Ποδαρικό στα μεζεδάκια του 2023

Θα μου πείτε, κομμάτι αργά είναι για ποδαρικό, ο μήνας έχει ήδη φτάσει 7. Πράγματι, αλλά σήμερα είναι το πρώτο Σάββατο του χρόνου -εξάλλου, άλλοι κόβουν πίτες μέχρι και τα μέσα του Φλεβάρη. Τέλος πάντων, το σημερινό είναι το πρώτο άρθρο της χρονιάς με μεζεδάκια -τα πρώτα μεζεδάκια του 2023, αν και κάποια ίσως υπήρχαν στο συρτάρι από πέρυσι.

Περυσινό είναι, για παράδειγμα, το μαργαριτάρι της ΕΡΤ, έστω και από την τελευταία μέρα του χρόνου.

Tόσο στο σουπεράκι της εκπομπής, όσο και στον ιστότοπο της ΕΡΤ, γράφτηκε ότι drug queen διάβασε παραμύθια σε μικρά παιδιά.

Προσοχή όμως, άλλο drug, τα φάρμακα και τα ναρκωτικά, και άλλο drag. Ο όρος drag, που έχει σκοτεινή ετυμολογία (δεν ταυτίζεται με το ρήμα drag = σέρνω) σημαίνει περίπου τις παραστάσεις από παρενδυτικούς.

Οπότε, drag queen είναι το πρόσωπο, συνήθως άντρας, που ντυνεται επιδεικτικά γυναικεία και δίνει σχετική παράσταση.

Έχει χρησιμοποιηθεί και εσκεμμένα ο όρος drug queen, τουλάχιστον μια φορά, για μια Μεξικάνα βαρώνη των καρτέλ των ναρκωτικών.

* Ο κινητήρας του αεροπλάνου παρουσίασε πρόβλημα και ο πιλότος αναγκάστηκε να το προσγειώσει σε ένα μικρό νησί του Ειρηνικού.

Διαβάζουμε τον τίτλο στο σχετικό άρθρο:

Περιπέτεια στον αέρα για 787 επιβάτες

και στο άρθρο:

Παρά την ατυχία τους οι 787 επιβάτες είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στο νησί από τους ντόποιους [σικ, ρε] οι οποίοι τους σέρβιραν και μπύρες σε μια ερημική παραλία.

Δεν ξέρω αν υπάρχει εμπορικό αεροσκάφος που να παίρνει τόσους επιβάτες, πάντως οι συγκεκριμένοι ήταν περίπου 300. Το 787 ήταν απλώς ο τύπος του αεροσκάφους (Μπόινγκ)! Η αρχική είδηση δημοσιεύτηκε στην real.gr, αλλά οι συντάκτες της στη συνέχεια το αντιλήφθηκαν και το διόρθωσαν, έτσι έμεινε μόνο στις αναδημοσιεύσεις.

Είχα όμως κρατήσει οθονιά, που την παρουσιάζω εδώ για του λόγου το αληθές και διότι έχει κι άλλο ένα ενδιαφέρον:

Πώς γίνεται να έχασαν την αλλαγή του χρόνου; θα ρωτήσετε. Το νησί Πόγκο Πόγκο βρίσκεται κοντά στη γραμμή αλλαγής ημερομηνίας. Οπότε, οι επιβάτες του 787 απογειώθηκαν από το νησί στις 31 Δεκεμβρίου το απόγευμα και λίγο αργότερα είδαν ότι ήταν απόγευμα της 1ης Ιανουαρίου 2023.

Advertisement

Μεζεδάκια υπό παρακολούθηση

Που βέβαια τα τιτλοφόρησα έτσι επειδή γράφτηκαν χτες, ενώ γινόταν στη Βουλή η συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων για το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων. Στη συζήτηση, ο πρωθυπουργός ξεκίνησε κάνοντας έκκληση για ενότητα και ομοψυχία και ζήτησε να ξεπεράσουμε την τοξικότητα. Και αμέσως μετά κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι παίζει το παιχνίδι της Τουρκίας.

Αλλά σήμερα δεν μπαίνουμε στην ουσία, σήμερα συζητάμε τα γλωσσικά αξιοπερίεργα που συγκέντρωσα την προηγούμενη εβδομάδα -και που δεν αναφέρονται στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή χτες. Και για να το καταδείξω αυτό ακόμα πιο καθαρά, ξεκινάω με ένα παμπάλαιο μεζεδάκι, που το δημοσίευσε όμως χτες στο Τουίτερ ο δημοσιογράφος Χρήστος Ξανθάκης. Πρόκειται για δημοσίευμα στο περιοδικό Ταχυδρόμος στη δεκαετία του 1990.

Στη φωτογραφία βλέπουμε, λέει η λεζάντα, την κ. Παπαδοπούλου μαζί με τον μορφωτικό ακόλουθο της ιαπωνικής πρεσβείας, ο οποίος φέρει το όχι και πολύ γιαπωνέζικο όνομα… Κάλτσουραλ Αλτατσέ!!

Λέτε να είναι ο κ. ακόλουθος παιδί μικτού γάμου, και γι’ αυτό έχει δυτικότροπο όνομα όπως είχε πχ ο Λευκάδιος Χερν;

Μπα, ο κ. Αλτατσέ είναι πολίτης Νομανσλάνδης, παιδί όχι μικτού γάμου αλλά αμιγούς τσαπατσουλιάς του συντάκτη, ο οποίος είδε Cultural Attaché (μορφωτικός ακόλουθος), και το στραβοδιάβασε κιόλας, και το πέρασε για κύριο όνομα!

Παλιό το εύρημα, είπαμε, αλλά το βρήκα πολύ γουστόζικο.

Και προχωράω σε κάτι φρέσκο.

* Μια παρωνυχίδα από ανακοίνωση της μειοψηφίας της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων:

«Οι θεσπισμένοι κανόνες είτε αυτοί που περιβάλλονται το κύρος των συνταγματικών ρυθμίσεων, είτε του απλού νόμου, δεν αρκούν αφ΄ εαυτού, αφού δεν είναι λίγες οι φορές …»

Ρωτάει ο φίλος που το στέλνει: αφού το υποκείμενο είναι σε πληθυντικό, οι κανόνες, δεν θα έπρεπε να είναι «αφ’ εαυτών»;

Ναι, έτσι θα έπρεπε να είναι. Για να σιγουρευτώ, βρίσκω και νήμα της Λεξιλογίας, που το είχε ξεκινήσει ο φίλος μου ο Θέμης, οπου βρίσκω το «αφ’ εαυτού» να κλίνεται μια χαρά. (Έχει σημασία, διότι το λεξικό του Μπαμπινιώτη μπερδεύει λίγο αφού δίνει την έκφραση ως «αφ’ εαυτού μου»).

* Η οθονιά αριστερά είναι από ιστότοπο οπαδικού χαρακτήρα, και συγκεκριμένα οπαδών του Ολυμπιακού.

Αλεξάνδρα Παναγιώταρου: Υπέβει στη θάλασσα και προκαλεί εγκεφαλικά

To «προκαλεί εγκεφαλικά» είναι το υπερχρησιμοποιημένο κλισέ των ιστότοπων που απευθύνονται σε αντρικό κοινό, αλλά το καινούργιο εδώ είναι το περίεργο «υπέβει».

Σε πρώτη ματιά, σκέφτεται κανείς τίποτα με «υπερέβη», βέβαια ανορθόγραφο. Τελικά, είναι ανορθόγραφο, αλλά πιο διεστραμμένο, ιππεύει ήθελε να γράψει ο άνθρωπος -διότι η κοπέλα έβγαλε φωτογραφία πάνω σε ένα άλογο παρά θίν’ αλός.

Κι έτσι τα λογοπαίγνια του Μποστ για τη σφαγή των υποτών ιππό των Τούρκων βρήκαν ακούσιο συνεχιστή!

* Η ακλισιά της εβδομάδας, σε ρεπορτάζ για την απίστευτη Αντιγόνη Ντρισμπιώτη:

Η πρωταθλήτρια μας νιώθει καλά σωματικά και αποφάσισε μαζί με τον προπονητή της Ναπολέων Κεγαλόπουλο, να πάρει μέρος στον αγώνα, κυρίως για να απολαύσει, δίχως κανένα άγχος, την συμμετοχή της στην απόσταση.

Πέρα από την ακλισιά του… Ναπολέων σκεφτείτε ότι η άλλη πήρε μέρος στον αγώνα σχεδόν για πλάκα, και ήρθε πρώτη, κι έκανε βάδην 55 χιλιόμετρα σε δύο μέρες -που εγώ δεν έχω κάνει τόσα όλο τον μήνα.

* Και παρεμπιπτόντως, πόθεν το ασυνήθιστο επώνυμο Ντρισμπιώτης; Το συζητήσαμε στα Υπογλώσσια και είπαμε ότι μοιάζει να είναι πατριδωνυμικό. Κάποιος είπε ότι υπάρχει ο σαρακατσάνικος οικισμός της Ντρίσμπης ή του Ντρίσμπεη κοντά στον Άγιο Βλάσιο Φθιώτιδας. Σκέφτομαι μήπως ήταν το τσιφλίκι κανενός Ιντρίς Μπέη.

* Δεν τελείωσε το καλοκαίρι, κάποιοι είναι ακόμα σε διακοπές και στέλνουν φωτογραφίες με αξιοπερίεργα. Εδώ ένα απλό λαθάκι, έξω από ζαχαροπλαστείο ή κάτι τέτοιο στη Λήμνο, όπου τα γαλακτοκομικά dairy έγιναν diary.

Τα γαλακτοκομικά της Μπρίτζετ Τζόουνς, που λέει κι η ταινία.

* Και από φούρνο σε γλύκισμα και στη Μαντλέν.

Σε συνέντευξη της ηθοποιού Αμαλίας Αρσένη στην Καθημερινή διαβάζω:

Μετά µια βουτιά στη θάλασσα του χωριού, κουβέντες με τους γείτονες, ξεκινούν οι ετοιμασίες για το μεσημεριανό που, όπως πάντα, έχει κάτι από την παιδική μου ηλικία. Σαν της Μαντλέν του Προυστ κάθε γεύμα που ετοιμάζεται και καταναλώνεται στο νησί μου, με πάει πίσω στον χρόνο όταν ονειρευόμουν όσα ζω σήμερα. Οταν έτρωγα καρπούζι στην παραλία και έλεγα «άραγε θα γίνω ποτέ ηθοποιός;»…

Η συνέντευξη έχει μορφή ημερολογίου στο οποίο η ηθοποιός λέει τι κάνει σε διάφορες στιγμές του 24ώρου της. Αλλά εδώ προφανώς έβαλε το χέρι του ο δαίμονας της απομαγνητοφώνησης.

Εικάζω ότι η Αμ. Αρσένη είπε «σαν τις μαντλέν του Προυστ», εννοώντας τα γλυκίσματα που λέγονται madeleines, τα οποία στο μυθιστόρημα του Προυστ φέρνουν στο μυαλό του αφηγητή αναμνήσεις από το παρελθόν (για περισσότερα, δείτε εδώ). Δεν υπάρχει καμία Μαντλέν, είναι οι μαντλέν.

* Κι άλλο ένα υποτιτλιστικό μαργαριτάρι, αλλά δεν ξέρω από ποια ταινία ή σειρά είναι.

Και μόνο που βλέπουμε τον υπότιτλο, καταλαβαίνουμε πως κάτι δεν πάει καλά, διότι δεν βγάζει νόημα. Τι θα πει «Δεν είναι ό,τι μου ανήκει δίκαιο»;

Στα αγγλικά έλεγε Not everything that I own is fair game, όπου fair game κατά λέξη είναι το νόμιμο θήραμα, όρος που μας πάει πίσω στα χρόνια του Μεσαίωνα, αλλά εδώ χρησιμοποιείται μεταφορικά. Λέει ο άλλος, μάλλον με παράπονο, Δεν πρέπει να πιστεύεις ότι μπορείς να οικειοποιείσαι/να χρησιμοποιείς (εξαρτάται και από τα συμφραζόμενα) όλα τα δικά μου πράγματα.

* Κι ένα από την Καθημερινή, σε άρθρο με ευτράπελο σχολιασμό για τα στραβά και τα ανάποδα των διακοπών.

Αν δεν δώσατε μάχη με τις μύγες και τις σφίγγες. Αν ο εστιάτορας δεν είχε προνοήσει να βάλει καμένο καφέ στα τραπέζια της σάλας, τότε, με πρόχειρους μαθηματικούς υπολογισμούς, περάσατε το 60% του χρόνου σας στην ταβέρνα διώχνοντας έντομα και 40% όντως τρώγοντας (εξαντλημένοι).

Όμως μάχη με τη Σφίγγα έδωσε ο Οιδίποδας. Αν εννοούμε τα έντομα, θα γράψουμε «με τις σφήκες» ή «με τις σφήγκες».

* Και μια τραγική είδηση, αλλά ο σχετικός τίτλος ακούγεται αστείος.

Πώς μπορεί να σε καταπλακώσει το δάπεδο; Το ταβάνι, βέβαια, μπορεί. Μήπως τα μπέρδεψαν;

Όχι. Όπως φαίνεται, το δάπεδο κατέρρευσε και η άτυχη γυναίκα έπεσε στο υπόγειο οπότε έπεσαν από πάνω της τα ξύλα και τα μπάζα του δαπέδου.

* Με ρωτάει φίλος:

Καλησπέρα, στις ειδήσεις του Σταρ πριν από λίγο, δημοσιογράφος ρωτάει την χρυσή πρωταθλήτρια Ελίνα Τζένγκο, αν το έχει χωνέψει! Αν δεν κάνω λάθος, το ρήμα «χωνεύω» έχει μόνο αρνητική έννοια, το σωστό θα ήταν αν το έχει συνειδητοποιήσει, σωστά;

Δίκιο νομίζω ότι έχει ο φίλος, αλλά και τα λεξικά του δίνουν δίκιο, πχ το ΛΚΝ λέει:

δέχομαι κτ. δυσάρεστο ως αναπότρεπτο ή ως τετελεσμένο: Δεν μπορεί να χωνέψει την αποτυχία του.

Το ΜΗΛΝΕΓ βέβαια αφήνει ένα περιθώριο, αφού λέει: Συνειδητοποιώ πλήρως κτ, συνήθως δυσάρεστο, και το αποδέχομαι συμβιβαζόμενος με αυτό.

Από την άλλη, δεν μου φαίνεται η φράση του ρεπόρτερ («το έχεις χωνέψει;») να χτυπάει κάποια βαριά καμπάνα για οξύμωρο ή για αντιφατικό.

Εσείς τι λέτε; Χωνεύουμε και τα (πολύ) ευχάριστα;

* Από τη σελίδα των ΚΤΕΛ Χαλκιδικής, όπου, όπως βλέπετε, όλα τα δικαιώματα είναι «κατωχηρωμένα», και ιδίως το δικαίωμα στις φαντεζί ανορθογραφίες.

Λέτε να υπάρχει κανένα χωριό, τα Κάτω Χηρωμένα;

* Μου στέλνει μήνυμα φίλος :

Ο (τάδε) ξαναχτύπησε: στην είδηση για το κοίτασμα φυσικού αερίου στην Κύπρο, είπε ότι η εμβέλεια του κοιτάσματος είναι Χ κυβικά.

Προφανώς ο φίλος μου περίμενε να ακούσει κάτι άλλο, δυναμικότητα ας πούμε του κοιτάσματος. Αλλά γκουγκλίζω και βρίσκω ότι λέγεται η «εμβέλεια του κοιτάσματος»

Έχω έναν φίλο μεταλλειολόγο (αν και τα’χει κι αυτός παρατήσει κι έγινε μεταφραστής), μα ξέχασα να τον ρωτήσω. Οπότε, όποιος ξέρει ας μας διαφωτίσει αν είναι δόκιμος ο όρος «εμβέλεια κοιτάσματος».

* Κάτι πολύ αστείο έγινε με τον Alexander Clapp, τον δημοσιογράφο που έγραψε το περίφημο guest essay στη Νιου Γιορκ Τάιμς. Κάποιος πλακατζής διέδωσε πως είναι Έλληνας και βρέθηκαν πολλοί να το πιστέψουν. Είδα στο Φέισμπουκ διάλογο φιλοκυβερνητικών επώνυμων σχολιαστών, όπου γνωστή δημοσιογράφος, συνεπώνυμη πρώην υπουργού, μεταφέρει την είδηση ότι λέγεται Αλέξανδρος Κλάππας και κατάγεται από το Αθαμάνιο της Άρτας (το χωριό του Τσίπρα), προσθέτοντας «δεν ξέρω αν είναι αλήθεια ή μούφα».

* Διαβάζω άρθρο στο Λίμπεραλ:

Στην πολιτική ποτέ δεν λες ποτέ, γιατί οι συνθήκες αποκτούν τη δική τους δυναμική, και τροχοδρομούν εξελίξεις που αντιβαίνουν προθέσεις, συναισθήματα, σχεδιασμούς.

Τροχοδρομούν εξελίξεις; Είναι και μεταβατικό το ρήμα; Εγώ θα έλεγα «δρομολογούν εξελίξεις» και την τροχοδρόμηση θα την άφηνα για τα αεροπλάνα.

Βλέπω πάντως ότι ο φίλος Νίκος Λίγγρης έχει καταγράψει στη Λεξιλογία τη χρήση (και ως *τροχιοδρομώ) ήδη από το μακρινό 2009, σημειώνοντας βέβαια ότι κάποια από τα παραδειγματα που βρήκε είναι «από φανερά λανθασμένα μέχρι να ξύνεις το κεφάλι σου».

Απο την άλλη, βλεπω στο ΜΗΛΝΕΓ να δίνεται το τροχοδρομώ και ως μεταβατικό, ως συνώνυμο του «δρομολογώ». Οπότε, στέκομαι διορθωμένος, που λένε. Δεν θα το πω, αλλά δεν θα το διορθώσω κιόλας.

* Και κλείνω με ένα υπότιτλο από τη σειρά Outlander, που δείχνει ότι οι υποτιτλιστές της νέας γενιάς έχουν καταφέρει να ενσωματώσουν στοιχεία της ντοπιολαλιάς, κάτι οπωσδήποτε αξιέπαινο.

Όλους τους πρεσβυτεριανοί -όπως έλεγε ένας στο στρατό «τους ανθυπολοχαγοί».

Πασχαλινά μεζεδάκια και για φέτος

Πασχαλινά, μια και αύριο είναι Πάσχα. Και «και για φέτος» επειδή κι άλλες φορές έχω χρησιμοποιήσει παρεμφερή τίτλο, μια και συμβαίνει αρκετά συχνά, τόσα χρόνια που έχουμε το ιστολόγιο, το Πάσχα να πέφτει Κυριακή. Πέρυσι και πρόπερσι το αντίστοιχο άρθρο το είχα τιτλοφορήσει «Κορονολαμπριάτικα» και «Κορονοπασχαλινά», αφού οι γιορτές, ιδίως το 2020, σημαδεύτηκαν από την πανδημία, αλλά φέτος η πανδημία έχει λήξει, ή για να το πω πιο σωστά την  έχουμε λήξει επειδή θέλουμε να λήξει. Και όχι μόνο εδώ στην Ελλάδα, μα παντού. Φίλος πανεπιστημιακός μού έλεγε ότι θα ήθελε να δώσει μιαν ανακοίνωση σε ένα συνέδριο στη Γαλλία, αλλά οι διοργανωτές επιμένουν σε αυτοπρόσωπη παρουσία τουλάχιστον ενός από τους συγγραφείς των ανακοινώσεων. Η διαφορά της Γαλλίας και γενικά της Εσπερίας από την Ελλάδα είναι ότι εδώ βρισκόμαστε στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στον αριθμό των πρόσφατων απωλειών και μεταξύ των χωρών της παλιάς ΕΕ στον αριθμό των από καταβολής απωλειών. Αλλά, λέει το αφήγημα, φταίει ότι εμείς μετράμε όλες τις απώλειες.

Αυτά όμως θα τα πούμε άλλη φορά. Ξεκινάμε τώρα τα μεζεδάκια μας με μια μνημειώδη γκάφα του Σκάι σε ένα πρόσφατο άρθρο για ένα από τα πιο συζητημένα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας. 

Όπως βλέπετε, το άρθρο υπόσχεται «φωτογραφίες της ρωσικής ναυαρχίδας πριν βυθιστεί». Και πραγματι, στην πρώτη φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο, βλέπουμε το ρωσικό πολεμικό να έχει γείρει, να έχει πάρει τη μοιραία κλίση.

Αν όμως προσέξουμε καλά την εικόνα, λιγάκι πιο δεξιά από το «ρωσικό θηρίο» βλέπουμε ένα μικρό πραγματάκι. Τι είναι; Μήπως ρυμουλκό ή πιλοτίνα;

Ρυμουλκό είναι, κατά κάποιο τρόπο, αλλά όχι σκάφος. Αν κόβει το μάτι σας, ή αν μεγεθυνετε τη φωτογραφία, θα δείτε ότι είναι… τρακτέρ!

Τι συνέβη; Απλούστατα, η φωτογραφια είναι φωτοσοπημένη.

Στον επικοινωνιακό πόλεμο που διεξάγεται στο Διαδίκτυο, παράλληλα με τον πραγματικό, η βύθιση του Μοσκβά έδωσε λαβή για αμέτρητα αστεία και μιμίδια.

Ας πούμε, κάποιοι έγραψαν ότι το ηρωικό Μοσκβά πήρε προαγωγή σε υποβρύχιο, ή ότι η Operation Z πέρασε σε δεύτερη φάση, Operation Ctrl-Z.  Και ανάμεσα στα μιμίδια εμφανίστηκε και αυτό που βλέπετε, με ένα τρακτέρ να σέρνει τη ναυαρχίδα, σε μίμηση των (πραγματικών) φωτογραφιών που έδειχναν τρακτέρ να σέρνουν αχρηστευμένα ρωσικά τανκς ή θωρακισμένα οχήματα.

Ο συντάκτης του Σκάι, λοιπόν, αντί να πάρει την αυθεντική φωτογραφία, διάλεξε τη φωτοσοπιά, χωρίς να προσέξει ότι η φωτογραφία είναι πειραγμένη! Άλλο ένα θύμα βατραχιάς, λοιπόν!

[Βατραχιά, η: Όταν (οΘντκ) σοβαροί ειδησεογραφικοί ιστότοποι αντλούν ύλη από τρολοσάιτ τύπου Βατράχι, χωρίς να παίρνουν είδηση ότι πρόκειται για πλάκα]

* Και συνεχίζουμε με Αστερίξ.

Πριν από 6 μήνες περίπου, είχαμε παρουσιάσει στο ιστολόγιο, σε… πανελλήνια πρώτη, την καινούργια περιπέτεια του Αστερίξ, ο Αστερίξ και ο γρύπας.

Πριν από μερικές μέρες, η περιπέτεια κυκλοφόρησε και στα ελληνικά. Δεν το είχα πάρει είδηση, αλλά είδα ανάρτηση φίλου στο Φέισμπουκ, ο οποίος μάλιστα με ταγκάρισε, όπως λένε, αγανακτισμένος από δυο λάθη που είχε βρει στο πρώτο καρέ του κόμικ, που το βλέπετε εδώ.

Για κάποιο περίεργο λόγο, η Χίμαιρα (Chimère στα γαλλικά) γράφεται… Χείμερα, λες και ετυμολογείται από τη χειμερινή περίοδο, αλλά το χειρότερο είναι που η Άρπυια (Harpie στα γαλλικά) έχει αποδοθεί… Χάρπη!!

Όπως είπα στον φίλο, το λάθος είναι αδικαιολόγητο και ακατανόητο. Κρατάω μια πολύ μικρή επιφύλαξη, διότι δεν έχω πρόχειρο το πρωτότυπο, μήπως και υπάρχει κάποιο λογοπαίγνιο ή κάτι ανάλογο, αλλά μάλλον πρόκειται για λάθος, για ανεξήγητο λάθος.

* Κι άλλο μεταφραστικό, που μου το έστειλε φίλος την περασμένη Παρασκευή ενώ είχε κλείσει το άρθρο της περασμένης εβδομάδας. Στους υποτίτλους της ταινίας Ο Πεταλούδας, που προβλήθηκε στην Ερτφλιξ, όπως μου λέει, πρόσεξε δυο μαργαριτάρια.

Το πρώτο: «The bastards gave you life» (=τα καθάρματα σου έριξαν ισόβια) μεταφράζεται «τα καθάρματα σου χάρισαν τη ζωή»!!!

Τέτοια καθάρματα μακάρι να είχαμε πολλά…

Αζοφικά μεζεδάκια

Δεν νομίζω να χρειάζεται να εξηγήσω τον τίτλο του σημερινού μας πολυσυλλεκτικού άρθρου, αφού χτες και προχτές στην Ελλάδα η συζήτηση περιστράφηκε (και όχι μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) γύρω από το Τάγμα Αζόφ, ύστερα από την εμφάνιση ενός ή δύο ομογενών μελών του τάγματος αυτού στο βίντεο που συνόδεψε την ομιλία του προέδρου Ζελένσκι στη Βουλή των Ελλήνων.

Αλλά τα μεζεδάκια μας δεν έχουν αζοφική προέλευση -εννοώ, δεν είναι παρμένα από τον σχολιασμό του γεγονότος αυτού. Ωστόσο, και αυτό είναι αναπόφευκτο, κάποια αφορούν τον πόλεμο στην Ουκρανία -ή μάλλον τον αντίκτυπό του στα μέσα ενημέρωσης.

Ξεκινάμε όμως με κάτι μακάβριο, αλλά όχι πολεμικό.

Τις προάλλες είχαμε τη φονική πυρκαγιά στην πτέρυγα Covid του νοσοκομείου Παπανικολάου, που τελικά είχε απολογισμό δύο νεκρούς από τους νοσηλευόμενους ασθενείς.

Όπως έγραψε το Βήμα (αλλά και τα άλλα ηλέντυπα του τέως ΔΟΛ) σε ένα από τα πρώτα ρεπορτάζ για το θέμα:

Ένα πτώμα χωρίς τις αισθήσεις του εντοπίστηκε μέσα στην πτέρυγα Covid του νοσοκομείου Παπανικολάου.

Μακάβριο το θέμα αλλά αστεία η διατύπωση, αφού ο πλεονασμός δείχνει να υπονοεί ότι υπάρχουν και πτώματα που διατηρούν τις αισθήσεις τους.

Το ευφημιστικό κλισέ «χωρίς τις αισθήσεις του» χρησιμοποιείται συχνά για όσους ανασύρονται πνιγμένοι από τη θάλασσα, ιδίως κολυμβητές το καλοκαίρι.

Το ειδησάκι έγινε βάιραλ ή περίπου, κι έτσι τελικά το διόρθωσαν στο απλό «Ένας νεκρός εντοπίστηκε….».

* Το ρήμα «διαρρέω» έκανε τον πλήρη κύκλο, αφού όχι μόνο διαρρέουμε την είδηση χωρίς να ιδρώσει το αυτί μας, αλλά και διάφορα πράγματα, που παλιότερα διέρρεαν, τώρα διαρρέονται.

Μου στέλνει φίλος άρθρο από τη Ναυτεμπορική, στο οποίο διαβάζω ότι «Σπάνιο αέριο διαρρέεται από τον πυρήνα της γης». (Πρόκειται για σπάνιο ισότοπο του ηλίου, το ήλιον-3).

* Φίλη ταξίδεψε με την Ετζίαν και μου στέλνει φωτογραφία της συσκευασίας από το «φαγητό» που τους μοίρασαν (και πάλι καλά να λες, αφού όλες οι αεροπορικές εταιρείες, ήδη πριν από τον κόβιντ, είχαν μειώσει τις ποσότητες στα γεύματα που μοίραζαν -μόνο ίσως η τουρκική διατηρεί τα παλιά γεύματα).

Η απορία της φίλης μου είναι: τι είναι το πλεκτό μοσχάρι; Αν είναι μεταφραστικό λάθος πώς προέκυψε; Αν δεν είναι λάθος, τι είναι; Και πώς πλεκτό; Με βελονάκι;

Ομολογώ πως δεν μπόρεσα να απαντήσω. Γκουγκλίζοντας βρίσκω και κάποιον άλλον να απορεί.

Καμιά ιδέα;

* Και πάμε σε κάτι πολεμικό και φρικτό. Μια μικρή ουκρανική πόλη, στα προάστια του Κιέβου, βρέθηκε κάτω από τους προβολείς της διεθνούς προσοχής όταν, με την ανακατάληψή της από τις ουκρανικές δυνάμεις, πτώματα αμάχων βρέθηκαν να κείτονται στους δρόμους και στις αυλές των σπιτιών. Το συζητήσαμε και στο ιστολόγιο, σήμερα όμως σχολιάζουμε μόνο ή κυρίως τις γλωσσικές πτυχές.

Ανοιξιάτικα (;) μεζεδάκια

Αύριο το μεσημέρι (στις 3.33 μ.μ. για την ακρίβεια) έχουμε την εαρινή ισημερία στο Βόρειο Ημισφαίριο, άρα μπαίνουμε και επίσημα στην άνοιξη.

Μπαίνουμε αλήθεια; Ο καιρός μάλλον χειμωνιάτικος είναι, ο πόλεμος ρίχνει τη βαριά σκιά του, οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα σε όλα τα είδη, από το φυσικό αέριο μέχρι το ηλιέλαιο, ενώ η πανδημία, που λέγανε ότι έφυγε και τελείωσε, σηκώνει πάλι κεφάλι. Γι’ αυτό και έβαλα το ερωτηματικό στον τίτλο -ανοιξιάτικα είναι αυτά;

Τέλος πάντων, ας ξεκινήσουμε.

Και ξεκινάμε με ένα πολύ αστείο μεταφραστικό λάθος, που παραλίγο να με παρακινήσει να δώσω στο σημερινό μας άρθρο τον τίτλο «Ακριβή μεζεδάκια».

Η οθονιά προέρχεται από την αγγλική έκδοση του Πρώτου Θέματος, όπου ο ελληνικός τίτλος

Μήνυμα (ή διάγγελμα) Μητσοτάκη για τα μέτρα κατά της ακρίβειας

αποδόθηκε

PM Mitsotakis message on measures against accuracy

Βάζω οθονιά επειδή, στις μέρες που μεσολάβησαν, και ύστερα από τον ορυμαγδό που προκλήθηκε στο Τουίτερ, η εφημερίδα έσπευσε να διορθώσει το λάθος, παρόλο που τη λαθεμένη έκδοση μπορείτε ακόμα να τη βρείτε σε αναδημοσιεύσεις.

Κάθε φορά που βλέπω τόν τίτλο γελάω μόνος μου σαν σκέφτομαι ποια θα μπορούσαν να είναι τα measures against accuracy, αν και ύστερα ξανασκέφτομαι ότι δεν έχουμε, ως κράτος, ανάγκη από άλλα μέτρα στον τομέα αυτόν!

Eδώ βλέπετε και λίγο από το κείμενο της είδησης όπως είχε αρχικά μεταφραστεί από τον Panos:

Από τον Panos μεταφράστηκε, αλλά με την καθοριστική συμβολή του Google Translate. Έκανα το τεστ, εβαλα στο Google Translate τη φράση

Το νέο πλαίσιο στήριξης απέναντι στην ακρίβεια που δοκιμάζει τις αντοχές ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων

και πήρα τη μετάφραση:

The new framework of support for accuracy that tests the resilience of Greek households and businesses

Θα έλεγε κανείς βέβαια ότι έτσι που είναι μεταφρασμένο, το νόημα είναι πως το πλαίσιο δοκιμάζει τις αντοχές, αλλά τέλος πάντων.

* Και συνεχίζω με ένα οικολογικό μεζεδάκι, που το είδα να επισημαίνεται σε μια σελίδα φίλων του Γιάννη Μακριδάκη στο Φέισμπουκ (μπορεί να το επισήμανε κι ο ίδιος ο συγγραφέας).

Λοιπόν, ο υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών κ. Γιώργος Καραγιάννης δήλωσε:

«Αυξάνουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθώς θα προχωρήσουμε σε 3.000 δενδροφυτεύσεις και αστικές αναπλάσεις σε συνολική επιφάνεια 85.000τ.μ. Στόχος μας είναι να “πρασινίσουμε” τον Δήμο της Αθήνας αλλά και τους τέσσερις δήμους από τους οποίους θα διέρχεται η Γραμμή 4 του Μετρό».

Η εξαγγελία είναι βέβαια καλοδεχούμενη. Ωστόσο, ο όρος περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός έργου, χρησιμοποιείται εδώ εντελώς λάθος από τον υφυπουργό, αφού καλό ειναι πάντοτε να κάνουμε έργα με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, δηλαδή όσο γίνεται πιο φιλικά στο περιβάλλον.

* Κι ένα ακόμα παράδειγμα «προστακτικής με αύξηση», στον τίτλο ενός σεμιναρίου «αυτοβελτίωσης».

Απέκτησε τον έλεγχο σε δύσκολες συνθήκες

Στη γλωσσική ομάδα όπου το είδα, καναδυό μέλη έσπευσαν να σχολιάσουν: Ποιος απέκτησε;

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι η σύμπτωση αορίστου και προστακτικής, ούτε μπορούμε να την αποφύγουμε. Όλοι θα συμφωνούσαν π.χ. με τις φράσεις «Περίμενε να έρθω» ή «Απάντησε πότε σε βολεύει» παρόλο που και σε αυτές έχουμε σύμπτωση.

Έπειτα, πολλοί ομιλητές της νεοελληνικής θεωρούν πιο οικείους και πιο δόκιμους τους τύπους της «εναύξητης» προστακτικής, αν και όχι σε όλα τα ρήματα (άλλο το «επέστρεφε» ή το «συνέλαβε» κι άλλο το «απήντησε», με κάμποσες ενδιάμεσες βαθμίδες).

Ουκρανικά μεζεδάκια

Όχι όμως μπορστ ή κοτόπουλο Κιέβου ή λαχανοντολμάδες αλλά το καθιερωμένο σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, που παίρνει σήμερα τον τίτλο του από τη διεθνή επικαιρότητα και από τις συγκεχυμένες ειδήσεις που έρχονται από την Ουκρανία, ειδικότερα από το Ντονμπάς.

Όμως δεν θα έχουμε πολλά μεζεδάκια σχετικά με το ουκρανικό, ένα μονάχα -απλώς η συγκυρία έδωσε τον τίτλο. Θα μπορούσα να τα αποκαλέσω και ευνίκεια μεζεδάκια, μια και Ευνίκη, ή πιο σωστά Eunice, λέγεται η καταιγίδα που χτυπάει τη Δυτική Ευρώπη και την Αγγλία, και που, έστω ξεθυμασμένη, έχει φτάσει και μέχρι το Μεγάλο Δουκάτο. Ήταν γραφτό το σημερινό άρθρο να έχει τίτλο διεθνή, φαινεται.

* Σχετική με την καταιγίδα, την Ευνίκη, είναι η φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο, που την έκλεψα από τον τοίχο του Θεμιστοκλή Πανταζάκου στο Φέισμπουκ.

Είναι τραβηγμένη χτες από την Ουαλλία. Πέντε πρόβατα μπήκαν στο στέγαστρο της στάσης του λεωφορείου για να προφυλαχτούν από τις ανεμορριπές.

* Και ξεκινάμε τα καθαυτό μεζεδάκια μας με μια γκάφα της έγκριτης (λέμε τώρα) Καθημερινής. Σε μια είδηση για μια φονική έκρηξη που έγινε στη Γαλλία, διαβάζουμε:

Τουλάχιστον επτά άνθρωποι, ανάμεσά τους και δύο παιδιά, έχασαν τη ζωή τους από έκρηξη στη Νοτιοδυτική Γαλλία, όπως ανακοίνωσε ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών κ. Τζέραλντ Ντραμανίν στο Twitter.

Aλλά βέβαια, αν ο κ. υπουργός είναι Γάλλος, πολύ δύσκολα μπορεί να είναι Τζέραλντ, ν’ες-πα;

Αλλά ούτε και «Ντραμανίν» είναι ο καημένος, δεν χρειάστηκε να πάρει δραμαμίνη. Κι όμως το γράφουν δυο φορές έτσι.

Το ονοματεπώνυμο του Γάλλου υπουργού, που άλλωστε φαίνεται σε τουίτ του στην ίδια σελίδα, είναι Gerald Darmanin, το οποίο προφέρεται Ζεράλντ Νταρμανέν. Εντάξει, το ένρινο στο τέλος του επωνύμου προσεγγιστικά το μεταγράφουμε έτσι.

* Τίτλος σε άρθρο για την Ελβετία:

Ελβετία: Δημοφήφισμα για το αν θα χορηγηθούν μέσα ενημέρωσης που δυσκολεύονται να επιβιώσουν

Σε ποιον θα χορηγηθούν;

Προφανώς, «αν θα επιχορηγηθούν». Και πράγματι διαβάζοντας το άρθρο βλέπουμε ότι υπάρχει πρόταση να δοθεί έκτακτη κρατική ενίσχυση στα μέσα ενημέρωσης, που δοκιμάζονται στο νέο τοπίο που έχει διαμορφωθεί.

Σε μια γλωσσική ομάδα του Φέισμπουκ όπου συζητήθηκε αυτός ο (λαθεμένος, λέω εγώ) τίτλος κάποιο μέλος υποστήριξε ότι στο λεξικό του Σταματάκου της αρχαίας ελληνικής υπάρχει και η παθητική χρήση, π.χ. «χορηγείται ο δήμος» ( = λαμβάνει χορηγία ο δήμος), άρα είναι σωστό το «θα χορηγηθούν μέσα ενημέρωσης».

Κατά την ταπεινή μου βέβαια γνώμη, είναι τραγικό λάθος να μεταφέρουμε ανεξέταστα δομές μιας γλωσσικής ποικιλίας σε μιαν άλλη. Στα νέα ελληνικά, τα φάρμακα χορηγούνται στον ασθενή και οι οικονομικά αδύνατοι επιχορηγούνται ώστε να μπορούν να αγοράσουν φάρμακα.

* Μια συμπαθητική συστάδα ορθογραφικών λαθών από αφίσα ποδοσφαιρικού συλλόγου, σε φωτογραφία που μου στέλνει φίλος -που την τράβηξε ο ίδιος ή κάποιος γνωστός του, άρα πιθανώς είναι… αποκλειστικότητα του ιστολογίου.

Έφυγε βλέπετε ο Κούγιας από τον Άρη Πετρούπολης και όλο ορθογραφικά λάθη κάνουν 🙂

* Για κάποιο λόγο, δεν αντέχω να παρακολουθήσω την εκπομπή της Βίκης Φλέσσα και του Γ. Μπαμπινιώτη, κι έτσι ελάχιστα λεπτά της έχω δει.

Οπότε, το παρακάτω το μεταφέρω με κάποια επιφύλαξη, αφού δεν το άκουσα με τ’ αυτιά μου, αλλά το είπε φίλος:

Ακούω στην εκπομπή «σε προσκυνώ, γλώσσα» (συμπαραγωγή Βουλή Τηλεόραση και ΡΙΚ) ότι αν η αρχαία ποιήτρια Σαπφώ και η Σαπφώ Νοταρά άκουγαν «της Σαπφώς» κι όχι «της Σαπφούς» θα έτριζαν τα κόκαλά τους

Θα κηρύξει, λέει η παρουσιάστρια, ανένδοτο για την επιστροφή του πολυτονικού και της τρίτης κλίσεως «για να μιλάμε ορθά ελληνικά»… …

Δεν ξέρω αν όντως το είπε έτσι η κ. Φλέσσα. Πάντως, εγώ ξέρω ότι η Σαπφώ Νοταρά σαφώς ήθελε να τη λένε «της Σαπφώς». Υποψιάζομαι μάλιστα πως αν άκουγε να λένε, γι’ αυτήν, «το καπέλο της Σαπφούς» θα έβαζε μπουρλότο.

Αδιευκρίνιστα μεζεδάκια

Το πολυσυλλεκτικό άρθρο τούτης της εβδομάδας παίρνει τον τίτλο του από μια λέξη που κέρδισε κάμποση δημοσιότητα τις προηγούμενες μέρες στο Τουίτερ. Πράγματι, μετά τη δημοσιοποίηση της πράξης αρχειοθέτησης για την υπόθεση του Άδωνη Γεωργιάδη, πολλοί πρόσεξαν ότι υπήρχε αναφορά σε αδιευκρίνιστες καταθέσεις ή αδιευκρίνιστα ποσά, οπότε η ετικέτα #αδιευκρίνιστο_ποσό έπαιξε για αρκετές μέρες. Στο Φέισμπουκ, ένας φίλος που ξέρει ότι εδώ βγάζουμε τη Λέξη της Χρονιάς, πρότεινε τη λέξη «αδιευκρίνιστο» σαν μια πρώτη υποψηφιότητα. Αλλά βέβαια, κάθε θάμα τρεις ημέρες, που λέει η παροιμία. Ήδη η ετικέτα που τρεντάρει στο Τουίτερ άλλαξε (τώρα είναι το #καταπληκτική_ποιότητα_ζωής, από το γνωστό τουίτ του πρωθυπουργού και αύριο κάτι άλλο θα βρεθεί). Οπότε, το «αδιευκρίνιστο», προς το παρόν, αξιώνεται απλώς έναν από τους 52 μεζεδοτίτλους της χρονιάς, κάτι είναι ιι αυτό.

* Μια και έγινε κουβέντα για την «πράξη αρχειοθέτησης», εγώ πρόσεξα και κάτι ακόμα που ταιριάζει με την ύλη του σημερινού άρθρου.

Στο απόσπασμα σελίδας της εικόνας, κάποιος άλλος έχει τονίσει ένα απόσπασμα, αλλά η δική μου προσοχή βρίσκεται αλλού, πιο κάτω από την υπογράμμιση, στο τέλος της παραγράφου:

αποδοχή αιτηθέντων αυξήσεων

Λάθος βέβαια, αφού οι αυξήσεις είναι θηλυκές και η μετοχή αρσενική (θα έπρεπε «αιτηθεισών»), αλλά ίσως και διπλό λάθος, αν το ρήμα «αιτούμαι» δεχτούμε πως είναι μόνο αποθετικό, άρα δεν έχει παθητική φωνή, οπότε η «αιτηθείσα» είναι αυτή που ζήτησε, όχι αυτή που ζητήθηκε. (Συμφωνείτε σ’ αυτό;)

Τώρα, το έγγραφο το υπογράφει, και μάλλον το συνέταξε, κάποιος ανώτατος δικαστικός. Να τον πούμε αγράμματο; Δεν πείθει. Θα τον πούμε βέβαια απρόσεχτο, τσαπατσούλη, αλλά μήπως είναι και κατι άλλο; Μήπως δηλαδή η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο δικαστικός δεν είναι (πια;) ένα καλορυθμισμένο εργαλείο;

* Στο ίδιο κείμενο, πάνω από την υπογράμμιση, θα δείτε κάπου ένα «εξ’ ουδενός» με απόστροφο, που είναι βέβαια περιττή -πιο σωστά, είναι λάθος και, όπως είχα ακούσει, παλιά στη Νομική σε κόβανε για μια τέτοια απόστροφο, αν και αυτό μπορεί να είναι μύθος.

* Φίλος στέλνει λινκ σε άρθρο της ΕφΣυν για μια ενδιαφέρουσα συνομιλία του Πρίμο Λέβι με έναν νεαρό μαθητή, που βέβαια έγινε πριν από πολλά χρόνια. Ο φίλος παραπονιέται που μένει αμετάφραστο το «λάγκερ». Προφανώς έτσι θα είναι και στο πρωτότυπο ιταλικό κείμενο, αλλά άλλα πράγματα είναι γνωστά στον μέσο Έλληνα αναγνώστη του 2022 και άλλα στον μέσο Ιταλό αναγνώστη του 1973. Οπότε, μάλλον θα έπρεπε να αποδοθεί «στρατόπεδο» («…συγκέντρωσης» ίσως) αφού σήμερα λάγκερ είναι συνήθως η μπίρα.

Τα πρώτα μεζεδάκια του 2022

…τα οποία επιπλέον είναι αγρίως ετεροχρονισμένα, αφού δημοσιεύονται Δευτέρα αντί για το καθιερωμένο Σάββατο. Επίσης, τα περισσότερα μεζεδάκια της πιατέλας σερβίρονται μεν το 2022, αλλά έχουν παρασκευαστεί την προηγούμενη χρονιά, το 2021. Ελπίζω μονάχα να μην έχει δικαιοδοσία η αγορανομία επί του θέματος, αν και τα δικά μας τα μεζεδάκια δεν μπαγιατεύουν τόσο εύκολα.

Και ξεκινάμε με ένα ορθογραφικό του Άδωνη, που έχει τελειώσει και Φιλοσοφική (αν και οι κακές γλώσσες λένε ότι έκανε δέκα χρόνια να πάρει πτυχίο). Δεν θα ενοχληθεί, νομίζω, αφού ο ίδιος, από το βήμα της Βουλής μάλιστα, είχε ψέξει τα γλωσσικά αστοχήματα πολιτικών του αντιπάλων.

To «έχει καταβάλλει» είναι βέβαια λάθος -είναι πάντοτε λάθος, δεν είναι όπως π.χ. στον μέλλοντα, όπου άλλοτε πρέπει να γράψουμε «θα καταβάλει» (στιγμιαίο μέλλοντα τον λέγαμε παλιά) και άλλοτε «θα καταβάλλει» (διαρκής μέλλοντας). Στον παρακείμενο, μόνο «έχει καταβάλει», όπως και «έχει παίξει» (και όχι… «έχει παίζει»).

Και βεβαίως, «έχει παραγάγει» (ή το αναλογικό «έχει παράξει») και ποτέ «έχει παράγει».

* Κι ένα φετινό μεζεδάκι, από αθλητικό ιστότοπο, που ο συντάκτης του θέλησε να λογιωτατίσει.

Γράφει λοιπόν:

Ο προπονητής της Αιγύπτου, Κάρλος Κεϊρός, δεν συμπεριέλαβε τον Χασάν στις κλήσεις του για το Κόπα Άφρικα. Η λειψανδρία τερμάτων του το προηγούμενο διάστημα προφανώς και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση του Πορτογάλου τεχνικού.

Τα τέρματα μάς μάραναν, κύριε Λείψανδρέ μου. Δεν σου άρεσαν τα γκολ, είναι χυδαία; Κι έτσι, αντί να γράψει κάτι πεζό όπως «η έλλειψη γκολ» ή το κλασικό αλλά ωραίο «η αφλογιστία του» ή κάτι τέτοιο, κατασκεύασε τη…. λειψανδρία τερμάτων.

Την άλλη φορά να την πείτε «λιποτερματία»!

* Σε άρθρο για την εξοργιστική υπόθεση του άθλιου που δημοσίευε τα ερωτικά του βίντεο, βρίσκω μια περίεργη χρήση της λέξης «εισιτήριο»:

Και αυτό γιατί η νέα μήνυση σε βάρος του Στάθη Παναγιωτόπουλου από άλλη γυναίκα, η οποία επίσης τον κατηγορεί ότι ανέβασε βίντεο με ερωτικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο χωρίς τη συγκατάθεσή της, μπλόκαρε το «εισιτήριο» στην ελευθερία του πρώην παρουσιαστή.

Εντάξει, το βάζει σε εισαγωγικά, αλλά και πάλι είναι λίγο παράξενη η χρήση του όρου «εισιτήριο» για την αποφυλάκιση κάποιου.

Δευτερχριστυγεννιάτικα μεζεδάκια

Όχι, δεν μου χάλασε το πλήκτρο Ο, όπως βλέπετε άλλωστε. Δευτεροχριστουγεννιάτικα είναι τα σημερινά μας μεζεδάκια, αφού τα δημοσιεύω τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων -ετεροχρονισμένα βέβαια, μια και κανονικά το πολυσυλλεκτικό μας άρθρο δημοσιεύεται το Σάββατο, που όμως φέτος έπεφτε ανήμερα Χριστούγεννα.

Πέρυσι, που τα Χριστούγεννα έπεφταν Παρασκευή, το αντίστοιχο άρθρο είχε επίσης τίτλο «Δευτεροχριστουγεννιάτικα μεζεδάκια». Για να μην επαναλάβω τον ίδιο τίτλο, επηρεάστηκα από τη γελοιογραφία του Αντώνη Βαβαγιάννη, του Κουραφέλκυθρου, και απέφυγα το Όμικρον στον τίτλο.

Ναι, θα μπορούσα επίσης να βάλω τίτλο Τα τελευταία μεζεδάκια της χρονιάς, αλλά κι αυτό το έχω χρησιμοποιήσει κι άλλοτε.

Τέλος πάντων, το ιστολόγιο σας στέλνει πολλές ευχές για υγεία και αγάπη (και μακριά απ’την παραλλαγή μικρν).

Θυμίζω επίσης ότι συνεχίζεται η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς 2021. Μάλιστα, χτες και προχτές είχαμε μεγάλη συμμετοχή, αν και αυτό ελάχιστα άλλαξε την κατάσταση, τουλάχιστον ως προς την πρώτη θέση. Δεν μπορώ όμως να πω περισσότερα, προς το παρόν.

Δεν έχετε ψηφίσει; Μπορείτε να ψηφίσετε και τώρα, στην ειδική μας σελίδα. Μην το αμελήσετε, τέσσερις μέρες έμειναν!

* Και ξεκινάμε με μια παλαιοντολογική είδηση. Βρέθηκαν λέει στη Βρετανία σκελετοί από μαμούθ, τα οποία είχαν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό.

Διαβάζω:

«Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις στη βρετανική παλαιοντολογία» σημειώνει ο Γκάροντ, προσθέτοντας πως, παρότι η ανακάλυψη οστών μαμούθ είναι συχνή, ο εντοπισμός άθικτων και ολόκληρων σκελετών είναι «απίστευτα σπάνιος». 

«Το έδαφος όπου βρίσκονται τα μαμούθ αυτά είναι το ακριβές σημείο όπου και πέθαναν ένα τέταρτο της χιλιετίας πριν – δίπλα σε απίστευτα πράγματα όπως λίθινα εργαλεία και σαλιγκάρια ποδοπατημένα» αναφέρει ο ίδιος. 

Βλέπετε ποιο είναι το μοναδικό σε αυτά τα μαμούθ, έτσι; Αφού πέθαναν πριν απο ένα τέταρτο της χιλιετίας, δηλαδή γύρω στο 1770, είναι τα μόνα μαμούθ που είχαν περάσει διαφωτισμό!

Το πρωτότυπο βέβαια λέει: exactly where they died a quarter of a million years ago.

* Σε πρόσφατη επιφυλλίδα του, ο Γιάννης Πρετεντέρης επιτίθεται στον καθηγητή Θ. Λύτρα για τα όσα είπε ανακοινώνοντας την έκθεση Τσιόδρα-Λύτρα. Παραθέτω εδώ αριστερά το μεγαλύτερο κομμάτι της επιφυλλίδας, διότι στον ιστότοπο των Νέων το κείμενο είναι προσπελάσιμο μόνο από συνδρομητές. (Παρεμπιπτόντως, έχω περιέργεια αν το μοντέλο της συνδρομητικής πρόσβασης είναι οικονομικά αποδοτικό).

Αυτό που με έκανε να προσέξω την επιφυλλίδα και να την αναφέρω στο σημερινό άρθρο, είναι η λαθοθηρική διάθεση του κ. Πρετεντέρη, ο οποίος γράφει:

Ο Λύτρας ισχυρίζεται ότι την έρευνα είχαν γνωστοποιήσει «άμεσα και επανειλημμένα σε όλους όσους (σ.σ. «όλους όσοι» εννοεί υποθέτω….) λαμβάνουν αποφάσεις σε «ανώτατο» επίπεδο…

Με το ειρωνικό εντός παρενθέσεως σ.σ., ο κ. Πρετεντέρης ψέγει «τον Λύτρα» (που τον αποκαλεί αγενώς έτσι, όπως στον στρατό ο λοχίας τον φαντάρο!) επειδή έγραψε «σε όλους όσους λαμβάνουν αποφάσεις» και όχι «σε όλους όσοι λαμβάνουν αποφάσεις».

Είναι ευρύτατα διαδεδομένες, βέβαια, οι φράσεις του τύπου «ευχαριστώ όλους όσους με βοήθησαν» κτλ. Οι λαθοθήρες μάς λένε ότι είναι λάθος να λέμε «όλους όσους» διότι το «όσοι» είναι υποκείμενο του ρήματος, άρα πρέπει να είναι σε ονομαστική: το γνωστοποίησα σε όσους παίρνουν αποφάσεις, αλλά «το γνωστοποίησα σε όλους όσοι παίρνουν αποφάσεις».

Αυτό είναι το τυπικά σωστό, και ο κ. Μπαμπινιώτης, όπως έχουμε γράψει παλιότερα, αποδοκιμάζει (αν και χλιαρά) το «όλους όσους» σε τέτοιες προτάσεις. Ωστόσο, όσοι λέμε και γράφουμε «όλους όσους» ακολουθούμε ένα πανίσχυρο και πανάρχαιο φαινόμενο, τη λεγόμενη «έλξη του αναφορικού». Τέτοια σχήματα τα βρίσκουμε ήδη σε αρχαία ελληνικά κείμενα (π.χ. ἢ ἐμμενεῖν ταῖς δίκαις αἷς ἂν ἡ πόλις δικάζῃ; Πλάτων, Κρίτων), ενώ είναι και κοινότατα στην καθημερινή χρήση. Το βράδυ της Κυριακής των εκλογών τα τελευταία 40 τουλάχιστον χρόνια, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός (ή και δήμαρχος ή περιφερειάρχης), όταν κάθιδρος ανέβει στο βήμα, εκεί γύρω στα μεσάνυχτα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι στην αρχή του λόγου του θα πει «Ευχαριστώ όλους όσους ψήφισαν το κόμμα μας».

Αυτό όμως που εκνευρίζει στην περίπτωση της λαθοθηρίας του Γ. Πρετεντέρη είναι ο εξοργιστικός υπαινιγμός του ότι αλλάζει το νόημα αν πούμε «ευχαριστώ όλους όσους…» Φυσικά, χρησιμοποιεί τη λαθοθηρία ως μέσο για να υπονομεύσει τον «αντίπαλο», εν προκειμένω τον Θ. Λύτρα: αφού κάνει αυτό το «φοβερό» γλωσσικό λάθος, σημαίνει ότι είναι αγράμματος, άρα όσα λέει δεν έχουν καμιά αξία.

Θα έλεγε όμως κανείς ότι ειδικά ο Γ. Πρετεντέρης δεν ειναι ο καταλληλότερος να κάνει γλωσσικά μαθήματα -και δεν το λέω αυτό επειδή στο ίδιο άρθρο, λίγο πιο πάνω από το σημείο όπου ψέγει τον Θ. Λύτρα γράφει «Γατί» αντί «Γιατί»· αυτό είναι λάθος πληκτρολόγησης. Το λέω επειδή, ας πούμε, ο ίδιος ο κ. Πρετεντέρης προ καιρού είχε γράψει «σεμνύνομαι» εννοώντας «ντρέπομαι».

* Κι έτσι αφιερώσαμε το μισό άρθρο στον Πρετεντέρη. Συνεχίζω όμως εφημεριδογραφικά, και πάλι με οθονιά, αυτή τη φορά από πρωτοσέλιδο άρθρο της Εστίας, που το επισήμανε στο Τουίτερ η γνωστή πλέον ΕΠΠΕ (Επιτροπή Παρακολούθησης Πρωτοσέλιδων Εστίας).

Βλέπουμε εδώ ένα ωραίο απόσπασμα από άρθρο του Κ. Κόλμερ, όπου εισάγονται οι όροι «ταχυδοκιμή» και «αυτοδοκιμή» (για το ράπιντ και το σελφ τεστ, εγώ τα είχα πει ταχυτέστ και αυτοτέστ, αμφότεροι πήγαμε κουβά), αλλά ο αγγλικός όρος αναφέρεται ως rabid test (λύσσαξαν πια!). Κατά σύμπτωση, σε άρθρο μας αυτής της εβδομάδας, είχαμε αναφέρει ότι κάποιοι το γράφουν rabid (και περισσότεροι rabbit).

Aλλά, όπως βλέπετε, το απόσπασμα της Εστίας βρίθει από τυπογραφικά λάθη. Διορθωτές δεν έχουν; Παραιτήθηκε ο Σπελ Τσέκερ;

* Φίλος στέλνει άρθρο για την πολυαναμενόμενη εκτόξευση του πυραύλου που θα μεταφέρει το τηλεσκόπιο James Webb στο διάστημα. Έχει και τοποθετήσεις Ελλήνων επιστημόνων, έχει και μεταφρασμένο υλικό, το οποίο είναι κακομεταφρασμένο.

Παράδειγμα:

…απρογραμμάτιστη απελευθέρωση της ταινίας σύσφιξης (που ασφαλίζει τον Webb στον προσαρμογέα) προκάλεσε δόνηση σε όλο το παρατηρητήριο.

ενώ αναρωτιέμαι τι μπορεί να σημαίνει το:

Όλα ήταν έτοιμα για την εκτόξευση και έτσι οι υπεύθυνοι προχώρησαν στην αναθεώρηση για τη συναίνεση καυσίμων.

Καμιά ιδέα;

* Άλλο μαργαριτάρι για το ίδιο θέμα:

To απόκομμα από τη Lifo αλλά το ίδιο λάθος βρίσκετα και σε πολλές άλλες πηγές (Καθημερινή, ΕφΣυν) οπότε πρέπει να υποθέσουμε ότι προέρχεται από το Κεντρικόν Κοτσανοπρατήριον, το ΑΠΕ/ΜΠΕ.

Διότι βέβαια το Κουρού βρίσκεται όχι στη Γαλλική Γουινέα, αλλά στη Γαλλική Γουϊάνα. Η διαφορά είναι μικρή ίσως, αλλά μας μεταφέρει σε άλλη ήπειρο, αφού η Γουινέα βρίσκεται στην Αφρική. Και Γαλλική Γουινέα υπήρχε, αλλά από το 1958 που κέρδισε την ανεξαρτησία της ονομάζεται σκέτη Γουινέα ή καμιά φορά Γουινέα-Κονακρύ (η πρωτεύουσα) για να ξεχωρίζει από τη Γουινέα Μπισάου ή την Ισημερινή Γουινέα. Θα πρέπει κάποτε να γράψουμε άρθρο για τις Γουινέες. Στο Κουρού, όσο κι αν δεν το πιστεύετε, έχουμε ήδη αναφερθεί σε άρθρο μας.

* Πολύ πρωτότυπη ανορθογραφία σε άρθρο για τα σεξουαλικά των εντόμων. Λοιπόν,

Σε ρόλο ειδωνοβλεψία, οι εντομολόγοι παρακολούθησαν τα θηλυκά να ανασηκώνουν το πίσω μέρος τους για να διαφημίσουν την ερωτική τους επιθυμία.

Προφανώς υπήρξε κάποια επιρροή από το «είδος», τι να πω.

* Ο φίλος Τιπούκειτος με ενημέρωσε για μια νέα προσθήκη που πρέπει να γίνει στα Χρονικά της Νομανσλάνδης.

Όπως βλέπετε, το Mi-Go Monk Adage αποδόθηκε «Μοναχός Αντάζ του τάγματος Μι-Γκο»

Λέτε ο Αντάζ να ήταν ο ιδρυτής του περίφημου τάγματος; Οι ιστορικοί της Νομανσλάνδης ας επιληφθούν του θέματος.

(Βέβαια, adage θα πει γνωμικό, ρητό. Και η σημασία της φράσης είναι: Ρητό των μοναχών του τάγματος Μι-Γκο).

* Στο Φέισμπουκ, όπου ανακοινώθηκε αυτό το υποτιτλιστικό μαργαριτάρι, άλλος φίλος σχολίασε:

Σήμερα πέτυχα ένα υπέροχο «Come tomorrow this will be done» να αποδίδεται «Έλα αύριο και θα έχει γίνει».

Διότι βέβαια το Come tomorrow δεν είναι προστακτική, αλλά ιδιωματική έκφραση που σημαίνει περίπου «Ως αύριο».

* Γράφει το Πρόταγκον για το Πάρκο του Ελληνικού, που μόλις άρχισε να λειτουργεί (δεν πήγα ακόμα):

Όπως βλέπετε, το Ellinikon Experience Park χαρακτηρίζεται «το μεγαλύτερο πάρκο στον κόσμο».

Περιέργως, στον ιστότοπο του Πάρκου, σε μια περιγραφή που γενικά δεν θα τη λέγαμε φειδωλή σε επαίνους, δεν προβάλλεται τέτοιος ισχυρισμός. Το Πάρκο χαρακτηρίζεται «ένα από τα μεγαλύτερα παράκτια πάρκα της Ευρώπης», που ασφαλώς διαφέρει από «το μεγαλύτερο πάρκο στον κόσμο».

Υπερβάλλων ζήλος;

* Και ένα γεωγραφικό, που φαίνεται περίεργο. Η Σρι Λάνκα θα εξοφλήσει το χρέος που έχει προς το Ιράν, από αγορές πετρελαίου, όχι σε χρήματα αλλά σε είδος, σε τσάι.

Βέβαια, το τσάι είναι υψηλής ποιότητας, διότι η Σρι Λάνκα διακρίνεται για την ποιότητα της παραγωγής της σε τσάι τύπου Κεϋλάνης. Από την άλλη πλευρά ο μουσουλμανικός πληθυσμός του Ιράν καταναλώνει τεράστιες ποσότητες τσαγιού και μάλιστα με ιδιαίτερη προτίμηση στο τσάι Κεϋλάνης, που αναλογεί περίπου στη μισή ποσότητα που καταναλώνουν οι Ιρανοί.

Η Σρι Λάνκα παλιότερα λεγόταν Κεϋλάνη. Και ενώ η χώρα άλλαξε ονομασία (από τη δεκαετία του 1970) και λέγεται Σρι Λάνκα, το τσάι εξακολουθεί να λέγεται «τσάι Κεϋλάνης» (Ceylon tea).

* Kαι κλείνω με μιαν αναφορά στο ιστολόγιο και ειδικότερα στον αποκλεισμό του ιστολογίου από το Φέισμπουκ. Όχι ότι θα διορθωθεί αυτή η απαράδεκτη κατάσταση.

* Και βεβαια, καλές γιρτές και ευτυχισμέν τ νέ έτς, πάντα χωρίς μικρν!

Τεταρτοσεπτεμβριανά μεζεδάκια

Τριτοσεπτεμβριανός υπάρχει, ο αναφερόμενος στην 3η Σεπτεμβρίου. Υπάρχει και τεταρταυγουστιανός, για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Οπότε αναλογικά κατασκευάζουμε τον τεταρτοσεπτεμβριανό για τον τίτλο του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου, επειδή ήθελα κάτι το ουδέτερο, το ημερολογιακό, καθώς τα άλλα γεγονότα επισκιάστηκαν από τον θάνατο του μέγιστου Μίκη Θεοδωράκη.

* Τον οποίο Μίκη όλοι τίμησαν, άλλοι ειλικρινά κι άλλοι υποκριτικά. Έγραψα πολλά και ο ξένος τύπος. Και εδώ έκανε το θαύμα του ο Σκάι, που λογόκρινε στη μετάφραση τη Νιου Γιορκ Τάιμς.

Έγραψε η ΝΥΤ: Mikis Theodorakis, Greek Composer and Marxist Rebel και μετέφρασαν «ο Έλληνας συνθέτης και επαναστάτης», διότι το «μαρξιστής» φαίνεται πως παραπήγαινε.

(Την ίδια μέρα με τον Μίκη σκοτώθηκε πολύ νέος ο ράπερ Mad Clip. Ο υπουργός Στέλιος Πέτσας ανακάλυψε «εκατομμύρια fans»!).

* Φίλος που δηλώνει φανατικός με το Star Trek μου στέλνει άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, με θέμα το Αφγανιστάν, στο οποίο ο Βαρουφάκης συγκρίνει την κρίση του ιμπεριαλισμού και τις επεμβάσεις σε ξένες χώρες με κάποια χαρακτηρικά επεισόδια του Star Treκ που αφορούν τη μη παρέμβαση στα κοινά ειδικά των αναπτυσσόμενων εξωγήινων πολιτισμών, αλλά με κάποιες εξαιρέσεις και αστερίσκους.  Μόνο που στο άρθρο παρατίθεται σε παρένθεση ο αγγλικός όρος «Prime Direction».

Όπως όμως ξέρουν όλοι οι τρέκηδες, ο πρωτότυπος όρος είναι «Prime Directive». Λάθος του Βαρουφάκη; Όχι, διότι ο Βαρουφάκης το άρθρο το έγραψε στα αγγλικά, και αν ανατρέξετε στο πρωτότυπο θα δείτε ότι αναφέρεται σωστά το Prime Directive! Aκατανόητη είναι η αλλαγή στη μετάφραση, που βέβαια εκθέτει άδικα τον συγγραφέα. Σημειώνω επίσης ότι, αν προσέξετε, στο κείμενο ο επίμαχος όρος αποδίδεται στα ελληνικά άλλοτε «πρωτεύουσα οδηγία» και άλλοτε «πρωταρχική οδηγία», μια ασυνέπεια για την οποία πάλι δεν ευθύνεται ο Βαρουφάκης.

* Κι ένα μεταφραστικό, από την αυτόματη μετάφραση που κάνει το γκουγκλ όταν αναζητάτε ορισμένους όρους.

To Καϊπιρίνια λοιπόν είναι φτιαγμένο «με cachaça, ζάχαρη και ασβέστη». Χάλια θα είναι, αηδιαστικό, αλλά και ακατάλληλο προς πόση. Πώς το αντέχουν;

Το αντέχουν, επειδή lime είναι βέβαια ο ασβέστης, αλλά στην πτωχή αγγλική με τις ελάχιστες λέξεις lime είναι επίσης το λάιμ, αυτό το μικρό αδερφάκι του λεμονιού, μοσχολέμονο ή όπως αλλιώς το λέμε στην τρισχιλιετή.

Οπότε, αν θέλετε να φτιάξετε καϊπιρίνια στο σπίτι, μην βάλετε ασβέστη!

* Πέθανε και ο Άκης Τσοχατζόπουλος και με την ευκαιρία ήρθε στην επιφάνεια ένα παλιό ορθογραφικό δίλημμα. Στη νεκρολογία του γράφτηκε ότι «Ο Άκης Τσοχατζόπουλος υποστήριξε το μοντέλο της διαρχίας, ζητώντας ασυμβίβαστο μεταξύ των αξιωμάτων του πρωθυπουργού και του προέδρου του κόμματος» και ο φίλος που το είδε αναρωτήθηκε «διαρχία ή δυαρχία»;

Ο κανόνας, όπως είχαμε δει σε παλιότερη συζήτηση στη Λεξιλογία, είναι ότι τα παράγωγα του δύο γράφονται με δυ-, έτσι έχουμε δυάδα, δυάρι, δυϊκός, δυϊσμός, συνδυάζω. Όμως τα σύνθετα του δύο γράφονται με δι- κι έτσι έχουμε διμέτωπος, δίστιχο, δίγλωσσος και, επομένως, διαρχία.

Το ΛΚΝ έχει μόνο τη δυαρχία, κακώς.

* Η φωτογραφία που βλέπετε είναι από το βιβλίο «Αστυνομία της Μνήμης», της Γιόκο Ογκάουα, σε μετάφραση Χίλντας Παπαδημητρίου.

Δεν θα κρίνω τη μετάφραση καθαυτή αλλά μια γλωσσική επιλογή στην πρώτη πρόταση της πρώτης παραγράφου:

Περιττό να πω ότι ούτε ένα λουλούδι είχε απομείνει στον ροδώνα.

Περιττό να πω ότι αυτή η σύνταξη, η αποφυγή της διπλής άρνησης μου φαίνεται αντιγραμματική και ξεκάθαρα λανθασμένη στα νέα ελληνικά.

Αυτός ο «τρόμος της διπλής άρνησης» (νομίζω ότι ο Γιάννης Χάρης έπλασε τον όρο) είναι μάλλον επιρροή των αγγλικών, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν ταιριάζει στη γλώσσα μας.

Αποφραδομεζεδάκια

Που τα λέω έτσι επειδή δημοσιεύονται 29 Μαΐου, την αποφράδα ημέρα που πάρθηκε η Πόλη -μη νομίσετε ότι ο τιτλος περιέχει κάποια αναφορά στη σημερινή κατάσταση. Αν θέλετε περισσότερα για τις αποφράδες ημέρες, ορίστε ένα παλιότερο άρθρο, που το είχαμε δημοσιεύσει σαν σήμερα πριν από 9 χρόνια και που ασχολείται με τη λέξη αυτή.

* Με ρωτάει φίλος αν στέκει το μέσο «εγκυμονείται» που το είδε σε ανακοίνωση της Αστυνομίας, την περασμένη βδομάδα, όταν απαγορεύτηκε η κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας λόγω της διεξαγωγής του τελικού του Κυπέλλου Ελλάδας:

Η ανωτέρω απαγόρευση επιβάλλεται, καθώς εγκυμονείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια και επαπειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής στην πόλη των Αθηνών, ενόψει της διεξαγωγής του τελικού αγώνα ποδοσφαίρου για το Κύπελλο Ελλάδος….

«Μόνο το ΛΚΝ έχει μέσο ‘εγκυμονούμαι'», λέει ο φίλος. «Σήμερα νομίζω πως είναι σε αχρηστία».

Μια ματιά στο γκουγκλ δείχνει πως το ρήμα δεν είναι σε αχρηστία, ιδίως στο γ’ πρόσωπο. Επιπλέον, φαίνεται πως το αγαπά ιδιαίτερα η Ελληνική Αστυνομία και το χρησιμοποιεί αβέρτα, διότι και χτες έβγαλε ανακοίνωση με την οποία απαγορεύει τη διεξαγωγή των προγραμματισμένων εκλογών στην Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (!), επειδή:

εγκυμονείται  σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια και επαπειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής στην εν λόγω περιοχή…

Πιο σοβαρό θέμα βρίσκω τις απαγορεύσεις για ψύλλου πήδημα και όχι το «εγκυμονείται».

* Τίτλος άρθρου:

Προσπάθησε να περάσει με φορτηγό πάνω από 58 κιλά χασίς από Ισπανία

Ο φίλος που το στέλνει λέει ότι χρειάστηκε να το διαβάσει δεύτερη και τρίτη φορά, διότι την πρώτη φορά κατάλαβε ότι απίθωσε στο δρόμο τα 58 κιλά χασίς (σε τσουβαλάκια ίσως) και θέλησε να περάσει με το φορτηγό από πάνω τους και να τα ισοπεδώσει.

Φταίει και ο χωρισμός του τίτλου σε αράδες που βάζει σε διαφορετική αράδα το «πάνω» από το «από».

* Και πάλι για τον τελικό του Κυπέλλου. Σε ρεπορτάζ στο in.gr διαβάζουμε ότι:

….μια ομάδα ατόμων έσπασε το πίσω μέρος του περιπολικού μετά τους πανηγυρισμούς του ΠΑΟΚ, σύμφωνα με το thesstoday.gr και διέφυγαν άμεσα χωρίς να καταφέρουν να γίνουν αντιληπτοί.

Προσπάθησαν οι άνθρωποι να γίνουν αντιληπτοί, αλλά -ατυχία!- δεν τα κατάφεραν!

* Φίλος από Δράμα στέλνει τη φωτογραφία που βλέπετε και αναρωτιέται αν υπάρχει σε άλλη πόλη της Ελλάδας τέτοιο παράξενο οδωνύμιο.

Πράγματι είναι λιγάκι παράξενο. Και δεν βρίσκω να υπάρχει αλλού «οδός Γης». Βρήκα μόνο «οδός Γης Σεπτεμβρίου», δηλαδή «3ης Σεπτεμβρίου».

* Φίλος στέλνει είδηση σχετικά με την πειρατική απαγωγή του Λευκορώσου δημοσιογράφου:

«μαχητικό Μινγκ και ελικόπτερο ανάγκασαν το Μπόινγκ να προσγειωθεί στο Μινσκ»

Μιγκ βέβαια, όχι Μινγκ, διότι δεν ήταν εκπαιδευμένα ζωάκια μινκ που επιστρατεύτηκαν.

Δίκιο έχει ο φίλος, ΜIG (ή έστω MiG) είναι ο ρωσικός τύπος αεροπλάνων, δεν υπάρχει ένρινο.

Βέβαια, παλιότερα και τα ονόματα/τοπωνύμια όπως Congo, Hong Kong, κτλ. τα μεταγράφαμε Κογκό, Χογκ Κογκ, ενώ τώρα Κονγκό, Χονγκ Κονγκ.

Ο φίλος παρατηρεί ακόμα το αξιοπερίεργο ότι στην παραπάνω μικρή φράση υπάρχουν 3 λέξεις που τελειώνουν σε κ (Μινγκ, Μπόιγκ, Μινσκ), που δεν είναι και συνηθισμένο. Αν μάλιστα τα ελικόπτερα ήταν και Σινούκ θα κλείναμε καρέ.

Εμβολιασμένα μεζεδάκια

Δεν είναι βέβαια τα μεζεδάκια εμβολιασμένα -είναι όμως αυτός που τα γράφει, έστω και μόνο με την πρώτη δόση. Ήταν κι από την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά η πένθιμη είδηση επηρέασε τον τίτλο του προηγούμενου άρθρου.

* Οπότε, ας αρχίσουμε με ένα μεζεδάκι σχετικό με τα εμβόλια, μια βαθυστόχαστη ρήση του υφυπουργού κ. Χαρδαλιά.

«Kάτω από το μηδέν το ποσοστό με τις παρενέργειες», δήλωσε τις προάλλες.

Είναι κατανοητό ότι ήθελε να πει πως είναι απειροελάχιστο το ποσοστό, ότι είναι αμελητέο, ότι είναι (όπως θα λέγαμε) μηδέν, κόμμα μηδέν μηδέν….

Aλλά το μηδέν κόμμα μηδέν μηδέν μηδέν ένα είναι πάνω από το μηδέν, έστω και ελάχιστα πάνω.

Κάτω από το μηδέν το ποσοστό των παρενεργειών σημαίνει, όπως είπε χαριτολογώντας κάποιος στο Τουίτερ, ότι αν κάνουν το εμβόλιο 100 θα γλιτώσουν τη θρόμβωση και δύο που δεν το έχουν κάνει!

* Κι άλλο ένα για τα εμβόλια, αυτό μεταφραστικό. Σε άρθρο για τους εμβολιασμούς στην Αυστραλία διαβάζουμε:

Η Αυστραλία ανέφερε την Παρασκευή τον πρώτο θάνατό της από θρόμβους αίματος που συνδέονται με το εμβόλιο AstraZeneca  COVID-19, αφού η ρυθμιστική αρχή της χώρας δήλωσε ότι ο θάνατος μιας 48χρονης γυναίκας «πιθανότατα» συνδέεται με τον πυροβολισμό.

Πυροβολισμός; Ο πυροβολισμός στο μπράτσο σπάνια είναι θανατηφόρος. Αν ήταν πυροβολισμός δεν θα πέθαινε από θρόμβωση η άτυχη γυναίκα. Όμως ήταν απλώς shooting στα αγγλικά, το οποίο σημαίνει βέβαια «πυροβολισμός» αλλά σημαίνει και «εμβολιασμός, εμβόλιο, ένεση»!

* Κι άλλο ένα πανδημικό, ευγενική προσφορά φίλου του ιστολογίου που τράβηξε τη φωτογραφία στη γειτονιά του:

Ο τοπικός δήμος μερίμνησε να κάνει δωρεάν ράπιντ τεστ. Οπότε, πλάι στο rapid test των πολλών και στο rabbit test που είδαμε σε προηγούμενο μεζεδοάρθρο μας, εμφανίστηκε τώρα τρίτη παραλλαγή, rapit test, υβρίδιο των rapid και rabbit (ένα γρήγορο κουνέλι, τόσο γρήγορο που συγχωνεύτηκε).

Κοκκινισμένα μεζεδάκια

Βέβαια, στη γαστρονομία συνήθως τα λέμε «κοκκινιστά», είτε τα φαγητά είτε τα μεζεδάκια, όχι «κοκκινισμένα». Αλλά ο τίτλος του σημερινού βδομαδιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου είναι εμπνευσμένος απο την επικαιρότητα και όχι απ’ τη μαγειρική -αφού από σήμερα επανέρχεται ο χάρτης με τις κίτρινες και τις κόκκινες περιοχές («αυξημένου κινδύνου»), στις οποίες εντάσσεται και η Αττική (πλην νήσων Αργοσαρωνικού).

Όπως βλέπετε, υπάρχει η δυνατότητα να κοκκινίσουν και επιμέρους Δήμοι, κι έτσι οι υπόλοιπες κόκκινες περιοχές της χώρας, πλην Αττικής και Λέσβου είναι η Μύκονος, η Σαντορίνη, ο δήμος Σπάρτης, ο δήμος Πατρέων και οι δήμοι Θηβαίων, Τανάγρας, Χαλκιδαίων, Εορδαίας, και ο Δήμος Νέας Προποντίδας (αυτός στη Χαλκιδική).

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επειδή όλη σχεδόν η Ευρώπη είναι στο κόκκινο, εκτός από τις νότιες και βόρειες παρυφές, διάβασα ότι σκέφτονται να ορίσουν και μια πιο πάνω βαθμίδα, την βαθυκόκκινη -ή όπως αλλιώς θα την πούνε, για τις αποχρώσεις του κόκκινου υπάρχουν σε όλες τις γλώσσες μπόλικες λέξεις- όπου τα πράγματα θα πηγαίνουν όχι απλώς άσχημα αλλά μαύρα. Ίσως επόμενο άρθρο να τιτλοφορηθεί «Κατακοκκινισμένα μεζεδάκια» ή κάτι ανάλογο.

* Αλλά ας αφήσουμε τη ζοφερή επικαιρότητα κι ας προσπαθήσουμε να χαμογελάσουμε λίγο με τα γλωσσικά στραβά κι ανάποδα της εβδομάδας που πέρασε.

* Σαν ορντέβρ, ένα ορθογραφικό. Υπάρχει ένα μιμίδιο, που ο ένας λέει «Θα βγω έξω συν τοις άλλοις» και η γυναίκα του αντιδρά «Ποια άλλη είναι αυτή;». Δεν το βρίσκω πολύ πετυχημένο γιατί η αρχική φράση δεν λέγεται συχνά (ή και καθόλου).

Τις προάλλες όμως φίλος του ιστολογίου μού έστειλε λινκ ενός άρθρου, ένα ρεπορτάζ για κάποιους που θα επιχειρήσουν να βρουν έναν χαμένο θησαυρό, ένα σεντούκι με λίρες από την Κατοχή.

Τοπικός παράγοντας, λοιπόν, επισημαίνει ότι το εγχείρημα δεν θα είναι χωρίς κόστος: Θα πιάσει ένα ποσό αρκετό γιατί θα πρέπει να πάνε σκαπτικά μηχανήματα, το οποία θα δουλέψουν πάνω σε προδιαγραφές, θα πρέπει να πάνε υπάλληλοι από την αρχαιολογία, αυτά έχουν ένα κόστος. Και συν της άλλης, οτιδήποτε βρεθεί ή δεν βρεθεί μετά οι άνθρωποι θα πρέπει να κάνουν αποκατάσταση του χώρου

Συν της άλλης; Ποια είναι αυτή η άλλη που ζητάει μερτικό από τις λίρες;

* Ξέρετε τι είναι ο σιδηρόδρομος Βοείου; Αν σας το έλεγα έτσι αφηρημένο χωρίς τη φωτογραφία, μπορεί και να σκεφτόσασταν ότι ειναι ανορθόγραφα γραμμένο, και ότι το σωστό είναι «σιδηρόδρομος Βοΐου» -βέβαια η γραμμή Αμύνταιο-Κοζάνη δεν λειτουργεί πια, αλλά ίσως υπήρχε εκεί στην περιοχή κάποια παλιά σιδηροδρομική γραμμή, από τον καιρό του Μακεδονικού μετώπου.

Βλέποντας ομως τη φωτογραφία, καταλαβαίνουμε πως είναι κάτι που πουλιέται στο σουπερμάρκετ, κάτι φαγώσιμο -οπότε σωστά είναι γραμμένο το βόειο, βόειο κρέας λοιπόν.

Και πράγματι, στην ορολογία των κομματιών του μοσχαριού υπάρχει και σιδηρόδρομος! Όπως διαβάζω εδώ:

Είναι η προέκταση της σπαλομπριζόλας, δηλαδή τα επτά πρώτα πλευρά του θώρακα από το μοσχάρι. Θυμίζει γραμμές τρένου κόκαλο-κρέας, κόκαλο κρέας, εξ ου και το όνομα «σιδηρόδρομος».

Μπαϊντενικά μεζεδάκια

Που βέβαια λέγονται έτσι για να σημαδέψουν την ανάληψη καθηκόντων Προέδρου των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν, ένα γεγονός που έγινε δεκτό με φρενιτιώδη ενθουσιασμό από τη ντόπια διανόηση, όπως δείχνει και το στιχούργημα που δημοσίευσε ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, ο οποίος κατάφερε να βρει και ρίμα για τον 46ο Αμερικανό πρόεδρο.

Bέβαια, το «γλιτώσαμε απ’ τα βόλια» ίσως είναι κάπως βεβιασμένο να ειπωθεί, τουλάχιστον σε πλανητική κλίμακα.

Από την άλλη, επειδή ο Τραμπ εξακολουθούσε να μην έχει Τουίτερ στις 20 του μήνα δεν μάθαμε πώς λέγεται στα αγγλικά η φράση «Το κλειδί είναι κάτω από το χαλάκι» -διότι βέβαια ο απερχόμενος Πρόεδρος, αντιγράφοντας τον Αντώνη Σαμαρά το 2015, απουσίασε από την τελετή εγκατάστασης του διαδόχου του.

Πιο αστείοι μάλλον ήταν οι διάλογοι ορισμένων ακραίων τραμπικών, τόσο εγχώριων όσο και υπερατλαντικών, που δεν μπορούσαν οι καημένοι να πιστέψουν πώς όλα κυλησαν κατ’ ευχήν και ανέλαβε καθήκοντα ο αφορεσμένος, χωρίς να συμβούν όλα τα σημεία και τέρατα που οι σαμάνοι τους τούς διαβεβαίωναν ότι θα συνέβαιναν.

* Και πάμε σε ένα μεταφραστικό μαργαριτάρι σε μια είδηση με αθλητικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον. Η Πέλιστερ, η ομάδα της Μπίτολα, της βορειομακεδονικής πόλης, του Μοναστηριού που το λέγανε παλιά, άρχισε να κατασκευάζει καινούργιο στάδιο σύμφωνο με τις προδιαγραφές της Ουέφα.

Στο σχετικό ρεπορτάζ, λοιπόν, διαβάζουμε ότι κάτω από μια κερκίδα του παλιού σταδίου «βρέθηκαν 12.600 χειροβομβίδες από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο» -και το ρεπορτάζ αναφέρει ότι από φοβερή τύχη δεν είχαμε πολύνεκρο δυστύχημα όλα αυτά τα χρόνια.

Πράγματι, το Μοναστήρι ήταν στην πρώτη γραμμή του Μακεδονικού Μετώπου κατά τον Α’ Παγκ. Πόλεμο, ήταν το πρώτο κομμάτι σερβικού εδάφους που κατάφεραν να απελευθερώσουν τα σερβικά στρατεύματα. Δεν είναι έκπληξη αν είναι φορτωμένο ακόμα με πυρομαχικά από την εποχή εκείνη. Αλλά ήταν χειροβομβίδες αυτές που βρέθηκαν;

Διαβάζουμε ότι «οι χειροβομβίδες που εντοπίστηκαν ζυγίζουν 7 κιλά η κάθε μία». Αλλά χειροβομβίδες εφτά κιλών μόνο ο Ηρακλής θα μπορούσε να πετάξει σε απόσταση που να πλήξει τον εχθρό και όχι τον ίδιο. Οι χειροβομβίδες, απ’ όσο ξέρω, ζυγίζουν κάτω από κιλό.

Το πρωτότυπο που βρηκα κάπου γράφει unexploded grenades, και πράγματι οι χειροβομβιδες είναι hand grenades και πολύ συχνά σκέτο grenades, αλλά ο όρος grenades μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα βλήματα.

Aπό τη φωτογραφία φαίνεται να πρόκειται για οβιδες πυροβολικού, αλλά επειδή εγώ από στρατιωτικά είμαι σκράπας παρακαλούνται οι ειδημονέστεροι να μας διαφωτίσουν.

* Kαι συνεχίζουμε με μια προσθήκη στις δέλτους της Νομανσλάνδης. Γράφει φίλος:

Παρακολουθώ την σειρά Outlander στο Netflix.

Ο πρωταγωνιστής περιγράφει στη γυναίκα του πώς ένας ζητιάνος αιχμαλωτίστηκε και μεταφέρθηκε στο Αλγέρι, όπου του έκοψαν τη γλώσσα. Το ενδιαφέρον βρίσκεται σε αυτούς που τον αιχμαλώτισαν.

Όπως μπορείτε να δείτε και στα στιγμιότυπα που στέλνω, εδώ οι Τούρκοι μεταφράζονται Tερκς (!), λαός άγνωστος σε μένα μέχρι τώρα…

Πράγματι, το πρωτότυπο έλεγε He was captured by the Turks at sea.

Κι όσο κι αν το Turk δεν αναφέρεται απαραίτητα σε εθνοτικά Τούρκο, οπωσδήποτε δεν θα το μεταφράσουμε Τερκς -που θυμίζει τα νησιά Τερκς και Κέικος στην Καραϊβική.

Περίεργο πάντως να γίνονται τέτοια στοιχειώδη λάθη στο Νέτφλιξ, το οποίο πριν από μερικά χρόνια είχε καλούς υποτιτλιστές.