Μεζεδάκια επί μακρόν

Τα προηγούμενα μεζεδάκια τα είχαμε πει «προπρωτομαγιάτικα», όμως τούτα εδώ δεν θα τα πω «μεταπρωτομαγιάτικα» διότι υπάρχει πιο σημαδιακό γεγονός να τα συνδέσω, αφού αύριο γίνεται ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία (Γαλλία, Γαλλία χαρά της οικουμένης που έλεγε και ο γαλλόφιλος Λαπαθιώτης).

Αντιγράφω ένα σχόλιο που έκανα χτες στο Φέισμπουκ για τα γαλλικά πολιτικά πράγματα:

Κλείνει σήμερα στη Γαλλία η προεκλογική εκστρατεία ενόψει των εκλογών της Κυριακής και όπως όλα δείχνουν ο Εμανουέλ Μακρόν θα αναδειχτεί μεθαύριο ο 8ος πρόεδρος της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας και μάλιστα με πάνω από 60%.

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση, το 51% των ψηφοφόρων του Μελανσόν θα ψηφίσουν Μακρόν και το 11% Λεπέν, οι άλλοι λευκό/αποχή. Ήταν 47-17, αλλά έπαιξε ρόλο η άγρια εμφάνιση της Λεπέν στο προχτεσινό ντεμπά (ντιμπέιτ που το λέμε εμείς). Βέβαια, αυτά τα λένε οι δημοσκοπήσεις, αλλά είναι και η δική μου αίσθηση.

Δεν υπάρχει αντίφαση εδώ με το αποτέλεσμα του εσωτερικού δημοψηφίσματος που έκανε ο Μελανσόν στους υποστηρικτές του, όπου το 65% τάχθηκε υπέρ του άκυρου-λευκού και το 35% υπέρ της ψήφου στον Μακρόν. Στο εσωτερικό δημοψήφισμα είχαν δικαίωμα ψήφου μόνο οι 450.000 καταγραμμένοι υποστηρικτές (και ψήφισαν από αυτούς οι μισοί), Η δημοσκόπηση εξετάζει το σύνολο των ψηφοφόρων, που έχουν πιο χαλαρή σχέση.

Σε άλλα νέα, οι μέτοχοι του ομίλου Ακόρ (ξενοδοχεία) ενέκριναν σχεδόν ομόφωνα τον διορισμό του Νικολά Σαρκοζί στο ΔΣ του ομίλου. Αν είναι κανείς άριστος, δεν πάει ποτέ χαμένος. Και ο Κούλης κάτι τέτοιο θα βρει.

Οπότε, επί μακρόν τα σημερινά μας μεζεδάκια, και τη Δευτέρα θα σχολιάσουμε τα αποτελέσματα με άλλο ένα γαλλοστραφές άρθρο.

* Την περασμένη Δευτέρα είχαμε τις πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις -και ένα κρούσμα ακλισιάς στο πανό της φωτογραφίας.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, μόνο στα ελληνικά υπάρχει η λέξη «Σικάγο», στα αγγλικά και στις άλλες γλώσσες προφέρεται διαφορετικά -οπότε είναι ανεξήγητο γιατί να μένει άκλιτη μια ελληνική λέξη: των εργατών του Σικάγου, λοιπόν.

* Και επειδή πρόσφατα είχαμε και την επέτειο της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα το 1941, κυκλοφόρησε και πάλι ο μύθος για τον (ανύπαρκτο) ήρωα Κωνσταντίνο Κουκκίδη -για τον οποίο έχει γυριστεί και ταινία μικρού μήκους, ενώ βεβαίως έχουν βρεθεί (όλοι στον αιώνα μας) και μάρτυρες που ήξεραν την (ανύπαρκτη) οικογένειά του. Παρήγορο είναι ότι στην πιο πρόσφατη προσπάθεια αναβίωσης του μύθου υπήρξαν αρκετά αντιρρητικά σχόλια, ενώ με χαρά είδα να επικαλούνται κάποιοι το άρθρο του ιστολογίου μας.

* Τις προάλλες καλεσμένος στην εκπομπή της Κατερίνας Ακριβοπούλου στην ΕΡΤ (Αίθουσα Σύνταξης) ήταν ο Άδωνης Γεωργιάδης. Όπως μου λένε φίλοι που υπήρξαν αυτήκοοι μάρτυρες, κάποια στιγμή είπε:

«Σας ερωτώ εσάς, κυρία Ακριβοπούλου, ως οικοδεσπότη της εκπομπής»

Στην Ιερά οδό

Δεν εννοώ το αθηναϊκό μαγαζί, όπου τώρα εμφανίζονται ο Πάριος και η Βιτάλη, ούτε τον σημερινό δρόμο, που οι μισοί τον αφήνουν άκλιτο («έχει ένα συνεργείο στην Ιερά Οδός») ούτε τον αρχαίο δρόμο.

Είχαν κι οι αρχαίοι Ρωμαίοι «ιερά οδό», Via Sacra, έχουν όμως και στη Γαλλία τη Voie Sacrée, κι αυτόν τον δρόμο πήρα προχτές σε μια εκδρομούλα που πήγα.

Οι αρχαίοι Έλληνες την είχαν πει Ιερά οδό επειδή συνέδεε την πόλη της Αθήνας με τους ναούς της Ελευσίνας όπου τελούνταν τα Μυστήρια, η γαλλική Ιερά οδός ονομάστηκε έτσι επειδή στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο συνέδεε το Βερντέν, που ήταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, με το Μπαρ-λε-Ντυκ (Bar-le-Duc) που μετατράπηκε σε κέντρο της γαλλικής επιμελητείας. Οι δυο πόλεις απέχουν περίπου 60 χιλιόμετρα.

Επειδή οι σιδηροδρομικές γραμμές που οδηγούσαν στο Βερντέν είχαν πέσει σε κάποιο σημείο τους στα χέρια των Γερμανών ή ήταν εύκολο να χτυπηθούν από το γερμανικό πυροβολικό, η μόνη λύση ήταν ο οδικός ανεφοδιασμός με στρατιωτικά καμιόνια, σε αδιάλειπτη φάλαγγα -όποιο πάθαινε βλάβη το παραμέριζαν στο χαντάκι. Περνούσαν από την Ιερά οδό 6.000 καμιόνια τη μέρα, και τους μήνες της αιχμής, το καλοκαίρι του 1916, μετέφεραν 500.000 τόνους εφόδια και 400.000 άντρες κάθε μήνα να τους αλέσει η κρεατομηχανή του Βερντέν και έφερναν πίσω τους τραυματίες και τους καταπονημένους.  (Για το Βερντέν έχουμε ξαναγράψει).

Εξι χιλιάδες καμιόνια τη μέρα, έστω και καμιόνια του 1916, που δεν ήταν και τριαξονικά, είναι μεγάλη υπόθεση, θα πει τέσσερα και κάτι καμιόνια το λεπτό, ένα κάθε 14 δευτερόλεπτα κατά μέσο όρο. Κάθε τόσο έπρεπε να ξαναστρώνουν τον δρόμο, άνοιξαν μάλιστα λατομεία σε κοντινή απόσταση για να φέρνουν χαλίκι.

Η επίσημη ονομασία του δρόμου σήμερα είναι RD1916, όπου το RD σημαίνει Route Departementale, νομαρχιακή οδός ας πούμε, η τρίτη κατηγορία δρόμων στη Γαλλία, πίσω από τους αυτοκινητοδρόμους και τις εθνικές οδούς. Το 1916 της αρίθμησης βέβαια δεν είναι τυχαίο.

Τη φωτογραφία αριστερά την έβγαλα προχτές, σταματώντας σε ένα πλάτωμα στο πλάι του δρόμου. Η φωτογραφία κοιτάζει προς το Βερντέν. (Εγώ πήγα από το Βερντέν στο Μπαρ λε Ντυκ).

Το μήκος του δρόμου είναι κάπου 60 χιλιόμετρα, με πολλές μεγάλες ευθείες, αν και δεν δοκίμασα πειρασμό να ξεπεράσω πολύ το όριο, που είναι τα 90 χιλιόμετρα. Τα καμιόνια του 1916 δεν ξέρω τι ταχύτητες μπορούσαν να αναπτύξουν, αλλά διάβασα ότι για λόγους συγχρονισμού δεν επιτρεπόταν να τρέχουν περισσοτερο από τα 25 χιλιόμετρα την ώρα.

Σαν σήμερα το 1959…

Σήμερα έχουμε 2 Νοεμβρίου, μια μέρα που δεν θα την έλεγες σημαδιακή ή ξεχωριστή. Δεν υπάρχει καμιά πολύ αξιόλογη επέτειος, δεν έγινε κάτι το κοσμοϊστορικό σαν σήμερα.

Ούτε γιορτάζει κάποιος μεγάλος άγιος -ή πολλοί μαζί, όπως την επόμενη ΤρίτηΔευτέρα. Το εορτολόγιο της ημέρας, συμφωνώ, παίρνει σχεδόν ποιητική χροιά αφού σήμερα είναι η γιορτή «Ακινδύνου, Αφθονίου, Ελπιδοφόρου, Πηγασίου και Ανεμποδίστου των Μαρτύρων», αλλά προσωπικά δεν ξέρω κανέναν Ανεμπόδιστο. Υπάρχει βέβαια ο ηθοποιός Ακίνδυνος Γκίκας, που τον ακούμε σε μεταγλωττίσεις, ενώ υπήρχε στον Εμφύλιο ο μυτιληνιός κομμουνιστής Ακίνδυνος Αλβανός, επικεφαλής της Στενής Αυτοάμυνας στη Θεσσαλονίκη, που το κράτος τον έκρινε άκρως επικίνδυνο και τον εκτέλεσε το 1947.

Ωστόσο, για κάμποσα εκατομμύρια ανθρώπους η μέρα η σημερινή είναι ξεχωριστή για έναν εντελώς προσωπικό λόγο: έχουν σήμερα τα γενέθλιά τους.

Τυχαίνει να ανήκω σε αυτή την ομάδα -μαζί με τη Μαρία Αντουανέτα, τον Τζορτζ Μπουλ της άλγεβρας, τον Λουκίνο Βισκόντι, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Μπαρτ Λάνκαστερ, καθώς και δυο εγχώριες διασημότητες, τον πρόεδρο Βασίλη Λεβέντη και τον δάσκαλο του Γένους Νότη Σφακιανάκη, με τον οποίο μάλιστα είμαστε και συνομήλικοι, αφού γεννήθηκε κι αυτός το 1959.

Οπότε, στο ερώτημα «τι έγινε σαν σήμερα το 1959» υπάρχει ήδη μια πρώτη απάντηση -γεννήθηκε ο Νότης, τι άλλο;

Λεγεωνάρικα μεζεδάκια

Αν σας παραξένεψε ο τίτλος του σημερινού μας σημειώματος, θα πρέπει να κάνετε υπομονή γιατί η απορία σας θα λυθεί στο τέλος του άρθρου, στο τελευταίο μεζεδάκι της πιατέλας -στο επιδόρπιο, ας πούμε. Μπορείτε βέβαια να πεταχτείτε από τώρα στο τέλος, αλλά δεν σας το συνιστώ, άλλωστε το μεζεδάκι εκείνο δεν είναι διασκεδαστικό, μια επισήμανση πολιτικού, ας πούμε, χαρακτήρα είναι.

* Τα σημερινά μεζεδάκια θα μπορούσα επίσης να τα ονομάσω «υποτροπικά», για λόγους που θα εξηγηθούν αμέσως.

Διάβασα τα σχέδια της Περιφέρειας Αττικής για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, ένα θέμα που με ενδιαφέρει και πιο προσωπικά, αφού κάπου εκεί μένω, και είδα ότι: «Πρόκειται για ένα υποτροπικής σημασίας έργο, το οποίο δίνει νέο προσανατολισμό σε όλη την Αττική, αφού ουσιαστικά στρέφει την περιοχή με «πρόσωπο» προς το παράκτιο μέτωπο και η θάλασσα πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και συνέχεια του αστικού ιστού της».

Την είδηση τη διάβασα στην Αυγή, βλέπω όμως ότι η αρχική πηγή είναι το ΑΠΕ, απ’ όπου η περίεργη διατύπωση «υποτροπικής σημασίας έργο» έχει αναπαραχθεί σε αρκετούς ακόμα ιστοτόπους.

Τι θα πει, κατά τη γνώμη σας, «έργο υποτροπικής σημασίας»; Η φρικτή μου υποψία, που κατά 99% είναι σωστή, είναι πως ο συντάκτης άκουσε λάθος το «υπερτοπικής», διότι μόνο με αυτή τη λέξη βγαίνει νόημα. Το θεωρώ πιθανότερο, παρά να προέρχεται το λάθος από τον αντιπεριφερειάρχη, που πάνω στις δικές του ανακοινώσεις στηρίζεται το άρθρο.

Μια ακόμα πιο φριχτή υποψία: μήπως για το λάθος φταίει ο κορέκτορας ή ο Σπελ Τσέκερ του συντάκτη. Και πράγματι, στο δικό μου Word ο έλεγχος ορθογραφίας κοκκινίζει το «υπερτοπικής», ενώ δέχεται το «υποτροπικής». Ωστόσο, για την αντικατάσταση του «υπερτοπικής» προτείνει το πιο κοντινό «υπεροπτικής».

Οπότε, αν δείτε κάπου ότι ένα έργο είναι «υπεροπτικής σημασίας», θα ξέρετε πού οφείλεται η διατύπωση!

* Συνεχίζουμε με την απορία ενός φίλου, που δεν μπορώ να τη λύσω και την υποβάλλω στη συλλογική σας σοφία.

Τα τελευταία μεζεδάκια του Αυγούστου

Ακούγεται λίγο ποιητικός ο τίτλος, δεν βρίσκετε; Αλλά δεν έβρισκα άλλον, οπότε προσέφυγα στην παλιά και δοκιμασμένη μέθοδο της ημερολογιακής τιτλοφόρησης, που μένει πάντα για τελευταία λύση. Με την ίδια λογική, την επόμενη βδομάδα θα έχουμε τα πρώτα μεζεδάκια του Σεπτεμβρίου, αν και ελπίζω ως τότε να βρω κάτι καλύτερο.

Θα μπορούσα να τα πω και ‘διακεκαυμένα’ μεζεδάκια, οπότε θα σας αιφνιδίαζα -διότι στην Ελλάδα δεν τον λες και καύσωνα αυτόν που επικρατεί. Όμως στη Λοθαριγγία έχουμε εδώ και δυο μέρες ουρανόν ανέφελο και θερμοκρασίες πάνω από 30 βαθμούς -η εικόνα δια του λόγου το αληθές. Με τέτοια ζέστη, μην περιμένετε πολλές σοφίες σήμερα.

Τώρα που το σκέφτομαι, θα μπορούσα να τα πω και «μπουρκινικά» μεζεδάκια, μια και το θέμα του μπουρκινιού (σικ, ρε) ακούστηκε πολύ την περασμένη εβδομάδα και μάλιστα πριν από λίγη ώρα πληροφορήθηκα ότι το Γαλλικό Συμβούλιο Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική την πρώτη απόφαση απαγόρευσης του μπουρκινιού που είχε εκδώσει ο δήμος Βιλνέβ-Λουμπέ. Αυτό βέβαια ισχύει και για όλες τις ανάλογες αποφάσεις που είχαν εκδώσει αρκετοί (γύρω στους τριάντα) δήμοι της Κυανής Ακτής.

Το ΣτΕ έκρινε ότι η απόφαση του δημάρχου συνιστά «σοβαρή και έκδηλα παράνομη παραβίαση των θεμελιωδών ελευθεριών, που είναι η ελευθερία της μετακίνησης, η ελευθερία της συνείδησης και η προσωπική ελευθερία». Αναμενόμενη αλλά ευχάριστη εξέλιξη.

Τέλος, ο φίλος μας ο Μιχάλης θα μπορούσε να συνδυασει το μπουρκίνι με τα κυνικά καύματα και να γράψει για «μπουρκυνικά μεζεδάκια» -αλλά σταματάω εδώ τον πρόλογο γιατί κοντεύει να γίνει σαν εκείνο το ανέκδοτο (δεν το λέω, διαβάζει κι η μαμά μου) που τελειώνει με την ατάκα «από οργάνωση όμως σκίζουμε».

* Και ξεκινάμε με ένα γραμματικό μουστάκι, από την ανακοίνωση της βουλεύτριας της ΝΔ (αλλά και δημοσιογράφου, θαρρώ) Σοφίας Βούλτεψη για την υποτιθέμενη στοχοποίηση δημοσιογράφων. Δεν θα σταθώ στην ουσία της υπόθεσης, αλλά θα πάω στην κατακλείδα της ανακοίνωσης, όπου διαβάζω:

Γύρω γύρω στην Αίγινα

Όπως έχω γράψει κι άλλες φορές, μου αρέσει να περπατάω, έχω κολλήσει ας πούμε το χόμπι της πεζοπορίας, αν και όχι για πολύ απαιτητικά πράγματα διότι έχουμε και μιαν άλφα ηλικία. Τώρα το καλοκαίρι, που παραθερίζω στην Αίγινα, είπα να κάνω τον γύρο του νησιού, όχι μονομιάς βέβαια παρά σε συνέχειες. Έτσι κι έγινε, και προχτές ολοκλήρωσα το εγχείρημα -σε πέντε επιμέρους πεζοπορίες, σε πέντε ετάπ θα λέγαμε αν είχαμε να κάνουμε με ποδηλατικόν αγώνα.

Για του λόγου το αληθές, ο χάρτης της διαδρομής είναι αυτός:

Και τα πέντε ετάπ του Γύρου έχουν ως εξής:

Ετάπ 1: Λιβάδι-Άγιοι, 10,14 χλμ σε 1.52.45, υψομ. διαφορά 90μ.

Ετάπ 2: Λιβάδι-Πέρδικα, 11,53 χλμ σε 2.01.07, υψομ. διαφορά 137μ. (Βιαζόμουν και σχεδόν έτρεχα).

Ετάπ 3: Πόρτες-Πέρδικα, 11.50 χλμ. σε 3.02.29, υψομ.διαφορά 407μ., με μια ανάβαση 3^ης κατηγορίας (κλίση 6.2%) και μια 5^ης (κλίση 2,8%)

Ετάπ 4: Πόρτες-Αγία Μαρίνα, 7.74 χλμ σε 1.49.22, υψομ. διαφορά 240μ.

Ετάπ 5: Αγία Μαρίνα-Άγιοι μέσω Αφαίας, 8.35 χλμ σε 2.00.14, υψομ. διαφορά 205μ. Έχει και μια ανάβαση 4^ης κατηγορίας, με κλίση 5.9%

 

Όπως βλέπετε και στον χάρτη, δεν πήγα κόστα-κόστα, εντελώς παραλιακά, παρά μόνο σε κάποια κομμάτια των δύο πρώτων διαδρομών -άφησα λεπτομέρειες για άλλη φορά. Εξάλλου, το νότιο άκρο του νησιού είναι πολύ δύσκολο να περπατηθεί, ενώ στη βορειοανατολική γωνία έχει κάτι εγκαταστάσεις το Ναυτικό και δεν ξέρω αν υπάρχει δρόμος κι αν επιτρέπεται το πέρασμα.

Όλες οι διαδρομές έγιναν σε ασφαλτόδρομο ή χωματόδρομο ή τσιμεντόδρομο, με εξαίρεση ένα μικρό κομμάτι της διαδρομής Πόρτες-Πέρδικα, λιγότερο από 3 χιλιόμετρα, από τον οικισμό Βλάχηδες έως το νεκροταφείο του Σφεντουριού, όπου πηγαίνεις από μονοπάτι, στενό και όλο κοτρόνες και αγκάθια.

To μονοπάτι είναι πολύ καλά σημαδεμένο στην αρχή, αλλά μετά τα σημάδια αραιώνουν -και παρόλο που είχα και τη χάραξη του μονοπατιού σε αρχείο gpx, κάποια στιγμή, ανάμεσα στο 5ο και στο 6ο χιλιόμετρο, τα κατάφερα να το χάσω για λίγο.

Επίσης, πρόσεξα μιαν ανακολουθία στη σήμανση. Ενώ στην αρχή-αρχή, στους Βλάχηδες, μια πινακίδα δίνει την απόσταση 2,7 χλμ και τη διάρκεια 1 ωρ. 15′, καμιά διακοσαριά μέτρα πιο πέρα μια δεύτερη πινακίδα δίνει την απόσταση μειωμένη (2,5 χλμ) αλλά τη διάρκεια αυξημένη, μιάμιση ώρα!

Μιάμιση ώρα για 2,5 χιλιόμετρα φαίνεται πολύ, αλλά σε ανώμαλο έδαφος, γενικά ανηφορικό, δεν πηγαίνεις με πέντε χιλιόμετρα την ώρα. Εγώ χρειάστηκα μια ώρα περίπου -και ομολογώ ότι σε κάποια σημεία ζορίστηκα, διότι έκαιγε και ο ήλιος. Το κακό με τις καλοκαιρινές πεζοπορίες αυτό είναι, ότι πρέπει να ξεκινάς πολύ νωρίς.

Επειδή όμως εδώ λεξιλογούμε, έβγαλα και μερικές φωτογραφίες με έμμεσο γλωσσικό ενδιαφέρον.

Στον παραλιακό δρόμο που πάει στη Σουβάλα, πινακίδα σε γκρίκλις για την Odos Hrodotou, που αναρωτιέμαι πώς θα τη διαβάσει ο ξένος. Αποδοκιμάζω, απ’ όπου κι αν προέρχεται.

Βέβαια, ο Ηρόδοτος είναι γνωστός συκοφάντης της ελληνικότητας του αλφαβήτου, οπότε μπορεί ο επιγραφοποιός να μην τον έκρινε άξιο να τον γράψει με το ελληνικό αλφάβητο.

Ενδιαφέρουσα παραβίαση της ορθογραφίας για χάρη της αισθητικής: τίτλος εστιατορίου στο δρόμο της Πέρδικας, Το αχοιβαδάκι, όπου ένα ζωγραφισμένο κοχύλι παίρνει τη θέση του όμικρον.

Και λέω για παραβίαση της ορθογραφίας, διότι κανονικά η λέξη «αχιβάδα» (άρα και το αχιβαδάκι) γράφονται χωρίς όμικρον.

Πώς όμως γράφεται η αχιβάδα;

Όλος σχεδόν ο κόσμος τη γράφει «αχιβάδα», αλλά τα λεξικά, και η σχολική ορθογραφία υποθέτω, τη γράφουν «αχηβάδα», μια και προέρχεται από το μεσαιωνικό «χηβάδιον».

Αλλά επειδή το θέμα έχει ενδιαφέρον και δεν έχω γράψει για κοχύλια και αχι(η)βάδες, σταματάω εδώ και ελπίζω την άλλη βδομάδα να γράψω κάτι.

Ρεκλάμα σε όλο το νησί για μια παράσταση Θεάτρου Σκιών.

Μέχρι πέρσι ή πρόπερσι, αν θυμάμαι καλά, οι εκδηλώσεις γίνονταν στην αυλή του δημοτικού σχολείου (ή, άλλες, στην αυλή του Λαογραφικού Μουσείου).

Φαίνεται όμως ότι τώρα μας φαίνεται μπανάλ η αυλή, κι έτσι μόνον ο ένδοξος «αύλειος χώρος» μπορεί να φανεί αντάξιος να φιλοξενήσει εκδηλώσεις, είτε για Καραγκιόζη πρόκειται είτε για Ραχμάνινοφ.

(Ραχμάνινοφ δεν έχουμε, έτσι το έγραψα -ωστόσο αυτή την περίοδο γίνονται στην Αίγινα τρία φεστιβάλ, ένα θεατρικό, με παραστάσεις στην αυλή του Λαογραφικού Μουσείου, όπου πήγα τις προάλλες και είδα τη Φαλακρή τραγουδίστρια, ένα μουσικό με πολύ αξιόλογες εκδηλώσεις στην Παχιαράχη, και το κινηματογραφικό στο χτήμα του Δημήτρη Κολλάτου). (Επίτηδες το γράφω ‘χτήμα’, για να πατσίσω τον αύλειο χώρο).

Και τελειώνω με μια ειδοποίηση έξω από τους Άλωνες, πάνω σε ένα βαρέλι.

Προσοχή μαλακα τα μπόλια.

Επειδή όμως γράφει με κεφαλαία, δεν ξέρουμε αν εννοεί «μαλακά τα μπόλια» ή αν προειδοποιεί κάποιον μαλάκα να προσέξει τα μπόλια.

Μια ακόμα απόδειξη για την αξία του τονισμού, κυρίες και κύριοι!

Ποκεμανιακό υστερόγραφο: Στην πόλη της Αίγινας έχει τουλάχιστον δέκα Ποκεσταθμούς (τρεις στον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας, τρεις στο λιμάνι, τρεις σε εκκλησίες, μία στον Πύργο του Μάρκελλου). Στην Αγιαμαρίνα έχει δύο, κι άλλους δύο στην Αφαία. Στη Βαγία έναν. Στη Σουβάλα δεν έχει, στην Πέρδικα δεν είδα. Στην παραλία έχει έναν στο μουσείο Καπράλου. Πρέπει νάχει καναδυό μεσογειακά, στον Άγιο Νεκτάριο.

Περιέργως, εκεί που πεζοπορούσα στην άκρη του πουθενά, από Πόρτες προς ΑγιαΜαρίνα, εντόπισα έναν Ποκεσταθμό που υποτίθεται ότι ήταν ο Άγιος Νεκτάριος. Μπαγκ της εταιρείας. Αποδοκιμάζω.

 

Λεωφόρος Πόρτες

Οι Πόρτες είναι ένας παραλιακός οικισμός της Αίγινας, από την πλευρά που βλέπει στο Αιγαίο, κάπου 7 χιλιόμετρα πιο κάτω από την Αγία Μαρίνα. Είναι ο τελευταίος παραλιακός οικισμός του νησιού από αυτή την πλευρά: από κει και κάτω οι ακτές είναι απόκρημνες και δρόμος δεν υπάρχει για πιο πέρα, παρά μόνο για επιστροφή στη χώρα -με αυτοκίνητο δηλαδή δεν μπορεί κανείς να κάνει τον γύρο του νησιού, λείπει ένα μικρό κομμάτι που μόνο μονοπάτι πηγαίνει.

Ο δρόμος που πηγαίνει από την Αγιαμαρίνα στις Πόρτες, πρώτα ανηφορικός και μετά κατηφορικός, έχει πολλές κορδέλες. Χτες το πρωί, περπάτησα από τις Πόρτες προς την Αγιαμαρίνα, και για να συντομέψω λίγο τη διαδρομή ανέβηκα από την ακρογιαλιά παίρνοντας έναν κάθετο τσιμεντόδρομο, έντονα ανηφορικό. Λϊγο πιο μετά βγήκα στη δημοσιά, αλλά συνέχισα τον ανήφορο, ενώ ο τσιμεντόδρομος είχε μετατραπεί σε χωματόδρομο, με ακόμα πιο έντονη κλίση, που όμως είχε πινακίδα, οδός Στέλιου Καζαντζίδη. Ανηφόρισα ώσπου έφτασα σε έναν ακόμα μικρότερο οικισμό από τις Πόρτες, που λέγεται Κυλινδράς, και από εκεί ακολούθησα πια τον αμαξιτό δρόμο, με τις κορδέλες του, που ήταν ήπια κατηφορικός -η πεζοπορική μου πείρα λέει πως είναι καλύτερος ο απότομος ανήφορος από τον απότομο κατήφορο, που σε χτυπάει στα γόνατα και τη μέση, χώρια που μπορεί να πέσεις.

Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Λεξιλογώντας λοιπόν, όταν σχεδίαζα επί χάρτου τη χτεσινή πεζοπορία είχα παρατηρήσει ότι στο google maps ο δρόμος που πηγαίνει από την Αγιαμαρίνα στις Πόρτες αναγραφόταν «Λεωφ. Πόρτες» και είχα την απορία αν και στις πινακίδες της οδού θα παρέμενε άκλιτο το όνομα. Όπως βλέπετε στη φωτογραφία αριστερά, πράγματι η δημοσιά ονομάζεται «Λεωφόρος Πόρτες» -και όπως μισοβλέπετε, η ακλισία δεν είναι γενικευμένο φαινόμενο στην περιοχή, αφού τον κάθετο δρόμο τον κλίνουν: οδός Νίκης.

Κατακαλοκαιρινά μεζεδάκια

Αν η περίοδος από τις 15 Ιουλίου έως τις 15 Αυγούστου είναι η καρδιά του καλοκαιριού, τούτο εδώ το σαββατοκύριακο που πέφτει σχεδόν ακριβώς στο μέσο της θα είναι η καρδιά του κατακαλόκαιρου -γι’ αυτό και διάλεξα τούτον τον τίτλο.

Κι αν έχει πια αμφισβητηθεί από τα πράγματα η αλήθεια της… έκειας ρήσης (πώς θα την πούμε τη ρήση του Ουμπέρτο Έκο; ) ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις, δεν παύει να ισχύει ότι το κατακαλόκαιρο υπάρχουν μεν μεζεδάκια αλλά είναι λιγότερα -ίσως επειδή τόσο εγώ που τα μαζεύω όσο κι εσείς που τα στέλνετε έχουμε άλλες ασχολίες, όσοι τουλάχιστον έχουν τη δυνατότητα κι έχουν φύγει για διακοπές. Μια άλλη εκδοχή μπορεί να είναι ότι κυνηγάμε όλοι Πόκεμον και όχι μεζεδάκια 🙂

* Η κωμική πλευρά της θλιβερής είδησης του φονικού στη Στουτγάρδη ήρθε χάρη στην ευγενική φροντίδα ενός δημοσιογράφου που φρόντισε να μας πληροφορήσει ότι υπήρξαν «μία νεκρή και δυο τραυματίες από επίθεση με μανσέτα κοντά στη Στουτγάρδη».

Mακάρι να είχε επιτεθεί με μανσέτα -θα ήταν πολύ δύσκολο να έχουμε θύματα. Αν και ποτέ δεν ξέρει κανείς, οι καημένες οι μανσέτες, δαντελένιες όπως συνήθως είναι, δεν φαίνονται και τόσο επίφοβες -τι να σου κάνει ένα μανικέτι;

Όμως ματσέτα χρησιμοποίησε ο δράστης στο Ρόιτλινγκεν, machete, το μακρύ κοφτερό λατινοαμερικάνικο μαχαίρι που το χρησιμοποιούν, αν δεν κάνω λάθος, για να κόβουν τροπικά φυτά, αλλά και για φονικό όπλο.

* Στο Βήμα της περασμένης Κυριακής, ο μεταφραστής και επιμελητής Ανδρέας Παππάς δημοσίευσε ένα άρθρο για τα ογδόντα χρόνια από την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου. Μιλώντας για τη γέννηση της έκφρασης «πέμπτη φάλαγγα» (τα έχουμε πει κι εδώ σε παλιότερο άρθρο), ο Παππάς γράφει για τους τέσσερις στρατηγούς που κινούνταν κατά της Μαδρίτης, και σημειώνει «εξ ου και το γνωστό αντιφασιστικό τραγούδι Quatre géneraux felons … nous les pendérons» (το άρθρο δεν υπάρχει ονλάιν γι’ αυτό και δεν βάζω λίκνο).

Απορώ για ποιο λόγο ο Παππάς αναφέρει τη γαλλική βερσιόν του πασίγνωστου αντιφασιστικού τραγουδιού, και όχι την αρχική ισπανική του μορφή, που είναι άλλωστε πολύ γνωστή τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Βέβαια, καθώς ο ισπανικός αγώνας είχε από την αρχή έντονο διεθνή χαρακτήρα, το τραγούδι για τους τέσσερις προδότες στρατηγούς μεταφράστηκε πολύ γρήγορα σε πολλές γλώσσες -αλλά δεν παύει να αναφέρεται πάντοτε με τον ισπανικό τίτλο Los cuatro generales.

Να ακούσουμε ακριβώς μια από αυτές τις εκτελέσεις, με ανάμικτους στίχους ισπανικούς και γερμανικούς, από τον Ερνστ Μπους, τον Γερμανό κομμουνιστή καλλιτέχνη.

Στο καρνάγιο

Τις προάλλες είχα βγει έναν πρωινό περίπατο εδώ που παραθερίζω, και πέρασα μπροστά από ένα καρνάγιο, ένα μικρό ναυπηγείο κυρίως για επισκευές σε σκάφη, όχι πια καΐκια αλλά κυρίως γιοτ και άλλα σκάφη αναψυχής. Έβγαλα και μια φωτογραφία, που δεν ξέρω αν φαίνεται καλά:

Και τα δυο κότερα της φωτογραφίας είναι νηοναυτολογημένα σε ευρωπαϊκές πόλεις. Το αριστερό στο Μάιντς, που βέβαια δεν είναι παραθαλάσσια πόλη, αλλά έχει λιμάνι ποταμίσιο, αφού η Μαγεντία, όπως λέγαμε παλιά τη γενέτειρα του Γουτεμβέργιου, βρίσκεται πάνω στον Ρήνο και μάλιστα στη συμβολή του με τον Μάιν.

Το δεξιό κότερο, πάλι, που έχει το ασυνήθιστο για κότερο όνομα Revolution (τι να εννοεί ένας σκαφάτος όταν λέει για επανάσταση; ) έχει νηοναυτολογηθεί στο Ipswich, το Ίπσουιτς της ανατολικής Αγγλίας, που το γράφουμε Ίπσουιτς και όχι Ίψουιτς (παρά τον Ίψεν) -και πρέπει να ομολογήσω ότι το «ανατολικής Αγγλίας» το βρήκα προ ολίγου στη Βικιπαίδεια και ότι προηγουμένως δεν ήξερα πού ακριβώς βρίσκεται το Ίπσουιτς.

Με ποδοσφαιρικά μάλλον κριτήρια κρίνοντας, έχοντας συγκαταλέξει την Ίπσουιτς Τάουν στην ίδια κατηγορία με την Κόβεντρι, τη Σέφιλντ ή τη Νότιγχαμ Φόρεστ, θεωρούσα πως το Ίπσουιτς βρίσκεται στα μεσόγεια, αλλά είδα ότι ζούσα μέσα στην πλάνη, αφού το Ίπσουιτς, όπως είπαμε, βρίσκεται στην ανατολική Αγγλία, κοντά στο Νόριτς (Norwich, αυτό το -wich είναι ρίζα σκανδιναβική που σημαίνει ‘κόλπος’ ‘οικισμός, χωριό’, όπως στο Νάρβικ ή το Ρέικιαβικ). Και παρόλο που εκ πρώτης όψεως η πόλη δεν είναι ακριβώς παραθαλάσσια, βρίσκεται όμως στην εκβολή του ποταμού Όργουελ (όπως ο συγγραφέας) και έχει σημαντικό λιμάνι.

Νέο «σοκ με Φίλη» και άλλα παραπλανητικά του Διαδικτύου

Καθώς συνεχίζεται το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, ένας από τους πονοκέφαλους για τους διοργανωτές είναι η ασφάλεια στα γήπεδα. Παρόλο που οι φίλαθλοι ελέγχονται στην είσοδο, πάνω από μία φορά, με ψηλάφηση, όπως σε μερικά αεροδρόμια, και μάλιστα γι’ αυτό έγιναν και έκτακτες προσλήψεις γυναικών στο προσωπικό ασφαλείας, σε κάποιους αγώνες φίλαθλοι μπόρεσαν να μπάσουν στο γήπεδο (ή, αν προτιμάτε, να εισάξουν) καπνογόνα και άλλα απαγορευμένα αντικείμενα.

Δημοσιεύτηκε μάλιστα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η φωτογραφία που βλέπετε αριστερά, από τα επεισόδια που έγιναν στο Βελοντρόμ της Μασσαλίας μετά τον αγώνα Αγγλίας-Ρωσίας. Μέσα στον γενικό χαμό, ένας κυριούλης, που μάλιστα φαίνεται να φοράει σλιπάκι, επιτίθεται κραδαίνοντας ένα φτυάρι!

Πώς μπόρεσε να περάσει κοτζάμ φτυάρι από τον έλεγχο;

Αυτό ακριβώς το ερώτημα έθεσε επιτακτικά στον κυβερνητικό εκπρόσωπο, που τον είχε προσκαλεσμένο στην εκπομπή του, ένας πρωτοκλασάτος δημοσιογράφος της RTL, ο Ολιβιέ Μαζερόλ (Mazerolle). Ο εκπρόσωπος αιφνιδιάστηκε και δήλωσε άγνοια για το περιστατικό, αλλά οι θεατές, ιδίως όσοι ήταν εξοικειωμένοι με τα κοινωνικά μέσα, γέλασαν με την καρδιά τους με το πάθημα του μεγαλοδημοσιογράφου, διότι αναγνώριζαν πολύ καλά τον κυριούλη με το φτυάρι από άλλες φωτογραφίες.

Παραλειπόμενα της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Τόλης Καζαντζής)

Θα παρουσιάσω σήμερα ένα διήγημα του Θεσσαλονικιού πεζογράφου Τόλη Καζαντζή (1938-1991), που μου το έστειλε ο φίλος μας ο Δημήτρης Ρ. προτείνοντας μάλιστα κι ένα σχετικό κουίζ. Ο Καζαντζής είναι από τους πεζογράφους που μου αρέσουν πολύ, ιδίως τα πρώτα του έργα στα οποία αφηγείται αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας  (4-5 από αυτά έχω παρουσιάσει στον παλιό μου ιστότοπο). Το σημερινό όμως διήγημα ανήκει στη δεύτερη περίοδό του, τα τελευταία χρόνια πριν από τον πρόωρο θάνατό του, με κομμάτια εμπνευσμένα από την εποχή του -και συχνά με καυστική ειρωνεία, όπως θα δείτε.

Το διήγημα δημοσιεύτηκε αρχικά στη Διαγώνιο (στον κύκλο της οποίας ανήκε ο Καζαντζής) και μετά στη συλλογή Καταστροφές (1987, β’ έκδ. 1994). Εδώ το μετατρέπω σε μονοτονικό και αλλάζω ελάχιστα την ορθογραφία (σε μία μόνο λέξη, αν θυμάμαι καλά).

Ο Καζαντζής, θα δείτε, έχει στο στόχαστρό του κάποιες πασίγνωστες μορφές των γραμμάτων μας -και, ειδικότερα, αναφέρεται με σφαγιαστικήν ειρωνεία σε μια φωτογραφία που έβγαλαν δύο από αυτούς, που την περιγράφει με περισσή λεπτομέρεια.

Το κουίζ μας έχει δυο επίπεδα, εύκολο και δύσκολο. Στο εύκολο η ερώτηση είναι: «Ποιοι είναι οι δυο πολύ γνωστοί λογοτέχνες της φωτογραφίας;» Στο δύσκολο, σας ζητάω να βρείτε την ίδια τη φωτογραφία -υπάρχει στο Διαδίκτυο, το έλεγξα.

Προσθήκη: Η απάντηση βρέθηκε, αν θέλετε μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία στο σχόλιο αριθ. 6.

Μπορείτε, βέβαια, απλώς να διαβάσετε το διήγημα. Επωφελούμαι πάντως για να βάλω και μια τρίτη ερώτηση στο κουίζ: απ’ όσο θυμάμαι, άλλαξα την ορθογραφία σε μία μόνο λέξη. Μαντεύετε ποια είναι αυτή;

Προσθήκη: Κι αυτό απαντήθηκε, είναι η λέξη «μετρ» (ήταν «μαιτρ»).

Παραλειπόμενα της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Αιθέρια αερικά «εποχής», με καλοτυλιγμένα κι ευκίνητα κορμιά σε μουσελίνες, με μπουκετάκι «μιγκέ» στο ντεκολτέ τους, εκεί ακριβώς που αρχινάει η σκιερή χαράδρα των τροφαντών μαστών, περιφέρονται —ίδιες «Ατθίδες αύρες»— μέσα στη νοσταλγικά διατηρημένη «ανατολίτικη» ατμόσφαιρα του σαλονιού πετώντας πού και πού, εμβόλιμα, κάποιο χαριτωμένο, γαργα­λιστικό γαλλικό. Προσφέρουνε, υπό τους ήχους του ταγκό, «μαρασκινό», μέσα σε κείνα τα λιλιπούτεια -επάργυρα— κολονάτα ποτηράκια, στους νέους της συντροφιάς, με το νωχελικό και ατημέλητό τους κάθι­σμα και τα καλοζυγισμένα —αεράτα— τους κοστούμια σε χρώμα σαμπανί από «σαντακρούτα».

Ένα άρθρο 8.888 λέξεων

Η παροιμία το λέει, μια εικόνα (ή μια φωτογραφία στο πιο μοντέρνο) αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Με απλά μαθηματικά βρίσκουμε ότι δυο εικόνες ή φωτογραφίες αξίζουν όσο 2.000 λέξεις, τρεις φωτογραφίες 3.000 λέξεις, και ούτω καθεξής.

Με τη λογική αυτή πρόπερσι είχα παρουσιάσει ένα άρθρο με 7 φωτογραφίες, που το τιτλοφόρησα Ένα άρθρο 8.000 λέξεων, αφού οι 7 φωτογραφίες αντιστοιχούσαν σε 7.000 λέξεις και άλλες 1000 λέξεις έπιανε ο σχολιασμός τους. Δεν ξέρω αν μια τέτοια επιχειρηματολογία θα έπειθε έναν εκδότη του παλιού καιρού, που πλήρωνε τους συνεργάτες του εντύπου του με τη λέξη -αλλά το ερώτημα είναι ακαδημαϊκό, αφού εκδότης που να πληρώνει είναι σπάνιο είδος. Προς το παρόν, σκέφτηκα να επαναλάβω το προπέρσινο άρθρο, με μια σειρά φωτογραφίες, που τις τράβηξα εγώ τον τελευταίο καιρό, και που έχουν όλες τους κάποιο γλωσσικό ενδιαφέρον.

Και ξεκινάμε με ένα δείγμα ευπρεπισμού από το σουπερμάρκετ της γειτονιάς.

Ανάμεσα στα μήλα, πουλούσαν ένα σύνεργο για να τα κόβεις (δεν φαίνεται στη φωτογραφία). Αυτό το σύνεργο λέγεται «κόφτης» στα ελληνικά, αλλά ο υπεύθυνος του σουπερμάρκετ θεώρησε χυδαίο το «φτ» κι έτσι το ευπρέπισε σε «κόπτης».

Βέβαια, Κόπτης είναι στα ελληνικά ο Χριστιανός της Αιγύπτου. Κόπτες υπάρχουν και στην Αιθιοπία. Όπως φαίνεται όμως, μια μικρή παροικία υπάρχει και στη Μήλο.

* H επόμενη φωτογραφία έχει πολυγλωσσικό περιεχόμενο. Είναι μια επιγραφή που υπάρχει στην είσοδο της Χριστιανίας, της ελεύθερης πόλης της Κοπεγχάγης, που την επισκέφτηκα πριν από ένα μήνα. Η Χριστιανία ήταν πρώην στρατόπεδο, που όταν το άδειασε ο στρατός, πριν από πολλά χρόνια, το κατέλαβαν διάφοροι αναρχικοί-χίπηδες. Οι προσπάθειες να τους διώξουν δεν έχουν σταματήσει, ενώ οι κάτοικοι της «πόλης» προωθούν ένα σύστημα ιδιοκτησίας, και εκδίδουν μετοχές (αν και είναι γενικά προβληματικό το νομικό καθεστώς).

Ονόματα σε ένα μνημείο

Το Σάββατο είχα βγει βόλτα σε ένα μακρινό χωριό του Λουξεμβούργου, το Winseler, στον βορρά της χώρας, καμιά εβδομηνταριά χιλιόμετρα απόσταση, στις Αρδέννες. Καθώς περνούσα από την εκκλησία του χωριού πρόσεξα ένα μικρό μνημείο πεσόντων, μια πλάκα πιο σωστά στον μαντρότοιχο -και το φωτογράφισα:

 

Η φωτογραφία εδώ είναι πειραγμένη -κανονικά τα γράμματα είναι κόκκινα, αλλά σχεδόν δεν διαβάζονται, οπότε σκέφτηκα να την επεξεργαστώ και να αφαιρέσω το κόκκινο και τώρα φαίνονται κάπως καλύτερα (τη χτένισε λιγάκι κι ένας φίλος του ιστολογίου).

Το μνημείο έχει 11 ονόματα. Πέντε που «πέθαναν για την πατρίδα» και έξι «θύματα πολέμου», οι πέντε γυναίκες, που υποθέτω θα είναι άμαχοι, ίσως θύματα βομβαρδισμών -μπορεί και από φίλια πυρά. Άλλωστε, οι τρεις από αυτούς ήταν σε ηλικία γύρω στα 80 όταν βρήκαν τον θάνατο.

Από τους πεσόντες υπέρ πατρίδος, οι δυο τουφεκίστηκαν, άλλοι δύο αγνοούνται και ένας «έπεσε», ίσως αντάρτης σε μάχες, τον Γενάρη του 1944. Βλέποντας τις ημερομηνίες τουφεκισμού των δύο (Δεκέμβριος 1944) σκέφτηκα πως ίσως σχετίζεται ο θάνατός τους με τη μάχη των Αρδεννών.

Απεργιακά μεζεδάκια

Τα ιστολόγια βέβαια δεν απεργούν, ούτε και η μπλογκόσφαιρα, αλλά προχτές είχαμε γενική απεργία, οπότε αυτό αρκεί θαρρώ για να δικαιολογήσει τον τίτλο του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου, πολύ περισσότερο αφού κάποια από τα μεζεδάκια της πιατέλας μας είναι αντλημένα ακριβώς από τις συγκεντρώσεις των τελευταίων ημερών.

Πράγματι, δυο φωτογραφικά στιγμιότυπα από την προχτεσινή συγκέντρωση έχουν και γλωσσικό ενδιαφέρον.

 

Στο πρώτο, αριστερά, βλέπουμε τις βλαβερές συνέπειες της γλωσσικής μπούρκας. Οι ένστολοι, θέλοντας να δώσουν το μήνυμα ότι τούς αγγίζουν οι περικοπές των εισοδημάτων των άλλων πολιτών, είχαν την εύστοχη ιδέα των μαύρων πανιών με συνθήματα όπως «Ο πατέρας μου είναι αγρότης» -μόνο που το «Η γυναίκα μου είναι μισθωτός» προκάλεσε θυμηδία. «Η δικιά μου είναι άνεργος», λέει φίλος που το στέλνει. (Από την άλλη, λέγεται τάχα το θηλυκό του «μισθωτός»; ).

Δεξιά, πάλι, βλέπουμε πανό με σύνθημα σε διάλεκτο, κάτι που είναι μάλλον σπάνιο -εγώ δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί, γι’ αυτό και το ξαναβάζω, παρόλο που το συζητήσαμε και προχτές στα σχόλια. Κι έτσι, εμφανίστηκε και ο Πιλέκατς (Τσέχος ή Κροάτης τάχα; ) που θυμίζει τον μεγάλο γκολτζή Μόνιτς, που είχε μεγαλουργήσει στην ελληνική επαρχία παλιότερα.