Ο εξωμότης Παναγής Μαβρόπουλος, ένα νεανικό διήγημα του Μ. Καραγάτση

Μια και σήμερα έχουμε 25 Μαρτίου, σκεφτηκα να βάλω ένα λογοτέχνημα σχετικό με την Επανάσταση. Αρχικά είχα στο νου μου να παρουσιάσω ένα κεφάλαιο από τον Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου, του Καραγάτση, παρόλο που αναγκαστικά θα δημοσίευα κάτι χωρίς αυτοτέλεια.

Έπειτα, θυμήθηκα τον Παναγή Μαυρόπουλο, ένα νεανικό διήγημα του Καραγάτση, γραμμένο το 1933, που έχει χρησιμέψει ως πρόπλασμα, ας πούμε, για τον Κοτζάμπαση.

Το βρήκα στον τόμο Νεανικά διηγήματα (εκδόσεις Εστία), που συγκεντρώνει ανέκδοτα και εκδομένα κείμενα του Μ. Καραγάτση γραμμένα από το 1925 έως το 1933 (θυμίζω ότι ο Καραγάτσης γεννήθηκε το 1908) καθώς και κάποιες αναμνήσεις από τη στρατιωτική του θητεία (που κάποτε θα τις δημοσιεύσω κι αυτές).

Το συγκεκριμένο διήγημα, που φέρει τη χρονολογική ένδειξη 1933, δημοσιεύτηκε το 1934 σε δυο συνέχειες στη Νέα Εστία και στη συνέχεια συμπεριλήφθηκε στην πρώτη συλλογή διηγημάτων του Καραγάτση, «Το συναξάρι των αμαρτωλών». Ο Καραγάτσης επέλεξε να μην αναδημοσιεύσει σε μεταγενέστερες συλλογές του τον Εξωμότη Παναγή Μαβρόπουλο, όπως έκανε με ορισμένα άλλα διηγήματα της πρώτης του συλλογής, είτε επειδή το θεώρησε πρωτόλειο είτε διότι είχε ήδη χρησιμοποιήσει την ίδια ιδέα στον Κοτζάμπαση. Κλίνω προς τη δεύτερη εκδοχή.

(Ο Μαβρόπουλος είναι κοτζάμπασης στη Βοστίτσα, το Αίγιο δηλαδή, ο Μίχαλος Ρούσης στον φανταστικό Καστρόπυργο. Κι οι δυο πηγαίνουν όμηροι στην Τριπολιτσά, εξαπατημένοι κι οι δυο από τον δεσπότη. Κι οι δυο αλλαξοπιστούν. Όταν οι Έλληνες πολιορκούν την Τριπολιτσά, ο Μίχαλος Ρούσης καταφέρνει να βγει κρυφά από την πολιορκημένη πόλη και αργότερα εξαγοράζει την αποστασία του με τον ηρωισμό του στα Δερβενάκια, όπου πολεμάει ινκόγνιτο. Ο Παναγής Μαβρόπουλος δεν μαθαίνουμε τι απόγινε).

Το διήγημα είναι μεν πρωτόλειο αλλά είναι αξιόλογο -νομίζω ότι στο τέλος μόνο ο συγγραφέας δείχνει αμηχανία. Όπως αναφέρει ο επιμελητής της έκδοσης, ένας πρόγονος του Καραγάτση, ο Δημήτρης ή Μήτρος Ροδηθανος ή Ροδόπουλος αλλαξοπίστησε την άνοιξη του 1821 για να σώσει τη ζωή του. Σημειώνω ότι παρόλο που ο Καραγάτσης συνδέεται γενικά με τη Λάρισα, ο πατέρας του, ο Γεώργιος Ροδόπουλος, αν και βουλευτής Τυρνάβου, καταγόταν από την Πάτρα.

Παραθέτω το διήγημα όπως δημοσιεύεται στον τόμο Νεανικά διηγήματα, χωρίς να εκσυγχρονίσω την ορθογραφία. Ίσως δεν έκανα καλά, διότι η ορθογραφία είναι ιδιόρρυθμη και θα σοκάρει ή θα ξενίσει πολλούς. Πράγματι, ο Καραγάτσης αφενός διατηρεί την ορθογραφία της εποχής σε πολλές λέξεις (παληός, ας πούμε) αλλά, το κυριότερο, εφαρμόζει πολύ προχωρημένες ορθογραφικές επιλογές, αφού δεν χρησιμοποιεί τα δίγραφα αυ, ευ, που τα αντικαθιστά με αβ, εβ (Μαβρόπουλος, φέβγω) ούτε και διπλά σύμφωνα (άλος, Έληνας). Αυτά τα δύο σε συνδυασμό έχουν ως αποτέλεσμα μερικές ευφανταστες πραγματικά ορθογραφήσεις όπως ενηάμισυ, κυτούσε. Τέλος πάντων, προσπαθήστε να μη σκαλώσετε στην ορθογραφικήν ιδιορρυθμία.

Ο επιμελητής του τόμου δεν το αποσαφηνίζει απόλυτα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα η ιδιόρρυθμη ορθογραφία είναι αυτή που χρησιμοποιήθηκε από τον Καραγάτση στη συλλογή «Το συναξάρι των αμαρτωλών» που δεν την έχω. Αντίθετα, η δημοσίευση του διηγήματος στο περιοδικό Νέα Εστία ακολουθεί την (τότε) καθιερωμένη ορθογραφία (κι έχει τίτλο «Ο εξωμότης Παναγής Μαυρόπουλος»).

Μονοτονίζω, προσπαθώ να ακολουθήσω την ορθογραφία του Καραγάτση και διορθώνω σιωπηρά δυο-τρία τυπογραφικά λάθη της έκδοσης της Εστίας.

Advertisement

Προοκτωβριανά μεζεδάκια

Ή τα τελευταία μεζεδάκια του Σεπτεμβρίου, αλλά το ιστολόγιο θεωρεί καθήκον του να χρησιμοποιεί στον τίτλο νεόπλαστες λέξεις, έτσι ώστε να φτάσουμε τα 5 εκατομμύρια λέξεις της ελληνικής γλώσσας, να μας χαριστεί το χρέος και να τρώμε όλοι με χρυσά κουτάλια.

* Και για ορντέβρ στη σημερινή μας πιατέλα, ένας τίτλος που θα ήταν πιο στρωτός αν άλλαζε η σειρά των λέξεων. Τίτλος άρθρου για το Αφγανιστάν στο in.gr:

Αφγανιστάν – Η UNESCO ζητά την επιστροφή στις τάξεις των κοριτσιών

Στις τάξεις των κοριτσιών; Εγώ θα το έγραφα αλλιώς, ώστε να μην κοντοσταθεί ο αναγνώστης διαβάζοντάς το:

Αφγανιστάν – Η UNESCO ζητά την επιστροφή των κοριτσιών στις τάξεις

Γενικός κανόνας: αν ειναι δυνατό, προσπαθήστε το ουσιαστικό που συντάσσεται με γενική να ακολουθεί αμέσως τη λέξη με την οποία συνδέεται. Εδώ, έχουμε την «επιστροφή των κοριτσιών». Ας μην διαχωρίσουμε το ζευγάρι. Βέβαια, δεν είναι πάντοτε εφικτό αυτό. Ίσως χρειάζεται και ειδικό άρθρο.

* Και συνεχίζουμε με ένα μεζεδάκι από ψητοπωλείο (λογικό δεν είναι; ) ή έστω από τη διαφήμιση ψητοπωλείου στο Φέισμπουκ.

Το κατάστημα επαίρεται ότι προσφέρει χειροποίητη τροφή «δημιουργημένη από γρατζουνιές».

Από γρατζουνιές; Δεν ακούγεται και πολύ δελεαστικό -είστε σίγουρα διαφημιστής;

Προφανώς, το κείμενο έχει μεταφραστεί από τα αγγλικά -πράγμα που φαίνεται και από το ασυνήθιστο «τροφή» (μεταφράζει το food), ενώ στα ελληνικά λέμε «φαγητό».

Και βέβαια, όπως καταλάβατε, το αγγλικό υπόδειγμα που είχαν έλεγε «from scratch» δηλ. από το μηδέν, που προκειμένου για φαγητά θα εννοεί ότι δεν αγοράζουν έτοιμα τα επιμέρους συστατικά, ας πούμε τις σάλτσες ή τον γύρο, αλλά τα φτιάχνουν οι ίδιοι. Πάντως όχι «από γρατζουνιές»!

Περίεργο δεν είναι ένα μικρό μαγαζί να χρησιμοποιεί αγγλικό υπόδειγμα για να διαφημιστεί;

Ο Αμβρόσιος Καλαβρύτων και η ελευθερία του λόγου

Κατά πάσα πιθανότητα θα το μάθατε ήδη.

Ο μητροπολίτης Αμβρόσιος Καλαβρύτων καταδικάστηκε χτες από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αιγίου σε φυλάκιση 7 μηνών με τριετή αναστολή και σε πρόστιμο 10.000 ευρώ για ομοφοβικές τοποθετήσεις που είχε κάνει στο προσωπικό του ιστολόγιο, μεταξύ των οποίων και το απόσπασμα: «Ε, λοιπόν αυτούς τους ξεφτιλισμένους, φτύστε τους! Αποδοκιμάστε τους! Είναι εκτρώματα της φύσεως! Ψυχικά και πνευματικά πάσχουν! Είναι άτομα με διανοητική διαταραχή! Δυστυχώς αυτοί είναι τρισχειρότεροι και πολύ πιο επικίνδυνοι από κάποιους που ζουν στα τρελοκομεία!»

Πρωτόδικα είχε αθωωθεί, επειδή το δικαστήριο είχε κρίνει ότι οι πιο πάνω χαρακτηρισμοί αφορούσαν τους πολιτικούς και όχι τους ομοφυλόφιλους, όμως στην αθωωτική απόφαση είχαν ασκήσει έφεση ο εισαγγελέας Εφετών Πατρών και η εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Αιγίου.

Η καταδίκη έγινε για «δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους» και για «κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος», δηλαδή, αν κατάλαβα καλά, αφενός με τον αντιρατσιστικό νόμο και αφετέρου με το άρθρο 196 του ΠΚ το οποίο ορίζει: «Θρησκευτικός λειτουργός ο οποίος κατά την ενάσκηση των έργων του ή δημόσια και με την ιδιότητά του προκαλεί ή διεγείρει τους πολίτες σε εχθροπάθεια κατά της πολιτειακής εξουσίας ή άλλων πολιτών τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών».

Η εισαγγελέας της δίκης είχε προτείνει την αθώωση του ιεράρχη, αν και δέχτηκε ότι το επίδικο κείμενο στρέφεται κατά των ομοφυλόφιλων και όχι μόνο κατά πολιτικών, όπως είχε πρωτόδικα αποφανθεί το δικαστήριο. Σημείωσε ωστόσο ότι αμφιβάλλει αν ο λόγος του κατηγορουμένου μπορεί να προκαλέσει εχθροπάθεια, δηλαδή αισθήματα μίσους και εχθρότητας ικανά να οδηγήσουν σε πράξεις μίσους. «Οι συγκεκριμένες ενέργειες και προτροπές είναι απόλυτα καταδικαστέες ακόμα και σε ιδιωτικό λόγο, πολύ περισσότερο όταν αυτός που τον εκφέρει κατέχει δημόσιο αξίωμα. Ο μητροπολίτης μπορεί να είναι λαοπρόβλητος και να χαίρει σεβασμού, πόσοι όπως ενστερνίζονται ή παρασύρονται από τα λόγια του; Μόνο άνθρωποι που ήδη τα πιστεύουν αυτά. Η κοινωνία μας έχει κάνει βήματα μπροστά», πρόσθεσε.

Είναι μια απόφαση ιστορική, αφού πρώτη φορά στα χρονικά του ελληνικού κράτους καταδικάζεται από πολιτικό δικαστήριο ένας ανώτατος ιεράρχης. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Ν. Αλιβιζάτου, η απόφαση δημιουργεί προηγούμενο.

Θυμίζω ότι ο Αμβρόσιος Καλαβρύτων έχει απασχολήσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια την κοινή γνώμη, και στο ιστολόγιο έχουμε αφιερώσει αρκετά άρθρα στα όσα λέει και κάνει. Θα αναφέρω το ισλαμοφοβικό ψέμα που διέδιδε για δήθεν ομαδικούς γάμους μελών της Χαμάς με οχτάχρονα κορίτσια, ένα παλιότερο ομοφοβικό του παραλήρημα, ή και πιο πρόσφατα ένα εμπρηστικό άρθρο του που ανάγκασε ακόμα και τον Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμο να τον επιτιμήσει δημόσια: Φτάνει πια Άγιε Καλαβρύτων!

Χρυσαυγίτες με άμφια;

Για τον μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο έχουμε ξαναγράψει στο ιστολόγιο, διότι ο σεβαστός ιεράρχης (είναι και μπλόγκερ) συνηθίζει να τραβάει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας με ακραίες δηλώσεις και κηρύγματα μίσους του. Όσο όμως κι αν φαίνεται περίεργο, νομίζω ότι προχτές κατάφερε να ξεπεράσει τον εαυτό του, στην ανακοίνωση που δημοσίευσε στο ιστολόγιό του. Στην ανακοίνωση αυτή, με αφορμή (ή με πρόσχημα) τη φήμη που είχε κυκλοφορήσει ότι επρόκειτο να ευλογήσει τα εγκαίνια των γραφείων της τοπικής οργάνωσης Αιγίου του νεοναζιστικού κόμματος, αντί να περιοριστεί σε μιαν απλή και λιτή διάψευση της φήμης, ο άγιος Καλαβρύτων κάνει κάτι που κανείς (απ’ όσο θυμάμαι) ιεράρχης της εκκλησίας μας δεν έχει αποτολμήσει, τουλάχιστον από τη μεταπολίτευση και δώθε. Αφενός επιτίθεται εφόλης της ύλης σε ένα πολιτικό κόμμα, στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μάλιστα, και αφετέρου μετατρέπεται σε ίματζ μέικερ ενός άλλου πολιτικού κόμματος, της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής. Δεν θυμάμαι να έχει υποπέσει άλλος ορθόδοξος ιεράρχης σε παρόμοιο ατόπημα τις τελευταίες δεκαετίες -μόνο οι παπικοί επίσκοποι του ιταλικού νότου αναμιγνύονταν τόσο απροκάλυπτα στην πολιτική, απ’ όσο θυμάμαι, κι αυτό παλιότερα.

Βέβαια, ο κ. Αμβρόσιος ξεκινάει το άρθρο του ισχυριζόμενος ότι «ένεκα της θέσεώς του ως επίσκοπος δεν έχει το δικαίωμα να ανήκει σε κάποιο πολιτικό κόμμα» και ότι ως εκ τούτου «είναι ακομμάτιστος και γι’ αυτό δεν ασχολείται με την πολιτική». Ωστόσο, αμέσως μετά αυτοδιαψεύδεται, αφού ασχολείται σε τόσο βάθος και πλάτος με τα πολιτικά πράγματα, που απορεί κανείς τι άλλο θα έλεγε αν «ασχολιόταν». Φτάνει μάλιστα στο σημείο να επικρίνει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας επειδή δεν κάλεσε στη σύσκεψη τον αρχηγό της Χρυσής Αυγής, δηλαδή μια μάλλον δευτερεύουσα λεπτομέρεια της πολιτικής ζωής. Όχι απλώς ασχολείται με την πολιτική ο άγιος Καλαβρύτων, αλλά και παθιάζεται ανεπίτρεπτα, σε σημείο που ο λόγος του να είναι κατάφορτος με μειλίχιες εκφράσεις χριστιανικής αγάπης όπως: κορυβαντιούν, με κατακρεούργησαν, δεν τους χαμπερίζω, οι Συριζαίοι εφρύαξαν, τσιράκια της αριστεράς, ας κοιτάξουν τη δική τους τύφλα.

Σπρεντ εσείς, τζιπ εμείς

 

Μηνύματα αισιοδοξίας από το Αίγιο και τα Καλάβρυτα: ακόμα κι αν πτωχεύσει η χώρα, πάντα θα βρίσκονται τα απολύτως απαραίτητα -εν προκειμένω, ένα ανοιχτό τζιπ.

Όπως διαβάζω στο ιστολόγιο του μητροπολίτη Καλαβρύτων, ξέρετε, του δεσπότη εκείνου που διαδίδει τη συκοφαντία για τις παιδοφιλικές γαμήλιες τελετές της Χαμάς, η μητρόπολη Καλαβρύτων είχε ζητήσει την αποστολή στρατιωτικού τζιπ και στρατιωτικού αγήματος για τη λιτάνευση της εικόνας της Παναγιάς της Τρυπητής και οι αρμόδιοι αρνήθηκαν (τόλμησαν να αρνηθούν, κατά τη διατύπωση του ιεράρχη) επικαλούμενοι την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας.