Μεζεδάκια με κίτρινα γιλέκα

Καθώς διαβάζετε αυτές τις γραμμές, θα αρχίζει στη Γαλλία, για τέταρτο Σάββατο στη σειρά, η κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων, για την οποία έχουν παρθεί πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας μετά τα επεισόδια του περασμένου Σαββάτου.

Πέρα από την κινητοποίηση δεκάδων χιλιάδων αστυνομικών, αναβλήθηκαν ποδοσφαιρικοί αγώνες, τα σπουδαιότερα μουσεία του Παρισιού (του Λούβρου και άλλα πολλά) θα είναι κλειστά, ενώ δεν θα ανοίξουν ούτε οι ναοί της κατανάλωσης, δηλαδή πασίγνωστα πολυκαταστήματα όπως οι Γκαλερί Λαφαγιέτ ή άλλα που ειδικεύονται στα είδη πολυτελείας -και μάλιστα πολύ κοντά στην περίοδο των Χριστουγέννων.

Η συγκυρία εξηγεί την επιλογή του τιτλου του σημερινού μας πολυσυλλεκτικού άρθρου.

Βέβαια, συγκεντρώσεις και πορείες είχαμε και στην Αθήνα προχτές για τη δέκατη επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, φαίνεται όμως ότι τα επεισόδια δεν ήταν τόσα όσα θα ήθελαν κάποιοι, διότι κυκλοφόρησε ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα, και αναδημοσιεύτηκε και από γνωστούς πολιτικούς η εξης φωτογραφία με καμμένα αυτοκίνητα από την περιοχή Εξαρχείων (από την Κάνιγγος, ακριβέστερα).

Όμως, προχτές στην Κάνιγγος δεν κάηκε ούτε κάδος, πόσο μάλλον αυτοκίνητο. Η φωτογραφία είναι από τον Δεκέμβριο του 2008, όπως επισήμαναν πολλοί χρήστες, ανάμεσά τους και ο φωτογράφος Γιάννης Κέμμος που είχε τραβήξει μια πολύ παρόμοια πόζα από την ίδια ακριβώς περιοχή, τότε.

‘Ενα από τα μεγάλα προβλήματα της παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο είναι ακριβώς η ισοπέδωση του χρόνου και η παρουσιαση φωτογραφιών (και κειμένων) από άσχετες εποχές και άλλους τόπους σαν να αφορούν το εδώ και το τώρα. Και ο μεν πολιτικός μπορεί, από την κατακραυγή που εισέπραξε στο Τουίτερ, να κατέβασε την επίμαχη φωτογραφία (πήγα να γράψω «χαλκευμένη», αλλά δεν είναι η φωτογραφία χαλκευμένη, η χρήση του της γίνεται συνιστά τη χάλκευση) αλλά το ζήτημα είναι ότι παρόμοιες λαθροχειρίες έχουν πάρει πολύ μεγάλη διάδοση -όχι όμως μόνο στο Διαδίκτυο αφού, όπως θα θυμάστε, ο κορμοράνος του Κουβέιτ προερχόταν από πετρελαιοκηλίδα στη Βρετάνη.

* Πόσο καλά ελληνικά ξέρει ένας Τούρκος που κατηγορειται για λαθρεμπόριο; Διαβάζω στο in.gr για την υπόθεση του κυκλώματος που κατηγορείται για λαθρεμπορία χρυσού:

Από την πλευρά του ο Τούρκος συγκατηγορούμενος του ενεχυροδανειστή μέσω του δικηγόρου του Τάκη Μιχαλόλια αναφέρει: «Οι εις βάρος μου υπανιγμοί, πέραν του ότι βρίθουν ανακριβιών ειναι και αφελείς και πράξεις απελπισίας. Τελειώνω με μία φράση: Κάλλιον το σιγάν, του λαλείν. Τον περιμένουν εκπλήξεις. Θα ανταποκριθούμε σε οποιοδήποτε διαδικαστικό του αίτημα»

Όπως σχολιάζει ο φίλος που το έστειλε, πηγή είναι ο γνωστός δικηγόρος Τάκης Μιχαλόλιας, αδερφός του αρχηγού της Χρυσής Αυγής. Ο Τούρκος κατηγορούμενος δικαιολογείται να μην ξέρει δύσκολες λέξεις, ο Έλληνας δικηγόρος, όχι. Λέει
«κάλλιον το σιγάν του λαλείν» αλλά ακόμα πιο κάλλιον το αποφεύγειν δύσκολες λέξεις σε ξένες γλώσσες και κρείττον πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει (που λένε και οι ενεχυροδανειστές).

Advertisement

Από πού πάνε για τη Τζαμάικα;

Η Τζαμάικα, που αριστερά βλέπουμε τη σημαία της, είναι νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής, νότια από την Κούβα.

Έχει έκταση σχεδόν 11.000 τ.χλμ. και πληθυσμό σχεδόν 3 εκατομμύρια -για να κάνουμε μια σύγκριση, η Κρήτη έχει τα τρία τέταρτα της εκτασης της Τζαμάικας (8300 τχλμ) αλλά το ένα πέμπτο του πληθυσμού της (620.000).

Οι Τζαμαϊκανοί είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία μαύροι, μιλάνε αγγλικά και έχουν παράδοση στους δρόμους ταχύτητας -πρόσφατα κρέμασε τα παπούτσια του ο μέγας Γιουσέιν Μπολτ.

Εγώ τη Τζαμάικα την έμαθα στη Γεωγραφία του σχολείου ως Ιαμαϊκή, έτσι ήταν ο ευπρεπισμένος τύπος του βιβλίου, σε μια εποχή που προφανώς επικρατούσε η ανόητη άποψη ότι ο φθόγγος τζ δεν υπάρχει στην ελληνική γλώσσα (τζάμπα το τζάμι, τζουτζούκο μου). Το όνομα Jamaica δεν έχει σχέση με κάποιο αγγλικό James, αλλά είναι προσαρμογή του xaymaca, που θα πει «χώρα των πηγών» ή κάτι τέτοιο σε μια γλώσσα της περιοχής. Ο Κολόμβος, που την ανακάλυψε το 1494, την είχε ονοματίσει Σαντιάγο. Επειδή το νησί πέρασε από νωρίς σε αγγλικό έλεγχο, το όνομα αυτό δεν έμεινε -και γι’ αυτό άλλωστε μιλάνε αγγλικά. Η Τζαμάικα απέκτησε την ανεξαρτησία της στη δεκαετία του 60 και είναι μέλος της Κοινοπολιτείας.

Η Τζαμάικα κείται μακράν κι έτσι δεν έχει επηρεάσει το λεξιλόγιο και τη φρασεολογία μας, αλλά χάρη στον Λευτέρη Παπαδόπουλο έχει κερδίσει θέση περίοπτη στο ελληνικό τραγούδι:

Όμως εδώ δεν κάνουμε γεωγραφία, λεξιλογούμε -και το ενδιαφέρον μας για τη χώρα της Καραϊβικής γεννήθηκε επειδή μετά τις χτεσινές γερμανικές εκλογές φαντάζει ιδιαίτερα πιθανό το ενδεχόμενο να σχηματιστεί τρικομματική κυβέρνηση από τον λεγόμενο «συνασπισμό Τζαμάικα» δηλαδή από την CDU της Μέρκελ, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους, που τα χρώματά τους, αντίστοιχα μαύρο, κίτρινο και πράσινο, είναι τα χρώματα της σημαίας της Τζαμάικας.

Τα διαζύγια είναι μπελαλίδικη δουλειά

Μην ανησυχείτε, ο τίτλος δεν κυριολεκτεί, δεν πρόκειται να σας αφηγηθώ κάποια σπαραξικάρδια (γι’ αυτόν που την υφίσταται, αλλά βαρετή για τους ακροατές) ιστορία διαλυμένου γάμου και πικρού διαζυγίου -ούτε έχω πείρα από τέτοιες ιστορίες, ούτε μ’ αρέσει να κοινολογώ τα προσωπικά είτε τα δικά μου είτε αλλωνών που μου τα εκμυστηρεύτηκαν.

Όπως μου αρέσει να λέω, εμείς εδώ λεξιλογούμε, σήμερα όμως θα κάνουμε μιαν εξαίρεση -δεν θα λεξιλογήσουμε, δεν θα εξετάσουμε τη λέξη «διαζύγιο» ή έστω την ιστορία του θεσμού. Θα σχολιάσουμε την επικαιρότητα, κάτι που το κάνουμε σπανιότερα, ιδίως όταν πρόκειται για τη διεθνή επικαιρότητα.

Διότι το διαζύγιο που θα μας απασχολήσει σήμερα είναι διεθνές -θα καταλάβατε βεβαίως ότι εννοώ το Μπρέξιτ, την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χτες η βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, που γράφεται Theresa May και θα μπορούσε να δώσει λαβή για εύκολα λογοπαίγνια του τύπου MAY MAY GO ON IN MAY, έστειλε στον Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την επιστολή με την οποία του ανακοινώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επικαλείται το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, κάτι που αποτελεί την επίσημη, ας πούμε, έναρξη της διαδικασίας για την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ, το κοινώς λεγόμενο Μπρέξιτ.

Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το Μπρέξιτ γεγονός ιστορικών διαστάσεων. Πρώτη φορά θα έχουμε αποχώρηση κράτους μέλους από την ΕΕ. Στο παρελθόν είχαμε βέβαια την αποχώρηση της Γροιλανδίας, η οποία ενώ ανήκει στο Βασίλειο της Δανίας με καθεστώς ενισχυμένης αυτονομίας αποφάσισε με δημοψήφισμα το 1982 να αποχωρήσει από την (τότε) ΕΟΚ, αλλά αυτό δεν συνιστά αποχώρηση κράτους μέλους -ούτε άλλωστε η μη ένταξη της Νορβηγίας, που ο λαός της απέρριψε, και μάλιστα δυο φορές, το 1972 και το 1994 τη συμφωνία προσχώρησης στην ΕΟΚ και στην ΕΕ αντιστοίχως. Εδώ έχουμε κανονικό κράτος μέλος, και αν όχι ιδρυτικό, πάντως από τα παλαιότερα, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο μπήκε στην τότε ΕΟΚ κατά την πρώτη-πρώτη διεύρυνση, το 1973, όταν τα έξι ιδρυτικά μέλη έγιναν 9 με την ενταξη της Δανίας, της Ιρλανδίας και του ΗΒ. Θα γίνονταν 10 αν έμπαινε τότε και η Νορβηγία. Τελικά το δέκατο μέλος προστέθηκε το 1981. Ξέρετε ποιο ήταν.

Ένα από τα παλαιότερα και ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη -με πολύ σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες, ειδικές σχέσεις με όλες τις χώρες της Κοινοπολιτείας, και με ένα από τα σημαντικότερα χρηματοοικονομικά κέντρα παγκοσμίως. Μπορεί όλα τα κράτη μέλη να είναι ίσα, αλλά δεν έχουν το ίδιο ειδικό βάρος. Από την άλλη, το Ηνωμένο Βασίλειο ποτέ δεν ήταν ένα κράτος μέλος όπως όλα τα άλλα’ μαζί με τη Δανία διεκδίκησαν και πέτυχαν επανειλημμένες εξαιρέσεις από μια σειρά διαδικασίες στενότερης ολοκλήρωσης των κρατών μελών -πρόχειρο παράδειγμα το ευρώ, αλλά η ιστορία ξεκινάει από την εποχή των διεκδικήσεων της Θάτσερ που υποστήριζε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πληρώνει δυσανάλογα μεγάλα ποσά για την κοινή αγροτική πολιτική. Κακά τα ψέματα, το αυτοκρατορικό παρελθόν βάραινε στις σχέσεις του μεγάλου νησιού με την ήπειρο, του νησιού που, παροιμιωδώς, όταν η ομίχλη έκλεινε τη Μάγχη σκεφτόταν πως η Ευρώπη έχει αποκλειστεί.

Το αμπέλι και η περίφραξή του

Χτες είχαμε την επίσκεψη της Αγγέλας Μέρκελ, και πολύ ανακουφιστήκαμε που είπε ότι «εύχεται και ελπίζει» να μείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη (πάλι καλά που δεν είπε «προσεύχεται», όπως λένε για κάποιον ετοιμοθάνατο). Για την επίσκεψη της καγκελάρισσας πάρθηκαν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και χρησιμοποιήθηκαν 7.000 αστυνομικοί, κάτι που έκανε έναν ευρηματικό υλατζή ηλεφημερίδας να δώσει τον τίτλο Θωρακίζουν το ξέφραγο αμπέλι, υπαινιγμός στην πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού, την περασμένη Παρασκευή, ότι «η χώρα δεν θα γίνει ξέφραγο αμπέλι«. Βέβαια, οι Οικολόγοι υποστήριξαν ότι το αμπέλι όχι απλώς είναι ξέφραγο, αλλά επιπλέον το έχουν αφήσει χωρίς σταφύλι. Κι έτσι, βρήκα θέμα για σήμερα.

Όταν λέμε αμπέλι εννοούμε μιαν έκταση φυτεμένη με κλήματα -το λέμε και αμπελώνα. Σπανιότερα, αμπέλι λέγεται και το μεμονωμένο φυτό, το κλήμα που λέμε πιο συχνά. Οι αρχαίοι έλεγαν άμπελο το φυτό, ενώ για τον καρπό είχαν δυο λέξεις, βότρυς και σταφυλή, που θα τα δούμε σε κάποιο άλλο άρθρο. Η άμπελος έδωσε το αμπέλι (από το υποκοριστικό «αμπέλιον»), ενώ η λέξη «κλήμα», είναι επίσης αρχαία, αλλά στην αρχαιότητα σήμαινε τα κλαδιά του φυτού, που σήμερα τα λέμε κληματσίδες ή κληματόβεργες. Τη διάκριση τη βλέπουμε παραστατικά στο γνωστό ευαγγελικό χωρίο «εγώ ειμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα» (Ιωάν. 15:5) δηλαδή ο Χριστός είναι το δέντρο και οι μαθητές τα κλαδιά. Το κλήμα προέρχεται από το ρ. κλω, σπάζω, απ’ όπου και το κλάσμα.