Οι βουλεύτριες που ενοχλούν

Υπάρχει μια ομάδα στο Φέισμπουκ, που λέγεται ΠΟΙΝΑΚΕΙΔΑΙΣ ΚΕ ΑΙΠΗΓΡΑΦΑΙΣ· από τον εξεζητημένα υπερανορθόγραφο τίτλο της θα μαντέψατε ίσως ότι έχει ως αντικείμενο τις αξιοπερίεργες, ανορθόγραφες, κακογραμμένες και αστείες επιγραφές και πινακίδες, που τέτοιες βάζουμε κι εμείς συχνά στα σαββατιάτικα μεζεδάκια μας.

Βέβαια, δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη για το τι είναι «λανθασμένο» ή αξιοπερίεργο ή εξωφρενικό. Κι αυτό φάνηκε τις προάλλες, όταν ένα μέλος ανάρτησε την πιο κάτω φωτογραφία, οθονιά (σκρίνσοτ, ελληνιστί) από εκπομπή της ΕΡΤ.

 

Συνόδεψε την εικόνα με το εξής σύντομο και έμμεσα αρνητικό σχόλιο: Ο βουλευτής, η βουλεύτρια!!!
Τι πληρώνουμε εκεί στην ερτ;;;;

Προσωπικά, το συγκεκριμένο σουπεράκι το βρίσκω εξαιρετικά εύστοχο, διότι δείχνει καθαρά την υπεροχή του έμφυλου τύπου σε σχέση με τον επίκοινο. Αν δεν θέλαμε έμφυλο τύπο, βουλεύτριες ή βουλευτίνες, θα έπρεπε να γραφτεί το κωμικό «Γυναίκες βουλευτές Αυστραλίας».

Αν έχετε περιέργεια και είστε γραμμένοι στο Φέισμπουκ, τη συζήτηση μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ. Όπως θα δείτε, υπήρξαν πολλοί που χλεύασαν τον όρο (και την ΕΡΤ) αλλά και αρκετοί που τον υπερασπίστηκαν, δυο-τρεις μάλιστα έφεραν ως τεκμηρίωση παλιότερα άρθρα του ιστολογίου (καμαρώνω). Αυτοί που «κοινοποίησαν» την αρχική ανάρτηση ήταν ομόθυμα αρνητικοί, με «επιχειρήματα» όπως (κοπιπαστώνω):

Ὁ βουλευτής, ἡ βουλεύτρια, τὸ βουλευτὸ (γιὰ τὸ Jason-Ἀντιγόνη ποὺ σύντομα θὰ ἐκλεγεῖ βουλευτὴς)… Τί νούμερα ἔχουν μαζευτεῖ ἐκεῖ στήν ΕΡΤ;

Όταν οι συμμαθητές του αλ6 πιάνουν δουλειά στην ΕΡΤ με απολυτήριο νηπιαγωγείου…

Η μαλακία πάει σύννεφο εκεί στην ΕΡΤ. ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΟ ΜΠΟΥΡΔΕΛΟ ΤΗΣ ΕΡΤ ΤΩΡΑ

Είναι φανερό πως στα συγκεκριμένα σχόλια, η απόρριψη του όρου «βουλεύτρια» από κάποιους συμφύρεται με την ιδεολογική-πολιτική αντίθεση προς την αριστερά, την παρούσα κυβέρνηση ή την ΕΡΤ ως υλοποίηση της δημόσιας τηλεόρασης.

Παρόλο που είναι ενδεικτική αυτή η διαπλοκή, καλό θα είναι να αποσυνδέσουμε τις ενστάσεις προς την ΕΡΤ και να εστιαστούμε στον όρο «βουλεύτρια» και στους λόγους για τους οποίους ενοχλεί. Φυσικά, επειδή έχω ξαναγράψει για το θέμα, και πάνω από μία φορά, σε κάποιο βαθμό θα επαναλάβω πράγματα που έχω ήδη πει. Δεν πειράζει.

Όπως ξέρουμε, στην Ελλάδα οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα να εκλέγονται στη Βουλή το 1952-πρώτη εκλέχτηκε, τον Ιανουάριο του 1953, η Ελένη Σκούρα, σε αναπληρωματική εκλογή στην περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Τότε τέθηκε και επίσημα το πρόβλημα του θηλυκού τύπου της λέξης «βουλευτής», αν και ανεπίσημα είχε τεθεί ήδη από τον προηγούμενο αιώνα -διότι, βέβαια, μπορεί να μην υπήρχαν γυναίκες στη Βουλή των Ελλήνων όμως σχετικές συζητήσεις γίνονταν από νωρίτερα, ενώ και σε άλλες χώρες υπήρχαν γυναίκες στο σχετικό αξίωμα.

Η εξουσία της γλώσσας και το απανέκαθεν

Αναδημοσιεύω από το Έψιλον της «Ε» το δεύτερο μισό ενός άρθρου που υπογράφεται από τον Δ. Αγγελίδη, με τίτλο «Η γλώσσα της εξουσίας και η εξουσία της γλώσσας» και στο οποίο έχουν συμβάλει με απόψεις τους η Μάρω Κακριδή, ο Γ. Χάρης και η Άννα Φραγκουδάκη. Το πρώτο μισό του άρθρου, εδώ

Πρόκειται για θέματα με τα οποία έχω κι εγώ ασχοληθεί, αν και όχι τόσο στο ιστολόγιο, όσο στο βιβλίο «Γλώσσα μετ’ εμποδίων» και στον ιστότοπό μου. Για παράδειγμα, για το «απ’ ανέκαθεν» γράφω στη Γλώσσα μετ’ εμποδίων:

Θεωρητικά πρόκειται πράγματι για σολοικισμό, αφού η έννοια της προέλευσης, το ‘από’, βρίσκεται ενσωματωμένη στην κατάληξη -θεν. Στην πράξη όμως; Εδώ ο Όμηρος, γράφοντας πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια, όταν το -θεν ήταν ζωντανό και διαφανές, κι όχι απολίθωμα όπως σήμερα, γράφει «απ’ ουρανόθεν» (Θ365, Φ199, λ18, μ381) και «εξ ουρανόθεν» (Θ19, Θ21, Ρ548) επειδή έτσι τον βολεύει στο μέτρο, ενώ επίσης γράφει «από Τροίηθεν» (Ω492, ι38). Προφανώς οι αρχαίοι δεν το θεωρούσαν σολοικισμό· ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης στα σχόλιά του τον 12ο αιώνα περιορίζεται να διαπιστώσει ότι η πρόθεση είναι περιττή αλλά χρησιμοποιείται συχνά, δεν βγάζει αγράμματο τον Όμηρο όπως κάνετε εσείς, φίλοι λαθοθήρες, τον 21ο αιώνα. Αλλά και ο Ησίοδος γράφει «εκ Διόθεν», τύπος που απαντά επίσης στα Αργοναυτικά και στον Διογένη Λαέρτιο, ενώ σε έναν Νεμεόνικο ο Πίνδαρος έχει «Επιδαυρόθεν τ’ άπο». Στη μετάφραση των Εβδομήκοντα αφθονούν τύποι όπως «από πρωΐθεν, από μακρόθεν, από έμπροσθεν».