Επισύνδεση, μια λέξη που μάθαμε

Από την Παρασκευή βουίζει η χώρα για το σκάνδαλο της παρακολούθησης του τηλεφώνου του Νικου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ. Το θέμα το έχουμε ήδη συζητήσει σε σχόλια, χωρίς όμως να του αφιερώσουμε ειδικό άρθρο. Παράλειψη, διότι εμείς εδώ λεξιλογούμε, και η περίπλοκη αυτή υπόθεση, που ακόμα δεν ξέρουμε μέχρι πού θα οδηγήσει, μας έκανε να μάθουμε μια καινούργια λέξη, τη λέξη «επισύνδεση».

Συγκεκριμένα, μετά την παραίτηση του κ. Παναγιώτη Κοντολέοντος (αυτός επέλεξε να κλίνεται), διοικητή της ΕΥΠ, για το θέμα της παρακολούθησης του Ν. Ανδρουλάκη, το ΑΠΕ μετέδωσε ότι «Κυβερνητικές πηγές διευκρίνιζαν ωστόσο ότι πρόκειται για νόμιμη επισύνδεση, η οποία έγινε κατόπιν εισαγγελικής άδειας, για την οποία δεν υπήρχε ενημέρωση στο Μέγαρο Μαξίμου».

Και απο τότε αρχίσαμε όλοι να μιλάμε για την επισύνδεση, κάνοντας και κάποια λογοπαίγνια, οπως ταιριάζει κάθε φορά που μια λέξη βγαίνει από το λαγούμι της ειδικής ορολογίας στο φως και διεκδικεί το δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας.

Διότι η λέξη «επισύνδεση» δεν είναι καινούργια για όλους. Στην ορολογία των τηλεπικοινωνιών υπάρχει από καιρό, περιλαμβάνεται ας πούμε στο λεξιλόγιο της ΑΔΑΕ (Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών), όπου διαβάζουμε:

επισύνδεση ή εισβολή (intrusion)

Απόπειρα παραβίασης της εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας και διαθεσιμότητας των υπολογιστικών συστημάτων και των δικτύων του παρόχου, καθώς και προσπάθεια παράκαμψης των μηχανισμών ασφάλειας αυτών.

Βέβαια, ο ορισμός αυτός παραπέμπει σε μια εξωθεσμική παραβίαση ή απόπειρα παραβίασης, ενώ στην προκειμένη περίπτωση η επισύνδεση έγινε νόμιμα, υστερα από άδεια της αρμόδιας εισαγγελέα εφετών. Αλλά και ο αγγλικός όρος, intrusion, σε εξωθεσμική επέμβαση παραπέμπει, σε ενέργεια κακόβουλου χάκερ.

Θα μου πείτε ότι και το «επι-» της επισύνδεσης έχει τον χαρακτήρα της επ-έμβασης, της επί-θεσης. Πράγματι. Πάντως, κάποιος έγκριτος νομικός έγραψε ότι πρόκειται, με άλλα λόγια, για άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, έναν όρο που ήταν γνωστός στο ευρύτερο κοινό.

Προσθέτω εδώ τον ορισμό της επισύνδεσης, όπως περιλαμβάνεται στο προεδρικό διάταγμα 47 (ΦΕΚ Α΄ 64/10.3.2005) «Διαδικασίες καθώς και τεχνικές και οργανωτικές εγγυήσεις για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και για τη διασφάλισή του».
…
Αρθρο 2.
Ορισμοί.

…

11. «Επισύνδεση»:

Η παράλληλη σύνδεση τρίτου σε δίκτυο επικοινωνιών κατά τρόπο ώστε να παρακολουθεί διεξαγόμενη επικοινωνία και να λαμβάνει το περιεχόμενο και τα στοιχεία αυτής σε πραγματικό χρόνο.

Αλλά όπως και αν την πούμε, έστω κι αν έγινε με άδεια εισαγγελέα, δηλαδή «νόμιμα», δεν παύει να ισχύει ότι η παρακολούθηση ενός ευρωβουλευτή και υποψήφιου πολιτικού αρχηγού είναι γεγονός πρωτοφανές, από εκείνα που μπορεί να ρίξουν κυβερνήσεις.

Ποιες είναι οι καλές δεξιότητες;

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε την Παρασκευή στο ηλεπεριοδικό 2020mag. Όπως θα ξέρετε, στο ηλεπεριοδικό αυτό δημοσιεύω άρθρα με Λέξεις της επικαιρότητας -σαν εκείνα που δημοσίευα κάθε μήνα στα Ενθέματα της Αυγής. Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα μου αυτά τα άρθρα, 17 ως τώρα. Η εικονογράφηση είναι του περιοδικού.

Ωστόσο, οι ισχυρομνήμονες αναγνώστες θα αναγνωρίσουν κάποια τμήματα του άρθρου, αφού είναι παρμένα από παλιότερο, προ τριετίας, άρθρο του ιστολογίου σχετικά με τα λεξιλογικά της δεξιάς. Το εντελώς καινούργιο υλικό είναι το σχετικό με τις δεξιότητες.

Ποιες είναι οι καλές δεξιότητες;

Στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι στη χώρα μας η μακροχρόνια ανεργία συνυπάρχει με κενές θέσεις εργασίας και ότι υπάρχουν «αρκετές δουλειές που θα μπορούσαν να καλυφθούν αν οι υποψήφιοι διέθεταν βασικές δεξιότητες».

Θα λεξιλογήσουμε λοιπόν γι’ αυτή τη λέξη, που ήδη κέρδισε το παροιμιωδες δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας στα σόσιαλ.

Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021)

Πέθανε χτες, πλήρης ημερών όπως το θέλει η έκφραση, ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης, ο τελευταίος ίσως των μεγάλων της γενιάς του. Δεν ήταν μόνο σημαντικότατος συνθέτης, τόσο της σοβαρής μουσικής όσο και της λαϊκής-έντεχνης, είχε και πολιτική δράση σε όλη του τη ζωή -και ενώ συμπορεύτηκε τον περισσότερο καιρό με την αριστερά, ήταν ελεύθερο ηλεκτρόνιο που κατά καιρούς βρεθηκε και σε άλλους χώρους, έως και την ανάληψη υπουργικού θώκου στην κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1990.

O Θεοδωράκης σημάδεψε τη γενιά μου, αλλά και την προηγούμενη και την επόμενη. Για πολλά χρόνια ήταν ένας από τους γνωστότερους Έλληνες στο εξωτερικό, ίσως ο γνωστότερος. Την περίοδο της δικτατορίας, οι κασέτες του κυκλοφορούσαν παράνομα χέρι με χέρι και μας εμψυχωναν, ενώ οι γονείς μου στις εκδρομές μας με το αυτοκίνητο τραγουδούσαν μεγαλόφωνα τα απαγορευμένα του τραγούδια, νουθετώντας μας να μην διανοηθούμε να τα επαναλάβουμε μπροστά σε κόσμο.

Πλατφόρμες

Το σημερινό άρθρο είναι εν μέρει επανάληψη ενός παλιότερου αλλά δεν το κάνω μόνο ή κυρίως για να απαλλαγώ από τον κόπο της σύνταξης ενός εκτενούς και εντελώς νέου άρθρου.

Βλέπετε, το ιστολόγιο έχει βασική αποστολή να παρακολουθεί τις λέξεις της επικαιρότητας, και η λέξη «πλατφόρμα» αναμφίβολα εχει βρεθεί τις τελευταίες μέρες (όχι για πρώτη φορά) στην επικαιρότητα. Πράγματι, όπως δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο υπουργός κ. Πιερρακάκης αναφερόμενος στα αυτοτέστ (μια και χτες πρότεινα αυτόν τον όρο, λέω να συνεχισω να τον χρησιμοποιώ):

«Εκ των πραγμάτων θα πρέπει να υπάρξει μια πλατφόρμα κυρίως για στατιστικούς λόγους, να υπάρχει μια πρώτη καταγραφή και για να έχει μια εικόνα ο ΕΟΔΥ για τους πολίτες που έκαναν το τεστ. Επιπλέον, θα υπάρξει μια πλατφόρμα για να δηλώνονται όσοι έχουν θετικό αποτέλεσμα, εφόσον το επιθυμούν. Δε θα είναι απολύτως ισοδύναμο με το να πάει ο πολίτης σε ένα διαγνωστικό κέντρο ή να καταγραφεί κεντρικά στο μητρώο Covid, αλλά θα είναι χρήσιμο».

Αλλά και για τους εμβολιασμούς χτες ανακοινώθηκε ότι «Στις 2 Απριλίου ανοίγει η πλατφόρμα emvolio.gov.gr για τις ηλικίες 65 έως 69» ενώ παρόμοιες ανακοινώσεις είχαν γινει τις προηγούμενες μέρες για άλλες ηλικιακές ομάδες. Εδώ η πλατφόρμα χρησιμοποιείται με τη σημασία ενός αυτοτελούς ιστότοπου που εκτελεί μια συγκεκριμένη λειτουργία.

Όμως, πριν από λίγο καιρό είχαμε ακούσει τον όρο «πλατφόρμες» να χρησιμοποιείται με κάπως διαφορετική σημασία, αλλά πάλι σε σχέση με το Διαδίκτυο. Και πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες «οι επικεφαλής του Facebook, της Google και του Twitter ερωτήθηκαν από κοινοβουλευτικούς των ΗΠΑ εάν οι πλατφόρμες τους έχουν κάποιο μέρος της ευθύνης για τα επεισόδια». Πράγματι, συνηθίζεται να λέμε για τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εννοώντας το Φέισμπουκ ή το Ίνσταγκραμ ή κάποιο άλλο από αυτά τα μέσα.

Βλέπετε η λέξη «πλατφόρμα» έχει προσλάβει πάμπολλες σημασίες -μία από τις οποίες είναι και αυτή που εμφανίζεται στην εικόνα που συνοδεύει το άρθρο μας. Οπότε, ας λεξιλογήσουμε γι’ αυτόν τον πολυσήμαντο, πρωτεϊκό σχεδόν, όρο.

Ο Παύλος τα κατάφερε!

Τα κατάφερες γιε μου! Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια της Μάγδας Φύσσα μετά την απαγγελία της απόφασης του δικαστηρίου χτες, λίγα λεπτά πριν από το μεσημέρι, στην ιστορική δίκη της Χρυσής Αυγής.

Γιατί, κακά τα ψέματα, χρειάστηκε η θυσία του Παύλου Φύσσα πριν από εφτά ολόκληρα χρόνια για να συνειδητοποιήσει η Πολιτεία τον χαρακτήρα της εγκληματικής οργάνωσης και να βγάλει από το συρτάρι τις 32 δικογραφίες εναντίον των στελεχών και των μελών τής (με δικαστική απόφαση πλέον) εγκληματικής αυτής οργάνωσης.

Εφτά χρόνια είναι πολλά, ιδίως όταν είναι τόσο πυκνά όσο την περίοδο 2013 με 2020, αλλά αν προσπαθήσουμε λίγο θα θυμηθούμε πώς ήταν τα πράγματα το 2013, όταν συστημικά μέσα ενημέρωσης πρόβαλλαν τη Χρυσή Αυγή και τους μύθους για το κοινωνικό της έργο (ότι τάχα προσέχουν τις γιαγιάδες που κάνουν αναλήψεις από τα ΑΤΜ), κορυφαίοι τηλεπαρουσιαστές καλούσαν τους χρυσαυγίτες στις εκπομπές τους (και κάποιοι, όπως ο κ. Πορτοσάλτε, τους πρότρεπαν να «βρουν έναν τρόπο να μην τους πιάνει ο κόσμος στο στόμα του»), όταν οι ξενοι εργάτες ζούσαν με τον φόβο των χρυσαβγίτικων ταγμάτων εφόδου.

Οπότε η χτεσινή μέρα ήταν ιστορική. Και παρόλο που υπήρχαν σημάδια δυσοίωνα, όπως η αγόρευση της εισαγγελέα, τελικά η απόφαση ήταν ό,τι καλύτερο περιμέναμε, κυρίως στο βασικό: ότι αναγνωρίστηκε η ενοχή του Μιχαλολιάκου, του Παπά, του Κασιδιάρη, του Παναγιώταρου, του Λαγού, του Ματθαιόπουλου και του Γερμενή στη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και άλλων στελεχών και βουλευτών του μορφώματος στη συμμετοχή και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση.

Προεδρίνα λοιπόν;

Χτες είπα ότι δεν ακολουθούμε κατά πόδας την επικαιρότητα, αλλ’ αυτό δεν σημαίνει πως την αγνοούμε και επιδεικτικά.

Οπότε, σήμερα θα συζητήσουμε για την διαφαινόμενη ως σίγουρη ανάδειξη της κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου στην Προεδρία της Δημοκρατίας, μάλλον από την πρώτη ψηφοφορία που θα γίνει σε 5-6 μέρες -αφού, εκτός από τη στήριξη του κυβερνώντος κόμματος θα έχει επίσης τη θετική ψήφο του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ τουλάχιστον.

Θα πω εγώ δυο λόγια και θα ακούσω με πολύ ενδιαφέρον και τα δικά σας σχόλια.

Καταρχάς, δεν μπορούμε να κρίνουμε την υποψηφιότητα της κ. Σακελλαροπούλου εν κενώ. Θα την κρίνουμε με βάση τις άλλες υποψηφιότητες που ακούγονταν και έχοντας κατά νου ότι μετά τη συνταγματική μεταρρύθμιση το κυβερνών κόμμα είχε τη δυνατότητα να ψηφίσει τον Πρόεδρο της επιλογής του χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα τη συναίνεση άλλων πολιτικών δυνάμεων.

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, η κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου είναι, στα δικά μου μάτια, σαφώς προτιμότερη από υποψηφιότητες που αναφέρθηκαν και που θεωρήθηκαν και «κλειδωμένες» όπως του Λουκά Παπαδήμου (η επιτομή της άρνησης της δημοκρατίας) ή του Ευάγγελου Βενιζέλου (ο απεχθέστερος εν ζωή πολιτικός) ή του Αντώνη Σαμαρά.

Υποψηφιότητες σαν κι αυτές που ανέφερα θα συμβόλιζαν την απόλυτη δικαίωση της περιόδου 2010-2015 και θα ήταν μια χειρονομία περιφρόνησης προς την αξιωματική αντιπολίτευση -αντί όμως για τα ονόματα αυτά, ο πρωθυπουργός επέλεξε μια υποψηφιότητα εκτός ενεργού πολιτικής, από το δικαστικό σώμα, και μάλιστα μια δικάστρια που είχε τοποθετηθεί στην τωρινή της θέση από την προηγούμενη κυβέρνηση, από τον ΣΥΡΙΖΑ (χωρίς αυτό να σημαίνει πως η κ. Σακελλαροπούλου είναι… συριζαία: η προηγούμενη κυβέρνηση ακολούθησε τις συστάσεις του δικαστικού συμβουλίου ή όπως αλλιώς λέγεται το γνωμοδοτικό όργανο).

Μάλιστα, έχουμε το παράδοξο, ο Κ. Μητσοτάκης να θεωρεί φέτος την δικάστρια Κατερίνα Σακελλαροπούλου άξια για την Προεδρία της Δημοκρατίας, ενώ πέρυσι δεν την είχε θεωρήσει άξια για την Προεδρία του ΣτΕ αφού το κόμμα του δεν την ψήφισε στη Διάσκεψη των Προέδρων!

Άλλωστε την κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου την είχε αναφέρει, σε ανύποπτο χρόνο -τον Απρίλη του 2019- ως πολύ καλή επιλογή ο υπουργός Δικαιοσύνης της προηγούμενης κυβέρνησης Μ. Καλογήρου.

Ο Μποστ και οι λαπάδες

Πήγα τις προάλλες στο θέατρο Θησείον και είδα τη Μήδεια του Μποστ, σε διασκευή και σκηνοθεσία του Νικορέστη Χανιωτάκη.

Βρήκα πολύ διασκεδαστική την παράσταση, πολύ κεφάτη -με τον Μάκη Παπαδημητρίου να είναι θαυμάσιος στον ρόλο της Μήδειας, ενώ κι ο Γεράσιμος Σκαφίδας έπαιζε γυναικείο ρολο, την Τροφό, με δυο υπερμεγέθη μαστάρια· αξύριστος ο ένας, με γένια ο άλλος. Πολύ καλή και η Μίνα Αδαμάκη στον ρόλο της καλόγριας Πολυξένης.

Δεν φαίνεται πολύ καλά στη φωτογραφία, αλλά ο θρόνος της Μήδειας στο βάθος είναι κέλυφος μυδιού ενώ μύδια υπάρχουν και πάνω στη σκηνή.

Εύκολο λογοπαίγνιο, θα πείτε. Πάντως η παράσταση είναι μια ομοβροντία από λογοπαίγνια, είτε του Μποστ είτε της διασκευής, ενώ επίσης βρήκα εξαιρετική την κίνηση των ηθοποιών, που συνεχώς επιδίδονται σε μελετημένους «αυτοσχεδιασμούς» (χρειάζονται εδώ τα εισαγωγικά).

Στη Μήδεια ο Μποστ παίζει με τα ομόηχα. Όπως στη Φαύστα έχει τον Παναγιώτου που πούλησε το γιο του (ή το γιοτ του) έτσι στη Μήδεια έχει τον Κρητικό μνηστήρα της Πόλυς που είναι κριτικός καθώς και τους δυο παπάδες (ο ένας είναι επώνυμο).

Να πούμε επίσης, για όσους δεν έχουν δει το έργο, ότι ο Μποστ παρωδεί ασύστολα τη Μήδεια του Ευριπίδη, αλλά παίρνει το ελεύθερο να βάλει στην υπόθεση και τον Οιδίποδα στον Κολωνό.

Αλλά εμείς εδώ δεν θεατρολογούμε -δεν εχω ούτε τα φόντα ούτε τη διάθεση να κάνω θεατρική κριτική, αρκεί να πω ότι χάρηκα τις δυο ώρες που πέρασα στο Θησείον.

Μίλησα πιο πάνω για διασκευή. Δεν θυμόμουν καλά την κλασική παράσταση του 1993 κι έτσι δεν μπορώ να ξέρω σε ποια σημεία επενέβη ο Χανιωτάκης που έχει κάνει τη διασκευή του κειμένου, πάντως υπήρχαν αναφορές σε πράγματα που δεν είχαν εμφανιστεί ή δεν είχαν διαδοθεί το 1993, όπως τα κινητά τηλέφωνα, που πρέπει να είναι νεότερη προσθήκη. Αλλά και το σημείωμα του σκηνοθέτη στο πρόγραμμα της παράστασης είναι γραμμένο εμμετρο, σε μποστιάζοντες δεκαπεντασύλλαβους.

Κορόιδα με περικεφαλαία

Με το που ανακοινώθηκαν οι νέοι Γενικοί Γραμματείς των υπουργείων παρατηρήθηκε και η πρώτη έντονη αντίδραση ενός τμήματος της βάσης του κυβερνώντος κόμματος, αντίδραση ιδιαίτερα έντονη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -να το διευκρινίσουμε αυτό, διότι δεν είναι πάντοτε ίδιος ο αντίκτυπος στο άλλο κοινό.

Έντονες διαφωνίες εκφράστηκαν για τον διορισμό του Γ. Μαυρωτά ως Γενικού Γραμματέα Αθλητισμού -όχι τόσο επειδή ο Γ.Μ. προέρχεται από άλλον πολιτικό χώρο, το Ποτάμι, (και μάλιστα δηλώνει πως εξακολουθεί να ανήκει στο Ποτάμι) αλλά διότι ηταν ένας από τους βουλευτές του Ποταμιού που με την ψήφο του συνέβαλε στην οριακή έγκριση της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη Βουλή.

Κι έτσι, πολλοί μακεδονομάχοι, εννοώ συμπολίτες μας που έσπευσαν στα συλλαλητήρια εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών, κάποιοι απο αυτούς φορώντας χλαμύδες και περικεφαλαίες και κραδαίνοντας σάρισες, αισθάνθηκαν προδομένοι -πολύ περισσότερο όταν ο ίδιος ο Γ. Μαυρωτάς δηλώνει ότι τώρα στη ΝΔ το κλίμα έχει αλλάξει για τις Πρέσπες.

Ενδεικτικές αντιδράσεις σταχυολογημένες από το Τουίτερ:

.

.

.

Τόσο μεγάλη είναι η αγανάκτηση που ακόμα κι ένας απόλυτα στρατευμένος δημοσιογράφος αισθάνεται την ανάγκη να διαχωρίσει κάπως τη θέση του και να δηλώσει ότι εκπροσωπεί απλώς τον εαυτό του!

Προσωπικά, δεν επικρίνω τον διορισμό του Γ. Μαυρωτά στη θέση του Γ.Γ.Α. ούτε θεωρω πως είναι κατι το εξαιρετικά θετικό. Προτιμότερος είναι πάντως από κάποιον άλλον ακραιφνή νεοδημοκράτη, αλλά θα κριθεί από το έργο του σε αυτή τη θέση.

Κάποιοι είπαν ότι η στάση του υπέρ των Πρεσπών ήταν προσυμφωνημένη με τη ΝΔ, που μπορεί να ανέβηκε στα κάγκελα εναντίον της συμφωνίας αλλά κατά βάθος ήθελε να περάσει από τη Βουλή ώστε να απαλλαγεί από την καυτή πατάτα -ας θυμηθούμε και τις δηλώσεις του Σταύρου Θεοδωράκη ότι «τους παρακαλούσαν από τη ΝΔ να ψηφίσουν Ναι».

Το μόνο που έχω να προσάψω στον Μαυρωτά είναι ότι με την επιλογή του να αποδεχτεί τον διορισμό μάλλον επιταχύνει τη διάλυση του κόμματός του, στο οποίο εξακολουθεί να κατέχει τη θέση του αντιπροέδρου. Αλλά αυτό είναι κάτι που αφορά τον ίδιο τον κ. Μαυρωτά και το Ποτάμι.

Από την άλλη, ξέραμε ότι η ΝΔ δεν έχει καμιά διάθεση να μην εφαρμόσει τη συμφωνία των Πρεσπών. Και αυτό δεν το προοιωνιζει μόνο ο διορισμός του κ. Μαυρωτά. Για παράδειγμα, ο υπουργος Άμυνας κ. Παναγιωτόπουλος, που εκλέγεται στην Καβάλα και προεκλογικά είχε χαρακτηρίσει «άθλια» τη συμφωνία των Πρεσπών, τώρα υποστηρίζει πως «επιτεύχθηκε με καλό σκοπό» και πως αν εφαρμοστεί απαρέγκλιτα μπορεί να οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον! Τελικά, το μόνο άθλιο στην ιστορία αυτή είναι η σπέκουλα πάνω σε ένα εθνικό θέμα.

Από την άλλη, είδα με θυμηδία την αγανάκτηση των «προδομένων» μακεδονομάχων και έγραψα το εξής σχόλιο στο Φέισμπουκ και στο Τουίτερ, σχόλιο που μου έδωσε και τον τίτλο στο σημερινό άρθρο:

Βλέποντας τον εκνευρισμό που έχει προκαλέσει στους Μακεδονομάχους ο διορισμός του Μαυρωτά καταλαβαίνει κανείς πόσο εύστοχη είναι η έκφραση «κορόιδα με περικεφαλαία «.

Μαδούροι και γκαϊδοί

Μια λέξη που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στην αργκό των πολιτικών συζητήσεων είναι και το «μαδούροι». Περιέργως το slang.gr δεν την έχει καταχωρίσει (αν και δεν είναι τόσο περίεργο αφού τα τελευταία χρόνια το εξαιρετικό αυτό σάιτ υπολειτουργεί) οπότε είναι προς το παρόν αλεξικογράφητη.

Ο όρος «μαδούροι» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από αντιπάλους της προηγούμενης κυβέρνησης για να χαρακτηρίσει είτε την προηγούμενη κυβέρνηση συνολικά, είτε τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε μεμονωμένα στελέχη, μέλη ή οπαδούς του. Ο όρος φυσικά προέρχεται από τον Νικολάς Μαδούρο, τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, και εκείνοι που αρχικά τον χρησιμοποίησαν υπονοούσαν (ή και το έλεγαν καθαρά) πως ο ΣΥΡΙΖΑ σκόπευε να εγκαθιδρύσει αυταρχικό καθεστώς παρόμοιο με της λατινοαμερικανικής αυτής χώρας.

Για παράδειγμα, άρθρο γνωστού δεξιού ιστολογίου, από το 2016, είχε τίτλο «Κύριε Τσίπρα, μαδούροι στην Ελλάδα δεν περνάνε!» ενώ ο Αντώνης Σαμαράς, αντιδρώντας οργισμένα στην εμπλοκή του στην υπόθεση Νοβάρτις είχε δηλώσει ότι «ο Τσίπρας στήνει Μαδουριστάν«. Δεν είναι αυτές οι πρώτες εμφανίσεις του όρου, βέβαια.

Ωστόσο, με τον αρχικά προσβλητικό αυτόν όρο συνέβη κάτι που έχει βέβαια ξανασυμβεί αλλά είναι σχετικά σπάνιο: οι αποδέκτες του όρου, οι χαρακτηριζόμενοι ως «μαδούροι», έσπευσαν να τον υιοθετήσουν, να τον οικειοποιηθούν, και άρχισαν να τον χρησιμοποιούν ειρωνικά. Μόλις χτες στην Αυγή, στη σατιρική στήλη του ο Άγγελος Τσέκερης χρησιμοποίησε τον όρο, αλλά κι εγώ στο προχτεσινό άρθρο έγραψα για «την τετραετία που κυβερνούσαν οι μαδουραίοι», πάντα σε ειρωνικό ύφος. Και με την ευκαιρία να σημειώσουμε και τον τύπο αυτό, «μαδουραίοι», κατά το φουρναραίοι, νοικοκυραίοι κτλ. αλλά και κατά το «συριζαίοι», ενώ επίσης υπάρχει το «σταλινομαδούροι», επιτατικό ας πούμε.

Κι έτσι, αυτή τη στιγμή θα έλεγα ότι περισσότεροι χρησιμοποιούν τους όρους αυτούς ειρωνικά παρά κυριολεκτικά, αλλά δεν έχει σταματήσει και η κυριολεκτική χρήση. Για παράδειγμα, στο Τουίτερ βρίσκω τόσο το ειρωνικό («Το δίκαιο και το ηθικά σωστό είναι να οριστούν οι επικεφαλής της δικαιοσύνης από τόν κύριο #Μαρινάκη μετά τις #εκλογές, όλα τα άλλα είναι μαδουρέικα») όσο και το κυριολεκτικό («Μαδουρέικα κοπρόσκυλα»).

Πολιτικός μεγάλου διαμετρήματος

Ένα αναπάντεχο (για τους πολλούς τουλάχιστον) γεγονός έκλεψε την προσοχή και άφησε σε δευτερη μοίρα τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών (ο οποίος θεωρήθηκε έτσι κι αλλιώς χωρίς μεγάλη σημασία αφού ήδη από τον πρώτο γύρο είχαν εκλεγεί τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια -αλλά αυτό θα το συζητήσουμε πιθανότατα σε άλλο άρθρο).

Εννοώ βέβαια την αποχώρηση του Ευάγγελου Βενιζέλου από το ΚΙΝΑΛ ύστερα από τη συνάντησή του το Σάββατο με την πρόεδρο του κόμματος, τη Φώφη Γεννηματά, η οποία του ανακοίνωσε ότι, λόγω κάποιων διαφωνιών, δεν μπορεί να του δώσει την πρώτη θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος, που άλλωστε την είχε ήδη υποσχεθεί στον Γ. Καμίνη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που πολιτικός εξοστρακίζεται από το κόμμα στο οποίο έχει παλαιότερα ηγηθεί -για να μείνουμε στον χώρο του ΠΑΣΟΚ (διότι τι άλλο είναι το ΚΙΝΑΛ;), να θυμίσω ότι τον Ιούνιο του 2008 ο Κώστας Σημίτης, που όχι μόνο είχε ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ αλλά και είχε διατελέσει πρωθυπουργός επί επταετία, τέθηκε εκτός κόμματος από τον διάδοχό του, τον Γιώργο Α. Παπανδρέου. (Δεν θα αναφέρω την περίπτωση Θεοχάρη, ο οποίος κατάφερε να διαγραφεί από το κόμμα που είχε… ιδρύσει, ούτε τους γραμματείς του ΚΚΕ σε ιδιαίτερες συνθήκες παρανομίας ή οιονεί παρανομίας, αν και στην περίπτωση του Γρηγόρη Φαράκου είχαμε συνθήκες νομιμότητας και ομαλότητας).

Δεξιά και ακροδεξιά

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες, πρώτη Κυριακή του μήνα, στη μηνιαία στήλη μου στα Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής. Οι ισχυρομνήμονες αναγνώστες θα αναγνωρίσουν ότι περίπου το μισό άρθρο είναι παρμένο από παλιότερο άρθρο που είχαμε δημοσιεύσει στο ιστολόγιο (αλλά δεν είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα). Σημειώνω επίσης ότι στο ιστολόγιο έχουμε ήδη δημοσιεύσει άρθρο για τα λεξιλογικά της Αριστεράς, οπότε μας μένει μόνο το Κέντρο.

Δεξιά και ακροδεξιά

Στις ευρωπαϊκές εκλογές, στις 26 Μαΐου, αναμένεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης σημαντική -και ανησυχητική- ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων. Σε άλλες σελίδες της Αυγής θα έχετε διαβάσει για την πολιτική διάσταση του θέματος· στη δική μας στήλη λεξιλογούμε, οπότε θα λεξιλογήσουμε σήμερα για τη δεξιά και την ακροδεξιά.

Και αφού λεξιλογούμε, θα εξετάσουμε τις λέξεις απ’ όλες τους τις πτυχές και όχι μόνο τις πολιτικές· διότι, αν η ακροδεξιά χρησιμοποιείται μόνο στην πολιτική ορολογία, το επίθετο “δεξιός” έχει βέβαια και πολλές άλλες σημασίες.

Η λέξη «δεξιός» είναι αρχαία, μάλιστα ήδη μυκηναϊκή. Πιθανώς να έχει απώτερη ετυμολογική σχέση με το «δέχομαι». Για τους περισσότερους ανθρώπους το δεξί χέρι είναι το πιο ικανό, και αυτή η διαφορά καθόρισε από πολύ παλιά τη μοίρα της λέξης “δεξιός”, που από τ’ αρχαία χρόνια πήρε μια σειρά θετικές σημασίες

Έτσι, ήδη από την αρχαιότητα, δεξιός σήμαινε και «επιδέξιος» ή «σωστός» ή «καλοφτιαγμένος» (π.χ. «Ευριπίδου δράμα δεξιώτατον»), ενώ επίσης πήρε τη σημασία «ευνοϊκός» στην οιωνοσκοπία. Αντίθετα, όπως ξέρουμε, η αριστερή πλευρά θεωρήθηκε δυσοίωνη και γι’ αυτό για να ονοματιστεί χρησιμοποιήθηκαν ευφημισμοί, όπως «ευώνυμος» -αλλά και το «αριστερός» ευφημισμός είναι, παράγωγο του «άριστος».

Στις διαλέκτους σώζεται η αρχαία σημασία αφού “δέξιος” είναι ο ικανός, ο επιδέξιος που λέμε, αλλά και στην κοινή γλώσσα ονομάζουμε “δεξιότητες” τις ικανότητες που έχει αποκτήσει ή πρέπει να διαθέτει κάποιος. Και όποιος δεν είναι ικανός, είναι αδέξιος. (Έφυγαν οι δεξιοί και ήρθαν οι αδέξιοι, ήταν μια εξυπνακίστικη ατάκα το 1981). Στη συνθηματική γλώσσα των μαστόρων του 19ου αιώνα, δέξος ήταν ο Έλληνας και ζέρβος ο Τούρκος.

Αφωνία

Τώρα στις γιορτές είχα δυο συνεχόμενες ομιλίες, και μετά την πρώτη η φωνή μου είχε κλείσει, οπότε η κόρη μου με συμβούλεψε «Να κάνεις αφωνία για μερικές ώρες». Πράγματι, συχνά οι γιατροί συνιστούν αφωνία, δηλαδή να αποφεύγει κανεις να μιλάει. Όμως η αφωνία είναι επίσης πάθηση, η προσωρινή ή μόνιμη απώλεια της φωνής.

Λέμε συχνά ότι κάποιος χάνει τη φωνή του από τη μεγάλη έκπληξη. «Έμεινα άφωνος», λέμε, για να δηλώσουμε την κατάπληξη. Λέμε επίσης «έμεινα άναυδος», με τη σημασία αυτού που δεν μπορεί να μιλήσει απο τη μεγάλη έκπληξη. Ετυμολογικά, ο άναυδος είναι συνώνυμο του άφωνου, αφού «αυδή» ειναι πανάρχαιη, ομηρική λέξη για τη φωνή -στην Ιλιάδα ο Όμηρος λέει για τον Νέστορα «τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή«, από το στομα του κυλούσε η φωνή γλυκύτερη απ’ το μέλι.

Έχουμε πολλές λέξεις και εκφράσεις για να δηλώσουμε την κατάπληξη, το ξάφνιασμα, το σάστισμα, το απροσδόκητο και αδιανόητο γεγονός που μας κάνει να μένουμε με το στόμα ανοιχτό, μη μπορώντας να αρθρώσουμε λέξη γι’ αυτό που μόλις συνέβη ή μόλις μάθαμε. Μένει κανεις άναυδος, άφωνος, άλαλος, σύξυλος, εμβρόντητος, κατάπληκτος, αποσβολώνεται, μένει μ’ ανοιχτό το στόμα, σαστίζει, ξαφνιάζεται, τα χάνει, μένει ακίνητος σαν άγαλμα, σαν κεραυνόπληκτος, σαν στήλη άλατος, του έρχεται κεραμίδα, μένει κόκαλο, του κόβεται η μιλιά, μένει με το δάχτυλο στο στόμα, ανοίγει διάπλατα τα μάτια, μένει κάγκελο, μένει μαλάκας, μένει κεχηνώς ή ενεός. Υπάρχουν εκφράσεις για όλα τα γούστα και τα επίπεδα ύφους και είμαι βέβαιος ότι μπορείτε κι εσείς να προσθέσετε κάμποσες, αν και δεν δηλώνουν όλες οι φράσεις ότι μας κόβεται η φωνή -και στο σημερινό άρθρο στην αφωνία εστιάζουμε.

Όταν κάποιος δεν μιλάει, σωπαίνει. Σε πιο επίσημο ύφος, σιωπά. Δεν λεει λέξη -ή, για να το πάμε πιο επίσημα, δεν αρθρώνει λέξη, δεν εκστομίζει λέξη, δεν ανοίγει το στόμα του. Βουβαίνεται, το κλείνει, το ράβει, κυρίως όμως το βουλώνει -το στόμα του βέβαια. Σφράγισε το στόμα του ή τα χείλια του, το έχει σφραγισμένο. Όταν, εκτός από το να σωπάσει, κρύβεται κιόλας, λέμε ότι λουφάζει ή μουλώνει.

Δεν βγάζει λέξη, δεν βγάζει μιλιά, δεν βγάζει άχνα, κιχ, τσιμουδιά. Τσιμουδιά είναι ο ελάχιστος ψίθυρος, λέξη από τις δυσετυμολόγητες της γλώσσας μας -έχει προταθεί το αρχαίο «σιμωδία», το φάλτσο ή άτεχνο τραγούδι, η παράφωνη ωδή.

ΣΥΡΙΖΑ χωρίς ΑΝΕΛ

Προχτές, την Κυριακή, ο Πάνος Καμμένος, αρχηγός του ελάσσονος κυβερνητικού εταίρου και Υπουργός Αμύνης, αφου συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό, δήλωσε ότι το κόμμα του αποχωρεί από την κυβερνηση -με αποτέλεσμα ο Αλέξης Τσίπρας να κινήσει τη διαδικασία για να ζητησει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, αφού, χωρίς τους ΑΝΕΛ, ο ΣΥΡΙΖΑ μένει στους 145 βουλευτές.

Το σημείο τριβής, φυσικά και όπως αναμενόταν, η συμφωνία των Πρεσπών. Ο Π. Καμμένος είχε προεξοφλήσει ότι η συμφωνία δεν επρόκειτο να εγκριθεί στη γειτονική χώρα, κάτι που θα τον απάλλασσε από το δίλημμα, και είχε βασίσει όλη του τη στρατηγική σε αυτή την παραδοχή. Όμως στις αρχές του χρόνου το κοινοβούλιο της (οσονούπω) Βόρειας Μακεδονίας ενέκρινε τη συμφωνία των Πρεσπών με την απαιτούμενη πλειοψηφία (81 στους 120 βουλευτές) κι έτσι το μπαλάκι βρέθηκε στην ελληνική πλευρά και ο Πάνος Καμμένος πήρε την απόφαση να διαλύσει τον κυβερνητικό συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Δεν τον ακολούθησαν όλοι οι βουλευτές του: δύο απο τους υπουργούς, η Έλενα Κουντουρά και ο Βασίλης Κόκκαλης, προτίμησαν να μείνουν στην κυβέρνηση (και να κρατήσουν τα υπουργεία τους) και ανακοίνωσαν πως θα ψηφίσουν θετικά στην επικείμενη ψηφοφορία εμπιστοσύνης. Ήδη διαγράφτηκαν από την κοινοβουλευτική ομάδα. Άλλοι δυο βουλευτές του, ο προερχόμενος από την κομμουνιστική αριστερά Κώστας Ζουράρις και ο Θάνος Παπαχριστόπουλος, επίσης θα ψηφίσουν «ναι» στην ψήφο εμπιστοσύνης (ο δεύτερος και στην επόμενη ψηφοφορία για τη συμφωνία των Πρεσπών). Αυτοί όμως δεν θα διαγραφούν, με το επιχείρημα ότι δεν ειναι υπουργοί, και ουσιαστικά για να μην πέσει κάτω από τους 5 βουλευτές η δύναμη των ΑΝΕΛ και χάσουν έτσι την ιδιότητα της κοινοβουλευτικής ομάδας και τα συναφή διαδικαστικά προνόμια. (Υπάρχει πάντως δεξαμενή ανεξαρτητοποιημένων βουλευτών από την οποία μπορεί να αντλήσει ο Π.Καμμένος αν χρειαστει).

Η ψηφοφορία θα γίνει αύριο και ελπίζω, χωρίς βεβαιότητα πάντως, να συγκεντρωθούν οι 151 ψήφοι, όπως επίσης ελπίζω να εγκριθεί απο τη Βουλή η Συμφωνία των Πρεσπών, ένα αριστούργημα πολιτικής τέχνης (χαρακτηρισμός του Άκη Γαβριηλίδη), μια λύση που δεν αφήνει πληγές στο σώμα της Ελλάδας (χαρακτηρισμός του Ν. Μέρτζου, οργανωτή των συλλαλητηρίων του 1992), μια λύση που σταματάει την αιμορραγία διπλωματικού κεφαλαίου και αποτρέπει μια εθνική ήττα στο μέλλον, η καλύτερη δυνατή λύση μετά την προδοσία του Αντώνη Σαμαρά που τορπίλλισε την επίτευξη συμφωνίας το 1992-3 για να οικοδομήσει το πολιτικό του μέλλον.

Αλλά το θέμα του σημερινού μου σημειώματος δεν είναι οι Πρέσπες, είναι το διαζύγιο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Θα μπορούσα να γράψω ένα άρθρο γλωσσικό, περί διαζυγίων και χωρισμών, και ίσως το γράψω στο κοντινό μέλλον, όχι ομως σήμερα. Σήμερα θέλω να συζητήσουμε το γεγονός.

Η κυβερνητική συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ γεννήθηκε μετα τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συγκεντρώσει 149 έδρες, αγγίζοντας αλλά μην πετυχαίνοντας αυτοδυναμία. Καθώς την εποχή εκείνη, αλλά και όλη την προηγούμενη τριετία, η βασική διαχωριστική γραμμή ήταν μνημόνιο-αντιμνημόνιο, η συνεργασία ενός αριστερού ριζοσπαστικού κόμματος και ενος κόμματος της δεξιάς θεωρήθηκε αν όχι αυτονόητη πάντως η καλύτερη από τις εναλλακτικές που παρουσιάζονταν, κι έτσι οι 13 βουλευτές των ΑΝΕΛ βοήθησαν να σχηματιστεί μια σχετικώς ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ στην πλειοψηφία τους δεν δυσφόρησαν γι’ αυτή τη συνεργασία, που άλλωστε διευκολύνθηκε από την όχι σπάνια συμπόρευση των δύο κομμάτων ως αντιπολίτευσης μέσα στη Βουλή την προηγούμενη τριετία 2012-2015 (αλλά και έξω από τη Βουλή: θυμηθείτε τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και τη Ραχήλ Μακρή στην ΕΡΤ -άσχετο από την πορεία που ακολούθησαν στη συνέχεια και αυτές και όλοι εμείς οι άλλοι). Μάλιστα, τον πρώτο καιρό ήταν συχνά τα μιμίδια με φωτογραφίες από το υπουργικό συμβούλιο όπου ο Πάνος Καμμένος δήθεν ρωτούσε τον Παναγιώτη Λαφαζάνη «Και πώς το είπες αυτό για τον νόμο της πτωτικής τάσης του κέρδους στον καπιταλισμό;» ή κάποια άλλη ανάλογη βαθιά μαρξιστικούρα.

Εκτός ΣΥΡΙΖΑ, πολλοί ήταν εκείνοι, στην αριστερά και κεντροαριστερά, που διαμαρτύρονταν ή έσκιζαν τα ιμάτιά τους, για τη συνεργασια με τους «ακροδεξιούς ψεκασμένους» ΑΝΕΛ. Χρησιμοποιώ δυο διαφορετικά ρήματα για να διαχωρίσω τις ειλικρινεις αντιρρήσεις από τις υποκριτικές -και βέβαια, πιστεύω ότι όσοι κατάπιαν τη συνεργασία με το ακροδεξιό ΛΑΟΣ (που δεν ήταν καν απαραίτητη κοινοβουλευτικά) το 2011 και στη συνέχεια ανέδειξαν σε κοινοβουλευτικό τους εκπρόσωπο τον Βορίδη, που μπορεί να έχει ακόμα σε κάποιο συρτάρι του γραφείου του το δαχτυλίδι του δικτάτορα Παπαδόπουλου ο οποίος τον διόρισε αρχηγό της νεολαίας ΕΠΕΝ, διάδοχο του Μιχαλολιάκου, αυτοί λοιπόν δεν είναι ειλικρινείς όταν εξανίστανται για τον «ακροδεξιό Καμμένο». Δεν θα αρνηθώ όμως ότι υπήρχαν και ειλικρινείς καταγγελίες της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. (Δείκτης της ειλικρίνειας, η στάση στο θέμα των Πρεσπών: δεν είναι ειλικρινής όποιος επέκρινε τον Καμμένο και κατάπιε τα συλλαλητήρια, τον Φραγκούλη Φράγκο και τους Μεγαλέξαντρους πάνω στ’ άλογο).

Το έχω πει πολλές φορές και έχω φάει ξύλο, μεταφορικά μιλώντας, γι’ αυτό -δεν θεωρούσα ακροδεξιά τους ΑΝΕΛ και δεν τους θεωρώ ούτε τώρα. Για μένα, όπως προκύπτει από την πρακτική τους, την κοινωνική τους σύνθεση, τη στάση τους στο θέμα της ΕΕ και τη θέση τους στο ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο, καθώς και από την απόλυτη έλλειψη βίας στην πρακτική τους (παρά τις κορόνες του αρχηγού τους) οι ΑΝΕΛ είναι ολοκάθαρα κόμμα της λαϊκής δεξιάς, όχι της ακροδεξιάς. Ο ίδιος ο αρχηγός τους είναι τυπικό δείγμα μέινστριμ δεξιού πολιτικού -άλλωστε όταν ίδρυσε τους ΑΝΕΛ κόντευε να συμπληρώσει εικοσαετία στα έδρανα της Νέας Δημοκρατίας, πουλέν αν δεν κάνω λάθος της οικογένειας Μητσοτάκη.

Η κατάταξη στη λαϊκή δεξιά δεν σημαίνει ότι μέσα στους ΑΝΕΛ δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν ακροδεξιά στοιχεία ή ότι πολιτευτές τους δεν παίρνουν ακροδεξιές, ρατσιστικές, αντισημιτικές ή ομοφοβικές θέσεις. Φυσικά υπάρχουν -εδώ υπάρχουν στην κεντροδεξια φιλελεύθερη Νέα Δημοκρατία τέτοια στοιχεία, δεν θα υπάρχουν στη λαϊκή δεξιά; Εκτός αυτού, οι ΑΝΕΛ είναι εξαιρετικά ετερογενές κόμμα -συγκρίνετε, ας πούμε, τον Ζουράρι ή τον Παπαχριστόπουλο με τον Κατσίκη ή τον Δ. Καμμένο. Αλλά παρασύρθηκα στην ανάλυση των ΑΝΕΛ και σταμάτησα τη χρονολογική μου ανασκόπηση. Επιστρέφω.

Το καλοκαίρι του 2015 τα πράγματα ήρθαν τα πάνω κάτω, ο ΣΥΡΙΖΑ διασπάστηκε από τη βάση ίσαμε (κυρίως) την κορυφή, αλλά στις εκλογές που ακολούθησαν οι δυο εταίροι διατήρησαν αθροιστικά την κοινοβουλευτική πλειοψηφία αν και συρρικνωμένη: το 149 συν 13 είχε γίνει 145 συν 10 και πολύ γρήγορα το 155 έγινε 154 όταν αποχώρησε ο Στάθης Παναγούλης -που ως διά μαγείας έπαψε να χαρακτηρίζεται γυρολόγος αφού τώρα έφευγε από την Αριστερά. Και ενώ οι νόμιμοι ιδιοκτήτες του κράτους περίμεναν, σαν την αλεπού του ανεκδότου, να κλείσει επιτέλους η αριστερή παρένθεση, ή, ελλείψει αυτού, πρόβλεπαν ότι το «ακροδεξιό βαρίδι» θα εμποδίσει κάθε κοινωνικό προοδευτικό μέτρο, περιέργως η οριακή πλειοψηφία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ άντεξε τους κλυδωνισμούς και διέψευσε τις δυσοίωνες προφητείες ότι «δεν θα βγάλουν το φθινοπωρο», που ανανεώνονταν κάθε χρόνιο, ενώ παρά την αντίθεση των ΑΝΕΛ ψηφιστηκαν, με τη συνδρομή μερίδας της αντιπολίτευσης, αρκετά πρωτοποριακά κοινωνικά νομοσχέδια (σύμφωνο συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, αναδοχή, μετανάστες).

Δηλαδή, ο «ακροδεξιός» εταίρος δεν εμπόδισε να ψηφιστούν προοδευτικά μέτρα που ως τώρα καμιά άλλη κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να φέρει προς ψήφιση (να αναγνωρίσουμε πάντως ότι έχουν ωριμάσει και οι συνθήκες). Από την άλλη πλευρά, και για να τα λέμε όλα, σε επίπεδο προσώπων υπήρξαν απώλειες εξαιτίας του ελάσσονα εταίρου -θυμηθείτε την αποπομπή του Νίκου Φίλη και, τώρα στο τέλος, την παραίτηση του Νίκου Κοτζιά.

Πάντως, είτε επειδή η εξουσία και οι καρέκλες είναι ισχυρό κίνητρο για ενότητα και σύμπνοια, είτε επειδή πίστευαν ότι έχουν ένα έργο να φέρουν σε πέρας, είτε επειδή τους ατσάλωνε και τους συσπείρωνε ο πρωτοφανής πόλεμος που δέχονταν, η ετερόκλιτη (ή ετερόκλητη, μην μαλώσουμε τώρα) συνεργασία άντεξε στον χρόνο μέχρι που, το καλοκαίρι που μας πέρασε, η χώρα βγήκε από το πρόγραμμα στήριξης, κοινώς «βγήκε από τα μνημόνια». Αληθινή ή εικονική, καθαρή ή βρώμικη, πάντως η έξοδος από τα μνημόνια άλλαξε το πολιτικό τοπίο, κατά το ότι αφαίρεσε τον βασικό λόγο ύπαρξης της συνεργασίας -και ηταν πλέον πάγκοινη η εντύπωση πως μετά τις εκλογές ο καθένας θα έπαιρνε τον δρομο του.

Η Συμφωνία των Πρεσπών, και η αίσια περάτωση της διαδικασίας από την (οσονούπω) βορειομακεδονική πλευρά επιτάχυνε κατά μερικούς μήνες το προδιαγραμμένο τέλος αυτής της συμμαχίας -και γι’ αυτό δεν χρειάζονται ούτε ιαχές πανηγυρισμού ούτε κακολογίες προς τον πρώην εταίρο, το πολύ ένας αδιόρατος αναστεναγμός ανακούφισης για το τέλος μιας σχέσης η οποία είχε αρχίσει να κουράζει πολύ. Βέβαια, τα διαζύγια είναι άτιμο πράγμα, όπως ξέρει ο καθένας μας από την καθημερινή ζωή και όπως βλέπουμε και από το Μπρέξιτ, για το οποίο κατά σύμπτωση σήμερα γίνεται μια κρισιμη ψηφοφορία, οπότε δεν αποκλείω να ακουστουν βαριά λόγια, καθώς μάλιστα οι κουτσομπόληδες της γειτονιάς θα αρχίσουν να βάζουν φιτιλιές.

(Και μια παρένθεση επειδή ανέφερα το Μπρέξιτ. Πολλοί ελεεινολογούν τη χαμηλή ποιότητα των Ελλήνων πολιτικών -του πολιτικού προσωπικού, όπως λένε. Πέρα από το ότι είδαμε και τα καζάντια των πολιτικών υψηλής ποιότητας, στη σύγκριση με τη συμπεριφορά των Τόρηδων της Αγγλίας οι ΑΝΕΛ φαντάζουν πρότυπα λογικής και συγκρότησης, σχεδόν statesmen).

Πάντως, σαν αποχαιρετισμό στον δύσκολο εταίρο, πρέπει να του αναγνωρίσουμε, τουλάχιστον, ότι έμεινε σταθερός στις αρχές του: διαψεύδοντας οσους έλεγαν ότι πρέπει να γίνει χειρουργική επέμβαση για να αποκολληθεί από την υπουργική καρέκλα, ο Πάνος Καμμένος την εγκατέλειψε ο ίδιος, αυτόβουλα -και αυτονόητα, θα πείτε, ύστερα από όσα είχε κατά καιρούς δηλώσει. Συμφωνώ. Να συγκρίνουμε όμως τη στάση του με τη στάση πολικών αστέρων του εκσυγχρονισμού και της προόδου, που μήνες και μήνες τώρα δεν έχουν ψελλίσει λέξη υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών με την οποία κατ’ιδίαν συμφωνούν απόλυτα. Εκείνων τη στάση βρίσκω εγώ επαίσχυντη.

Και τώρα τι θα γίνει, αν υποτεθεί ότι η κυβέρνηση παίρνει αύριο ψήφο εμπιστοσύνης και ότι εγκρίνεται από τη Βουλή η συμφωνία των Πρεσπών; Υποθέτω -ή ίσως επιθυμώ- ότι θα πάμε σε εκλογές το φθινόπωρο, πιθανώς στο τέλος της συνταγματικής προθεσμίας -με μια αναδιαμορφωμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος προβλέπει το ίδιο, αν και κάνει λόγο για αποστασία και χαρακτηρίζει άτομα «χωρίς παράδοση και χωρίς αξίες» όσους ενδεχομένως προσχωρήσουν στη νέα πλειοψηφία.

Περίεργο. Δεν κοιτάζει τις γραμμές του κόμματός του ο κ. Βενιζέλος; Αν το κάνει, θα δει να τις στελεχώνουν, μεταξύ άλλων, ο Στάθης Παναγούλης (από τον ΣΥΡΙΖΑ), ο Ιλχάν Αχμέτ (τελευταία από το Ποτάμι), ο Κωνσταντίνος Μπαργιώτας (επίσης εκλεγμένος με το Ποτάμι) και ο Γ.Δ. Καρράς (εκλεγμένος με την Ένωση Κεντρώων). Αν πάλι κοιτάξει λίγο παραπέρα ο κ. Βενιζελος, στον προνομιακό του εταίρο, τη Νέα Δημοκρατία, θα δει στις γραμμές της τον Ιάσονα Φωτήλα (από το Ποτάμι), την Κατερίνα Μάρκου (από το Ποτάμι, μεταξύ άλλων), τον Γιώργο Κατσιαντώνη (από την Ένωση Κεντρώων) και τον Χάρη Θεοχάρη (επίσης από το Ποτάμι). Προφανώς αποστάτες «χωρίς παράδοση και χωρίς αξίες» είναι μόνο όσοι μετατοπίζονται προς την αριστερά. Όσοι πηγαίνουν στο ΚΙΝΑΛ ή τη ΝΔ ειναι υπεύθυνοι πολιτικοί. (Για να μη θυμηθούμε ότι ανάλογες περιπτώσεις…. αποστασίας είχαμε και όταν αποχώρησε από την κυβέρνηση ο Γ. Καρατζαφέρης και το ΛΑΟΣ το 2012, αλλά τα δυο πιο ακραία στελέχη του, Γεωργιάδης και Βορίδης, έμειναν στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία).

Θα έκλεινα εδώ, όμως θέλω να πω δυο λόγια παραπάνω, πέρα από τη σημερινή συγκυρία. Αν έκανε κάτι καλό η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ως μοντέλο είναι ότι μάς συνήθισε στην ιδέα των ετερόκλιτων (ή ετερόκλητων) συμμαχιών και των κυβερνήσεων που δεν έχουν πανίσχυρη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Τις συγκυβερνήσεις τις είχαμε γνωρίσει από το 2012 (οι λίγοι μήνες του 1989-90 ας θεωρηθούν έκτακτη κατάσταση) αλλά με τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έγιναν πια συνείδηση. Είτε καθιερωθεί η απλή αναλογική, είτε αλλάξει (που το απεύχομαι), κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει εκλογικά αποτελέσματα που θα καταστήσουν αναγκαίες τις συνεργασίες ακόμα κι αν υπάρχει ένα θηριώδες μπόνους για το πρώτο κόμμα, όπως στο σημερινό σύστημα.

Οι κυβερνήσεις συνεργασίας είναι ο κανόνας στη σημερινή Ευρώπη, ενίοτε και κυβερνήσεις μειοψηφίας. Όχι μόνο στον Νότο με την Ισπανία, αλλά και στον ακόμη ευημερούντα ευρωπαϊκό Βορρά, στη Σουηδία, όπου από τις εκλογές προέκυψε κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, και όπου φαίνεται πως θα σχηματιστεί κυβέρνηση μειοψηφίας, από Σοσιαλδημοκράτες και Οικολόγους, με τη στήριξη Κέντρου και Φιλελεύθερων, ενδεχομένως και των Αριστερών. Φυσικά έγιναν διαπραγματεύσεις πολύμηνες πριν από την επίτευξη συμφωνίας και ο κάθε εταίρος ζήτησε και πήρε κάτι: οι Κεντρώοι την απορρύθμιση των ενοικίων, οι Πράσινοι την επιβολή φόρου στον άνθρακα. Παζάρι χωρίς αρχές; Μπορεί, αλλά οι πολυκομματικές συνεργασίες έτσι είναι και έτσι θα είναι κι εδώ. (Και δεν εννοώ το επαίσχυντο 4-2-1 της σαμαροβενιζελικής συγκυβέρνησης με τη ΔΗΜΑΡ, αλλά την επίτευξη προγραμματικής συμφωνίας πάνω σε συγκεκριμένες θέσεις).

Θα μου πείτε: Μήπως είναι πολυτέλεια για τη χειμαζόμενη Ελλάδα η ακυβερνησία που θα προκύψει ενδεχομένως από την απλή αναλογική; Σιγά σιγά θα εκπαιδευτούμε και στο τέλος θα φτάσουμε το Βέλγιο που κρατάει και 500 μέρες χωρίς κυβέρνηση. Το Βέλγιο συνορεύει με το Λουξεμβούργο, θα πείτε, όχι με την Τουρκία. Ξέρω όμως ένα άλλο κράτος, ανεξάρτητα από το ποια γνώμη έχετε γι’ αυτό, που έχει υιοθετήσει το πιο αναλογικό εκλογικό συστημα που μπορεί να υπάρξει, που όταν κάνει εκλογές κατεβαίνουν (και μπαίνουν στη Βουλή) δεκάδες κόμματα, και που οπωσδήποτε δεν συνορεύει με το Λουξεμβούργο και το Λιχτενστάιν: εννοώ το Ισραήλ, στη Βουλή του οποίου εκπροσωπούνται σήμερα 12 κόμματα, 6 στον κυβερνητικό συνασπισμό (61 έδρες στις 120) και άλλα τόσα στην αντιπολίτευση (59 έδρες). Στην πραγματικότητα, τα κόμματα είναι περισσότερα, 12 είναι οι εκλογικοί συνασπισμοί -για παράδειγμα, το κόμμα Ενιαία Λίστα που έχει 11 βουλευτές είναι συνασπισμός από τα κόμματα Χαντάς (που κι αυτό με τη σειρά του είναι συνασπισμός του ΚΚΙσραήλ με άλλα αριστερά κόμματα), Ραάμ (αραβικό) και Μπαλάντ (άλλο αραβικό). Κι όμως το Ισραήλ παρά την εντελώς απλή αναλογική και τον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων και τα παρατεταμένα παζαρέματα στα οποία επιδίδονται οι μικρότεροι εταίροι πριν από τον σχηματισμό κυβέρνησης, θα έλεγα ότι δεν έχει καταστραφεί. Ούτε η Ολλανδία άλλωστε, που επίσης έχει αναλογικότατο εκλογικό σύστημα -αλλά αυτή δεν πιάνεται γιατί συνορεύει με το Βέλγιο, που συνορεύει με το Λουξεμβούργο -το οποίο έχει κυβερνήσεις συνασπισμού τα τελευταία 100 χρόνια.

Θέλω να πω, αν είσαι αριστερός κατά πάσα πιθανότητα θα εισαι υπέρ της απλής αναλογικής. Και αν μεν εισαι με το ΚΚΕ έχει καλώς, όλα είναι λυμένα και δεν έχεις κανένα πρόβλημα στο εξής. Αν όμως δεν είσαι με το ΚΚΕ, δεν μπορείς να είσαι υπέρ της απλής αναλογικής και να σου ξινίζουν οι συνεργασίες. Απλή αναλογική σημαίνει συνεργασίες.

Αλλά αυτά θα τα συζητήσουμε και άλλη φορά. Προς το παρόν, ας σημειώσουμε ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ διέκοψαν τη συνεργασία τους και επανήλθε ο καθένας στη φυσική του θέση. Εγώ πολλά είπα. Σας ακούω.

Συμμαχία από τον Μακρόν έως τον Τσίπρα; (του Σωτήρη Βαλντέν)

Στις προχτεσινές εκλογές στη Βραζιλία νικητής αναδείχτηκε με 55% ο πρώην στρατιωτικός Ζαΐρ Μπολσονάρο ή όπως αν προφέρεται, με επιδεικτικά ακροδεξιές θέσεις στα κοινωνικά ζητήματα και με υπόσχεση να κυβερνήσει με πυγμή. Αλλά ταυτόχρονα έγιναν προχτές και άλλες εκλογές πολύ πιο κοντά μας, που μας αφορούν πιο άμεσα: οι εκλογές στο γερμανικό ομόσπονδο κράτος της Έσσης (που έτσι καθιερώθηκε ευφημιστικά να το προφέρουμε και όχι Χέσε που θα ήταν πιο κοντά στην προφορά του από τους ντόπιους, ίσως και στην αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος).

Στην Έσση, που έχει, κάπως παραπλανητικά, πρωτεύουσα το Βισμπάντεν και όχι τη γειτονική Φρανκφούρτη, τα δυο μεγάλα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες, υπέστησαν εκλογική καθίζηση, χάνοντας 10-11 ποσοστιαίες μονάδες. Τις απώλειες των Χριστιανοδημοκρατών τις καρπώθηκε σχεδόν όλες η ακροδεξιά και αντιμεταναστευτική Εναλλακτική για τη Γερμανία, τις απώλειες των σοσιαλδημοκρατών οι Πράσινοι. Το ίδιο μοτίβο παρατηρήθηκε και πριν από 15 μέρες στις εκλογές στη Βαβαρία, οπότε, θα έλεγε κανείς, δεν δικαιολογείται η εκτίμηση για συνολική στροφή προς τα δεξιά αφού ο συνολικός συσχετισμός παρέμεινε σχεδόν ίδιος.

Αν όμως δούμε τις γερμανικές εκλογές σε συνάρτηση με το ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο στην Ευρώπη, η άνοδος της ακροδεξιάς αναδεικνύεται γεγονός αναμφισβήτητο. Ταυτόχρονα, στην Ιταλία η ετερόκλητη, αλλά με έντονα στοιχεία ακροδεξιών θέσεων, κυβέρνηση συνεργασίας Λέγκας-Κινήματος 5 Αστέρων συγκρούεται με τον μονόδρομο λιτότητας των Βρυξελλών.

Για να τα συζητήσουμε όλα αυτά, αναδημοσιεύω από την Αυγή ένα άρθρο του Σωτήρη Βαλντέν που το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον και που δίνει βάση για συζήτηση ανεξάρτητα απο το αν συμφωνεί κανείς με τις θέσεις του συντάκτη.

Συμμαχία από τον Μακρόν έως τον Τσίπρα;

Τέσσερις τρόποι για να μην ηττηθούν Ακροδεξιά και εθνικισμός

Παρακολουθούμε με αμηχανία, αλλά και με πανικό την αδιάκοπη ενίσχυση της Ακροδεξιάς και του εθνικισμού στον δυτικό κόσμο. Πρόκειται για ένα πραγματικό τσουνάμι που θέτει σε κίνδυνο θεμελιώδεις αξίες και κατακτήσεις μας και θυμίζει δεκαετία του 1930.

Ακροδεξιοί και εθνικιστές βρίσκονται ήδη στην εξουσία σε ΗΠΑ, Ιταλία, Πολωνία, Ουγγαρία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία και αλλού, κέρδισαν το δημοψήφισμα του Brexit, ενώ ενισχύονται απειλητικά και σε πολλές άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Σουηδία.

Για την αντιμετώπιση του υπαρξιακού αυτού κινδύνου οι δημοκρατικές και αντιεθνικιστικές δυνάμεις φαίνεται να στερούνται στρατηγικής ή η στρατηγική τους είναι λαθεμένη.

Η ανάγκη για ένα πλατύ μέτωπο των δημοκρατικών δυνάμεων ενάντια στην Ακροδεξιά είναι επιτακτική. Και η πρόταση που διατυπώθηκε για μια συμμαχία «από τον Μακρόν ώς τον Τσίπρα» ακούγεται ελκυστική, παραπέμποντας μάλιστα στα αντιφασιστικά μέτωπα περασμένων δεκαετιών. Τίθεται ωστόσο το ερώτημα για τη γραμμή πάνω στην οποία θα πρέπει να οικοδομηθεί μια τέτοια συμμαχία.

Δυστυχώς, οι κυρίαρχες πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις αναζητούν τα αίτια και τους υπευθύνους γι’ αυτές τις εξελίξεις οπουδήποτε αλλού εκτός από εκεί όπου κυρίως βρίσκονται, στις πολιτικές που οι ίδιες εφαρμόζουν. Μας ζητούν δεν συχνά να συσπειρωθούμε εναντίον των εχθρών της δημοκρατίας με πολιτικές που, αντί να τους εξασθενούν, τους ενισχύουν. Ιδού τέσσερις πολιτικές που, κατά τη γνώμη μου, βοηθούν αντί να πολεμούν την Ακροδεξιά και τους εθνικιστές: