια η εκφραση «χάνει λάδια», παρμένη από τα αυτοκίνητα, δεν αφορά το λάδι (το ελαιόλαδο) αλλά τα ορυκτέλαια.

Που μου θυμίζει ότι δεν έχουμε άρθρο για το λάδι, ίσως επειδή το υλικό είναι απέραντο.

* Προχτές είχαμε έναν καβγά στο Τουίτερ, στον οποίο έπαιξε ρόλο η φωτογραφία που βλέπετε στο κάτω μέρος του τουίτ.

Ο Νίκος Παππάς του ΣΥΡΙΖΑ έκανε μια επετειακή ανάρτηση για το «Όχι», και το συνόδεψε με τη φωτογραφία που βλέπετε.

Επειδή στη φωτογραφία υπάρχουν αντάρτισσες, κάποιοι τη σύνδεσαν με τον Δημοκρατικό Στρατό και με τον Εμφύλιο, ο δε Σάκης Μουμτζής, δημοσιολόγος του κυβερνητικού χώρου, έψεξε τον Παππά.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Βλέπετε, η συγκεκριμένη φωτογραφία είναι αρκετά γνωστή, είναι του 1943 και δείχνει μια ομάδα Εβραίους που έχουν βγει στο βουνό. Ο πρώτος από τα δεξιά είναι ο Σαλβατόρ Μπακόλας, που τον ήξερε κι ο πατέρας μου.

Η ίδια φωτογραφία υπάρχει ως εξώφυλλο στο βιβλίο Jewish resistance in wartime Greece.

Οπότε, κακώς ο Μουμτζής έψεξε τον Παππά. Δεν είναι βέβαια κακό να κάνεις λάθος, το σφάλλειν είναι ανθρώπινο. Ωστόσο, όταν ο Παππάς υπέδειξε στον Μουμτζή την πηγή της φωτογραφίας, εκείνος απάντησε: Έχω απαντήσει αναρτώντας τη σχετική φωτογραφία με αναφορές στο ΔΣΕ. Όλες οι αναφορές προέρχονται από ιστοσελίδες του ΚΚΕ και της εν γένει Αριστεράς.

Τόσο δύσκολο είναι να γράψει «Συγγνώμη, έκανα λάθος»;

* Και κλείνω με μια είδηση από την πανδημία.

Μ. Θεοδωρίδου: Κατά 20% αυξάνει τη θνητότητα η συνλοίμωξη γρίπης-covid-19

Λέμε βέβαια σύλληψη, συλλαλητήριο κτλ. και όχι συνλαλητήριο, αλλά αυτοί είναι παγιωμένοι σχηματισμοί. Σε έναν νεολογισμό ή ευκαιριακό σχηματισμό ή γενικά όχι καθιερωμένο όρο ίσως είναι πιο αποτελεσματικό να παραβούμε τον κανόνα ν+λ = λλ, αν θεωρήσουμε ότι υφίσταται και στη νέα ελληνική, έτσι ώστε να γίνεται πιο κατανοητό τι εννοούμε. Βέβαια η συλλοίμωξη είναι όρος καθιερωμένος, αλλά μόνο στην ιατρική ορολογία. Στη γενική γλώσσα δεν είναι.

Σημειώνω ότι η είδηση αυτή σε πολλούς ιστοτόπους δημοσιεύτηκε με τον κανονικό τύπο, δηλ. «συλλοίμωξη». Ωστόσο, αν ακούσετε το βίντεο, θα διαπιστώσετε ότι η κυρία Μαρία Θεοδωρίδου, ομότιμη καθηγήτρια πανεπιστημίου και εξαιρετική παιδίατρος (την είχα στα παιδιά μου), λέει καθαρά, και δυο φορές, «συνλοίμωξη».

Το λέει έτσι πάντοτε ή το είπε για την περίσταση, για να γίνει πιο κατανοητή; Δεν ξέρω.

Τα πρώτα μεζεδάκια του 2021

…ή ίσως και της δεκαετίας, της τρίτης του αιώνα μας. Προτίμησα όμως, όπως και πέρυσι, να αποφύγω να πάρω θέση στο μέγα θέμα που (πέρυσι) είχε διχάσει το κοινό του ιστολογίου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γενικότερα, αν δηλαδή μπήκαμε πέρυσι σε νέα δεκαετία ή αν αυτό έγινε προχτές. Σημειώνω βέβαια ότι τα μεζεδάκια μας είναι και ετεροχρονισμένα, αφού δημοσιεύονται εκτάκτως Κυριακή -που σημαίνει ότι το λογοτεχνικό μας ανάγνωσμα μετατίθεται για την επόμενη Κυριακή.

Βεβαια, στην πραγματικότητα τα μεζεδάκια του άρθρου δεν είναι όλα φετινά, ή μάλλον, για να το πω αλλιώς, τα περισσότερα είναι περσινά -λογικό, αφού η πρώτη μέρα του χρόνου ήταν μόλις προχτες. Και, για να πούμε και τη μαύρη αλήθεια, δεν έχουμε και πολλά μεζεδάκια στην πιατέλα, διότι εορταστικό το κλίμα και ο σεφ χαλάρωσε.

* Ξεκινάω με ένα περσινό και μάλιστα όχι επίκαιρο -θα μπορούσα να το βάλω και την προηγούμενη ή την επόμενη εβδομάδα.

H oθονιά είναι από την ιστοσελίδα μεταφορικής εταιρείας. Με ρωτάει φίλος πώς βλέπω το «Εισάγετε έως και 10 αριθμούς» (αποστολών υποθέτω ότι ακολουθεί).

Αν το θεωρήσουμε προστακτική, δεν καλοστέκει -θα ταίριαζε καλύτερα το «εισαγάγετε».

Μπορεί όμως να θεωρηθεί οριστική (δηλ. «εδώ εισάγετε…») οπότε στέκει μια χαρά.

Και, εν πάση περιπτώσει, ας φέρνουν τα δέματα στην ώρα τους κι ας φαλτσάρουν στα σύνθετα του «άγω».

* Πριν από μερικές μέρες είχαμε την ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς, αλλά το ιστολόγιο συνεχίζει να καταγράφει με ενδιαφέρον νέες λέξεις που εμφανίζονται.

Πρόσεξα λοιπόν, σε είδηση από τη Θεσσαλονίκη, ότι η αστυνομία «διέλυσε διαμπαλκονική συναυλία». Ο όρος χρησιμοποιείται όχι μόνο στον τίτλο αλλά και στο άρθρο, πχ.: Στη διαμπαλκονική συναυλία με άρπες, τρομπέτες, ντραμς και πιάνο, κατέφθασε πλήθος κόσμου που απολάμβανε τις μελωδίες από το πεζοδρόμιο, ενώ οι κάτοικοι της γειτονιάς βγήκαν στα μπαλκόνια προκειμένου να ακούσουν την πρωτότυπη μουσική παράσταση από τα μέλη της Πρωτοβουλίας της Γειτονιάς Αλεξάνδρου Σβώλου.

Αναρωτιέμαι αν ο όρος υπήρχε από την πρώτη καραντίνα, της άνοιξης, και δεν τον είχα προσέξει τότε. Πάντως μου αρέσει η λέξη, και θυμίζει και τη «διαβαλκανική» (συνεργασία ή οτιδήποτε άλλο).

Και όπως είπα σε φίλο που μου κοινοποίησε την είδηση, «ο αντιδιαμπαλκονισμός δεν θα περάσει».

* Κι ένα σύνθημα σε τοίχο εκκλησίας.

Όπως θα προσέξατε, απευθυνεται στους «Χριστανούς» και δηλώνει αντίθεση στο «εμόλιο».

Σκέφτηκα ότι δεν αποκλείεται να το έγραψε εκείνος ο φωστήρας, που είχε γράψει πρόπερσι το αθάνατο σύνθημα «Η Μακονία είναι ελληνική».

* Κι ένα που δεν το άκουσα με τ’ αυτιά μου, αλλά το μεταφέρει αξιόπιστος φιλος.

Στο δελτίο ειδήσεων του Αντένα την παραμονή της πρωτοχρονιάς, εκεί που έδειχναν ρεπορτάζ από την Ωκεανία και την Άπω Ανατολή, όπου ο χρόνος είχε ήδη αλλάξει (έχουν μια μανία αυτοί οι φιγουρατζήδες οι νεοζηλανδοί να κάνουν κάθε χρόνο πρώτοι πρωτοχρονιά…), ο Νικόλας Βαφειάδης είπε:

Ένας πύργος με βεγγαλικά (ή κάτι τέτοιο) «εξανδραπόδισε το 2020».

Προφανώς ήθελε να πει κάτι σαν «το εξαπέστειλε» ή «το έστειλε στον αγύριστο».

Λοκνταουνιασμένα μεζεδάκια

Και πώς αλλιώς να τα έλεγα, δηλαδή; Η χώρα έχει μπει σε λοκντάουν, απαγορευτικό κατά Μπαμπινιώτη, καραντίνα, εγκλεισμό, λουκέτο. Και τα μέτρα, που αρχικά είχαν παρθεί για τρεις εβδομάδες, αναμένεται να παραταθούν αφενός και να γίνουν αυστηρότερα αφετέρου, μια παταγώδης αποτυχία της διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση, που αν -όπως υπάρχει ο φόβος- επεκταθούν μέχρι την περίοδο των Χριστουγέννων θα δώσει τη χαριστική βολή στην αγορά.

Αλλά αυτά τα συζητήσαμε χτες και θα τα συζητήσουμε ξανά. Σήμερα έχουμε μεζεδάκια, με ό,τι γλωσσικό αξιοπερίεργο ψάρεψα εγώ μέσα στη βδομάδα ή μου στείλατε εσείς.

Και βέβαια κάποια από τα μεζεδάκια έχουν πιο άμεση σχέση με το λοκντάουν, που ασφαλώς θα δώσει αφορμή να εκδηλωθεί και το ανώνυμο χιούμορ. Όπως αυτή η επιγραφή σε καφετέρια, που μου έστειλε φίλος.

Παρά το βορειοϊδιωματικό άρωμα των επεξηγήσεων (ίσως βέβαια ο φίλος μας ο Δημόσιος Χώρος να έχει αντιρρήσεις ως προς την ορθότητα της αποτύπωσης) η καφετέρια δεν βρίσκεται, ας πούμε, στην Άρτα αλλά στο κέντρο της Αθήνας.

* Ένα αριθμητικό λαθάκι σε μια νεκρολογία του Δημήτρη Φατούρου, που τον χάσαμε τις προηγούμενες μέρες στα 92 του χρόνια -μακάρι να τα φτάσουμε.

Στην πρώτη του μορφή, το άρθρο ανέφερε ότι ο εκλιπών πέθανε σε ηλικία 82 ετών. Αυτό διορθώθηκε μετά -όχι όμως παντού, αφού έμεινε ένα σημείο το οποίο αναφέρει:

Η αλήθεια είναι ότι ο Δημήτρης Φατούρος έζησε δέκα ζωές σε αυτά τα 82 του χρόνια: αρχιτέκτονας, ζωγράφος, καθηγητής Πανεπιστημίου, συγγραφέας (και ποιητής).…

.

* Κι άλλη μια πανδημική επιγραφή, που τη στέλνει φίλος. Δεν μπορώ να εγγυηθώ για τη γνησιότητά της, αν και γνήσια μού φαίνεται.

Είναι οι γνωστές επιγραφές που μπαίνουν στις θέσεις που πρέπει να μένουν κενές ώστε να μην υπάρχει συγχρωτισμός.

Η εξωτική γλώσσα της πρώτης πρότασης θα έμενε άγνωστη σε έναν κόσμο χωρίς Διαδίκτυο (αν και σε εναν κόσμο χωρίς Διαδικτυο δεν θα είχαμε καν δει τη φωτογραφία) αλλά τώρα με τη βοήθεια του Γκουγκλ βρίσκουμε πως είναι ινδονησιακά.

Μισθοεξαρτημένα μεζεδάκια

Ομολογώ ότι αυτή τη φορά δυσκολεύτηκα να αποφασίσω για τον τίτλο του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου, όχι όμως επειδή, όπως συχνά συμβαίνει, δεν έβρισκα κανέναν, αλλά επειδή δυσκολευόμουν να διαλέξω ανάμεσα σε περισσότερες από μία καλές υποψηφιότητες.

Ας πούμε, μια προφανής (καλή) λύση θα ήταν να βάλω τίτλο σχετικό με το λοκντάουν που άρχισε από σήμερα. Ας πούμε, λοκνταουνιασμένα μεζεδάκια, ή, μια και το λοκντάουν είναι το δεύτερο, επαναλοκνταουνιασμένα μεζεδάκια -και παρεμπιπτόντως ιδού που από αυτή την άποψη η λύση που προτάθηκε από τον κ. Μπαμπινιώτη για το λοκντάουν, το «απαγορευτικό», υστερεί -διότι, πώς θα τα πεις; Απαγορευτικά μεζεδάκια; Απαγορευμένα μεζεδάκια; Πάει αλλού το μυαλό.

Αλλά μετά σκέφτηκα πως το λοκντάουν θα το έχουμε μαζί μας καναδυό Σάββατα ακόμα (είπε ένας αισιόδοξος) οπότε έχουμε καιρό. Κι έτσι αποφάσισα να δώσω τίτλο από την προχτεσινή συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού με τον Σωτήρη, στην οποία ακριβώς ανακοινώθηκε και το λοκντάουν.

Ο τίτλος που διάλεξα προέρχεται από μια ατυχή αποστροφή του πρωθυπουργού, ο οποίος είπε:

Γνωρίζω ότι υπάρχει ανασφάλεια, γνωρίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι είναι εξαρτημένοι από τον μισθό τους.

Εδώ υπάρχει ένα λεπτό γλωσσικό θέμα. Το να πεις «εξαρτώμαι από…» έχει χροιά ουδέτερη. Όμως το «είμαι εξαρτημένος» χρησιμοποιείται συνήθως για εθισμό, για νοσηρή εξάρτηση -από ουσίες ή από συνήθειες. Λέμε άλλωστε «τοξικοεξαρτημένος».

Οπότε, έγινε πολύς θόρυβος στα κοινωνικά μέσα με το «εξαρτημένοι από τον μισθό του». Κάποιος έγραψε ότι πάνω σε μισθωτό βρέθηκαν μικροποσότητες μισθού, που κατασχέθηκαν, ενώ άλλος δήλωσε ότι με τα νέα εργατικά νομοσχέδια θα απεξαρτηθούμε όλοι.

Βέβαια, ακόμα κι αν έλεγε «γνωρίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι που εξαρτώνται / που ζουν από τον μισθό τους» ο πρωθυπουργός, και πάλι η δήλωση μοιάζει με τη σύγχρονη εκδοχή του ρητού που αποδίδεται στη Μαρία Αντουανέτα, για τους φτωχούς που διαμαρτύρονται για ψωμί: γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι;

Οπότε, η πρωθυπουργική δήλωση έδωσε τροφή σε μιμίδια, όπως:

Μετασεισμικά μεζεδάκια

Δεν θα μπορούσε ο τίτλος του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου να μην αναφέρεται στον καταστροφικό σεισμό που χτύπησε τη Σάμο και τη Σμύρνη, δυστυχώς με ανθρώπινα θύματα.

Και βέβαια, μέσα σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, με την πανδημία να σημειώνει συνεχώς καινούργια αρνητικά ρεκόρ, τόσο πανευρωπαϊκά όσο και στη χώρα μας (θυμίζω ότι πριν από δυο βδομάδες βρισκόμασταν κάπου στα 500 ημερήσια κρούσματα, τώρα ξεπεράσαμε τα 1500), και με τα ζοφερά νέα των αποκεφαλισμών από τους σαλεμένους μακελάρηδες να έρχονται από τη Νίκαια, η είδηση του σεισμού -που πολλοί τον αισθάνθηκαν ακόμα και στην Αθήνα, αν και εγώ δεν τον κατάλαβα- ήρθε να βάλει μια παχιά μαύρη πινελιά σε μια χρονιά δίσεκτη με όλη τη σημασία της λέξης -και δεν έχει τελειώσει ακόμα.

Όπως είπε κάποιος στο Τουίτερ, «αντί να λέμε ‘σεισμοί-λοιμοί – καταποντισμοί’, ας λέμε 2020 που είναι πιο σύντομο».

Kι ένα μιμιδιο που κυκλοφόρησε, που παντρεύει έξυπνα τη ρητορική της άρνησης της πανδημίας με την είδηση για τον σεισμό. Ο εικονιζόμενος είναι τραγουδιστής ονόματι Πετράκος, που έβγαλε ένα βιντεάκι στο οποίο εκφράζει αντιρρήσεις, επιστημονικοφανώς διατυπωμένες, στην επικρατούσα αντίληψη περί κορονιού (την οποία επικρατούσα αντίληψη, σπεύδω να διευκρινίσω, συμμερίζομαι).

(Δείτε εδώ και μια ανασκευή από τα Ελληνικά Χόαξις, που δεν ξέρω αν τη βρίσκετε απόλυτα πειστική. Ίσως η ανασκευή θα έπρεπε να γίνει από έναν επιστήμονα της υγείας).

* Φίλος στέλνει άρθρο με τη μαρτυρία ενός παίκτη των Μπακς, λευκού μάλιστα, που αφηγείται την απόφαση της ομάδας να μην κατεβεί στο ματς τον Αύγουστο.

Διαβάζω: Έμεναν 13 λεπτά για να βγούμε στο παρκέ. Απλώς καθίσαμε και περιμέναμε να τελειώσει ο χρόνος. Έχει ενδιαφέρον γιατί είμαι λευκός και αναρωτιέμαι «τι να κάνω; Τι να πω ως λευκός;» Και ξέρεις τι κάνεις; Στέκεσαι στο πλευρό των περιθωριομένων. Όταν μπορείς, ακούς τις σκέψεις τους και τις ιδέες τους και τότε βρίσκεις τρόπο για να βοηθήσεις. Τότε είπα απλώς ότι «είμαι μαζί σας».

Προσέξτε το «περιθωριομένος» (ή «περιθωριωμένος» ίσως). Απλολογία από το «περιθωριοποιημένος»;

* Και ένα ακόμα σεισμοπανδημικό μπέρδεμα, αυτό από λάθος και όχι εσκεμμένο όπως το προηγούμενο.

Μεζεδάκια της φυλακής

Παίρνοντας τη σκυτάλη από το χτεσινό μας άρθρο, ο τίτλος του σημερινού σαββατιατικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου εκφράζει την ευφορία του ιστολογίου για τη φυλάκιση των χρυσαβγιτών αρχηγών. Όλων; Όχι όλων. Λείπει καταρχάς ο ευρωβουλευτής λαγός. Αλλά και ο γενναίος Χρήστος Παππάς είδε έγκαιρα προς τα πού πάνε τα πράγματα και έγινε κι αυτός λαγός, μάλιστα όπως λέγεται έχουν χαθεί τα ίχνη του από την 1η Οκτωβρίου, αφού η διακριτική παρακολούθηση της ΕΛΑΣ παραήταν διακριτική -υπάρχουν πολλοί στην ΕΛΑΣ που προτιμούν να φυλακίζουν 14χρονους μαθητές και να ψηφίζουν μεσήλικες φασίστες.

Τα μεζεδάκια μας όμως δεν έχουν μεγάλη σχέση με τη φυλάκιση των ηγετών του ναζιστικού μορφώματος. Και ξεκινάμε.

Ξεκινάμε με τον κ. Χρήστο Γιανναρά, ο οποίος συνεχίζει τις ιερεμιάδες στην Καθημερινή και στην τελευταία του επιφυλλίδα επαναλαμβάνει, με παραλλαγή, έναν παλιό μύθο.

Γράφει: Θα ξαναθυμίσω, ότι για να γίνει η Γαλλία μέλος του ΝΑΤΟ, ο στρατηγός Ντε Γκωλ απαίτησε, να μετονομαστεί η «Μεγάλη Βρετανία» σε «Ηνωμένο Βασίλειο»! Και, φυσικά, το πέτυχε. Γιατί τότε η πολιτική είχε ακόμα ιερότητα και το ΝΑΤΟ ήταν μια συμμαχία υπεράσπισης της ανθρωπιάς των ανθρώπων.

Πρόκειται για παραλλαγή του «μεγαλοβρετανικού ψέματος», που το έχουν διαδώσει κατά καιρούς ο Αντώνης Σαμαράς και ο Γ. Καρατζαφέρης, και που λέει ότι, τάχα, ο ντε Γκωλ, ως πρόεδρος της Γαλλίας, απαίτησε από τη Μεγάλη Βρετανία να μετονομαστεί σε Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να άρει το βέτο του στην ένταξή της στην τότε ΕΟΚ, επειδή δεν ήθελε να έχει παρεμφερές όνομα με τη γαλλική περιφέρεια της Βρετάνης.

Όπως έχουμε αναλυτικά και επανειλημμένα γράψει, πρόκειται για χονδροειδές εφεύρημα, αφού η χώρα ονομάζεται Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας από το 1800 -και «της Βόρειας Ιρλανδίας» από το 1927. Τώρα ο κ. Γιανναράς, μαλλον σκόπιμα, παραλλάσσει τον μύθο για να τον ταιριάξει στο ΝΑΤΟ, αφού αυτό ταιριάζει στο θέμα της επιφυλλίδας του -αλλά δεν είναι μικρότερη αγυρτεία αυτή η παραλλαγή.

Κορονοσχολικά μεζεδάκια

Ανοίγουν τα σχολεία τη Δευτέρα, άρα σχολικά τα μεζεδάκια μας. Ανοίγουν κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη του κορονιού, άρα κορονοσχολικά. Κι έτσι, βρήκαμε τίτλο για το σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο.

Παρεμπιπτόντως, ήδη από χτες θα προσέξατε ότι χρησιμοποιώ (και) τον όρο «κορονιός» αντί «κορονοϊός», που τον βρίσκω ελκυστικό μια και αποφεύγει τη χασμωδία (όταν προφέρεται) και τα διαλυτικά όταν γράφεται.

* Μεταφραστικό μαργαριτάρι σε ρεπορτάζ για τον υπουργό Παιδείας του Μπολσονάρου. Διαβάζουμε:

«Η μεγάλη μόδα των κοινωνιολόγων, των φιλοσόφων και κάποιων πολιτικών ρευμάτων έχει καταστρέψει τα πάντα (…) χωρίς να τα αντικαταστήσει με κάτι. Για τον λόγο αυτό οι έφηβοί μας έχουν αυτό το κενό που τους οδηγεί να ζουν χωρίς σκοπό και να παίρνουν τη ζωή τους», πρόσθεσε.

Να παίρνουν τη ζωή τους στραβά; Να παιρνουν τη ζωή τους λάθος και ν’ αλλάζουν ζωή; Τι;

Προφανώς το πρωτότυπο θα ελεγε to take their own lives, και το τζιμάνι το μετέφρασε κατά λέξη. Κι επειδή το μαργαριτάρι υπάρχει σε πολλούς ιστότοπους, φως φανάρι πως προέρχεται από το πρακτορείο διανομής μαργαριταριών, το ΑΠΕ/ΜΠΕ δηλαδή.

* Ένα ωραίο που είδα στα σόσιαλ, ένα ραμονοειδές μιμίδιο. Ένα δοχείο μπογιά σε χρώμα Πουμισούσες, για να βάφετε τις κουρτίνες σας όσοι έχετε θέματα και θέλετε να εκδικηθείτε.

* Kαι ένα μικρό για τα εισαγωγικά, στην είδηση για μια δημοσιογραφική μεταγραφή:

Κατερίνα Παναγοπούλου: Γιατί «έφυγα» από το Star και πήγα στο Mega

Αν θέλει εισαγωγικά το ένα ρήμα, δεν θέλει και το άλλο;

«Έφυγε» μεταφορικά (φτου φτου) και πήγε κυριολεκτικά;

* Στη Γαλλία, λέει, ένας 80χρονος πήγε να σκοτώσει μια μύγα με μια ηλεκτρική μυγοσκοτώστρα και επειδή είχε διαρροή φυσικού αερίου στο σπίτι του έγινε έκρηξη και καταστράφηκε το μισό σπίτι.

Στη σχετική είδηση γράφεται ότι «ηλικιωμένος άνδρας που διανύει την 80η δεκαετία της ζωής του…»

Αλλά βέβαια την 80ή δεκαετία της ζωής του μονάχα ο Μαθουσάλας τη διένυσε. Ο ογδοντάχρονος Γάλλος την 8η δεκαετία θα διανύει εκτός αν έχει μπει ήδη στην ένατη.

* Γράφει ο καλός συγγραφέας Μισέλ Φάις στην Εφ.Συν.:

Κάθε χρόνο αναμένω τη νέα εκδοτική παραγωγή σχεδόν με παιδιόθεν αδημονία.

Παρντόν; Τι θα πει «παιδιόθεν αδημονία»; Με τα σπασμένα περσικά μου καταλαβαίνω ότι «παιδιόθεν» θα πει «από την παιδική μου ηλικία», «από τότε που ήμουν μικρό παιδί», ας πούμε «Παιδιόθεν είχε έφεση προς τις φάρσες».