Μεζεδάκια μετά την κηδεία

Μετά την κηδεία βέβαια  προσφέρουν κόλλυβα, καφέ και κονιάκ, ίσως αργότερα ψαρόσουπα στους τεθλιμμένους συγγενείς και στους προσκαλεσμένους. Αλλά εμείς, πολλές μέρες πια μετά την κηδεία του Τέως, μόνο μεζεδάκια μπορούμε να προσφέρουμε -σε όλους όμως, όχι μόνο στους λίγους.

Βέβαια, μεζεδάκια σχετικά με τον θάνατο του Τέως σερβίραμε και στο αντίστοιχο άρθρο του περασμένου Σαββάτου, ενώ ομολογώ πως δεν παρακολούθησα την κηδεία κι έτσι δεν κατέγραψα αστοχήματα που ασφαλώς θα ακούστηκαν. Διάβασα πάντως ότι έδωσαν και πήραν τύποι όπως «του εκλιπών» και «της βασιλομήτωρ» και διάβασα και μερικές αντιδράσεις και ίσως κάνω από βδομάδα έναν γενικό σχολιασμό.

Οπότε, παρά τον τίτλο, τα σημερινά μεζεδάκια θα είναι αβασίλευτα.

Και ξεκινάω με ένα βουλευτικό μεζεδάκι, από τον Βασίλη Οικονόμου, βουλευτή της ΝΔ (παλιότερα του ΠΑΣΟΚ, μετά της ΔΗΜΑΡ).

O κ. βουλευτής επαίρεται για τις «ακατάληπτες ποντιακές ρίζες» του.

Προφανώς ήθελε να πει «ακατάλυτες» ρίζες, αλλά τα μπέρδεψε κι έγραψε κάτι ακατάληπτο!

* Φίλος στέλνει άρθρο του Σκάι (με πηγή το ΑΠΕ) για μεγάλες επιτυχίες του υπουργού Τουρισμού. Ο φίλος καταρχάς δηλώνει ενοχλημένος από αμετάφραστους όρους όπως high spenders, homeporting, city break, κι έπειτα με ρωτάει ποιες είναι οι «χώρες της Σαουδικής Αραβίας»:

Επιπλέον, στο πλαίσιο της τουριστικής ανάπτυξης της Μακεδονίας, ο κ. Κικίλιας ανέφερε ότιθα πραγματοποιήσει ταξίδια εξοικείωσης για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος σε χώρες της Σαουδικής Αραβίας με στόχο το 2023 να πραγματοποιηθούν για πρώτη φορά πτήσεις από τις χώρες αυτές.

Προφανώς εννοεί χώρες της αραβικής χερσονήσου. Αναρωτιέμαι αν την κοτσάνα πρέπει να τη χρεώσουμε στον κ. Κικίλια ή στο ΑΠΕ.

* Κι ένα υποτιτλιστικό, που το έχω από την περασμένη εβδομάδα.

O φίλος μας ο Jago, που το αλίευσε, μου λέει ότι είναι από ένα επεισόδιο του Criminal Minds στο Disney+. Πώς ο Ripper από Αντεροβγάλτης έγινε Σπαστήρας, δεν το ξέρω. Εκτός βέβαια αν το πρωτότυπο είχε κάτι άλλο και είναι σωστός ο υπότιτλος.

* Κι άλλο ένα υποτιτλιστικό, από την ταινία «Επικηρυγμένος Βασιλιάς» στο Netflix.

Ο φίλος που το στέλνει λέει «ίσως το θεωρήσεις ασήμαντο».

Δεν είναι και σημαντικό, θα ήθελα όμως να σχολιάσω κάτι.

Το πρόβλημα εδώ δεν είναι η «λανθασμένη» προστακτική κατά τη γνώμη μου. Είναι, περισσότερο, η επιλογή της προστακτικής. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να λέει ούτε «Επέμενε» ούτε «επίμενε»,  εδώ που τα λέμε ούτε «επέμεινε» ούτε «επίμεινε» (αν και αυτός ο τύπος κάαααπως λιγότερο εξωτικός μού ακούγεται). Θέλω να πω, θα έλεγα «Να επιμείνεις» ή κάτι τέτοιο, αν διάλεγα αυτό το ρήμα.

* Μου λέει φίλος:

Advertisement

Αβασίλευτα μεζεδάκια

Βεβαίως τα ονομάζω έτσι αφού όλη τη βδομάδα συζητάμε για τον Τέως, τον έκπτωτο βασιλιά Κωνσταντίνο και την κηδεία του, που θα γίνει μεθαύριο και θα μπορούσε να την έχει οργανώσει ο Σρέντινγκερ, αφού θα γίνει μεν «ιδιωτικά» και όχι με τιμές αρχηγού κράτους, αλλά σε μέρος της επιλογής της οικογένειας του μακαρίτη, με τελετή στη Μητρόπολη και, σύντομο έστω, λαϊκό προσκύνημα, με αναβαθμισμένη κυβερνητική παρουσία και με αξιόλογη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού για αστυνομική παρουσία, προετοιμασία του χώρου στο Τατόι κτλ.

Και αφού θα παραστεί ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στην κηδεία, είναι δίκαιο να πούμε ότι τη Δευτέρα θα κλάψει ο κάθε πικραμμένος.

Και ξεκινάμε με ένα μεγαμεζεδάκι σχετικό με τον μακαρίτη, που μας το προσφέρει απλόχερα το in.gr. Βάζω οθονιά μήπως και το διορθώσουν, αλλά αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το μακροσκελές άρθρο το λινκ είναι εδώ.

H πρώτη παράγραφος του αποσπάσματος είναι αριστούργημα:

Κατ’ αρχήν ο δεσμός είχε προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 1965, αλλά ο θάνατος του βασιλιά Παύλου Α’ της Ελλάδας στις 6 Μαρτίου 1964 επέσπευσε τα μεγαλεία.

Ποιος δεσμός; Ποια μεγαλεία;

Το άρθρο είναι ενυπόγραφο, το υπογράφει η συντάκτρια Έφη Αλεβίζου, αλλά και μόνο αυτή η παράγραφος φωνάζει από μακριά ότι πρόκειται για μετάφραση από κάποια γλώσσα.

Ποια γλώσσα; Όταν πιο κάτω διαβάζουμε ότι «απέκτησε δύο παιδιά, την Αλεξία της Ελλάδος και τον Πάμπλο», λες και γέννησε τον… Μιχάλη Ράπτη, υποψιαζόμαστε ότι το άρθρο έχει στραβομεταφραστεί από τα ισπανικά. Η υποψία μας ενισχύεται και από το «η Χούντα των συνταγματαρχών έλαβε χώρα στις 21 Απριλίου» και από το εξής φοβερό, εκτός οθονιάς:

…στις 18 Σεπτεμβρίου 1964, παντρεύτηκαν στον ορθόδοξο καθεδρικό ναό της Αγίας Μαρίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Αθήνα

Αυτό δεν είναι δυνατόν να το έχει γράψει Έλληνας. Στα ελληνικά δεν λέμε ‘Αγία Μαρία’, ενώ στα ισπανικά λένε Santa Maria, και επιπλέον, αν δεν έχουμε κατέβει από τον πλανήτη Άρη ξέρουμε ότι πρόκειται για τη Μητρόπολη!!

Και πράγματι το άρθρο είναι στραβομεταφρασμένο από το εξής ισπανικό άρθρο. Εκεί διαβάζουμε πράγματι ότι:

y el 18 de septiembre de 1964 se casaron en la catedral ortodoxa de Santa María de la Anunciación en Atenas. [Η Αγία Μαρία που λέγαμε!]

και ότι

En principio el enlace se había previsto para enero de 1965, pero el fallecimiento del rey Pablo I de Grecia el 6 de marzo de 1964 precipitó los fastos. [Enlace, ο γάμος αλλά και ο δεσμός, los fastos, η τελετή αλλά και τα μεγαλεία]

Δηλαδή η κ. Έφη Αλεβίζου πήρε ένα ισπανικό άρθρο, το στραβομετάφρασε και έβαλε φαρδιά-πλατιά το όνομά της χωρίς αναφορά της πηγής, απ’ όσο βλέπω. Λογοκλοπή λέγεται αυτό, αλλ’ ο θεός αγαπάει και τον Νικοκύρη.

* Κι άλλο ένα για την κηδεία. Σε δελτίο ειδήσεων του Κόντρα ακούμε (περί το 5.30 στο βίντεο) τη δημοσιογράφο να μας λέει ότι «έχουν προσκεκληθεί» ο τάδε και ο δείνα. Το είπε τουλάχιστον δύο φορές.

* Και συνεχίζουμε με ένα παλιότερο μεζεδάκι, ελαφρώς μπαγιάτικο αφού είναι χριστουγεννιάτικο, που όμως αξίζει να το δείτε, αφού σπάνια θα βρείτε κατσίκες σχεδιάστριες.

Σε ένα άρθρο για χριστουγεννιάτικες παραδόσεις, διαβάζουμε για ένα ξωτικό που παρέδιδε δώρα μέσω (!) ενός έλκηθρου που το είχαν σχεδιάσει κατσίκες!

Το αγγλικό πρωτότυπο, βέβαια, θα έλεγε drawn by…

Το έσερναν κατσίκες το έλκηθρο, δεν το σχεδίασαν!

* Κι ένα ακόμα μπαγιάτικο, που λόγω πληθώρας ύλης περίσσεψε από τα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας. Σε άρθρο για την παραίτηση του βουλευτή Χειμάρρα διαβάζουμε:

Ο Τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει πως ουσιαστικά παραιτήθηκε υπό το βάρος των προαναγγελθέντων αποκαλύψεων για την εικονική μεταβίβαση της δεύτερης εταιρείας του, SMART IKE.

Ο Δεκατρίας (διήγημα του Κωστή Ανετάκη)

Με πολλή χαρά παρουσιάζω σήμερα ένα ακόμα διήγημα του φίλου Κωστή Ανετάκη. Η χαρά οφείλεται στο ότι το διήγημα αυτό το πήρα από ένα βιβλίο του Ανετάκη που μόλις κυκλοφόρησε, με τίτλο Ο Ευριπίδης της ταφής και υπότιτλο Δέκα ιστορίες γυρεύουν δολοφόνο, από τις εκδόσεις Ανάτυπο.

Ο τίτλος του βιβλίου θα είναι γνώριμος σε πολλούς αναγνώστες του ιστολογίου. Πράγματι, το (έξοχο) διήγημα που χάρισε τον τίτλο του στο βιβλίο το είχαμε παρουσιάσει στο ιστολόγιο το 2017., ενώ στη συνέχεια παρουσιάσαμε κι άλλες δουλειές του Ανετάκη.

Το βιβλίο ήδη παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη (ο Κωστής είναι Θεσσαλονικιός) και θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου. Πολύ θα ήθελα να παρευρεθώ, αλλά δεν θα είμαι στην Ελλάδα την επόμενη εβδομάδα. Οπότε, αναπληρώνω την απουσία μου με το να παρουσιάσω σήμερα ένα άλλο διήγημα από το βιβλίο του Ανετάκη.

Μια και το ιστολόγιο έχει επιβάλει εμπάργκο σχολίων στο Καταραμένο Μουντιάλ και όσο να’ναι κάποιοι θα νιώθουν στέρηση, διάλεξα ένα διήγημα με θέμα ποδοσφαιρικό, διασκεδαστικό και καλογραμμένο. Ο Ανετάκης είχε κέφια και δεν τσιγκουνεύτηκε τις διακειμενικές αναφορές, που τις εξηγεί σε υποσημείωση στο τέλος του βιβλίου, οπότε δεν τις μαρτυράω για να μην σποϊλάρω. Γούστο έχουν και τα ονόματα διάφορων πρωταγωνιστών, όπου Καβάσης σημαίνει κλητήρας, τσιράκι, ο Τζελάτης (ο επιλεγόμενος καιο Χασάπης) σημαίνει «δήμιος», ο ένας πρόεδρος λέγεται Αγοραστάκης, ενώ ο διαιτητής Μουστερής (πελάτης). Όλα αυτά τα επώνυμα είναι υπαρκτά, βέβαια.

Ο Σέρβος ποδοσφαιριστής λέγεται Πιάσιτς, που δεν ξέρω αν υπάρχει, σιγουρα υπάρχει Πιάνιτς, ενώ ο τερματοφύλακας Κερβεράκης  είναι φόρος τιμής στον Κερβέρογλου του Χάρρυ Κλυνν. Για να γκρινιάξω με μια παρωνυχίδα, η ομάδα της Χίου θα έπρεπε να λέγεται Πανχωραϊκός ή Παγχωραϊκός -αλλά είναι λεπτομέρεια.

Το εξώφυλλο του βιβλίου και η πρόσκληση στην παρουσίαση:

Ο Δεκατρίας

“Όλα όσα ξέρω για την ηθική
μου τα έμαθε το ποδόσφαιρο” Αλμπέρ Καμί

Το Καταραμένο μουντιάλ

Την Κυριακή αρχίζει στο Κατάρ το 22ο Παγκόσμιο Κύπελλο, που εμείς εδώ στην Ελλάδα συνήθως να το λέμε Μουντιάλ (ως γνωστόν, το Μουντιάλ είναι ελληνική λέξη). Το Μουντιάλ του Κατάρ θα είναι μοναδικό από πολλές απόψεις, και όχι μόνο -ή όχι κυρίως- επειδή είναι το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο που θα φιλοξενηθεί από μουσουλμανική χώρα.

Η ιδιαιτερότητα που χτυπάει στο μάτι, βέβαια, είναι ότι την Κυριακή έχουμε 20 Νοεμβρίου -πράγματι, το αλ Μουντιάλ (το προηγούμενο το είχα πει Μουντιαλόφσκι) θα διεξαχθεί από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 18 Δεκεμβρίου, για πρώτη φορά χειμώνα (ή έστω χειμώνα για το βόρειο Ημισφαίριο).

Αυτό ήταν απαραίτητο, από τη στιγμή που αποφασίστηκε να γίνουν οι αγωνες στο Κατάρ, όπου τον Ιούνιο, που είναι ο συνηθισμένος μήνας τέλεσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ψήνει ο ήλιος το ψωμί και λιώνει την πέτρα. Η κατά τα άλλα λογική αυτή μετάθεση προκάλεσε βέβαια ένα άνευ προηγουμένου ανακάτωμα στα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα όλων των χωρών του κόσμου, ή τουλάχιστον της Ευρώπης -την Κυριακή που μας πέρασε έγιναν οι τελευταίοι αγώνες πρωταθλημάτων στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θα διακοπούν για ένα μήνα και θα ξαναρχίσουν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Δεν ξέρω τι θα κάνουν οι χώρες εκείνες (πχ Γαλλία, Γερμανία) οι οποίες ήδη συνήθιζαν να διακόπτουν το χειμώνα (συνήθως μέσα Δεκεμβρίου με μέσα Ιανουαρίου) τα πρωταθλήματά τους.

Αυτή ήταν η ιδιαιτερότητα που χτυπάει στο μάτι, αλλά δεν είναι η μόνη. Για να χτιστούν τα στάδια στο Κατάρ, όπου η ποδοσφαιρική υποδομή γενικά απουσίαζε, και μάλιστα να χτιστούν ολοκαίνουργα και με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, δούλεψαν σε συνθήκες κόλασης δεκάδες χιλιάδες κολασμένοι. Οι κατασκευές έγιναν με πολύ εντατικούς ρυθμούς και σε συνθήκες πλήρους απαξίωσης των εργατικών δικαιωμάτων και των κανόνων ασφαλείας. Χιλιάδες άνθρωποι, σύγχρονοι σκλάβοι από την Ινδία, το Νεπάλ, την Σρι Λάνκα και το Μπαγκλαντές, πέθαναν κατά την κατασκευή των γηπέδων και εξ αιτίας αυτής: οι νεκροί υπολογίζονται σε 6500. Η ΦΙΦΑ αδιαφόρησε προκλητικά. Ο Πρόεδρός της Ινφαντίνο δήλωσε χαρακτηριστικά «Όταν δίνεις δουλειά σε κάποιον, ακόμα και σε σκληρές συνθήκες, του δίνεις αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια. Δεν κάνεις φιλανθρωπία, δεν είναι φιλανθρωπία». Ακόμα και τώρα, η ΦΙΦΑ αρνείται να αποζημιώσει αξιοπρεπώς τις οικογένειες των νεκρών εργατών.

Να προσθέσουμε εδώ ότι το Κατάρ είναι καθεστώς αυταρχικό, όπου η εστεμμένη φαμίλια των Αλ Θάνι έχει εκτεταμένο έλεγχο στη χώρα κι έτσι βρίσκεται πιο κοντά σε απόλυτη μοναρχία παρά σε συνταγματική μοναρχία, και ότι έχουν εκφραστεί πολύ έντονες διαμαρτυρίες για την καταπάτηση δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+.

Θα μου πείτε, πρώτη φορά είναι, που διοργανώνεται Παγκόσμιο Κύπελλο σε χώρα που δεν ανταποκρίνεται στα δημοκρατικά στάνταρ; Όχι, δεν είναι η πρώτη φορά. Μάλιστα, το δεύτερο κιόλας Μουντιάλ, το μακρινό 1934, διεξήχθη στη φασιστική Ιταλία (η οποία και το κέρδισε). Κι αν αυτό δεν πιάνεται, όσοι είναι της γενιάς μου ή μεγαλύτεροι θα θυμούνται το Μουντιάλ του 1978, που έγινε στην Αργεντινή τον καιρό που βρισκόταν στην εξουσία η χούντα του στρατηγού Βιντέλα. Τότε υπήρχαν εκκλήσεις για μποϊκοτάζ από φιλελεύθερους και αριστερούς στην Ευρώπη, όπως και στη χώρα μας (θυμηθείτε το τραγούδι του Βασίλη Νικολαΐδη) αν και το ΚΚΕ, επειδή ο στρατηγός Βιντέλα είχε κάνει κάποια ανοίγματα προς την ΕΣΣΔ, ήταν αντίθετο και υποστήριζε (ο αείμνηστος Κώστας Κάππος είχε αναγκαστεί να το πει) πως ο Βιντέλα ήταν κεντρώος δικτάτορας τάχα. Και άλλες φορές εκφράστηκαν αντιρρήσεις για τη φιλοξενία του Μουντιάλ στη μία ή στην άλλη χώρα, πιο πρόσφατα στο αμέσως προηγούμενο Μουντιάλ της Ρωσίας.

Καραστημένο

Στις δηλώσεις που έκανε το βράδυ της Κυριακής, εξοργισμένος από το πέναλτι που δόθηκε σε βάρος του Ολυμπιακού στις καθυστερήσεις του παιχνιδιού Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ομάδα του τη νίκη στο ντέρμπι, ο ισχυρός άνδρας του Ολυμπιακού, ο εφοπλιστής Βαγγέλης Μαρινάκης χαρακτήρισε «καραστημένη τη διαιτησία» του αγώνα.

Προηγουμένως είχε χαρακτηρίσει «στημένο» τον διαιτητή και «στημένη» την [ποδοσφαιρική] ομοσπονδία, και στην τρίτη του αναφορά, θέλοντας ίσως να υπερθεματίσει, είπε οτι «Κερδίσαμε και τη διαιτησία, που από το πρώτο λεπτό ήταν καραστημένη». Θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι η πρόταση αυτή πάσχει, αφού ο Ολυμπιακός δεν κέρδισε το παιχνίδι, ενώ επίσης αν η διαιτησία ήταν «στημένη» από το πρώτο λεπτό θα μπορούσε να είχε δώσει πέναλτι στο γκρέμισμα του Σπόραρ από τον Παπασταθόπουλο στα μισά του β’ ημιχρόνου, όταν το σκορ ήταν 0-0, και όχι να περιμένει τα χασομέρια -εκτός βέβαια αν ο διαιτητής ήταν «στημένος» ή «καραστημένος» για να φέρει το παιχνίδι ισόπαλο και όχι για να νικήσει κάποια ομάδα. Αλλά δεν θέλω να κάνω σχόλιο ποδοσφαιρικό στο άρθρο αυτό.

Θα προσέξατε πάντως ότι ο Βαγγ. Μαρινάκης απέφυγε να εκφραστεί εναντίον της κυβέρνησης, περιορίζοντας τα βέλη του εναντίον της ομοσπονδίας, ενώ προηγουμένως το δεξί του χέρι, ο Γιάννης Βρέντζος, μέλος του ΔΣ της ΠΑΕ Ολυμπιακός, διαβάζοντας από χαρτάκι τις δηλώσεις του υπήρξε πολύ πιο απερίφραστος αφού υποστήριξε ότι «τα τρία τελευταία χρόνια λειτούργησε στην κυβέρνηση καθεστώς παρανομίας, υποκλοπών με συνδέσμους και παρακλάδια σε όλο το οργανωμένο έγκλημα με έδρα το Μέγαρο Μαξίμου και επικεφαλή τον Γρήγορη Δημητριαδη και την βρώμικη λαθραία ποινική παρέα του.» Μένει να δούμε αν οι δηλώσεις ήταν ένα πυροτέχνημα χωρίς συνέχεια ή μια προειδοποιητική βολή. Αλλά ούτε πολιτικό σχόλιο θέλω να κάνω.

Όχι, εμείς εδώ λεξιλογούμε, οπότε θ’ αφιερώσω το άρθρο στον όρο «καραστημένος» και κυρίως στο πρώτο συνθετικό του, στο πρόθημα «καρα-«.

Το πρόθημα «καρα-» έχει τουρκική προέλευση -και από αυτή την άποψη είναι αξιοσημείωτο, μια και δεν είναι τόσο πολλά τα δάνεια προθήματα και επιθήματα, αν και στα επιθήματα έχουμε επίσης το -τζής, για το οποίο είχαμε γράψει προ καιρού, και το -λίκι για το οποίο χρωστάμε άρθρο.

Η βασική λειτουργία που έχει σημερα το πρόθημα καρα-, σύμφωνα με τα λεξικά, είναι να επιτείνει τη σημασία που έχει η κυρίως λέξη, σημασία η οποία είναι, συνήθως, αρνητική.

Έτσι, προσφέρεται και για ευκαιριακούς σχηματισμούς, όπως ο «καραστημένος διαιτητής» του κ. Μαρινάκη. Δεν ήταν απλώς στημένος, αλλά καραστημένος. Παρόμοια, μια λέξη που ακούγεται πολύ τελευταία είναι ότι «το έχω καρατσεκάρει» ή «το έχω καρατσεκαρισμένο». Δεν το έχω απλώς τσεκάρει (ή ελέγξει, αν προτιμάτε), δεν το έχω, έστω, διπλοτσεκάρει, αλλά το έχω «καρατσεκάρει».

Αλλά να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Στα τουρκικά, kara είναι ο μαύρος, είναι και ο σκούρος, και ο σκοτεινός. Όμως είναι επίσης, λέει το λεξικό, ο άτυχος, ο γρουσουζικος. Ήδη στα τουρκικά, το kara χρησιμοποιείται στη σύνθεση όχι μόνο για να δείξει το μαύρο χρώμα (π.χ. biber το πιπέρι γενικώς, karabiber το μαύρο πιπέρι) αλλά και ως επιτατικό προς το χειρότερο. Ας πούμε, karabelâ είναι ο μεγάλος μπελάς, ενώ karahaber, κατά λέξη μαύρο χαμπέρι, είναι η είδηση για θάνατο ή καταστροφή.

Οδυσσέας Νταβονάκος, ένας ακόμα ανύπαρκτος ήρωας;

Τη βδομάδα που μας πέρασε είχαμε τα εγκαίνια του νέου γηπέδου της ΑΕΚ, που υποτίθεται ότι ονομάστηκε Αγιά-Σοφιά αλλά επισήμως φέρει τον όχι και τόσο ελληνοπρεπή τίτλο OPAP Arena (ακόμα και η σύνταξη είναι αγγλική). Δεν έτυχε να σχολιάσω το παχυλό κιτς που χαρακτήρισε την εκδήλωση, σήμερα όμως θα ασχοληθώ με το θέμα, αναδημοσιεύντας ένα άρθρο του Άκη Γαβριηλίδη, που εστιάζει σε μια μόνο πτυχή, μια πτυχή που ενδιαφέρει το ιστολόγιο. 

Το νέο γήπεδο της ΑΕΚ κοσμείται από το άγαλμα ενός δικέφαλου αετού, εύλογα βέβαια αφού αυτό είναι το έμβλημα της ομάδας. Επίσης, στον πρώτο αγώνα της, τη μπάλα την τοποθέτησε στη σέντρα ένας εκπαιδευμένος (όχι δικέφαλος όμως) αετός -κάτι που προκάλεσε διαμαρτυρίες ζωοφιλικών σωματείων. Ο αετός ονομάζεται Οδυσσέας. 

Με ανάρτησή του στο Φέισμπουκ, ο γνωστός αθλητικογράφος Στράτος Σεφτελής υποστήριξε ότι ο αετός ονομάστηκε Οδυσσέας προς τιμήν του Οδυσσέα Νταβονάκου, που ήταν λέει, οπαδός της ΑΕΚ και διατηρούσε περίπτερο στην Κωνσταντινούπολη, και δολοφονήθηκε από Τούρκους επειδή επέμενε να προβάλλει ελληνικές εφημερίδες (με πρωτοσέλιδο την ΑΕΚ) στο περίπτερό του. 

Την ιστορία του κ. Σεφτελή την αναπαρήγαγαν ανερώτητα δεκάδες ιστότοποι, ανάμεσά τους και πολλοί μεγάλης επισκεψιμότητας (παράδειγμα εδώ ή εδώ). 

Ο Άκης Γαβριηλίδης, συνάδελφος μεταφραστής και συγγραφέας, ζήτησε από τον Στράτο Σεφτελή, στη σελίδα του στο Φέισμπουκ, κάποια τεκμηρίωση για την ύπαρξη του Οδυσσέα Νταβονάκου, δεν πήρε απάντηση εκτός από υπεκφυγές (ότι ο δημοσιογράφος δεν αποκαλύπτει τις πηγές του) και βρισιές, και έγραψε το άρθρο που θα αναδημοσιεύσω πιο κάτω. 

Πράγματι, το όνομα «Νταβονάκος» δεν εμφανίζεται ούτε σε αναζήτηση στο γκουγκλ ούτε αν ψάξουμε στις εφημερίδες που υπάρχουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και που βεβαίως καλύπτουν το έτος 1962 (να σημειωθεί όμως ότι το ψαχτήρι της ΕΒΕ είναι ελαττωματικό). 

Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιθανό ο «αδικοχαμένος» Οδυσσέας Νταβονάκος να ανήκει στη χορεία των ανύπαρκτων ηρώων, αντάμα με τον εύζωνο Κωνσταντίνο Κουκίδη που δήθεν έπεσε από την Ακρόπολη τυλιγμένος την ελληνική σημαία τη μέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα το 1941 καθώς και με τον Ισίδωρο Πόσδαγλη που είχε εκδώσει βιβλίο στη δεκαετία του 1950, στο οποίο πρόβλεπε με ακρίβεια όλα όσα θα συνεβαιναν από το 2010 και μετά. Επειδή όμως είναι ένας εθνωφελής ανύπαρκτος, δεν αποκλείω από αύριο να βρεθούν κάποιοι που θα θυμηθουν τον Νταβονάκο, όπως βρέθηκαν και για τον Κουκίδη, για τον οποίο άλλωστε έχει γυριστεί και… ντοκιμαντέρ ενώ έχει εντοιχιστεί και αναμνηστική πλάκα στο σημείο όπου (δεν) βρήκε τον θάνατο, με συμμετοχή μάλιστα στην τελετή και του Μανόλη Γλέζου (που θεωρούσε χρήσιμους τους εμψυχωτικούς μύθους). 

Αναδημοσιεύω στη συνέχεια το άρθρο του Άκη Γαβριηλίδη (εδώ η αρχική δημοσίευση) χωρις απαραίτητα να υιοθετώ τους χαρακτηρισμούς ή τις θέσεις του για διάφορα πρόσωπα και πράγματα. Σημειώνω ότι ο Γ. δεν έχει δίκιο σε ένα σημείο, εκεί που λέει ότι δεν κυκλοφορούσαν καθημερινές αθλητικές εφημεριδες το 1962 -υπήρχε τουλάχιστον η Αθλητική Ηχώ (η οποία, πριν από χρόνια, ήταν διαθέσιμη ολόκληρη στο διαδίκτυο, δωρεάν, αλλά μάλλον κανείς δεν σκέφτηκε να κατεβάσει το πολύτιμο αυτό υλικό). Ωστόσο, έχει δίκιο να αναζητά τεκμηρίωση για την ύπαρξη του Οδ. Νταβονάκου. Και γενικά, αυτή είναι η αξία των τοποθετήσεων του Άκη Γαβριηλίδη, ότι μας κάνει να σκεφτόμαστε και να ξανασκεφτόμαστε πράγματα που θεωρούμε δεδομένα. 

 

Ο αετός της ΑΕΚ και οι μπούφοι της δημοσιογραφίας

Σήμερα, ο αυτοαποκαλούμενος δημοσιογράφος Στράτος Σεφτελής φαίνεται ότι ξύπνησε με μια λογοτεχνίζουσα και δημιουργική διάθεση στο μυαλό του. Τι έκανε λοιπόν; Κάθισε στο πληκτρολόγιό του και ανάρτησε –στο λογαριασμό του στο φέισμπουκ, βεβαίως, όχι σε κάποια εφημερίδα ή ειδησεογραφικό σάιτ- μία απίθανη ιστορία για την προέλευση του ονόματος του αετού που πέταξε στο νέο γήπεδο της ΑΕΚ.

Το όνομα αυτό, για όποιον δεν το γνωρίζει, είναι «Οδυσσέας».

Η ερμηνεία λοιπόν του «δημοσιογράφου» είναι η εξής:

Άρχισε το ματς

Κανονικά, το σημερινό άρθρο θα έπρεπε να το δημοσιεύσω την περασμένη Παρασκευή, αλλά δεν μου έκοψε -κάλλιο αργά όμως παρά ποτέ.

Άρχισε το ματς, διότι το περασμένο παρασκευοσαββατοκύριακο άρχισε το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, η Σουπερλίγκ, που θα φανερώσω τα χρόνια μου αν σας εκμυστηρευτώ ότι εξακολουθώ να τη λέω (μέσα μου) «Άλφα Εθνική».

Το ιστολόγιο συζητάει βεβαίως και τα ποδοσφαιρικά, και μερικές φορές έχουν γίνει και καβγάδες για τα ποδοσφαιρικά σχόλια που παρεμβάλλονται σε άλλα άρθρα, αλλά σήμερα θα γεφυρώσουμε τις δυο μερίδες μια και θα λεξιλογήσουμε ποδοσφαιρικά. Όχι γενικά για το ποδόσφαιρο, το θέμα είναι απέραντο και χρειάζεται σειρά άρθρων για να το καλύψουμε. Έχουμε βέβαια γράψει άρθρο για τα φρασεολογικά του ποδοσφαίρου, καθώς και για τη γεωγραφία της Σούπερ Λιγκ, ενώ παλιότερα είχαμε δει την ιστορία της λέξης πέναλτι, όπως και της λέξης Μουντιάλ.

Το οποίο Μουντιάλ, φέτος, κατά πρωτοφανή παρέκκλιση, δεν παίχτηκε τον Ιούνιο, διότι αποφάσισαν να διεξαχθεί στο Κατάρ, που λιώνει ο ήλιος την πέτρα (τις έχει λιώσει όλες), κι έτσι θα παιχτεί Νοέμβριο-Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα το ελληνικό πρωτάθλημα (και όλα τα άλλα φυσικά) να διακοπεί για ένα μήνα και κάτι (από 13/11 έως 21/12). Αλλά το αλ-Μουντιάλ, για να το πω έτσι και να μην το πω Καταραμένο, θα το συζητήσουμε ξανά, όταν έρθει ο καιρός του.

Προς το παρόν, αφού άρχισε το ματς, λέω να συζητήσουμε σήμερα αυτήν ακριβώς τη λέξη, τη λέξη «ματς». Θα μου πείτε, και θα έχετε δίκιο, ότι ο όρος «ματς» δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε ποδοσφαιρική συνάντηση, αλλά θα σας απαντήσω ότι τις περισσότερες φορές, όταν λέμε «ματς», αγώνα ποδοσφαίρου εννοούμε. Γι’ αυτό και το ΜΗΛΝΕΓ δίνει τον ορισμό: Ο αθλητικός αγώνας μεταξύ δύο (συνήθ. ποδοσφαιρικών) ομάδων ή μεταξύ δύο αθλητών.

Εξάλλου, και το τραγούδι του Κηλαηδόνη που τον τίτλο του παραφράζω στο σημερινό άρθρο, στο ποδόσφαιρο αναφέρεται:

Μεζεδάκια πριν πάει διακοπές η πανδημία

Ο τίτλος του σημερινού μας πολυσυλλεκτικού άρθρου θα μπορούσε να είναι «Λαζαρομεζεδάκια», αλλά τον έχω χρησιμοποιήσει ξανά, αφού κι άλλες χρονιές έτυχε το Σάββατο του Λαζάρου να πέφτει Σάββατο. Οπότε, ακούγοντας τις εξαγγελίες του υπουργού Θ. Πλεύρη, ότι από την 1η Μαΐου καταργούνται όλοι σχεδόν οι πανδημικοί περιορισμοί, που έτσι κι αλλιώς ελάχιστα ελεγχόταν η τήρησή τους εδώ που τα λέμε, είπα να βάλω τον τίτλο»Μεζεδάκια πριν τελειώσει η πανδημία». Μετά όμως είδα ότι αυτή η χαλάρωση θα ισχύει έως τέλη Αυγούστου -άρα, η πανδημία δεν τελειώνει, μονάχα πάει διακοπές. Ραντεβού τον Σεπτέμβρη, που έγραφαν και τα σινεμά, τον παλιό καιρό που έκλειναν το καλοκαίρι.

* Kαι ξεκινάμε με ένα τρανταχτό μεταφραστικό, όχι από άνθρωπο αλλά από μηχανάκι, που έκανε πάταγο στα σόσιαλ τις προηγούμενες μέρες. Καλού κακού, απομακρύνετε τα παιδιά από την οθόνη.

* Πρόκειται για ανάρτηση σε διεθνή ομάδα του Φέισμπουκ, που μεταφράζεται αυτόματα. Το αγγλικό πρωτότυπο ήταν:

Pablo Picasso (Spanish, 1881–1973)

The Cock of the Liberation [Le Coq de la Liberation], 1944
Oil on canvas

39 1/2 × 31 3/4 in. (100.33 × 80.65 cm)

Milwaukee Art Museum

Έχουμε ξαναδεί περιπτώσεις που εντελώς αθώες διατυπώσεις στο πρωτότυπο δίνουν άσεμνες και αστείες μεταφράσεις, ιδίως όταν γίνεται έμμεση μετάφραση (π.χ. πολωνικά –> αγγλικά –> ελληνικά).

Bλέποντας εδώ τον Le Coq de la Liberation να αποδίδεται όχι ο κόκορας αλλά «Ο πούτσος της Απελευθέρωσης» συμπέρανα πως είχαν μεσολαβήσει τα αγγλικά -δεν ήταν δα και δύσκολο, αφού στα αγγλικά η λέξη cock έχει και αυτή τη σημασία. Με τη διαφορά, πως η μετάφραση coq –> cock έγινε από άνθρωπο, και το μηχανάκι ανέλαβε τα υπόλοιπα. (Τον πίνακα αυτόν στην βιβλιογραφία τον βλέπω να αποδίδεται είτε The Cock of the Liberation είτε The Rooster… που δεν θα έδινε αστεία μετάφραση).

Προσέξτε επίσης ότι το μεταφραστήρι μπερδεύει και τη συντομομορφή «in.» και τη μεταφράζει «μέσα.» (διατηρεί την τελεία!) αντί για «ίντσες».

Όπως είπα, η στραβομετάφραση προκάλεσε, εύλογα, μεγάλη θυμηδία στα σόσιαλ. Περισσότεροι από έναν αναρωτήθηκαν πώς μεταφράζεται το Le Coq Sportif.

Πολλοί λοιδόρησαν το Google Translate σε σχόλιά τους, αλλά το αδίκησαν, αφού δεν είχε ευθύνη για το συγκεκριμένο στραβοπάτημα. Αυτές οι αυτόματες μεταφράσεις του Facebook γίνονται με άλλο μεταφραστήρι, πιθανότατα του ίδιου του Φέισμπουκ, που δεν είναι τόσο καλό όσο το Google Translate. (Όχι ότι θέλω να το διαφημίσω, αλλά το Le Coq de la Libération το GT το μεταφράζει «Ο πετεινός της απελευθέρωσης»).

* Ελληνικούρα νέας εσοδείας. Σε άρθρο για τις γαλλικές εκλογές, ο Κ. Στούπας είχε γράψει:

Η σταδιακή μετακίνηση της Λεπέν προς το Κέντρο είναι φανερή και από το περιθώριο που άφησε δεξιά της, το οποίο κάλυψε ο νεοεισελθής Ζεμούρ.

Πρόκειται για διπλή κοτσάνα, αφού το «σωστό λάθος» θα ήταν «*νεοεισελθείς» (κατά το «νεοαφιχθείς», ας πούμε). Έτσι που το γράφει, είναι λιγάκι πιο τραγελαφικό.

Ευτυχώς το είδαν και το διόρθωσαν σε «νεοεισελθών» (βλέπετε, αν έγραφε «νεοφερμένος» θα του έπεφτε η μύτη). Πάντως, έχει μεινει στην αναδημοσίευση σε άλλα σάιτ.

Από πού πάνε για το Καμερούν;

Το ευφυολόγημα λέει ότι τώρα με την πανδημία οι ξένοι θα μάθουν καλά το ελληνικό αλφάβητο, καθώς οι νέες παραλλαγές ονοματίζονται με γράμματα του αλφαβήτου μας. Εμείς πάλι, που το ξέρουμε, θα μάθουμε Γεωγραφία, αφού πολλές παραλλαγές, πριν πάρουν αλφαβητικό όνομα, ονοματίζονται, πρόχειρα κι ανεπίσημα, από τη χώρα στην οποία εντοπίστηκαν ή από την οποία προήλθαν (ή θεωρείται ότι προήλθαν).

Έτσι, τον περασμένο μήνα η παραλλαγή Όμικρον έφερε για λίγο τη Μποτσουάνα κάτω από τον προβολέα της διεθνούς προσοχής -και τώρα μια καινούργια παραλλαγή εντοπίστηκε στη νότια Γαλλία, σε άνθρωπο που είχε ταξιδέψει στο Καμερούν.

Το επίσημο όνομα της παραλλαγής είναι Β.1.640.2, και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ότι περιλαμβάνει 46 μεταλλάξεις. Ο ασθενής, που νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο IHU της Μασσαλίας, είχε μεταδώσει την παραλλαγή σε άλλα 12 άτομα. Μια άλλη προσωρινή ονομασία της παραλλαγής είναι «παραλλαγή IHU» ακριβώς επειδή εντοπίστηκε στο συγκεκριμένο νοσοκομείο.

Κι έτσι στο σημερινό μας άρθρο θα μιλήσουμε όχι για την καινούργια παραλλαγή καθαυτή, διότι μικροβιολόγοι δεν είμαστε, αλλά για το Καμερούν, από το οποίο φαίνεται να προηλθε.

Το  Καμερούν, λοιπόν, που βλέπουμε αριστερά τη σημαία του, είναι χώρα της δυτικής-κεντρικής Αφρικής. Βρίσκεται ακριβώς στο σημείο όπου η ακτογραμμή της Αφρικής κάνει γωνία περίπου 90 μοιρών και από περίπου οριζόντια γίνεται σχεδόν κατακόρυφη.

Το Καμερούν έχει έκταση 475.000 τ.χ. (τρεισήμισι φορές πιο πάνω από την Ελλάδα) και πληθυσμό κάπου 25 εκατομμύρια. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η περιοχή έγινε γερμανική αποικία. Όταν, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, οι νικητές πήραν όλες τις αποικίες της ηττημένης Γερμανίας, το Καμερούν το μοιράστηκαν Γάλλοι και Άγγλοι -το μεγαλύτερο μέρος έγινε γαλλικό. Το γαλλικό Καμερούν κέρδισε την ανεξαρτησία του το 1960, οπότε και στο νέο κράτος προσχώρησαν οι υπό αγγλικό έλεγχο περιοχές. Η χώρα αρχικά ήταν ομοσπονδιακή δημοκρατία και αργότερα έγινε ενιαίο κράτος.

Ομάδες, πόλεις και περιφέρειες, μια τοπογραφία του ελληνικού ποδοσφαίρου

Τις προάλλες ήμουν καθηλωμένος στην καρέκλα του οδοντογιατρού, και για να περάσει η ώρα προσπαθούσα να σκέφτομαι διάφορα άσχετα, οπότε είπα να θυμηθώ ποιες είναι οι 14 ομάδες της Σούπερ Λίγκας (της Α’ Εθνικής, που λέμε εμείς οι παλιοί). Και ενώ ο γιατρός σκάλιζε, εγώ τις μετρούσα και τις ξαναμετρούσα και τις έβγαζα 13 -τελικά, αντιλήφθηκα ότι είχα ξεχάσει τον Ατρόμητο, συγγνώμη ζητώ από τους Περιστεριώτες φίλους.

Αν πάτε στο σχετικό άρθρο της Βικιπαίδειας, θα δείτε ότι έχει έναν χάρτη με τις ομάδες της Α’ Εθνικής (είπαμε, Σούπερ Λίγκα τη λένε τώρα) και τις αντίστοιχες πόλεις.

Ο χάρτης όμως είναι λειψός, έχει λάθος, διότι, αν μετρήσετε, έχει μόνο 13 ομάδες. Ποια λείπει;

Δεν έχει νόημα να σας βάλω κουίζ (άλλωστε δεν βρίσκεστε στην καρέκλα του οδοντογιατρού) οπότε θα το πάρει το ποτάμι. Από τον χάρτη της Βικιπαίδειας λείπει ο Παναιτωλικός στο Αγρίνιο. Παρακαλούνται οι βικιπαιδιστές να τον προσθέσουν -θα το έκανα εγώ, αλλά ξεπερνάει τις τεχνικές μου δεξιότητες.

Αν κοιτάξετε τον χάρτη, θα δείτε ότι από τις 14 ομάδες έχουμε 6 στην Αθήνα και τον Πειραιά, 2 στη Θεσσαλονίκη και 6 στην επαρχία (προσθέτοντας τον ξεχασμένο Παναιτωλικό).

Το ποσοστό 42% για τις ομάδες του Λεκανοπεδίου είναι βέβαια πολύ υψηλό, αλλά όπως θα δούμε παρακάτω άλλες χρονιές ήταν και ψηλότερο.

Γενικά, το ελληνικό ποδόσφαιρο ή μάλλον η ελληνική μεγάλη κατηγορία χαρακτηρίζεται από μόνιμο υδροκεφαλισμό αφού περίπου οι μισές ομάδες προέρχονται από το Λεκανοπέδιο Αττικής. Και βεβαια, αν μετρήσουμε τίτλους πρωταθλητή, τότε η κυριαρχία της Αττικής γίνεται ακόμα πιο καταθλιπτική, αφού στα 60+ πρωταθλήματα Α’ Εθνικής μόνο 4 φορές έχουν κατακτήσει τον τίτλο ομάδες εκτός Αττικής: τρεις φορές ο ΠΑΟΚ (1976, 1985, 2019) και μία φορά η Λάρισα (1988) -όπου 1988 σημαίνει 1987-88 και ούτω καθεξής.

Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές χώρες με πολύ πιο αποκεντρωμένα πρωταθλήματα. Καμιά ίσως δεν είναι τόσο αποκεντρωμένη όσο η Γαλλία, όπου οι 20 ομάδες της Ligue 1 εκπροσωπούν 20 διαφορετικές πόλεις και όχι μόνο φέτος, αλλά πάντοτε. Νομίζω ότι ποτε δεν έχει συμβεί στη Γαλλία να έχει μια πόλη 2 ομάδες στην Ligue 1. Το Παρίσι έχει βέβαια την Παρί Σεν Ζερμέν που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια και με τη βοήθεια των πετροδολαρίων, αλλά δεύτερη ομάδα του Παρισιού (η FC Paris) μόλις πρόσφατα ανέβηκε στη δεύτερη κατηγορία (Ligue 2) -και ούτε υπάρχει κάποια ομάδα του  ευρύτερου Παρισιού, ας πούμε της Ιλ ντε Φρανς, στη μεγάλη κατηγορία.

Αποκεντρωμένη είναι και η γερμανική Μπουντεσλίγκα, όπου μάλιστα οι ομάδες της πρωτεύουσας δεν κυριαρχούν, κάτι που μπορούμε να το αποδώσουμε και στις ιδιαιτερότητες της μεταπολεμικής ιστορίας του Βερολίνου και της Γερμανίας. Στην Αγγλία, αντίθετα, το ευρύτερο Λονδίνο έχει 7 ομάδες από τις 20 της Πρέμιερ Λιγκ (αν μετρήσουμε και τη Μπρέντφορντ για πρωτευουσιάνα).

Παλαιογερμανικά μεζεδάκια

Γιατί τάχα ονόμασα έτσι το σημερινό μας άρθρο; Λέτε να αναλύω κάποια λέξη, που η ετυμολογία της ανάγεται σε κάποια παλαιογερμανική ρίζα; Αλλά σήμερα είναι Σάββατο, και το Σάββατο, ως γνωστόν, δεν λεξιλογούμε ακριβώς αλλά παρουσιάζουμε όσα στραβά και ανάποδα, γλωσσικά βεβαίως, έχω μαζέψει και μου έχετε στείλει μέσα στη βδομάδα.

Συμβαίνει κάποτε, ο τίτλος του σαββατιάτικου μεζεδοάρθρου μας να έχει προκύψει από ένα μεζεδάκι της πιατέλας, ένα μεζεδάκι βέβαια που για κάποιον λόγο ξεχωρίζει. Αυτό έγινε και σήμερα, παρόλο που το σχετικό εύρημα το έχουμε ήδη συζητήσει στα σχόλια προηγούμενου άρθρου προχτές. Όμως δεν θα μπορούσε τέτοια ασύλληπτη γκάφα να λείπει από τη συλλογή μας, έστω και για λόγους τάξεως και πληρότητας. Και μάλιστα γκάφα αποτυπωμένη σε φυσικό μέσο.

Εννοώ βέβαια τη φοβερή πινακίδα της φωτογραφίας, που βρίσκεται σε κάποιον δρόμο της Θεσσαλονίκης. Ο νέος δήμαρχος, μου λένε, θέλησε να δείξει έργο κι έτσι πρόσθεσε αυτές τις «πληροφοριακές» πινακίδες, που μας λένε ποιο είναι το πρόσωπο ή ο τόπος ή το πράγμα που τιμάται σε κάθε οδωνύμιο.

Κάτι τέτοιο έχει κάνει εδώ και δεκαετίες ο δήμος Ηρακλείου, όμως εκεί οι επεξηγήσεις είναι λακωνικές (π.χ. στην οδό Μινωταύρου: Μυθικό τέρας), ενώ εδώ ο δήμος Θεσσαλονίκης θέλησε να εκμεταλλευτεί την τεχνολογία κι έτσι αύξησε τις διαστάσεις των πινακίδων ώστε να αφήνουν χώρο για ένα κάπως εκτενέστερο πληροφοριακό σημείωμα, αλλά και για έναν κωδικό QR που, αν έχετε σμαρτόφωνο, σάς δίνει περαιτέρω πληροφορίες.

Είναι μεγάλες οι δυνατότητες της τεχνολογίας, αλλά η παραδοσιακή αδιαφορία και η τσαπατσουλιά πάντα θα υπερισχύουν, όπως δείχνει η πινακίδα αυτή.

Διότι βέβαια, ο Γερμανός, αφού έζησε από το 1771 έως το 1826, και είναι άλλωστε ένας από τους γνωστότερους πρωταγωνιστές της Επανάστασης του Εικοσιένα, δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί στο Γουδί εκατό χρόνια μετά, το 1922. Η περιγραφή ταιριάζει στον Δημήτριο Γούναρη, και πράγματι η οδός Δημητρίου Γούναρη βρίσκεται πολύ κοντά στην Π.Π.Γερμανού. Κάπως έγινε και μπερδεύτηκαν τα κείμενα του πληροφοριακού σημειώματος, αλλά και πάλι το περίεργο είναι ότι η περιγραφή αρχίζει σωστά, αφού δίνει τις χρονολογίες γέννησης/θανάτου του ΠΠΓερμανού και στη συνέχεια λοξοδρομεί στον Γούναρη!

Το εξοργιστικό όμως είναι ότι κανείς από τους εμπλεκόμενους, απ’ όσους δηλαδή έφτιαξαν την πινακίδα ή ανέλαβαν να την κρεμάσουν κτλ. δεν διάβασε το κείμενο ή δεν αντιλήφθηκε το τερατώδες παράδοξο ή δεν ενδιαφέρθηκε να το αναφέρει. Αν σε τόσο απλά πράγματα τα κάνει μούσκεμα ο μηχανισμός του κ. Ζέρβα, τι θα κάνει με τα πιο σύνθετα;

Τελειώσαμε; Όχι, έχει και συνέχεια το φιάσκο, έστω κι αν δεν είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού. Είπαμε πιο πάνω για τον κωδικό QR. Λοιπόν, αν κάνετε το πείραμα και σκοπεύσετε τον κωδικό QR της φωτογραφίας με την κάμερα του σμαρτοφώνου σας, μεταφέρεστε στο thessaloniki.gr, όπου παίρνετε πληροφορίες για… τον Ιωάννη Τσιμισκή!! Θα ξέρετε βέβαια ότι η Ιωάννου Τσιμισκή είναι κεντρική αρτηρία της συμπρωτεύουσας, που μάλιστα τέμνεται με την ΠΠΓερμανού.

Ανακεφαλαιώνω: Η πινακίδα για τον Παλαιών Πατρών Γερμανό περιέχει το βιογραφικό του Δημ. Γούναρη και παραπέμπει σε πληροφορίες για τον Ιωάννη Τσιμισκή -τέτοιο αλαλούμ. Αναρωτιέμαι αν ο κωδικός QR στην αντιστοιχη πινακίδα της οδού Δημ. Γούναρη παραπέμπει στον Παλ.Πατρών Γερμανό!

Λέγεται ότι η επιμαχη πινακίδα κατέβηκε, αλλά δεν είναι βέβαιο. Δεν είδα πουθενά να έχει γίνει αυτοψία στο σημείο, που τέλος πάντων δεν βρίσκεται σε κάποιαν δυσπρόσιτη βουνοκορφή αλλά στο κέντρο της πόλης. Ίσως κάποιος σχολιαστής περάσει από την Π.Π.Γερμανού και μας πει. Ή από τη Γούναρη, ή από την Τσιμισκή.

Αστυνομικά μεζεδάκια

…που λέγονται έτσι επειδή από προχτές συζητάμε για την υπόθεση της αποτρόπαιης δολοφονίας στα Γλυκά Νερά, που φαίνεται πως βρήκε τη λύση της, καθώς ο σύζυγος της Καρολάιν, ο 32χρονος πιλότος, ομολόγησε ότι αυτός τη στραγγάλισε -και ότι όλα όσα είχε πει στην αρχή, για τους τρεις ληστές που μιλούσαν σπαστά ελληνικά ήταν ψέμα. Κι έτσι βρεθήκαμε σαν να διαβάζουμε αστυνομικό μυθιστόρημα.

Με μισόλογα εδώ και πολλές μέρες το έλεγαν σχεδόν όλοι σε διάφορες συζητήσεις, ότι η υπόθεση είχε πολλά κενά, ότι κάτι δεν πάει καλά στην εκδοχή του συζύγου.

Όχι όλοι. Κάποιοι από τις πρώτες μέρες είχαν ξεσπαθώσει προσπαθώντας να αντλήσουν πολιτική υπεραξία από το τραγικό συμβάν και σκορπώντας κηρύγματα μίσους, όπως η θεσσαλονικιά πολιτεύτρια της εικόνας.

Άλλοι έκαναν κήρυγμα υπέρ της νομιμοποίησης της οπλοχρησίας, που υποτίθεται πως θα απέτρεπε το αποτρόπαιο έγκλημα.

Άλλοι επέμεναν να ενοχοποιούν ξένους (και συλλήβδην τους ξένους). Ακόμα και το πρωί της ομολογίας του πιλότου, προχτές δηλαδή, στο δελτίο ειδήσεων του Αντένα κάποιος δημοσιογράφος υποστήριξε ότι «στο στόχαστρο των αρχών βρίσκονται τρία άτομα αλβανικής καταγωγής».

* Τέλος πάντων, προχωράμε στα καθαυτό μεζεδάκια μας.

Η βδομάδα που μας πέρασε ήταν επίσης η εβδομάδα που ξεκίνησαν οι πανελλαδικές εξετάσεις. Στις εξετάσεις αυτές οι περισσότεροι «ουδέτεροι παρατηρητές» προσέχουμε μονάχα (και αν) τα θέματα της Γλώσσας, που είναι και λογικό. Κι εμείς σαν ιστολόγιο γλωσσικού ενδιαφέροντος, εκεί εστιαζόμαστε.

Φέτος, έπεσε ένα τραγούδι του Νίκου Γκάτσου, «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά». Πάνω στη βιασύνη, κάποιος συνέδεσε το τραγούδι αυτό με το ποίημα «Αμοργός» του Γκάτσου. Κι έτσι διαβάσαμε στο in.gr και αλλού:

Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά» από τη συλλογή «Αμοργός» ήταν το κείμενο στο οποίο διαγωνίστηκαν οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών στην Νεολληνική γλώσσα … H «Αμοργός» κυκλοφόρησε το 1943 και προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον καθώς του χάρισε και περίοπτη θέση στο Πάνθεον των ελλήνων ποιητών. Λέγεται ότι το μακρύ αυτό ποίημα γράφτηκε μέσα σε μια νύχτα με το σύστημα της «αυτόματης γραφής», που χρησιμοποιούν οι σουρεαλιστές δημιουργοί.

Αλλά στην Αμοργό που κυκλοφόρησε το 1943 δεν υπάρχει Σείριος, όπως εύστοχα έγραψε η Ναταλί Χατζηαντωνίου, οι στίχοι για τον Σείριο γράφτηκαν πολλές δεκαετίες αργότερα.

* Παραμένοντας στις Πανελλήνιες και στο θέμα της γλώσσας, πρόσεξα ότι δόθηκαν στους υποψηφίους επεξηγήσεις για δύο λέξεις του κειμένου, τις εξής:

εκκόλαψη: (μτφ) η πλήρης διαμόρφωση και εμφάνιση υπό την επίδραση ορισμένου περιβάλλοντος

απαντοχή: το να περιμένει κανείς να συμβεί κάτι, η ελπίδα, η προσδοκία ευνοϊκής εξέλιξης

Συμφωνείτε με τις εξηγήσεις;

* Στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ κάποιος φίλος δημοσίευσε την οθονιά που βλέπετε, από την αγγλική έκδοση του ιστότοπου iefimerida, σε σχέση με το έγκλημα στα Γλυκά Νερά.

Δεν μπόρεσα να το ταυτοποιήσω, ίσως το έχουν τροποποιήσει.

Πάντως, πέρα από το trisha στην αρχή (που μάλλον είναι το trisagion αφού πέρασε από τον κορέκτορα), δεν μπόρεσα να μη χαμογελάσω, όσο κι αν είναι τραγικά τα συμφραζόμενα, με το he is the only martyr (όλα από μας τα πήρανε!) -αλλά και με το «robbery after murder» (ληστεία μετά φόνου!).

* Όμως, εκτός από τις Πανελλήνιες εξετάσεις και την εξιχνίαση του εγκλήματος, μέσα στη βδομάδα είχαμε και τα ματς του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου.

Φρασεολογικά του ποδοσφαίρου

Μια και ξεκίνησε προχτές το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, δεν βλάφτει να βάλουμε ένα άρθρο ποδοσφαιρικού περιεχομένου. Θα μπορούσα να βάλω κάτι με προγνωστικά (το έχουμε ξανακάνει άλλωστε) ή με στοίχημα, αλλά, αν κρίνω από τον εαυτό μου, το ενδιαφέρον μου δεν είναι τόσο μεγάλο. Λείπει και η συμμετοχή της εθνικής ομάδας μας, είναι και ο κορονοϊός στη μέση.

Το φετινό τουρνουά είναι έτσι κι αλλιώς αξιοπερίεργο. Διοργανωνεται, για πρώτη φορά, σε 11 12 (νομίζω) χώρες, μια πρωτοτυπία που ήταν προγραμματισμένη εξαρχής. Κι έπειτα, ενώ είναι το EURO2020, διεξάγεται το 2021, αφού η κορόνα άφησε το στίγμα της κι εδώ. Το ίδιο αλλωστε θα γίνει και με τους Ολυμπιακούς αγώνες. Σε καμιά πενηνταριά χρόνια, να μου το θυμηθείτε, θα γίνονται ωραίες ερωτήσεις σε τρίβια για τις ετεροχρονισμένες αυτές διοργανώσεις.

Αφού η Ελλάδα δεν παίζει στο Γιούρο, εγώ θα υποστηρίζω γείτονες. Τη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Βόρεια Μακεδονία δηλαδή. Θεωρώ φαβορί τη Γαλλία. Στα σχόλιά σας θα μας πείτε κι εσείς, αν θέλετε, τι προβλέπετε ή τι θα υποστηρίξετε.

Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Και πριν περάσουμε στα φρασεολογικά, να δούμε την ετυμολογία της λέξης.

Προφανώς πρόκειται για μεταφραστικό δάνειο, μεταφορά του αγγλικού football. Βέβαια, το τι λένε football διάφοροι αγγλόφωνοι λαοί είναι θέμα για ξεχωριστό άρθρο, οπότε δεν θα μας απασχολήσει σήμερα. Θυμίζω πάντως ότι ο φίλος μας ο ΣΠ έχει γράψει άρθρο για το «ποδόσφαιρο που παίζεται με τα χέρια«.

Χάρη στον Στέφανο Κουμανούδη και την πολύτιμη Συναγωγή του των νέων λέξεων, γνωρίζουμε με αρκετήν ακρίβεια πότε και πώς μπήκε η λέξη στη γλώσσα μας. Ο Κουμανούδης έχει στο λεξικό του το λήμμα: ποδόσφαιρα, η. Και γράφει: ποδόσφαιρα, η: όνομα παιγνίου. Ακρόπολις 7.7.1891 και Ημίφυλ. Ακρ. 5.2.1897. Το αυτό και ποδόσφαιρον. Αγγλιστί Football, εν Άστει 8.2.1895 και Πρωία 15.1.1897. Καταγράφει επίσης το λήμμα «ποδοσφαιρισμός» (17.3.1896) και το «ποδοσφαιρισταί» (24.1.1896).

Βιβλιοπωλικά μεζεδάκια

Και βέβαια αποκαλώ έτσι το εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο επειδή χτες το μεσημέρι αναγγέλθηκε ότι επιτέλους θα ανοίξουν τα βιβλιοπωλεία, κάτι που, γιατί να το κρύψουμε άλλωστε, με χαροποίησε πολύ.

Μετριάζεται βεβαια η χαρά αν σκεφτούμε ότι το υπόλοιπο λιανεμπόριο μάλλον δεν θα ανοίξει -η μόνη εξαίρεση έγινε για βιβλιοπωλεία, κουρεία και κομμωτήρια, καθώς και για όσα καταστήματα εφαρμόζουν το λεγόμενο click away, όπου ο πελάτης παραγγέλνει από το διαδίκτυο (ή τηλεφωνικά) και παραλαμβάνει συσκευασμένα τα είδη που αγόρασε σε εξωτερικό χώρο.

Οπότε, έγραψα στο Τουίτερ:

— Και γιατί επιτρέψατε μόνο το click away, κύριε υπουργέ;
— Για να τη σπάσουμε στον Μπαμπινιώτη.

Ίσως αφιερώσουμε κι άλλο άρθρο στον νεοπαγή όρο -δείτε πάντως το σχετικό σημείωμα της Λεξιλογίας. Σήμερα όμως συζητάμε για πολλά και διάφορα.

Και ξεκινάμε με κάτι μεταφραστικό. Κάτι γίνεται τώρα τελευταία με μονόλιθους που εμφανίζονται και εξαφανίζονται. Δεν ξέρω τι ακριβώς, θα μου πείτε στα σχόλια. Πάντως, διαβάζω ότι όταν εμφανίστηκε στην Καλιφόρνια ένας μονόλιθος, κάποιοι ακροδεξιοί έσπευσαν και τον ξήλωσαν, φωνάζοντας «Ο Χριστός είναι βασιλιάς».

«Ο Χριστός είναι βασιλιάς σε αυτήν τη χώρα. Δεν θέλουμε παράνομους εξωγήινους από το Μεξικό, ή το μακρινό διάστημα, οπότε ας καταρρίψουμε αυτόν τον μονόλιθο», συνέχισε ένας από αυτούς.

Παράνομους εξωγήινους από το Μεξικό; Υπάρχουν εξωγήινοι στο Μεξικό; Μόνο στον Υμηττό ξέρω να υπάρχουν εξωγήινοι, όπως είχε αποκαλύψει παλιά στη Βουλή κάποιος που έγινε μετά πρωθυπουργός.

Τι συνέβη; Όπως ίσως θα μαντέψατε, οι Τραμπικοί που κατέστρεψαν τον μονόλιθο είπαν We don’t want illegal aliens from Mexico or outer space.

Στα αμερικάνικα, alien είναι βεβαίως ο εξωγήινος, είναι όμως και ο αλλοδαπός, οπότε ο τραμπικός μ’ ένα σμπάρο μπορεί να δείξει το μίσος του για δυο τρυγόνια, αλλά στη μετάφραση δεν ξέρω αν μπορεί να αποδοθεί με μια λέξη. Αν εγώ είχα να το αποδώσω, θα έλεγα «Δεν θέλουμε ξένους εδώ, είτε είναι μετανάστες από το Μεξικό είτε εξωγήινοι από το διάστημα».

Θα προσέξατε επίσης ότι ο συγκεκριμένος μονόλιθος ήταν… ατσάλινος. Ατσάλινος και μονόλιθος, μήπως είναι οξύμωρο; Στο πρωτότυπο τον λένε monolith αλλά στα αγγλικά δεν είναι τόσο φανερή η σύνδεση του -lith με τον λίθο, την πέτρα (stone). Τι λέτε;

* Και κάτι πανδημικό, συγκεκριμένα για τον εμβολιασμό που θα γίνει, όταν και αν γίνει. Ο υπουργός ανακοίνωσε πανεθνική εκστρατεία, που σίγουρα θα αλλάξει τη ζωή όλων μας:

Όπως βλέπετε, η εθνική εκστρατεία θα διαρκέσει μέχρι την 31η Ιουνίου, όπως προβλέπεται σε τροπολογία που κατέθεσε ο κ. Κικίλιας.

Υποθέτω ότι ο κ. υπουργός κατέθεσε ήδη ή θα καταθέσει προσεχώς και άλλη τροπολογία, βάσει της οποίας ο Ιούνιος έχει πλέον 31 ημέρες. Δεν ξέρω όμως αν αυτή η ενίσχυση του Ιούνη θα είναι έκτακτη, μόνο για το 2021 ή αν θα έχει μόνιμο χαρακτήρα.

Ένα αλλο φλέγον ερώτημα που μένει αναπάντητο προς το παρόν είναι «Από ποιον μήνα θα πάρει τη μέρα ο Ιούνιος;» Μήπως από τον Ιούλιο; Κι αν ναι, τι θα γίνει με όσους είχαν γενέθλια ή ονομαστική εορτή την 31η Ιουλίου; Θα γιορτάζουν στις 31 Ιουνίου;

Ή μήπως στο εξής θα έχουν όλα τα χρόνια 366 μέρες, εσαεί δίσεκτα δηλαδή;

Όπως βλέπετε, η πρόταση του κ. Κικίλια έχει πολλά σημεία που πρέπει να ξεκαθαριστούν.