Βουλεύτριες, χορεύτριες και βουλευτίνες

Αναδημοσιεύω σήμερα ένα πολύ ενδιαφέρον και καλογραμμένο άρθρο της Αγγέλικας Ψαρρά, που δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής (24.2.2013) και αφορά ένα θέμα στο οποίο έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί στο ιστολόγιο, δηλαδή τα επαγγελματικά θηλυκά γενικώς και ειδικότερα τον θηλυκό τύπο του βουλευτή: η βουλεύτρια, η βουλευτίνα ή μήπως η βουλευτής; Έχω αφιερώσει ειδικό άρθρο στο ερώτημα αυτό, όπου υποστηρίζω τον τύπο «η βουλευτίνα», ενώ η κ. Ψαρρά προτιμά τον τύπο «η βουλεύτρια», με επιχειρήματα όχι αβάσιμα. Νομίζω ότι οι δυο τύποι μπορούν να συνυπάρξουν, ο πρώτος (βουλεύτρια) στον επίσημο λόγο και ο δεύτερος (βουλευτίνα) σε πιο χαλαρά συμφραζόμενα. Θα πρότεινα μάλιστα στον Σύριζα, που έχει και μεγάλο ποσοστό από βουλεύτριες ή βουλευτίνες στις γραμμές του, να καταθέσει πρόταση τροποποίησης του κανονισμού της Βουλής που θα αντικαθιστά τον τύπο «βουλευτές» από τον «βουλευτές και βουλεύτριες».

Ωστόσο, και πέρα από την πρωτοβουλία που ασφαλώς πρέπει να παρθεί σε θεσμικό επίπεδο, δηλαδή να γίνει τροποποίηση των κειμένων αναφοράς ώστε να χρησιμοποιούνται οι έμφυλοι τύποι, απαραίτητο είναι και οι ίδιες οι γυναίκες να οικειοποιηθούν τους έμφυλους τύπους, δηλαδή να τους χρησιμοποιούν για τον εαυτό τους και όχι να θεωρούν ότι, έστω, το «γυναίκα διαιτητής» έχει μεγαλύτερο κύρος απ’ ό,τι το «διαιτήτρια».

Παραθέτω παρακάτω το άρθρο της κ. Ψαρρά και σε ένα -δυο σημεία παρεμβάλλω μερικά δικά μου, μέσα σε παρένθεση, με πλάγια στοιχεία και με την ένδειξη Ν.Σ/

«Κύριοι βουλευταί! Πιστεύω ότι ερμηνεύω τα αισθήματα πάντων υμών, εκφράζων την βαθείαν χαράν του Σώματος, διότι υποδεχόμεθα […] την πρώτην βουλευτίδα των Ελλήνων». Ήταν Φεβρουάριος του 1953 και ο πρόεδρος της Βουλής Ι. Μακρόπουλος προσφωνούσε την Ελένη Σκούρα του Ελληνικού Συναγερμού, η οποία είχε αναδειχθεί νικήτρια στις επαναληπτικές εκλογές της Θεσσαλονίκης αφήνοντας στη δεύτερη θέση τον Ι. Πασαλίδη της ΕΔΑ και τη Β. Ζάννα της ΕΠΕΚ στην τρίτη. Από την πλευρά της, η πρώτη μητέρα του έθνους υποσχόταν, καταχειροκροτούμενη, να δικαιώσει τις προσδοκίες των Ελληνίδων και του Στρατάρχη Παπάγου.

Αυτομάτως, οι εξαιρετικά μακρόσυρτες όσο και επίπονες –για κάποιες, τουλάχιστον– διαδικασίες που οδήγησαν τις Ελληνίδες στις κάλπες και στα βουλευτικά έδρανα θα συρρικνώνονταν σε ένα άνευρο και ευθύγραμμο χρονικό, προσεκτικά αποκαθαρμένο από την ανυπακοή γένους θηλυκού που συνόδευσε κατά καιρούς τη διεκδίκηση της ψήφου. Αρχαϊκοί συμβολισμοί φρόντιζαν την τελευταία στιγμή να διασκεδάσουν τις όποιες ανδρικές ανησυχίες: οι γυναίκες γίνονταν δεκτές στο περίκλειστο ανδρικό άβατο στις 2 Φεβρουαρίου του 1953, ανήμερα της Υπαπαντής κατά την οποία οι «εθνικόφρονες» γυναικείες οργανώσεις γιόρταζαν την Ημέρα της Μητέρας. Πατρικό αντίδωρο κερδισμένο χάρη στη μητρική συνεισφορά τους στις πρόσφατες περιπέτειες του έθνους, η εκχώρηση της ψήφου μαρτυρούσε ότι τα δίκαια αιτήματά τους εισακούστηκαν, οι συνετοί αγώνες τους δικαιώθηκαν. Μοναδική προϋπόθεση της ισοπολιτείας η προσαρμογή τους σε κάποιες «θηλυκές» εκδοχές της ιδιότητας του πολίτη, η παραδοχή πως η «γυναικεία φύση» τους συνιστούσε την πρώτη ύλη από την οποία θα προέκυπτε η έννοια της πολίτισσας.

Advertisement

Ο κύριος Θεόδωρος και η προσλαλιά προς πόλισμαν (Δημ. Σαραντάκος)

Κάθε δεύτερη Τρίτη συνηθίζω να βάζω κείμενα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, από το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Εφτά ευτυχισμένα καλοκαίρια». Επειδή για τεχνικούς λόγους αυτή τη φορά δεν μπορώ να βάλω τέτοιο κείμενο, διάλεξα ένα κομμάτι από ένα παλιότερο βιβλίο του πατέρα μου, το «Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης», στο οποίο αφηγείται τη ζωή του παππού μου, που είχε αυτό το ψευδώνυμο. Διάλεξα ένα κεφάλαιο ανεξάρτητο, όπου περιγράφεται ένας ιδιόρρυθμος γνωστός του παππού μου, στην Αθήνα της δεκαετίας του 1920, ο κ. Θεόδωρος, πρώην καθηγητής της Θεολογίας, ένας πανύψηλος άντρας με ηράκλεια δύναμη αλλά με εκκεντρική συμπεριφορά και ένα σωρό παραξενιές στο φέρσιμό του. Την εποχή που διαδραματίζεται το επεισόδιο πρέπει να κοντεύει τα σαράντα.

Ο κύριος Θεόδωρος δε χρησιμοποιούοε συνήθεις ύβρεις στις λογομαχίες του. Είχε επινοήσει δικές του, αντλώντας συνήθως επίθετα και χαρακτηρισμούς από τη Βίβλο. Η χειρότερη ύβρις του ήταν υπήκοε του Αββαδών, την οποία απηύθυνε σε θηλυπρεπείς τύπους. Βαριές ήταν και οι ύβρεις: τοίχε κεκονιαμένε και σκλάβε καθώς και η τουρκική βρισιά, (συνεκφερομένη στερεοτύπως με την ελληνική της μετάφραση) ραγιά-κιοπόγλου κιοπέκ-άτιμε δούλε-παιδί της σκύλας. Όπως και η αποτρεπτική κραυγή προς κάθε επιτιθέμενο: πίσω σκλάβε!

Ειδική όμως υβριστική αποστροφή επεφύλασσε στους αστυφύλακες. Όπως προανέφερα, ο Θεόδωρος απεχθανόταν τους αστυνομικούς, από την εποχή που φοιτούσε στη σχολή αστυφυλάκων. Είχε λοιπόν φτιάξει μια ειδική προσλαλιά όταν απευθυνόταν προς κάποιο όργανο της τάξεως, την οποία μολονότι την είχαν ακούσει οι φίλοι αρκετές φορές δεν μπορούσαν, λόγω του μήκους της, να τη μάθουν απ’ έξω. Τελικά προκάλεσαν ξανά την απαγγελία της, βάζοντας κάποιο φίλο τους αστυφύλακα να ζητήσει «τα χαρτιά» του Θεόδωρου σ’ ένα δικό τους καφενείο, ενώ ο Μιχάλης κρυμμένος πίσω από το τεζιάκι κρατούσε σημειώσεις.

Το αρχαιότερο καταγραμμένο λογοπαίγνιο;

Το σημερινό άρθρο δεν είναι δικό μου, είναι φιλοξενία -οφείλεται από την αρχή ως το τέλος στον Λεώνικο Καλαχώρα, με τον οποίο είχαμε γνωριστεί παλιά σε κύκλους νεαρών λογοτεχνών και ξαναβρεθήκαμε πρόσφατα στον κυβερνοχώρο. Εκτός του ότι είναι γιατρός και ποιητής, ο Λεώνικος Καλαχώρας μεταφράζει επίσης, όχι όμως από τα αγγλικά ή τα γαλλικά όπως εγώ κι εσείς, αλλά από σαφώς πιο ζόρικες γλώσσες: από τα γεωργιανά (μεταφράζει το εθνικό έπος των γεωργιανών, τον Ιππότη με την προβιά του πάνθηρα του Ρουσταβέλι) αλλά και από τα σουμεριακά -έχει μεταφράσει σχεδόν το σύνολο του σωζόμενου κόρπους! Του πρότεινα να ανοίξει δικό του ιστολόγιο και να παρουσιάσει τις μεταφράσεις του αυτές, αλλά προς το παρόν θα δημοσιεύσω σήμερα ένα άλλο κείμενο που μου έστειλε, μια ελκυστική εικασία για μερικές σουμεριακές λέξεις που (ίσως) πέρασαν στα αρχαία ελληνικά. Προσωπικά διατηρώ επιφυλάξεις, γι’ αυτό και έβαλα ερωτηματικό στον τίτλο -αλλά δίνω τον λόγο στον Λεώνικο Καλαχώρα, αφού πρώτα ευχαριστήσω τον γκουρού υπηρεσίας, τον φιλτατο Στάζιμπο, που χωρίς τη δική του συμβολή δεν θα μπορούσα να παρουσιάσω το άρθρο (διαβάστε το και θα καταλάβετε γιατί):

Στο ι΄ της Οδύσσειας, μεταξύ των διαφόρων περιπετειών και βασάνων που εξιστορεί ο Οδυσσέας στον Αλκίνοο, αναφέρεται και στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο νησί των Κυκλώπων (ι΄ 105-566), όπου καταγράφεται και το πιθανώς αρχαιότερο μαρτυρούμενο λογοπαίγνιο στην παγκόσμια γραμματολογία. Πρόκειται για το επεισόδιο κατά το οποίο ο Πολύφημος ζητάει από τον Οδυσσέα να του πει το όνομά του (ι΄ 355) «….καί μοι τεὸν οὔνομα εἰπέ», και αυτός δηλώνει ότι λέγεται «Ούτις», όνομα το οποίο εκλαμβάνεται από τον κύκλωπα ως ‘Ουδείς’ με αποτέλεσμα, όταν ζητούσε βοήθεια από τους άλλους κύκλωπες να γίνει η γνωστή παρεξήγηση συνεπεία της οποίας δεν πρόστρεξαν σε βοήθειά του αλλά τον ειρωνεύτηκαν κι όλας με ‘έπεα πτερόεντα’, λόγια του αέρα, συστήνοντάς του να παρακαλέσει τον Ποσειδώνα να τον θεραπεύσει από τη νόσο που του έστειλε ο Δίας (ι΄ 403-406).

Η συνηθισμένη ερμηνεία είναι ότι πρόκειται για ευφυά απάτη με την οποία ο Οδυσσέας ξεγέλασε τον θηριώδη αλλ’ απλοϊκό και ανόητο Πολύφημο. Αλλά όσο πολυμήχανος και αν ήταν ο Οδυσσέας, δεν ήταν δυνατό να μαντέψει τη συνέχεια της ιστορίας ώστε να ξεστομίσει ένα τόσο απίθανο όνομα. Βλέπε ι΄ 364-367 :

Η αποτυχία των ειδικών

Όπως ξέρουν οι ταχτικοί φίλοι του ιστολογίου, τις Τρίτες συνήθιζα να ανεβάζω τα άρθρα που δημοσίευε ο πατέρας μου στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης -μια εβδομαδιαία στήλη που μετρούσε σχεδόν δυο δεκαετίες ζωής και που τα καλύτερα άρθρα της έχουν εκδοθεί και σε βιβλίο με τίτλο «Η αποκρουστέα μυθολογία«. Τώρα που ο πατέρας μου δεν θα ξαναγράψει, το ταχτικό άρθρο της Τρίτης μάλλον θα σταματήσει, αν και σκοπεύω να βάζω, σε πιο αραιά διαστήματα, κάποια αυτοβιογραφικά κείμενά του. Χρωστάω όμως το τελευταίο του άρθρο, που το είχε γράψει μια μέρα πριν τον βρει το αναπάντεχο κακό, οπότε το δημοσιεύω εδώ.

Στη συζήτηση, αν υπάρχει ενδιαφέρον, μπορούμε να αναφερθούμε επίσης στις απόψεις για τα «δημοκρατικά δεινά«, ότι δηλαδή η σύγχρονη κοινωνία είναι τόσο πολύπλοκη, που οι απλοί πολίτες δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα ή ότι οι αγορές αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα από τη δημοκρατία.

Ο Κλεμανσώ, μου φαίνεται, είχε πει: «ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρό πράγμα για να το εμπιστευθούμε στους στρατιωτικούς». Μήπως όμως δε συμβαίνει το ίδιο και με άλλη κατηγορία ειδικών; Μήπως πρέπει να αναρωτηθούμε αν είναι φρόνιμο να εμπιστευόμαστε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, όπως η οικονομία, στους οικονομολόγους;

Αν το καλοεξετάσουμε θα δούμε πως κανένας απολύτως από τους τόσους καθιερωμένους οικονομολόγους δεν είχε προβλέψει την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009 και απλώθηκε σε όλον τον πλανήτη. Και δεν είναι ένας ή δύο, είναι άπειροι. Μόνο στις ΗΠΑ υπάρχουν πέντε οικονομολόγοι με βραβείο Νόμπελ, (γιατί μπορεί να μην απονέμεται βραβείο Νόμπελ σε μαθηματικούς, υπάρχει όμως για οικονομολόγους), βάλε τώρα πόσοι είναι οι απλοί.

Υπάρχει και ελληνοκύπριος νομπελίστας οικονομολόγος, που ήρθε πριν λίγα χρόνια (πριν ξεσπάσει η κρίση) στην Ελλάδα, από τα Λονδίνα όπου διατρίβει, και πρότεινε τέτοια μέτρα για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας, που μόνο με δικτατορία χιτλερικού τύπου θα μπορούσαν να εφαρμοστούν…

Επανερχόμενος στην παρούσα διεθνή κρίση, επισημαίνω πως, αν ανατρέξουμε στα όσα έχουν πει όλοι αυτοί οι κύριοι τα τελευταία δέκα χρόνια, θα δούμε πως όχι μόνο δεν την είχαν  καν προβλέψει, αλλά και αφότου ξέσπασε, ούτε την ερμήνευσαν σωστά, ούτε έχουν προτείνει κάποια λύση για την αντιμετώπισή της.

Πριν ξεσπάσει η κρίση, οι μεγάλοι οικονομολόγοι έδειχναν σίγουροι πως το σύστημα αντέχει και δεν υπάρχει περίπτωση να μπει σε κρίση. Το ονόμαζαν δε με διάφορες παραπλανητικές ονομασίες: το έλεγαν «σύστημα ελεύθερης οικονομίας», «σύστημα αγοράς», ουδέποτε όμως καπιταλιστικό. Γιατί παρόμοια, επιστημονικώς ακριβής, ονομασία παρέπεμπε στον Μαρξ, στην πάλη των τάξεων και σε άλλους εξίσου «αντιπαθείς» όρους και πηγές.

Η Μυτιλήν’ μας είνι ένα τρανό χουριό

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 13.12.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης, και έχει θέμα του τη Μυτιλήνη. Στο τέλος του άρθρου έχω βάλει βιντεάκι με μιαν εκτέλεση του τραγουδιού από τη Σοφία Βέμπο. Ο Στρατής Παπανικόλας ήταν δημοσιογράφος, φίλος του παππού μου, εκδότης, ανάμεσα στ’ άλλα, της σατιρικής εφημερίδας Τρίβολος.

Στον στίχο αυτόν, από το πασίγνωστο σατιρικό τραγούδι του Στρατή Παπανικόλα, που τραγούδησε ο Κάργας στη «Λεσβιακή Επιθεώρηση» το 1938, αντί «Μυτιλήνη» πρέπει να διαβάζουμε Λέσβος και αντι «τρανό χωριό» να διαβάζουμε σπουδαίο νησί. Πραγματικά, η ονομασία Μυτιλήνη υποκατέστησε την ονομασία Λέσβος κατά τον Μεσαίωνα, πριν οι Τούρκοι πάρουν το νησί και γιαυτό στη γλώσσα τους λέγοντας Midilli εννοούνε όλη τη Λέσβο. Ίχνη από την ονομασία Λέσβος διασώθηκαν στα τοπωνύμια  Λισβόρι (=Λέσβου όριον) και Λεσβάδος.

Ανεξαρτήτως του ονόματός της, η Μυτιλήνη/Λέσβος είναι σπουδαίο νησί από κάθε πλευρά. Εκτός του ότι είναι, μετά την Κρήτη και την Εύβοια, το τρίτο σε μέγεθος ελληνικό νησί, είναι από την αρχαιότητα ακόμα φημισμένο για την πλούσια χλωρίδα της και την πλούσια σε ποσότητα και ποικιλία γεωργική παραγωγή της.  Πλούσιο είναι επίσης το υπέδαφός της. Αν αξιοποιηθεί το γεωθερμικό δυναμικό της θα λυθεί το ενεργειακό πρόβλημα του νησιού.

Αφορμή για το σημερινό σημείωμα στάθηκε η εξαιρετικά πετυχημένη εκδήλωση που έκαναν οι εκδόσεις «Αιολίδα» στις 8 Δεκεμβρίου στο μέγαρο της Παλιάς Βουλής, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «η Λέσβος το 1912». Ήταν πολύ επιτυχημένη εκδήλωση, τόσο από πλευράς συμμετοχής, όσο και από πλευράς περιεχομένου. Αξίζει κάθε έπαινος στους οργανωτές της εκδήλωσης, τον Μανόλη Μανώλα και τη Μαρία Σελάχα.

Εκείνο που σου κάνει εντύπωση, ανοίγοντας απλώς το βιβλίο, είναι, πως το πρώτο μέλημα της πρώτης ελληνικής διοίκησης του απελευθερωμένου νησιού, ήταν η πλήρης καταγραφή όλων των στοιχείων που το αφορούσαν. Από τον πληθυσμό, κατά εθνικότητα και κατά φύλο, ως τα οικονομικά δεδομένα. Μελαγχολεί κανείς όταν συλλογιστεί πόσο ευσυνείδητα λειτουργούσε τότε η κρατική μηχανή, όταν μάλιστα τη συγκρίνει με το σημερινό μπάχαλο, όταν κανένας υπουργός δεν είναι σε θέση να μας πει τον ακριβή αριθμό των προσώπων που μισθοδοτούνται από το δημόσιο ή να μας πληροφορήσει, γιατί εκκρεμούν πέντε χρόνια τώρα, οι ενέργειες για να γίνουν γνωστά τα ποσά που έχουν κατατεθεί σε ελβετικές τράπεζες και. τα πρόσωπα στα οποία ανήκουν.

Το φαγοπότι στα κανάλια της τηλεόρασης

Σήμερα ο Νικοκύρης εορτάζει και δέχεται ηλεπισκέψεις. Θα ήθελε να δέχεται και πραγματικές επισκέψεις, αλλά βρίσκεται μακριά…

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 6.12.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης. Να πω όμως ότι το άρθρο αυτό για τον κατακλυσμό προγραμμάτων που προβάλλουν μαγειρικό πορνό (κάπου είδα αυτόν τον νεολογισμό και τον βρήκα εύστοχο) μού έφερε στο νου μια άλλη περίπτωση, ακόμα πιο προκλητικής, αρθρογραφίας που είχα σκοπό να τη βάλω σε κάποια επόμενα Μεζεδάκια αλλά τώρα την αναφέρω στο τέλος, μια και ταιριάζει.

Αυτές τις μέρες, που οι συνεχιζόμενες απεργίες των εργαζόμενων στην κρατική τηλεόραση μας έχουν καταδικάσει να βλέπουμε μόνο ιδιωτικά κανάλια, μου έχει κάνει εντύπωση το γεγονός πως σε τρία από τα κανάλια αυτά και σε ώρες μεγάλης θεαματικότητας, προβάλλονται προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά το μαγείρεμα. Διερωτώμαι, σε ποια χώρα ζούνε αυτοί οι άνθρωποι και σε τι αποβλέπουν δείχνοντάς μας πώς μαγειρεύονται πολύπλοκα και κατά κανόνα ακριβά εδέσματα;

Εξ όνυχος τον λέοντα. Ξεκινώ από τα πιο ανώδυνα: την ποιότητα των εκπομπών αυτών. Οι μάγειροι-παρουσιαστές δεν πλησιάζουν με τίποτα τον συμπαθέστατο Μαμαλάκη ή την γραφική Βέφα. Δεν έχουν καν το νιονιό να σκεφτούν πως κανείς και καμία δε μαγειρεύει στην κουζίνα του φορώντας άσπρα ή βραδινά φορέματα  και (οι άντρες) γραβάτα και όλοι χωρίς ποδιά.

Ύστερα, όλοι αυτοί (προγραμματιστές και παρουσιαστές) δεν έχουν αντιληφθεί πως εδώ και τρία χρόνια η Ελλάδα έχει βυθιστεί στην παγκόσμια οικονομική κρίση; Πως υπάρχουν χιλιάδες συνάνθρωποί μας που δε μπορούν να αγοράσουν ούτε ένα κιλό φασόλια ή φακές; Δεν έχουν δει ή δεν έχουν ακούσει, πως υπάρχουν άνθρωποι που ψάχνουν στους κάδους απορριμμάτων, όπως κάνανε οι παππούδες τους στην Κατοχή; Πως υπάρχουν χιλιάδες παιδάκια που πάνε σχολείο ή κοιμούνται νηστικά;

Και το επόμενο ερώτημα είναι: πού αποσκοπεί αυτή η προβολή πανάκριβων και πολυτελών εδεσμάτων και μαγειρικών τεχνικών; Να ξεχάσουν οι πεινασμένοι την πείνα τους, βλέποντας πώς μαγειρεύεται ραγού με τρούφες; Να δείξουμε στους εξ ανατολών ή εκ βορρά γείτονες μας πως καλοπερνάμε; Ή μήπως να εδραιωθεί στα παιδιά μας η ιδέα πως το παν είναι το φαγητό (ή όπως θα έλεγε ο Ροΐδης «να μάθωσιν ότι το παν έγκειται εις την ικανοποίησιν της κοιλίας και των υπ΄ αυτήν»).

Μηνολόγιον Δεκεμβρίου -και όχι μόνο

Στις αρχές του κάθε μήνα, συνήθως την πρώτη του μηνός, έχει καθιερωθεί να δημοσιεύω το “Μηνολόγιο” του αντίστοιχου μήνα, όπως το έχει συντάξει ο πατέρας μου, ο Δημήτρης Σαραντάκος (αυτά τα μηνολόγια τα δημοσίευε παλιότερα στο περιοδικό “Το φιστίκι”, που έβγαζε στην Αίγινα). Στο ιστολόγιό μας, τα μηνολόγια άρχισαν να δημοσιεύονται από τον Οκτώβριο του 2010, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν κλείσει τον δωδεκάμηνο κύκλο τους. Ωστόσο, επειδή το κοινό του ιστολογίου ανανεώνεται, υπάρχουν νεότεροι φίλοι που δεν έχουν δει τα μηνολόγια, γι’ αυτό αποφάσισα να συνεχίσω την αναδημοσίευση, ενσωματώνοντας και μερικές δικές σας προτάσεις που είχαν διατυπωθεί ως σχόλια στην προηγούμενη δημοσίευση και προσθέτοντας μερικά λόγια για τον συγκεκριμένο μήνα.

Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.

Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας με τις πολλές γιορτές, ξεκινώντας από τα Νικολοβάρβαρα (4-6 Δεκεμβρίου) και καταλήγοντας στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά -και ενδιάμεσα έχουμε επίσης την Άννα, τον Σπύρο, τον Λευτέρη. Να είναι σύμπτωση οι τόσες γιορτές στον σκοτεινότερο μήνα της χρονιάς, όπου η μέρα βρίσκεται στα μικρότερά της; Να πούμε πάντως ότι με το παλιό ημερολόγιο, που είχαμε ως το 1923, το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεφτε γύρω στις 9 Δεκεμβρίου -έτσι εξηγούνται και κάποιες παρετυμολογικές παροιμίες, ότι της Αγίας Άννας η μέρα παίρνει μιαν ανάσα ή ότι του Αγιού Σπυρίδωνα η μέρα παίρνει ένα σπυρί, δηλ. αρχίζει λίγο να μεγαλώνει.

Τον Δεκέμβρη είχαμε και τα Δεκεμβριανά, τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε βέβαια και για τα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008.

Οι Καλλονιάτες της Αθήνας

Αυτό το σημείωμα του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 29.11.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης. Καλλονιάτες είναι οι καταγόμενοι από την Καλλονή, πόλη της Λέσβου και πρωτεύουσα της πρώην επαρχίας Καλλονής, που ο Καλλικράτης ενσωμάτωσε στον υδροκεφαλικό Δήμο Λέσβου, δτιάχνοντας έναν δήμο για ολόκληρο το νησί, τον μεγαλύτερο ίσως σε έκταση δήμο της Ελλάδας, ενώ π.χ. στην Κρήτη διατηρήθηκαν πάνω από πέντε δήμοι στον νομό Χανίων.

Πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, συγκεκριμένα στις 22 Νοεμβρίου 2001, δημοσιεύθηκε σ΄ αυτή τη στήλη σημείωμά μου με τον τίτλο «Κάντε παρέες – έρχονται δύσκολες μέρες», στο οποίο μεταξύ άλλων υποστήριζα πως οι παρέες μας βοηθούν να αντισταθούμε στην ισοπέδωση που μας απειλεί και να μη μετατραπούμε σε αποχαυνωμένους καταναλωτές. Το πρώτο βήμα σ΄αυτή την αντίσταση είναι να κρατήσουμε τις παρέες μας ή να κάνουμε καινούργιες. Όπως ξανάγραψα, οι εξουσιαστές μισούν την παρέα, γιατί παρέα σημαίνει συζήτηση και η συζήτηση προβληματίζει και ακονίζει το μυαλό κι αυτό δεν το θέλουν.

Όπως γράφει ο Ασημάκης Πανσέληνος στο θαυμάσιο βιβλίο του “Tότε που ζούσαμε”, η  παρέα είναι η πιο ριζωμένη, η πιο μακρόβια και η πιο δημοκρατική μορφή άτυπης ένωσης ανθρώπων. Υφίσταται από τότε που οι άνθρωποι δημιούργησαν τις πρώτες πόλεις. Πολλές παρέες κρατάν ολόκληρη ζωή και τέλος στην παρέα μετέχεις αυτοβούλως, δε σε υποχρεώνει κανένας. Πας γιατί γουστάρεις τους φίλους σου, με τους οποίους συζητάς, καλαμπουρίζεις και καυγαδίζεις καμιά φορά. Στην παρέα δεν υπάρχει αρχηγός αλλά καμιά φορά ο ζωηρότερος  γίνεται πρώτος μεταξύ ίσων.

Βασικό στοιχείο της παρέας είναι η κουβέντα. Παρέα με αμίλητους ανθρώπους δε γίνεται. Στη συζήτηση δεν είναι καθόλου απαραίτητο να υπάρχει ομοφωνία, το αντίθετο μάλιστα. Οι διαφωνίες τρέφουν την κουβέντα ακόμα και αν καταλήγουν σε καυγά. Είναι κι αυτός, ο καυγάς, μέσα στη λογική της παρέας.

Μια τέτοια παρέα, που λειτουργεί πάνω από δεκαπέντε χρόνια είναι οι λεγόμενοι «Καλλονιάτες», οι οποίοι κάθε δεύτερο Σάββατο μεσημέρι, μαζεύονται στο φιλόξενο και άνετο εντευκτήριο του Συλλόγου Καλλονιατών, σε μια πάροδο της λεωφόρου Συγγρού. Στην πραγματικότητα ο μοναδικός γνήσιος Καλλονιάτης είναι ο αγαπητός Χρήστος Τραγέλλης, που είναι και η ψυχή των συνάξεών μας και φορτώνεται τον κόπο να μοιράσει ακριβοδίκαια τα εδέσματα που κουβαλάμε από τα σπίτια μας.  Χωρίς τον Χρήστο και την προσφορά του η παρέα των «Καλλονιατών» δε θα υφίστατο.

Όχι πάλι από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

 

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 22.11.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης. Σε σχέση με το πρώτο μισό του άρθρου, γίνεται σαφές ότι ο πατέρας μου αποθηκεύει κυρίως κείμενα και δεν κατεβάζει ταινίες από το Διαδίκτυο, διότι όποιος οργώνει πιρτουπιράδικα και βαρεσάδικα και κατεβάζει ό,τι βρει μπροστά του τον δίσκο του μισού τέρα τον θέλει για πρωινό.

Μπορεί να στεναχωρήσω τον καλό μου ξάδερφο (ονόματα δε λέω), που σνομπάρει την Πληροφορική, αλλά θα επιμείνω στα πλεονεκτήματα αυτής της νέας τεχνολογίας. Εδώ και λίγα χρόνια, λοιπόν, έχω συνδέσει τον ηλεκτρονικό μου υπολογιστή με μια διάταξη αποθήκευσης που λέγεται Free Agent Drive (αγνοώ πως μπορούμε να την πούμε στα ελληνικά) και η οποία διαθέτει τεράστια χωρητικότητα μνήμης. Για σύγκριση η ολική χωρητικότητα μνήμης αυτής της διάταξης αυτής είναι 465 δισεκατομμύρια Βytes (από τα οποία μένουν ακόμα αχρησιμοποίητα  τα 373 δισεκατομμύρια), ενώ ο υπολογιστής μου έχει χωρητικότητα 75 δις (από τα οποία έχω χρησιμοποιήσει το 50).

Τι σημαίνουν τώρα αυτά τα νούμερα στην πράξη; Στη διάταξη Free Agent Drive έχω αποθηκεύσει ψηφιοποιημένα τα κείμενα όλων των βιβλίων που έχω εκδώσει (και των δώδεκα), όλων των άρθρων και σημειωμάτων μου, που έχουν κατά καιρούς (από το 1991 και εδώ) δημοσιευθεί στο «Εμπρός» και σε άλλες επτά εφημερίδες και περιοδικά, ομοίως έχω αποθηκεύσει τον πολύτιμο και τεράστιο «Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας» (δηλαδή τα κείμενα όλων των αρχαίων και μεσαιωνικών συγγραφέων από τον Όμηρο ως την Άννα Κομνηνή), ομοίως δε τα σώματα ολόκληρων περιοδικών, όπως τα «Ελληνικά Γράμματα» ή το σατιρικό «Εκατομμύριο» και ένα σωρό άλλα ογκωδέστατα αρχεία. Τυπωμένα τα κείμενα αυτά θα γέμιζαν ολόκληρες βιβλιοθήκες.

Δεν είναι όμως μονάχα αυτό. Το πιο σημαντικό είναι πως με δυο ή τρεις πληκτρολογήσεις έχω μπροστά μου, στην οθόνη του υπολογιστή, όποιο κείμενο ζητήσω και μπορώ να το εκτυπώσω. Για να μην αναφερθώ στην αναζήτηση στο Διαδίκτυο, που μου προσφέρει αμέσως όποια πληροφορία του ζητήσω, χώρια που μου έδωσε τη δυνατότητα να επικοινωνώ με Έλληνες σκορπισμένους στα πέρατα της γης.

Τώρα γιατί σας αράδιασα όλα αυτά; Οπωσδήποτε όχι για να πικάρω τον ξάδερφο, αλλά γιατί ψάχνοντας στο αρχείο της εφημερίδας «Εμπρός» έπεσα πάνω σε σημείωμά μου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα στις 22-9-09, στις παραμονές των εκλογών που έφεραν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Διαβάζοντάς το είδα πως από μια σκοπιά το σημείωμά μου ήταν προφητικό, γιατί κατέληγε ως εξής:

Θυμάστε τον Γαρουφαλιά;

Το σημείωμα αυτό του πατέρα μου, Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 15.11.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης. Με την ευκαιρία, καθώς ο πατέρας μου θίγει το θέμα του χιούμορ στην πολιτική, σκέφτομαι πως είναι καλή ιδέα να μαζέψουμε σε αυτό το νήμα διάφορες πρόσφατες (ή και παλιότερες) ατάκες -και λινκ- σχετικά με το θέμα «Λαϊκό σκώμμα και πολιτική/πολιτικοί».

Στο προηγούμενο σημείωμά μου προφήτευα πως η κατάργηση των σχολικών παρελάσεων θα είναι η λογική συνέπεια του ευτελισμού των πολιτικών προσώπων, με τα επεισόδια, που σημειώθηκαν κατά τον εορτασμό της 28^ης Οκτωβρίου.

Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές έχει επιτέλους σχηματιστεί η μεταβατική αυτή κυβέρνηση, από την οποία περιμένουμε να εξασφαλίσει τη χορήγηση της 6^ης δόσης του δανείου και να οδηγήσει τη χώρα σε βουλευτικές εκλογές. Άργησε κάπου μια βδομάδα να τα βρούνε οι υποτιθέμενοι κυβερνήτες μας (γιατί, να μη γελιόμαστε, οι πραγματικοί κυβερνήτες είναι άλλοι, που βρίσκονται αλλού) και ολόκληρη η Ελλάδα περίμενε εναγωνίως το σχηματισμό της.

Για να είμαι πιο κοντά στην πραγματικότητα, όχι και τόσο εναγωνίως αλλά περισσότερο με σκωπτική διάθεση. Τα ανέκδοτα που κυκλοφόρησαν αυτή την περίοδο της αναμονής, από στόμα σε στόμα ή στο Διαδίκτυο, θα μπορούσαν να γεμίσουν βιβλίο. Αναφέρω μερικά:

Ευκαιρία να καταργηθούν οι παρελάσεις

Αυτό το άρθρο του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα, 8.11.2011, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης.

Τα όσα απροσδόκητα έγιναν στον εορτασμό της «επετείου του ΟΧΙ»,  κατά τις παρελάσεις των σχολείων μπροστά από τις (κενές) εξέδρες των επισήμων, με τα παιδιά να στρέφουν το πρόσωπό τους όχι προς την εξέδρα αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση ή να ανεμίζουν μαύρα μαντήλια ή να φορούν μαύρα περιβραχιόνια πένθους και ένα, τέλος, να τους μουντζώνει (και μπράβο του), ξανάφεραν στο νου μου ένα σημείωμά μου, που δημοσιεύθηκε πριν τέσσερα χρόνια (συγκεκριμένα στις 6 Νοεμβρίου 2007)  σ΄αυτή τη στήλη.

Στο σημείωμά μου αυτό έγραφα πως είμαι κατηγορηματικά αντίθετος με τις σχολικές παρελάσεις κατά τον γιορτασμό εθνικών επετείων και υποστήριζα την αντίθεσή μου αυτή με τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Τόνιζα δε πως δεν είμαι γενικώς κατά του γιορτασμού των εθνικών επετείων, αφού αποτελούν ορόσημα της ιστορίας μας και η ιστορική μνήμη πρέπει να μένει ζωντανή. Λαός που δε θυμάται και δεν τιμά το παρελθόν του δεν έχει και μέλλον. Έγραφα επίσης πως μου αρέσουν οι παρελάσεις στρατιωτικών τμημάτων, που οπωσδήποτε και οπτικώς ή ακουστικώς συνιστούν αισθητικώς ευχάριστο θέαμα και ακρόαμα.

Οι παρελάσεις των σχολείων όμως; Κατ΄ αρχήν δεν αποτελούν κάποια παλιά μας παράδοση, ώστε να πρέπει να την τηρούμε. Ως την εποχή της δικτατορίας της 4^ης Αυγούστου δεν γίνονταν παρελάσεις σχολείων. Αυτό το υποστηρίζω μετά λόγου γνώσεως, γιατί ήμουν μαθητής δημοτικού, πρώτα, και οκταταξίου γυμνασίου, μετά. Γίνονταν σχολικές γιορτές, τραγουδούσαμε δημοτικά ή άλλα κατάλληλα τραγούδια, αλλά δεν κάναμε παρέλαση. Το βιολί το εγκαινίασε η δικτατορία, κατά μίμηση των ομογάλακτων δικτατοριών του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Πρώτος διδάξας βέβαια ο αρχιφαμφαρόνος Ντούτσε, που καθιέρωσε τον  γελοίο και παντελώς αφύσικο βηματισμό «της χήνας» και την παρέλαση σε πυκνή τάξη και συμπαγείς σχηματισμούς. Τον μιμήθηκαν ο Χίτλερ και δυστυχώς ο Στάλιν και ο Μάο.

Για τις μετά θάνατον αποκαταστάσεις

Βέβαια, τα γεγονότα τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα -αλλά αντί το ιστολόγιο να ασθμαίνει πασχίζοντας να παρακολουθήσει την επικαιρότητα και τις εξελίξεις που δρομολογήθηκαν ύστερα από την αυτεπίστροφη ρουκέτα που εξαπέλυσε ο (την ώρα που γράφω) πρωθυπουργός της χώρας, ανεβάζω ένα άρθρο του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Μυτιλήνης.

Είναι μια υπόθεση που γεννά σε όλους αισθήματα πόνου και οργής. Πόνου, γιατί ξαναφέρνει στη μνήμη παλιές, θλιβερές ιστορίες, που στοίχισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι, αν επιζούσαν, πολλά θα μπορούσαν να προσφέρουν στον τόπο μας. Οργής, γιατί υποκρύπτει έναν εφησυχασμό σε βεβαιότητες, που δεν υφίστανται πια. Αναφέρομαι στις αποκαταστάσεις πολλών αγωνιστών, που διαβάσαμε στον «Ριζοσπάστη» της 2 Οκτωβρίου.

Δε θα αναφερθώ στην αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη. Ο Άρης δεν έχει την ανάγκη καμιάς αποκατάστασης. Καμαρώνει «ασάλεφτος για πάντα καβαλάρης» για να θυμηθούμε τον Παλαμά, στην πλατεία του Λαού στη Λαμία και ζει στη συλλογική μνήμη του έθνους, δίπλα στον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη και τον Ανδρούτσο.

Δε θα αναφερθώ ούτε στην αποκατάσταση του Βαβούδη, αυτού του πιστού στις ιδέες του ανθρώπου, που στάθηκε συνεπής στα καθήκοντα που του έβαζαν, που αυτοκτόνησε  για να μην πιαστεί, αλλά μεταθανατίως τον κύλησαν στη λάσπη και στη συκοφαντία, για να τον αποκαταστήσουν μεταθανατίως επίσης.

Περισσότερο με απασχολεί η περίπτωση του Νίκου Ζαχαριάδη. Η ζωή και το τέλος του έχουν όλα τα στοιχεία αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Ξεκίνησε πολύ ελπιδοφόρα, όταν το 1931 σε ηλικία μόλις 28 χρονών ανέλαβε την καθοδήγηση του κόμματος, που ως τότε σπαρασσόταν από αλλεπάλληλες κρίσεις και κατόρθωσε να το ανασυγκροτήσει και να το κάνει αποφασιστικό παράγοντα της πολιτικής ζωής του τόπου. Πιστεύω πως ο μεγαλύτερος τίτλος τιμής για τον Ζαχαριάδη ήταν πως από τις φυλακές της Κέρκυρας, όπου τον είχε κλείσει η δικτατορία του Μεταξά, έστειλε μόλις έγινε η ιταλική επίθεση, το περίφημο γράμμα με το οποίο καλούσε τους έλληνες κομμουνιστές να αντισταθούν στους εισβολείς, υπερασπίζοντας την πατρίδα.

Μηνολόγιον Νοεμβρίου και όχι μόνο

Στις αρχές του κάθε μήνα, συνήθως την πρώτη του μηνός, έχει καθιερωθεί να δημοσιεύω το “Μηνολόγιο” του αντίστοιχου μήνα, όπως το έχει συντάξει ο πατέρας μου, ο Δημήτρης Σαραντάκος (αυτά τα μηνολόγια τα δημοσίευε παλιότερα στο περιοδικό “Το φιστίκι”, που έβγαζε στην Αίγινα). Στο ιστολόγιό μας, τα μηνολόγια άρχισαν να δημοσιεύονται από τον Οκτώβριο του 2010, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν κλείσει τον δωδεκάμηνο κύκλο τους. Ωστόσο, επειδή το κοινό του ιστολογίου ανανεώνεται, υπάρχουν νεότεροι φίλοι που δεν έχουν δει τα μηνολόγια, γι’ αυτό αποφάσισα να συνεχίσω την αναδημοσίευση, ενσωματώνοντας και μερικές δικές σας προτάσεις που είχαν διατυπωθεί ως σχόλια στην προηγούμενη δημοσίευση και προτάσσοντας μερικά λόγια για τον συγκεκριμένο μήνα.

Ο Νοέμβριος ή Νοέμβρης είναι ο ενδέκατος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό εννιά, novem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο November ήταν ο ένατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε μια και ο Νοέμβρης είναι πια ο ενδέκατος μήνας.

Η πρώτη μέρα του πολέμου

Μια και πλησιάζει η 28η Οκτωβρίου, σκέφτηκα να βάλω εδώ μερικές αναμνήσεις του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, αναμνήσεις για την 28η Οκτωβρίου 1940 στη Μυτιλήνη, όπως την έζησε ως μαθητής του Γυμνασίου. Κατά σύμπτωση, ο πατέρας μου μνημονεύει ανάμεσα στα άλλα μια συζήτηση που είχε γίνει τέτοια μέρα πριν από 71 χρόνια, 26.10.1940, γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Και με την ευκαιρία, το ιστολόγιο εύχεται χρόνια πολλά σε όσες και όσους γιορτάζουν σήμερα (και βέβαια και στον ίδιον τον πατέρα μου!)

Εκείνο το πρωί όταν κατέβηκα στην τραπεζαρία του σπιτιού μας για να πιω το πρωινό και εν συνεχεία να πάρω την τσάντα μου και να φύγω για το σχολείο, βρήκα τη μητέρα μου να κλαίει.. Ο πατέρας μου είχε κι όλας φύγει για τη δουλειά του, ενώ από το ραδιόφωνό μας ακουγόταν το εμβατήριο «περνάει ο στρατός της Ελλάδος φρουρός».

«Πόλεμος!» μου λέει όταν με είδε «μας χτύπησαν οι Ιταλοί» Όταν άκουσα τα νέα, πήρα την τσάντα μου και έφυγα αμέσως για το σχολείο, ενώ εκείνη μου φώναζε ξοπίσω μου:  «Κάτσε να βάλεις κάτι στο στόμα σου!» Εμένα όμως δε με σταματούσε τίποτα.

Πηγαίνοντας προς το Γυμνάσιο, καθώς διέσχιζα την αγορά, μου έκανε εντύπωση πως όλος ο κόσμος κουβέντιαζε ζωηρά, αλλά δεν έδειχναν ούτε φόβο ούτε ηττοπάθεια, αλλά κάτι που έμοιαζε με ενθουσιασμό.