Μαυροβδομαδιάτικα μεζεδάκια

Που τα λέω έτσι επειδή δεν έχουμε πια Μαύρη Παρασκευή (Black Friday που θα έλεγε ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης) αλλά ολόκληρη Black Week, στην πραγματικότητα μάλιστα δυο βδομάδες «μαύρες», δηλαδή με υποτιθέμενες καταπληκτικές εκπτώσεις, λες και οι υπόλοιπες είναι άσπρες. Μου είπε κι ένας φίλος ότι το Πάμπλικ έχει λέει κάποιες ενδιαφέρουσες προσφορές σε βιβλία, αλλά στο σάιτ που πήγα έπεσα πάνω σε ομοβροντία από μπεστ-σέλερ κι έτσι δεν μπόρεσα να συνεχίσω την περιήγηση.

Τέλος πάντων, ξεκινάμε τη δική μας περιήγηση -και αφού είπα για περιήγηση ταιριάζει να ξεκινήσουμε με ένα μεζεδάκι αλιευμένο από το (ή την;) Google Earth. Όπως λέει ο καλός φίλος που το έστειλε:

Η οθονιά είναι από σημείο της Αθήνας στην Κολοκυθού, κοντά στο πρώην Καπνεργοστάσιο, αλλά δεν έχει σημασία. Προφανώς θα ήταν κάποτε Δημοτικό Βουστάσιο και τώρα έχει γίνει σχολείο. Αλλά ειναι πολύ παράξενο να δηλώνεται στα αγγλικά μόνον η πρώτη και στα ελληνικά μόνον η δεύτερη ιδιότητα!

* Την περασμένη Κυριακή είχαμε τον «αυθεντικό» Μαραθώνιο της Αθήνας -χωρίς αναφορά δυστυχώς στον Γρηγόρη Λαμπράκη στον τίτλο της διοργάνωσης, αν και σε άλλα σημεία της μνημονευόταν το όνομά του.

Λοιπόν, σε εκπομπή στον Alpha το περασμένο Σάββατο, ρεπόρτερ που βρίσκεται στο κέντρο παράδοσης συμμετοχών του Μαραθωνίου ρωτάει μια κοπέλα από ποια χώρα είναι. «Switzerland» απαντάει και η ρεπόρτερ μεταφράζει «Είναι από την Σουηδία»!

Για του λόγου το αληθές, μπορείτε να το ακούσετε εδώ, περίπου στο 53.00 του βίντεο. Φταίνε πάντως κι αυτοί που έχουν παρόμοια ονόματα στις χώρες τους.

* Φίλος μού γράφει, αναφερόμενος στην είδηση που κυκλοφόρησε ευρέως στα σόσιαλ, για την καφετέρια στη Νέα Σμύρνη που έδιωξε ηλικιωμένους θαμώνες.

Ο τίτλος ήταν «Δε σερβίρουμε ηλικιωμένους», αλλά ο φίλος θα προτιμούσε ένα «σε» («σε ηλικιωμένους») για να μη δοθεί, όπως λέει, η εντύπωση ότι «πρόκειται για κανιβαλικό εστιατόριο».

Όμως δεν υπάρχει κίνδυνος παρανόησης, νομίζω. Βέβαια, η σύνταξη αυτή επιτρέπει πράγματι τέτοια λογοπαίγνια, κάτι που μάλλον θετικά το βλέπω (και νομίζω πως και στα αγγλικά υπάρχει παρόμοια θεωρητική αμφισημία και σαν να θυμάμαι πως έχω δει και λογοπαίγνια).

Advertisement

Μεζεδάκια από το καλάθι

Ποιο καλάθι; Το καλάθι του νοικοκυριού, βεβαίως, που λανσαρίστηκε μετά βαΐων και κλάδων από τον (οΘντκ) υπουργό Ανάπτυξης και τελικά δειχνει να δικαιώνει όσους κρατούσαν μικρό καλάθι σε σχέση με την εξαγγελία.

Η πρώτη εμφάνιση του καλαθιού μας άφησε μερικά ωραία μιμίδια, όπως και την («επική» βέβαια) απάντηση «αρχίδια καπαμά» που έδωσε ηλικιωμένος σε ζωντανή μετάδοση όταν ρωτήθηκε πώς του φάνηκε το μέτρο. Κατά τ’ άλλα, τα σημερινά μεζεδάκια μας δεν έχουν σχέση με το καλάθι, απλώς το δανείστηκα για τον τίτλο.

Ξεκινάμε λοιπόν, με έναν τίτλο από το καλλιτεχνικό ρεπορτάζ.

Ο ηθοποιός Δημήτρης Πετρόπουλος λοιπόν φέρεται να δηλώνει: Με το Παρά Πέντε υπέστη μια βίαιη αλλαγή στη ζωή μου.

Υπέστην, βέβαια, αν εννοεί αυτό.

Αλλά θα ήταν λάθος να χρεώσουμε το λαθάκι στον ηθοποιό, διότι ακούγοντας το ηχητικό διαπιστώνουμε ότι είπε «… για να υποστώ μια βίαιη αλλαγή στη ζωή μου».

Επομένως, στον υλατζή του ιστότοπου θα το χρεώσουμε.

* Διαβάζω στα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ σχόλιο του φίλου μας του Στέλιου με γλωσσικό ενδιαφέρον:

Λέγαμε προχθές για την μεταγραφή ξένων λέξεων στα ελληνικά, και νομίζω πως πέτυχα ένα απ τα πιο ακραία δείγματα χθες στο ΦΒ. Κοπέλα έγραφε (στα σοβαρά) την ταινία Σολάρις του Ταρκοφσκι ως «Σαλιάρις»

Και αντισχολιάζει κάποιο μέλος της ομάδας:

— Ο Πατιόμκιν έτσι θα το έλεγε!

(Και να μην πούμε για τον συγγραφέα του Σολάρις, τον Στανισλάβ Λεμ, που ο Ρογήρος θα μας πει ότι στα πολωνικά προφέρεται Στανισουάφ ή κάπως έτσι).

* Φίλος στέλνει ένα ενδιαφέρον (και εκτενές) άρθρο του καθηγητή και πρώην υπουργου Γιώργου Σταθάκη για τα ντράβαλα που περνάει το Ηνωμένο Βασίλειο. Εδώ όμως συζητάμε γλωσσικά, οπότε ο φίλος επισήμανε την εξής παράγραφο:

Το σχίσμα μύθων και πραγματικότητας είναι όντως αγεφύρωτο. Η Βρετανική οικονομία είναι πλέον μία κανονική οικονομία σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου για δεκαετίες οι αναπτυσσόμενες χώρες, με προεξέχουσα την Κίνα και την Ινδία, αλλά όχι μόνο, αναπτύσσονται ταχύτερα από τις ανεπτυγμένες. Ο κόσμος γίνεται πολυπολικός και η Ευρώπη ως ενοποιημένος χώρος έχει πιο ισχυρή παρουσία έναντι ενός κατακερματισμού ευρωπαϊκού χώρου.

Σχολιάζει ο φίλος: Αυτό που λέει για την «προεξέχουσα Κίνα και Ινδία» μου χτύπησε λίγο στο μάτι. Είμαι υπερβολικός;

Εμένα πάλι μου χτύπησε στο μάτι και αυτό (εγώ ίσως θα έβαζα «προεξάρχουσα» ή κάτι πιο απλό) αλλά και «το σχίσμα μύθων και πραγματικότητας» αντί για το «χάσμα». Αλλά νομίζω πως αυτά είναι παρωνυχίδες.

* Σε άρθρο για τα απομνημονεύματα ενός σταρ, διαβάζουμε:

Με ατάκες όπως αυτή για τον Χιθ Λέτζερ και τον Κιάνου Ριβς (ατάκα για την οποία αναδίπλωσε)

Αναδίπλωσε; Ή μήπως «αναδιπλώθηκε»;

* Φίλος από την Κέρκυρα στέλνει αποσπασμα από αρθρο περί μαγειρικής -πώς φτιάχνεται το μπουρδέτο (προσοχή, κύριε στοιχειοθέτα, έγραφαν παλιότερα σε ανάλογες περιστάσεις).

Τα λέτε έτσι στην Κέρκυρα τα μπακαλιαράκια; τον ρωτάω

Όχι, μου απαντάει.

Προφανώς, θα πρόκειται για μπακαλιαράκια με φράκο, τι να πω.

* Μου λέει φίλος:

Ίσως το είδες ήδη, Brexitισμός, με μείξη ελληνικών και λατινικών στοιχείων.

Εγώ πάντως θα το έγραφα μπρεξιτισμό.

Δεν το είδα και δεν θα μου άρεσε αν το έβλεπα. Με ενοχλεί πολύ η ανάμιξη ελληνικού και λατινικού αλφαβήτου, εκτός αν έχουμε ευκαιριακά λογοπαίγνια που μόνο έτσι γίνονται κατανοητά.

Κι εγώ, λοιπόν, «μπρεξιτισμός» θα έγραφα.

* Διαβάζω ότι η υπουργός Πολιτισμού κ. Μενδώνη, απαντώντας από το βήμα της Βουλής στις επικρίσεις σε σχέση με τη συλλογή Στερν, είπε:

Είτε σας αρέσει είτε δεν σας αρέσει, η αλήθεια είναι μία. Διότι η επιστημονική αλήθεια είναι κάτι το οποίο χωρά πολύ μεγάλη συζήτηση. Γιατί η επιστημονική αξιωματικότητα θα πρέπει να συνδυαστεί με την αξιωματικότητα της υποστατικότητας.

Θυμάμαι στους Εντιμότατους φίλους μου, που όποτε ήθελαν να βρουν μια πρόχειρη δικαιολογία έλεγαν «πρέπει να γουρδώσω το περπούτσι παραμοίρα», αλλά τούτο εδώ, ομολογώ, ακούγεται πολύ πιο επίσημα. Ρισπέκτ!

Μεζεδάκια της Κυριακής

Της Κυριακής αντί για το συνηθισμένο Σάββατο, διότι χτες είχαμε 1η του μηνός, κι έτσι το Μηνολόγιο εκτόπισε τα μεζεδάκια για σήμερα. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι το καθιερωμένο για την Κυριακή λογοτεχνικό (ή συναφές) μας ανάγνωσμα αναβάλλεται για την επόμενη Κυριακή, μια διευθέτηση που έχει ξαναγίνει όταν η πρώτη του μηνός πέφτει Σάββατο.

Χτες ήταν πρώτη Οκτωβρίου, οπότε παραδοσιακά κάποιοι ευχήθηκαν «καλό φθινόπωρο». Επειδή όμως οι θερμοκρασίες είναι καλοκαιρινές, είδα στο Τουίτερ μια φίλη να εύχεται «καλό καλοκαιρόπωρο». Βέβαια, εδω στην Εσπερία ο καιρός και το θερμόμετρο είναι όντως οκτωβριανά.

Καθώς έγραφα το άρθρο, χτες, ήρθε η θλιβερή είδηση για τον θάνατο του Σταμάτη Κόκοτα. Αντιστάθηκα στον στιγμιαίο πειρασμό να κάνω λογοπαίγνιο στον τίτλο του άρθρου με την απώλεια -και τι να έλεγα δηλαδή; «ασταμάτητα»; Αλλά με μια σχετική είδηση θα ξεκινήσουμε τα σημερινά μας μεζεδάκια, ένα μεζεδάκι αλιευμένο από τις νεκρολογίες που πρόχειρα γράφτηκαν σε διάφορους ιστότοπους, που το εντόπισε, πρέπει να πω, ο φίλος Φώντας Τρούσας στο Φέισμπουκ.

* Όπως βλέπετε σε αυτή τη νεκρολογία, αναφέρονται τρία από τα «σπουδαία» τραγούδια του Σταμάτη Κόκοτα, μόνο που το τρίτο, το «Δελφίνι δελφινάκι» δεν έχει βέβαια σχέση με τον εκλιπόντα, αφού το τραγούδησε ο Γιάννης Καλατζής -και απ’ όσο μπορώ να θυμηθώ, ο Κόκοτας δεν το έχει καν δισκογραφήσει σε κάποια επανεκτέλεση.

Και να πεις ότι δεν υπάρχουν πηγές… Τέλος πάντων, όταν γράφεις στο γόνατο αυτά γίνονται.

* Βλέπουμε συχνά να γράφεται, λαθεμένα αλλά εξηγήσιμα, «έδωσε το παρόν (π.χ. σε μια εκδήλωση)». Φίλος μού στέλνει ένα παρεμφερές εύρημα αλλά πιο σπάνιο. Σε ηπειρώτικο σάιτ γράφτηκε, το περασμένο Σάββατο, για τον Γιαννιώτη ολυμπιονίκη της κωπηλασίας:

Παρόν στον τελικό του Παγκόσμιου πρωταθλήματος το μεσημέρι της Κυριακής θα είναι ο Στεφανος Ντούσκος. Ο Γιαννιώτης Ολυμπιονίκης πήρε την 3η θέση στον ημιτελικό του σκιφ ανδρών κάνοντας συντήρηση δυνάμεων με χρόνο 6:51.54 και θα διεκδικήσει ένα μετάλλιο που δεν έχει κατακτήσει ποτέ Έλληνας κωπηλάτης στο θεσμό.

Παρεμπιπτόντως, τελικά ο Ντούσκος βγήκε δυστυχώς έκτος.

* Φίλος έστειλε φωτογραφία αφίσας που αναγγέλλει μια εκδήλωση. Δεν την βάζω εδώ για να διαφημίσω την εκδήλωση, που άλλωστε έχει γίνει πια, αλλά για να επισημάνω τον λογοπαικτικό ρηματικό τύπο «Επαρτάρουμε» αντί για το αναμενόμενο «παρτάρουμε».

Το παραπανίσιο αρκτικό έψιλον παραπέμπει βέβαια στο διαφημιστικό σύνθημα της μπίρας Μάμος, «Εζυμώθηκε με πάθος», με την περιττή σήμερα, αλλά υποχρεωτική στην καθαρεύουσα του 1876, χρονική αύξηση.

Φαίνεται πως η χρονική αύξηση ακούγεται τόσο παράξενη σήμερα, που αυτό το αρκτικό ε- απλώς λειτουργεί ως σήμα κατατεθέν της εταιρείας.

Με την ευκαιρία, το ρήμα «παρτάρω», που είναι πια αρκετά συχνό, δεν έχει λεξικογραφηθεί από κανενα λεξικό μας. Βέβαια, είναι προφανές ότι θα λείπει από το ΛΚΝ (έκδ. 1998), αλλά δεν το καταγράφουν ούτε τα νεότερα λεξικά: Μπαμπινιώτη, ΜΗΛΝΕΓ ή Χρηστικό. Το Χρηστικό, παρεμπιπτόντως, έχει λήμμα «πάρτι άνιμαλ», αλλά όχι το «παρτάρω».

* Ο σκακιστικός κόσμος συγκλονίζεται από ένα σκάνδαλο, τις κατηγορίες του παγκόσμιου πρωταθλητή Μάγκνους Κάρλσεν εναντίον του 19χρονου ανερχόμενου Αμερικανού σκακιστή Χανς Νίμαν για απάτη.

Ο Κάρλσεν έχασε από τον Νίμαν σε τουρνουά στις αρχές Σεπτεμβρίου, αν και έπαιζε με τα λευκά, κάτι που σταμάτησε ένα σερί 53 παρτίδων χωρίς ήττα, και αμέσως αποσύρθηκε από το τουρνουά εκείνο.

Σε επόμενο τουρνουά, όταν κληρώθηκε αντίπαλος του Νίμαν (με τα μαύρα τώρα) εγκατέλειψε μετά τη δεύτερη κίνησή του και μετά κατηγόρησε ευθέως τον Νίμαν ότι κλέβει στις παρτίδες. (Παρεμπιπτόντως, τελικά ο Κάρλσεν κέρδισε αυτό το τουρνουά).  Ο ίδιος ο Νίμαν έχει αναγνωρίσει ότι έκλεψε στο παρελθόν σε ηλεκτρονικές παρτίδες στον ιστότοπο chess.com, όταν ήταν 12χρονος και 16χρονος, κάτι για το οποίο έχει αποκλειστεί από τον ιστότοπο, αλλά αρνήθηκε ότι έχει κλέψει σε παρτίδα με φυσική παρουσία πάνω απ’ τη σκακιέρα.

Και πώς έχει κλέψει; Κάποιοι λένε ότι έχει έναν συνεργό που αναπαράγει την παρτίδα σε υπολογιστή και τον ειδοποιεί συνθηματικά για την κίνηση που πρέπει να παίξει με δονήσεις, σε έναν δονητή που ο Νίμαν (υποτίθεται ότι) τον έχει κρύψει εκεί που φανταστήκατε.

Λοιπόν, σε ένα άρθρο που ανασκοπεί το επεισόδιο, διαβάζουμε απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο Νίμαν:

Μετά τη νίκη του Niemann επί του Carlsen, είχε πει ότι «από κάποιο γελοίο θαύμα» είχε μαντέψει ποιο θα ήταν το ασυνήθιστο άνοιγμα του αντιπάλου του και είχε προετοιμαστεί γι’ αυτό. «Πρέπει να είναι ντροπιαστικό για τον παγκόσμιο πρωταθλητή να χάνει από εμένα», δήλωσε ο Νίμαν. 

Δεν μου αρέσει το «γελοίο θαύμα», παρόλο που είναι κατά λέξη μετάφραση των λεγομένων του Νίμαν:

Niemann said that “by some ridiculous miracle” he had guessed what his opponent’s obscure opening would be and prepared deeply for it that morning. “Magnus must be embarrassed to lose to me,” he said

Ευχαριστούμε πολύ τον Γρηγόρη Λέων

Δεν παρακολουθώ γενικά τηλεόραση, και ειδικότερα δεν έχω παρακολουθήσει καθόλου τη θλιβερή υπόθεση του θανάτου των τριών κοριτσιών στην Πάτρα. Ξέρω βέβαια μέσες-άκρες τι έχει συμβεί, αλλά δεν έχω παρακολουθήσει κανένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ, καμιά συζήτηση για την υπόθεση -πιο σωστά, έχω αποφύγει να παρακολουθήσω.

Ξέρω ωστόσο ότι κάποιον ρόλο διαδραματίζει, είτε στην υπόθεση είτε στη συζήτηση για την υπόθεση, ο ιατροδικαστής με το ασυνήθιστο όνομα Γρηγόρης Λέων -πιο σωστά το επώνυμο είναι ασυνήθιστο. (Από τη γνωστή εφαρμογή που κάνει αναζήτηση στους συνδρομητές τηλεφώνου, βρίσκω πως έχει ιδιαίτερα μεγάλη συχνότητα στη Στενή της Εύβοιας).

Το επώνυμο «Λέων» είναι ασυνήθιστο μορφολογικά -είναι λίγα αυτά τα αρχαιόκλιτα, θα τα λέγαμε, επώνυμα, που δεν έχουν κατάληξη σε -ος/-ας/-ης/-ες ή σε -ου/ογλου αλλά σε -ων ή σε -εύς.

Λοιπόν, σε μια εκπομπή σε μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι, γνωστός δημοσιογράφος είπε τη φράση του τίτλου:

— Ευχαριστούμε πολύ τον Γρηγόρη Λέων!

αφού είχε προσκεκλημένο τον ιατροδικαστή στην εκπομπή του.

Στο Τουίτερ, κάποιος επέκρινε τον δημοσιογράφο για τα κακά ελληνικά του, αλλά άλλοι τού απάντησαν ότι ο ίδιος ο ιατροδικαστής υποστηρίζει ότι το επώνυμό του είναι άκλιτο και έχει ζητήσει να μην κλίνεται. Bλέπετε άλλωστε και άρθρο του σε εφημερίδα, με το επώνυμο άκλιτο. Καθώς τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για το άτομό του, βρίσκω ότι πράγματι οι περισσότεροι δεν το κλίνουν -είτε επειδή συμμορφώνονται με την επιθυμία του είτε επειδή θεωρούν ότι δεν κλίνεται.

Ο λέων βέβαια, είτε το ζώδιο, είτε το λιοντάρι στην καθαρεύουσα, είτε το όνομα, κανονικά κλίνεται. Λέμε για τη μερίδα του λέοντος, αγοράζουμε έμπλαστρα Λέοντος, οι αστρολόγοι μας λένε για τα «πλεονεκτήματα του Λέοντα», υπάρχουν οι χρησμοί του αυτοκράτορα Λέοντος του Σοφού (αλλά και η οδός Λέοντος Σοφού στη Θεσσαλονίκη). Δεν ξέρω βέβαια αν οι σημερινοί πολίτες που έχουν το όνομα (και όχι επώνυμο) «Λέων» το κλίνουν. Εδώ που τα λέμε, δεν θυμάμαι να έχω γνωρίσει κάποιον Λέοντα, όλοι όσους φωνάζαμε «Λέων» ήταν Λεωνίδες συντετμημένοι. (Οπότε: Ήρθε ο Λέων, αλλά: το αυτοκίνητο του Λεωνίδα).

Ο Γρηγόρης Λέων δεν είναι ο μοναδικός που έχει διεκδικήσει το δικαίωμα στην ακλισία. Ο καλός συγγραφέας Μάνος Κοντολέων έχει επίσης επανειλημμένα ζητήσει να μην κλίνεται. Όσο για τις γυναίκες, αυτές έχουν το αμφίβολο προνόμιο να έχουν επώνυμα στη γενική κι έτσι δεν είναι ανάγκη να δηλώνουν αν κλίνουν ή όχι το επώνυμό τους, αφού αυτό φαίνεται αμέσως μόλις συστηθούν: η δικηγόρος Κλειώ Παπαπαντολέων το αφήνει άκλιτο ενώ η συνθέτρια Λένα Πλάτωνος το κλίνει.

Στη μελέτη του για τα «οικογενειακά μας ονόματα», ο Μανώλης Τριανταφυλλίδης σημειώνει ότι τα επώνυμα λόγιας προέλευσης μένουν συνηθως ασυμμόρφωτα, π.χ. Λέων, Κοντολέων, Προυσαεύς … Λάκων (και όχι Λάκωνας), Αργυρόπαις, Ποσειδών, Φιλαδελφεύς, Χαρτοφύλαξ, και συνεχίζει:

Το αποτέλεσμα είναι ωστόσο πως όχι μόνο στη λαϊκή γλώσσα αλλά και γενικά στ’ αθηναίικα, και ιδίως της νέας γενεάς, ακούγονται συχνά ονόματα αυτού του είδους άκλιτα, διαβάζονται μάλιστα και σε αγγελτήρια, ευχαριστήρια κτλ.

Έτσι λ.χ. διαβάζομε σε εφημερίδες και αλλού: «στον λατρευτόν μας πατέρα Ελευθέριον Α. Πλάτων», «του λατρευτού ημών υιού και αδελφού Γεωργίου Λέων», «την λατρευτήν μας Ευγενίαν Πανταλέων», «τον αγαπητόν μας … Γεώργιον Χαρτοφύλαξ» …. «έλαβον παρά του κ. Π. Προυσαεύς» (σε απόδειξη) κτλ.

Αυτά γράφονται στη δεκαετία του 1950, οπότε η τωρινή ακλισιά του Λέων και του Κοντολέων δεν είναι κάτι το καινοφανές, ούτε μπορεί ν’ αποδοθεί στο… μονοτονικό, τα γκρίκλις, τον ΣΥΡΙΖΑ ή κάποιο άλλο από τα δεινά των τελευταίων ετών. Το νέο στοιχείο ίσως είναι ότι τώρα κάποιοι που έχουν τέτοια επώνυμα, Λέων, Κοντολέων ή Παπαπαντολέων, δηλώνουν ότι επιθυμούν να μένουν άκλιτα -και θα είχε ενδιαφέρον αν μας έλεγαν για ποιο λόγο ή για ποιους λόγους το κάνουν. Ίσως για τυποποίηση, σκέφτομαι.

Μετασεισμικά μεζεδάκια

Δεν θα μπορούσε ο τίτλος του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου να μην αναφέρεται στον καταστροφικό σεισμό που χτύπησε τη Σάμο και τη Σμύρνη, δυστυχώς με ανθρώπινα θύματα.

Και βέβαια, μέσα σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, με την πανδημία να σημειώνει συνεχώς καινούργια αρνητικά ρεκόρ, τόσο πανευρωπαϊκά όσο και στη χώρα μας (θυμίζω ότι πριν από δυο βδομάδες βρισκόμασταν κάπου στα 500 ημερήσια κρούσματα, τώρα ξεπεράσαμε τα 1500), και με τα ζοφερά νέα των αποκεφαλισμών από τους σαλεμένους μακελάρηδες να έρχονται από τη Νίκαια, η είδηση του σεισμού -που πολλοί τον αισθάνθηκαν ακόμα και στην Αθήνα, αν και εγώ δεν τον κατάλαβα- ήρθε να βάλει μια παχιά μαύρη πινελιά σε μια χρονιά δίσεκτη με όλη τη σημασία της λέξης -και δεν έχει τελειώσει ακόμα.

Όπως είπε κάποιος στο Τουίτερ, «αντί να λέμε ‘σεισμοί-λοιμοί – καταποντισμοί’, ας λέμε 2020 που είναι πιο σύντομο».

Kι ένα μιμιδιο που κυκλοφόρησε, που παντρεύει έξυπνα τη ρητορική της άρνησης της πανδημίας με την είδηση για τον σεισμό. Ο εικονιζόμενος είναι τραγουδιστής ονόματι Πετράκος, που έβγαλε ένα βιντεάκι στο οποίο εκφράζει αντιρρήσεις, επιστημονικοφανώς διατυπωμένες, στην επικρατούσα αντίληψη περί κορονιού (την οποία επικρατούσα αντίληψη, σπεύδω να διευκρινίσω, συμμερίζομαι).

(Δείτε εδώ και μια ανασκευή από τα Ελληνικά Χόαξις, που δεν ξέρω αν τη βρίσκετε απόλυτα πειστική. Ίσως η ανασκευή θα έπρεπε να γίνει από έναν επιστήμονα της υγείας).

* Φίλος στέλνει άρθρο με τη μαρτυρία ενός παίκτη των Μπακς, λευκού μάλιστα, που αφηγείται την απόφαση της ομάδας να μην κατεβεί στο ματς τον Αύγουστο.

Διαβάζω: Έμεναν 13 λεπτά για να βγούμε στο παρκέ. Απλώς καθίσαμε και περιμέναμε να τελειώσει ο χρόνος. Έχει ενδιαφέρον γιατί είμαι λευκός και αναρωτιέμαι «τι να κάνω; Τι να πω ως λευκός;» Και ξέρεις τι κάνεις; Στέκεσαι στο πλευρό των περιθωριομένων. Όταν μπορείς, ακούς τις σκέψεις τους και τις ιδέες τους και τότε βρίσκεις τρόπο για να βοηθήσεις. Τότε είπα απλώς ότι «είμαι μαζί σας».

Προσέξτε το «περιθωριομένος» (ή «περιθωριωμένος» ίσως). Απλολογία από το «περιθωριοποιημένος»;

* Και ένα ακόμα σεισμοπανδημικό μπέρδεμα, αυτό από λάθος και όχι εσκεμμένο όπως το προηγούμενο.

Φέρτε μου ένα παγουρίνο….

Στο τραγούδι του Χατζιδάκι, η Ζωή Φυτούση ζητούσε «Φέρτε μου ένα μαντολίνο, για να δείτε πώς πονώ». Όμως μετά την προχτεσινή συνέντευξη της υπουργού Παιδείας όπου ανάμεσα στα μέτρα για την έναρξη της σχολικής χρονιάς ανακοινώθηκε ότι το Ίδρυμα Λασκαρίδη θα κάνει δώρο ένα παγούρι σε κάθε μαθητή, το παγουρίνο κυριάρχησε χτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπότε θα μπορούσαμε να παραλλάξουμε τους στίχους, που θα τους λέει μαθητής ή μαθήτρια δημοτικού, σε «Φέρτε μου ένα παγουρίνο…» -αλλά για τι; Για να μη βλέπω τα χάλια μας, ίσως.

Για να είμαι δίκαιος, η κυρία Κεραμέως δεν είπε «παγουρίνο», είπε «παγούρι», αλλά για κάποιο λόγο στα ρεπορτάζ γινεται λόγος όχι για την κοινή λέξη, το παγούρι, αλλά για την εμπορική ονομασία, το παγουρίνο, που κι αυτό βρίσκεται στον δρόμο για να γίνει κοινή λέξη.

Όμως, είχε κι άλλα διαμαντάκια η συνέντευξη της κ. υπουργού Παιδείας. Ας πούμε, ενω είχε προαναγγείλει σε γονείς και μαθητές ότι στις 4 μ.μ. θα μάθουν πότε θα ανοίξουν τα σχολεία, τελικά η κ. υπουργός είπε:

«Παρότι η έναρξη μαθημάτων είναι προγραμματισμένη για τις 7/9, ενδέχεται να υπάρξει κάποια παράταση. Στόχος είναι να περιοριστούν σημαντικά οι μετακινήσεις τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν την έναρξη των σχολείων για να περιοριστεί η τυχόν μετάδοση από ασυμπτωματικούς».

Παράταση τίνος; Παράταση της έναρξης; Δηλαδή θα διαρκέσει τριήμερο; Όχι, δεν είναι σωστή η λέξη -αναβολή ή καθυστέρηση ή χρονική μετάθεση της έναρξης θα ήταν προτιμότερο. Παρωνυχίδα βέβαια, αλλά από υπουργό Παιδείας οι απαιτήσεις είναι περισσότερες. Πιθανώς υποσυνείδητα να εννοούσε «παράταση των σχολικών διακοπών» και γι’ αυτό να το διατύπωσε έτσι.

Αλλά το μαργαριταράκι αυτό δεν είναι σοβαρό. Πιο σοβαρή ήταν η λαθροχειρία στην οποία επιδόθηκε η κ. υπουργός, όταν βεβαίωσε ότι ο μέσος όρος των μαθητών ανά τάξη στην επικράτεια είναι 17 -άρα, υπονόησε, δεν έχουν βάση οι εκκλήσεις για μείωση του αριθμού ωστε να αποφευχθεί ο συνωστισμός.

Πρόκειται για τυπικό παράδειγμα εξαπάτησης διά της στατιστικής. Το μαγικό 17 προκύπτει από τη συνεκτίμηση των τάξεων στα Σεπόλια ή στην Ηλιούπολη ή στη Θεσσαλονίκη, με 25 και 28 παιδιά, και των τάξεων στο Μεγανήσι, στα Πράμαντα ή στους Λειψούς με 3, 5, ή 7 παιδιά σε κάθε τάξη.

Είναι σαν να λέμε ότι ο Μπιλ Γκέιτς και ο Μπάμπης ο περιπτεράς έβγαλαν 20 δισεκ. δολάρια πέρσι, και δίκαια στα κοινωνικά μέσα γράφτηκαν πολλές έξυπνες ατάκες για το σόφισμα της κ. Υπουργού, όπως ας πούμε ότι «Με πιάσανε να τρέχω στην Εθνική με 140. Τους είπα ότι στη μισή διαδρομή πήγαινα με 80, οπότε με αφήσανε» ή ότι «Δεν υπάρχει ανάγκη να τηρούμε αποστάσεις. Με την κεραμεική λογική, είμαστε 10.4 εκατ πληθυσμός σε έκταση 132.000 τετρ χιλ, δηλαδή περίπου 1 κάτοικος ανά 12.5 στρέμματα. Γιατί να κρατάμε αποστάσεις;«, ενώ ένας φίλος που έχει δυο παιδιά έπαψε να ανησυχεί για το πότε θα αρχίσει η σχολική χρονιά διότι υπολόγισαν ότι η τετραμελής οικογένειά τους έχει μέσον όρο ηλικίας 22 οπότε ούτε αυτοί θα πάνε στη δουλειά ούτε τα παιδιά σχολείο αλλά θα φύγουν όλοι μαζί διακοπές να χαρούν τα νιάτα τους.

Πλάκα έχουν τα αστεία, αλλά να δείτε ότι το μαγικό 17, με τη βοήθεια βεβαίως και των πετσωμένων μέσων «ενημέρωσης», έμεινε στον κόσμο -και πολλοί, που δεν έχουν παιδιά οι ίδιοι, έχουν μείνει με την εντύπωση ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να περιορίσει τον αριθμό των μαθητών κάθε τάξης στους 17.

Αυτό άλλωστε υποβάλλει και το άθλιο σουπεράκι της εικόνας, που προβάλλει τον αριθμό 17 σαν κάποιο δήθεν ανώτατο όριο μετά την απόφαση της υπουργού.

Μεζεδάκια δίχως σημαίες και τύμπανα

Δεν έβρισκα τίτλο για το σημερινό εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο. Και θυμήθηκα έτσι ένα ανέκδοτο, που το έχω ξαναπεί εδώ πριν απο δέκα χρόνια, οπότε υπάρχει ελπίδα ή να μην το προλάβατε ή να το έχετε ξεχάσει.

Μια φορά, λέει το ανέκδοτο, που μπορεί να είναι κι αληθινό, μπορεί όμως και μπεντροβάτο, ένας αρχάριος συγγραφέας επισκέφτηκε κάποιον αναγνωρισμένο συνάδελφό του, ίσως τον Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, και του έδωσε ένα πάκο χειρόγραφα, το καινούργιο του μυθιστόρημα, που μόλις το είχε τελειώσει. Ζήτησε από τον Σο να του βρει έναν ωραίο και ταιριαστό τίτλο για το έργο. Ο Σο τον ευχαρίστησε για την τιμή, του υποσχέθηκε πως θα διάβαζε το μυθιστόρημα με ενδιαφέρον, έβαλε το χειρόγραφο σε ένα συρτάρι και… το ξέχασε.

Σε δέκα μέρες, ας πούμε, γυρίζει πίσω ο λεγάμενος, όλος προσμονή. Ο Σο που είχε εντελώς ξεχάσει το θέμα του ζήτησε συγνώμη, ότι κάτι έκτακτο του έτυχε, και τον παρακάλεσε να περάσει την επόμενη εβδομάδα. Αυτή η ιστορία μπορεί να επαναλήφθηκε κανα-δυο φορές, πάντως το χειρόγραφο (ήταν και κοτζάμ γκουμούτσα) έμενε αδιάβαστο του συρταριού τα βάθη και το μυθιστόρημα έμενε κι αυτό ατιτλοφόρητο.

Ώσπου στην τέταρτη ή την πέμπτη επίσκεψη του συγγραφέα, είδε κι απόειδε ο Σο και τον ρωτάει:

— Δε μου λες, μιλάς καθόλου για σημαίες στο βιβλίο σου;
— Όχι.
— Για τύμπανα μήπως;
— Ούτε για τύμπανα.
— Τότε είναι απλό. Να το βγάλεις Δίχως σημαίες και τύμπανα.

Κι έτσι βρήκε τίτλο το μυθιστόρημα του εκκολαπτόμενου συγγραφέα. Όμορφον τίτλο, τραβηχτικόν, αλλά εντελώς άσχετον με την υπόθεση του βιβλίου.

[Δεν το θυμόμουν πολύ καλά το ανέκδοτο. Για να διορθώσω, ο συγγραφέας είναι ο Γάλλος Τρισταν Μπερνάρ και ο τίτλος που προτάθηκε ήταν Δίχως τύμπανο και τρομπέτα – Sans tambour ni trompette.]

Κάπως έτσι και τα μεζεδάκια μας. Και ξεκινάμε.

* Εκλεκτός φίλος του ιστολογίου στέλνει τη φωτογραφία που βλέπετε, που την τράβηξε ο ίδιος από βιτρίνα στο κέντρο της Αθήνας.

Eίναι βεβαίως «κάτι το ωραίον» το αγαλματίδιο και δίκαια απέσπασε πρώτο «καλυτεχνικό» βραβείο, αλλά πιο πολύ μου άρεσε η Συγκαμπούρη.

Όπως λέει και το ανέκδοτο, συναντιούνται δυο καμπούρηδες σε ένα μπαρ, και λέει ο ένας: Τι νέα, ρε συγκαμπούρη;

* Φίλος μου στέλνει την είδηση του αστυνομικού δελτίου ότι στα Φιλιατρά βρέθηκε νεκρή γυναίκα με πολλαπλές μαχαιριές.

Ο υπότιτλος με παραξενεύει λίγο: Στο πλαίσιο των ερευνών που κάνουν οι αστυνομικοί, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο της εγκληματικής ενέργειας... Εντάξει, προφανώς χρειάζεται επιφυλακτική διατύπωση, αφού ακόμα δεν έχει γίνει ιατροδικαστική εξέταση, αλλά δεν τη βρίσκετε πολύ επιφυλακτική;

* Τελικά, η γυναίκα δολοφονήθηκε. Και στο σχετικό ρεπορτάζ διαβάζουμε, στην τελευταία του πρόταση, ότι « Στα Φιλιατρά η τοπική κοινωνία έχει βυθιστεί σε πένθος από το αποτρόπαιο έγκλημα της γυναίκας.»

Έλεος, βρε παιδιά. Εμ δολοφονήθηκε, εμ θα τη βγάλετε εγκληματία;

Μεζεδάκια της εστίασης

Αφού από τη Δευτέρα ανοίγουν τα καταστήματα της εστίασης, εστιατόρια, ταβερνες, καφενεία και συναφή, λογικό είναι να ονομάσουμε έτσι τα μεζεδάκια μας, τα οποία τόσες εβδομάδες καραντίνας παραδίδονταν σε ντελίβερι μόνο.

Με την ευκαιρία, να πω ότι παλιότερα (εννοώ πριν από 30 χρόνια) δεν θυμάμαι να χρησιμοποιούσαμε τόσο πολύ το ουσιαστικό «εστίαση» για τον κλάδο των εστιατορίων. Τότε, εστίαση σήμαινε το φόκους, το αποτέλεσμα του «εστιάζω». Κάποτε που είχε χρειαστεί να αναφερθούμε στον κλάδο των εστιατορίων, ένας συνάδελφος, θυμάμαι, είχε χρησιμοποιήσει τον όρο «εστιατορία». Τώρα όμως το λέμε «εστίαση», η γλώσσα αλλάζει.

* Και ξεκινάμε με μια πινακίδα από την εξώπορτα χώρου παροχής υπηρεσιών υγειας, που την ανάρτησε φίλος του ιστολογίου στο Φέισμπουκ.

Aπαγορευεται λοιπόν η είσοδος «διά παντός» χωρίς μασκα και γάντια.

Τ’ ακούτε; Για πάντα. Μέχρι να σβήσει ο ήλιος θα μένετε απέξω όσοι δεν φοράτε μάσκα ή γάντια.

* Ακλισιά στην είδηση για την ποινική δίωξη που ασκήθηκε κατά Μαρινάκη, που βέβαια δεν ακούστηκε και πολύ διότι δεν είναι όλοι τόσο τολμηροί να δημοσιεύουν τέτοια πράγματα:

Ποινική δίωξη κατά Μαρινάκη και μέλη της φρουράς του για παράνομη βία

Φυσικά, «και μελών της φρουράς του». Και οι δυο όροι στη γενική.

Κάποιοι που το είχαν αρχικά άκλιτο, όπως η ΕφΣυν, το διόρθωσαν και μπράβο τους.

* Στο αρθρο μας του προηγούμενου Σαββάτου είχαμε ασχοληθεί διά μακρών (όχι Εμανουέλ) με τα ανορθόγραφα πανό της ΟΛΜΕ και τις (σε μεγάλο βαθμό κακοπροαίρετες ή/και υποκριτικές) επικρίσεις που δέχτηκαν.

Την Κυριακή που μας πέρασε, ο Πάσχος Μανδραβέλης αφιέρωσε την επιφυλλίδα του, φυσικά, στα ανορθόγραφα πανό. Μόνο που εδώ τον χτύπησε ο νόμος του Μέφρι.

Όπως βλέπετε από το απόσπασμα, ο Πάσχος έγραψε «αν δεν ανέβαιναν πάνω στο Μνημείο, το ασύντακτο πανό μπορεί να διέλαθε την προσοχή του πανελληνίου».

Ο τύπος «διέλαθε» δεν στέκει, διότι είναι σε αόριστο. Όμως ο υποθετικός λόγος θέλει παρατατικό. Λέμε, «αν δεν αργούσες να έρθεις μπορεί να προλαβαίναμε», όχι «μπορεί να προλάβαμε». Άρα, το σωστό θα ήταν «να διελάνθανε» (ή, να διαλάνθανε, αφού ειδικά εδώ, που δεν τονίζεται, η αυξηση είναι προαιρετική).

Κορονοδευτερομαγιάτικα μεζεδάκια

Πριν από πέντε χρόνια, που η δευτερομαγιά έπεφτε πάλι Σάββατο, είχαμε τιτλοφορήσει το εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο «Δευτερομαγιάτικα μεζεδάκια». Σήμερα, σε καιρούς πανδημίας, βάζω μπροστά το πανταχού παρόν πρώτο συνθετικό κι έτσι πλουτίζει και η τρισχιλιετής μας με μιαν ακόμα (δεν είναι πολλές) δεκασύλλαβη λέξη.

Αν ήταν βέβαια να περιγράψω τη διάθεσή μου, τώρα που γράφω το άρθρο, πένθιμα θα τα ονόμαζα τα μεζεδάκια, αφού πριν από λίγες ώρες μάθαμε το θλιβερότατο νέο του θανάτου του καλού μας φίλου Spiral Architect. Ταιριάζει κιόλας, εδώ στην Εσπερία, ο καιρός, με βαριά σύννεφα και σποραδικές βροχές.

Αλλά το άρθρο πρέπει να γραφτεί, και πρέπει να είναι μάλλον εύθυμο, μεζεδάκια είναι αυτά. Και ξεκινάμε.

Η επανάληψη είναι μήτηρ της μαθήσεως, έλεγε εκείνο το ρητό, που το μάθαμε απέξω τόσες φορές που το ακούσαμε -αυτοεπαληθευόμενο ήταν.

Κι επειδή το ανόητο «μετά κορονοϊού» χρησιμοποιείται κάμποσο, ας επαναλάβω αυτό που είχαμε γράψει εδώ πριν από 14 μέρες:

Πώς θα λέγεται η εποχή «μετά τον κορονοϊό»;

Πάντως δεν θα λέγεται «μετά κορονοϊού», όπως διαβάζω εδώ κι εκεί, πχ στα Νέα: περιμένοντας με ανυπομονησία την επόμενη μέρα… την μετά κορονοϊού εποχή.

Μετά με γενική δεν υπάρχει στα νέα ελληνικά, παρά μόνο σε φράσεις κληρονομημένες από την καθαρεύουσα, όπου ΔΕΝ σημαίνει «ύστερα από», σημαίνει «μαζί με» πχ. μετά χαράς, μετά μανίας, ξύλο μετά μουσικής, το τερπνόν μετά του ωφελίμου.

Οπότε, η εποχή «μετά κορονοϊόν» αν θέλουμε να ακολουθήσουμε το μοντελο του «μετά Χριστόν» ή, πιο στρωτά, «μετά τον ιό».

Εκτός αν θέλουν να μας πουν ότι κατα την εποχή «μετά κορονοϊού» θα (μάθουμε να) ζούμε μαζί με τον ιό, που ελπίζω να μην το εννοούν.

* Και μια ακόμα επανάληψη, αφού είμαι σίγουρος πως έχουμε ξαναγράψει για το θέμα.

Τα πρώτα μεζεδάκια της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου

Ορκίστηκαν προχτές οι βουλεύτριες και οι βουλευτές της νέας Βουλής, εκλέχτηκε Πρόεδρος και Προεδρείο, οπότε τα σημερινά μεζεδάκια είναι τα πρώτα της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου. (Έγινε και σεισμός, αλλά προτίμησα να τον αφησω για το τέλος του άρθρου).

Έγινε και ο αγιασμός, γέμισε η αίθουσα της Bουλής με επισκόπους και ιερωμένους όλων των δογμάτων, σε μια λαμπρή τελετή που θα την ζήλευαν στην Τεχεράνη. Ιδιαίτερη εντύπωση έκανε στα κοινωνικά μέσα ο ιερέας με τη μυτερή κουκούλα, που είναι, αν ισχύουν οι πληροφορίες που έλαβα, ο εκπρόσωπος του ενός από τα δύο αρμενικά δόγματα που πήραν μέρος στην τελετή. Είχα δει και μιαν άλλη φωτογραφία με δυο-τρεις ιερωμένους, μεταξύ των οποίων και ο κουκουλοφόρος, να παίζουν με τα κινητά τους, αλλά δεν τη βρίσκω τώρα.

Τέλος πάντων, πέρα από τη φωτογραφία αυτή, η πιατέλα μας δεν περιέχει πολλά άλλα μεζεδάκια σχετικά με την έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου -δεν θέλω να σταθώ στις πολυσυζητημένες φωτογραφίες με τις διαχύσεις της Λιάνας Κανέλλη και της Ντόρας Μπακογιάννη, που ασφαλώς ξεπερνούν την εγκαρδιότητα που θα χαρακτήριζε τις σχέσεις δυο παλαιών κοινοβουλευτικών από αντίπαλα κόμματα. Και η μία και η άλλη ακολουθούν και προσωπικές ατζέντες, άλλωστε, πέρα από εκείνες των κομμάτων τους. Και την κυρία Κανέλλη αρμόδιοι να την κρίνουν είναι, πρωταρχικά, οι οπαδοί του ΚΚΕ, πολλοί από τους οποίους εξέφρασαν και φωναχτά την αποδοκιμασία τους.

* Σχετικό με την ορκωμοσία των βουλευτών ήταν και ένα ατυχές τουίτ της κ. Νίκης Τζαβέλλα, που μου θύμισε τον Μανολίτο -το έχω ξαναγράψει εδώ.

Σε μια ιστορία της Μαφάλντας, η δασκάλα λέει στα παιδιά: «Και παρά την εδραιωμένη αντίληψη, ο Χριστόφορος Κολόμβος επέμενε ότι η γη είναι σφαιρική…»
Και από το βάθος της αίθουσας, ο Μανολίτο, ο γιος του μπακάλη, χλευάζει: Α τον ηλίθιο!

Η κ. Νίκη Τζαβέλλα, όπως βλέπετε, έπαθε Μανολίτο. Έγραψε τουί για να μαλώσει τα κανάλια που γράφουν «Ορκωμοσία» αντί για «ορκομωσία» που εκείνη θεωρεί σωστό.

Μεζεδάκια του ΟΧΙ

Αφού δημοσιεύονται ανήμερα στις 28 Οκτωβρίου, ο τίτλος μού φάνηκε αυτονόητος -το περίεργο είναι που δεν είχε παρουσιαστεί ξανά η ιδια περίσταση.

Καθώς είναι σήμερα η μέρα μιας ιστορικής επετείου, δεν είναι περίεργο που τα μεζεδάκια μας είναι κι αυτά έμφορτα (άλα το κλισέ!) ιστορίας.

* Και ξεκινάμε ακριβώς με ένα ιστορικό μαργαριτάρι από το Βήμα, που από τότε που πέρασε σε νέα ιδιοκτησία ξύνει με όλο και μεγαλύτερη επιμονή τον πάτο της ανυποληψίας.

Σε άρθρο για τη «μακρά περιπλάνηση των σεφαραδιτών Εβραίων στην Ευρώπη«, ο υπότιτλος μας πληροφορεί πως αυτό έγινε: «Μετά τον ξεριζωμό τους από την Ισπανία του Φράνκο το 1942″

Πώς προέκυψε η θηριώδης κοτσάνα; Μέσα στο κείμενο, η χρονολογία εκδίωξης των Εβραίων από την Ισπανία γράφεται σωστά, 1492. Ο υλατζής που έβαλε τους τίτλους, όμως, φαίνεται πως το… αναριθμήτισε ή το αναρίθμησε (αφού όταν γράψουμε ΠΕΡΤΑ αντί για ΠΕΤΡΑ έχουμε αναγραμματισμό, όταν το 1492 το κάνουμε 1942 θα έχουμε αναριθμητισμό ή αναρίθμηση)

Και αφού το 1492 έγινε 1942, στη συνέχεια κάποιος άλλος (ή και ο ίδιος, ποιος ξέρει) βλέποντας το 1942 και γνωρίζοντας (σωστά) ότι το 1942 κυβερνούσε ο Φράνκο, θεώρησε καλό να… επιμορφώσει το αναγνωστικό του κοινό προσθέτοντας αυτή την εγκυκλοπαιδική πληροφορία, «ίνα το κακόν αθάνατον γένηται»!

* Το οποίο μού θύμισε έναν αθλητικογράφο στην παλιά Ελευθεροτυπία, με ιταλοπρεπές επώνυμο, που είχε τη συνήθεια να διανθίζει τα κείμενά του με εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, μερικές σωστές. Όταν αναγνώστης εξέφρασε τη γνώμη ότι, τέλος πάντων, οι πολλές παρεκβάσεις δεν ωφελούν, εκείνος απάντησε ότι τα άρθρα του δεν έχουν μόνον ενημερωτικό, παρά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα!

* Η φωτογραφία είναι από την έκθεση κινέζικης ζωγραφικής που γίνεται αυτό τον καιρό στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Τα Lesser Khinghan mountains αποδόθηκαν «Όρος Λεσερκινγκαν» (δεν ξερω πού τονίζεται και δεν θέλω να μάθω) χαρίζοντας ένα ακόμα βουνό στη Νομανλάνδη.

Το λάθος είναι πολλαπλό -καταρχάς πρόκειται για Όρη και όχι για Όρος, και, το σημαντικότερο, το Lesser του αγγλικού δεν είναι βέβαια κινέζικη λέξη ώστε να παρατίθεται αμετάφραστη! (Και δεν θα μπορούσε να είναι, σκέφτομαι εγώ που δεν ξέρω κινέζικα, διότι οι Κινέζοι δεν έχουν ρο, αν και βέβαια στην αγγλική λέξη lesser δεν ακούγεται ρο).

Πρόκειται για τα Όρη Σινγκ Αν, όπως με ενημερώνει ο κινεζομαθής φίλος που το αλίευσε και το φωτογράφισε. Τέτοια λάθη ειναι, θαρρώ, απαράδεκτα.

Διαβολικά μεζεδάκια

Ο τίτλος του άρθρου είναι φυσικά εμπνευσμένος από την επίσκεψη Τσίπρα στην Αμερική και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Τραμπ.

Στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν οι δυο τους, η πρώτη ερώτηση από τον Αμερικανό δημοσιογράφο Τζον Ρόμπερτς προς τον Έλληνα πρωθυπουργό ήταν αν, μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ, εξακολουθεί να θεωρεί σωστή τη δήλωση που είχε κάνει πριν από τις αμερικανικές εκλογές I hope we won’t face this evil, ή αν άλλαξε γνώμη. «Μακάρι να το ήξερα αυτό πριν μιλήσω», είπε γελώντας ο Τραμπ, ενώ ο Τσίπρας απάντησε (στα ελληνικά, που δεν πολυακούγονται εξαιτίας της διερμηνείας) ότι «μπορεί ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει ο Τραμπ τα πράγματα να φαίνεται διαβολικός αλλά γίνεται για καλό» -ή κάτι τέτοιο. Και τι άλλο να πει, δηλαδή.

* Βέβαια, η επίσκεψη Τσίπρα έχει ήδη δώσει ένα ζουμερό θέμα συζήτησης στη μπλογκόσφαιρα, με την κακομεταφρασμένη και πειραγμένη παροιμία που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός στην εκδήλωση στο Ινστιτούτο Μπρούκινγκς, «We have already eaten the camel, now we have the queue», αντί να πει για γάιδαρο και για tail. Αλλά στο θέμα αυτό αφιερώσαμε το χτεσινό μας άρθρο, οπότε δεν θα το επαναλάβουμε σήμερα. Και βέβαια, καθώς έχει φύγει ένα πλούσιο πιάτο από την πιατέλα μας, μπορεί να βρείτε το σημερινό μενού κάπως λειψό.

* Ήθελα να βάλω, αλλά δυστυχώς δεν την αποθήκευσα εκείνη τη στιγμή που την είδα, μια ωραία φωτοσοπιά με ένα πακέτο τσιγάρα Camel όπου όμως η καμήλα έχει αντικατασταθεί με γαϊδούρι -όποιος το έχει κρατήσει, ας το βάλει στα σχόλια -το πρόσθεσα εδώ αριστερά.

* Ένα μεταφραστικό από τα ρεπορτάζ τα σχετικά με την επίσκεψη Τσίπρα, που όμως ευτυχώς διορθώθηκε -κι ετσι άφησε ίχνη μόνο στο google ή σε ιστότοπους που αναδημοσιεύουν υλικό.

Στην αρχική διατύπωση του άρθρου, «στους ροζ κήπους του Λευκού Οίκου επισφραγίστηκε το μεγάλο παζάρι της ελληνικής κυβέρνησης με τον Ντόναλντ Τραμπ».

Οι ροζ κήποι δεν είναι (απαραίτητα) ροζ, είναι οι rose gardens, δηλαδή οι κήποι με τριαντάφυλλα, τα οποία βγαίνουν σε πολλά χρώματα. Τελικά το κατάλαβαν και έσβησαν τη λέξη «ροζ».

* Για να μείνουμε στην επίσκεψη ή στον απόηχό της, η γενικομανία της εβδομάδας εμφανίστηκε στο δελτίο τύπου της Νέας Δημοκρατίας για την επίσκεψη Τσίπρα, όπου διαβάζουμε:

Δυστυχώς, από τις δηλώσεις που ακολούθησαν της συνάντησης, φαίνεται μέχρι στιγμής ότι το μόνο χειροπιαστό αποτέλεσμα της επίσκεψης αφορά μια συμφωνία υψηλότατου κόστους για την αναβάθμιση των ελληνικών αεροσκαφών F 16.

Τα τελευταία μεζεδάκια του Σεπτέμβρη

Τα τελευταία βεβαίως, αφού δημοσιεύονται όχι απλώς το τελευταίο Σάββατο του Σεπτέμβρη αλλά και την τελευταία μέρα του -κι έτσι γλιτώνω τον πονοκέφαλο να ψάχνω να βρω τίτλο για το σημερινό μας πολυσυλλεκτικό άρθρο.

Χωρίς άλλα προκαταρκτικά, ξεκινάμε με μια γενική που δεν την είχα ξαναδεί. Τα οξύτονα θηλυκά ονόματα σε -ώ, που μπορεί να είναι αρχαία (π.χ. Σαπφώ, Ερατώ, Κλειώ) ή νεότερα (π.χ. Αργυρώ, Μαριγώ, Ζωζώ) πριν από μερικές δεκαετίες ήταν αυτονόητο ότι και τα μεν και τα δε κλίνονται με τον δημοτικό τρόπο, δηλαδή της Σαπφώς, της Αργυρώς, τουλάχιστον όταν αναφέρονταν σε σημερινές γυναίκες. Ύστερα μάς πήρε και μας σήκωσε η γλωσσική σοβαροφάνεια και δηθενιά, και αρχίσανε να εμφανίζονται γενικές όπως «το ταμπεραμέντο της Σαπφούς Νοταρά» (που αν ζούσε να το δει η ίδια, θα τους έψελνε τον αναβαλλόμενο) και μετά η μπάλα πήρε και τα νεότερα ονόματα και διαβάζει κανείς για τη συνταγή της… Αργυρούς Μπαρμπαρήγου ή για την αγαπημένη συνήθεια της… Γωγούς Μαστροκώστα, λες και τη λένε Γωγού.

Η νεότερη εξέλιξη είναι ότι η αρρώστια αυτή επεκτάθηκε και στα παροξύτονα νεότερα θηλυκά, τα οποία ως τώρα είχαν μείνει αλώβητα. Έτσι, σε άρθρο που έχει και αυτοτελές ενδιαφέρον, ένας ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου γράφει: Τον Ιανουάριο – Μάρτιο του 1938 υπηρέτησε ως πρέσβης της Ελλάδας στη Σοβιετική Ενωση ο αδερφός της γιαγιάς μου, Δέσπους Κυριαζή, το γένος Νικολοπούλου…..

Η Δέσπου της Δέσπους προφανώς. Δες πού φτάσαμε, ακριβέστερα.

* Πριν από μερικές μέρες, ο Στέφανος Κασιμάτης στην καθημερινή του επιφυλλίδα είχε εγκωμιάσει το στυλ γραφής της Λίνας Μενδώνη: «Το γνωρίζω, επειδή κάποτε διάβασα μέσα σε μία νύχτα το βιβλίο της για τους νεολιθικούς οικισμούς της Τζιας». Ωστόσο, την κατηγόρησε διότι σε κάποιο άρθρο της δεν αναφέρθηκε καθολου στις «καταγγελίες της κ. Λούβη».

Προχτές, η κ. Μενδώνη απάντησε ότι α) το άρθρο που ενόχλησε τον κ. Κασιμάτη είχε γραφτεί τον Φλεβάρη, άρα ήταν απολύτως αδύνατο να αναφέρεται σε γεγονότα του Αυγούστου, και β) ενώ έχει γράψει αρκετά βιβλία, δεν έχει γράψει βιβλίο για τους νεολιθικούς οικισμούς της Τζιας!

Και καταλήγει η κ. Μενδώνη: Καθώς είμαι τακτική αναγνώστρια της στήλης σας, αναρωτιέμαι, αν και για τα υπόλοιπα θέματα που πραγματεύεσθε, είστε το ίδιο καλά ενημερωμένος, όπως και σε ό,τι με αφορά.

Ω ναι!

Σεισμογενή μεζεδάκια

Σημάδεψε την επικαιρότητα ο σεισμός στην Κω, που μάλιστα είχε και διασυνοριακή διάσταση αφού ζημιές και τραυματίες υπήρχαν και στην απέναντι μικρασιατική ακτή, στην περιοχή του Μποντρούμ, της αρχαίας Αλικαρνασσού -δεν ξέρει από σύνορα ο Εγκέλαδος όπως μας το είχε υπενθυμίσει και πριν από λίγο καιρό όταν χτύπησε στη Μυτιλήνη. Το εμπεδώσαμε, δεν χρειάζεται άλλη επανάληψη.

Με την ευκαιρία του σεισμού (δεν χρειάζεται άλλη επανάληψη, είπαμε) ακούστηκε αρκετά ότι η Ελλάδα είναι σεισμογενής χώρα ή περιοχή. Δεν αντιλήφθηκα τούτη τη φορά κανέναν να επισημαίνει ότι τάχα είναι λάθος να λέμε σεισμογενή την περιοχή που παρουσιάζει υψηλή σεισμική δραστηριότητα και ότι πρέπει να λέμε «σεισμογόνος». Παρά την ετυμολογία και παρά την αρχική σημασία, σήμερα οι περισσότεροι ομιλητές χρησιμοποιούν το «σεισμογενής» με αυτή τη σημασία, επιπλέον δε τη σημασία αυτή τη δέχονται δύο από τα τρία μεγάλα έγκυρα λεξικά μας, το ΛΚΝ και το Χρηστικό της Ακαδημίας, που και τα δύο θεωρούν ότι το σεισμογενής έχει γίνει συνώνυμο με το σεισμογόνος. Οπότε, αν θέλει η πλειοψηφία των ομιλητών και η πλειοψηφία των έγκυρων πηγών, τύφλα νάχουν οι λαθολόγοι.

* Θα δούμε στο άρθρο μερικά σεισμογενή μεζεδάκια, αν και τα περισσότερα είναι άσχετα με τον σεισμό. Για ορντέβρ, ένα μαργαριτάρι που φιλοτέχνησε ο Σκάει.

Δεν είναι μόνο το κλασικό «πληγέντων περιοχών», είναι και το ακανόνιστου μεγέθους τσουνάμι, που έπληξε τις… πληγέντες περιοχές.

Η οθονιά είναι παρμένη από τη σελίδα του Σκάει στο Φέισμπουκ -στον ιστότοπο έχουν διορθώσει τις πληγέντες -τα άλλα θα τα βρήκαν εντάξει.

* Φίλος στέλνει τα άχρηστα εισαγωγικά της εβδομάδας. Σε άρθρο για ληστεία, ο τίτλος λέει: Κινηματογραφική ληστεία – «Σήκωσαν» χρηματοκιβώτιο.

Αφού πράγματι το σήκωσαν!

* Και πάλι από το σάιτ της ΕΡΤ, ή μάλλον από το ΑΠΕ που λειτουργεί ως πρακτορείο διανομής της κοτσάνας, η ακλισιά της εβδομάδας, για τροχαίο στην Κεφαλονιά.

Σήμερα (19-07-2017) πρώτες πρωινές ώρες, στο 2ο χιλιόμετρο της Επαρχιακής οδού Σάμης-Καραβομύλου, δίκυκλη μοτοσυκλέτα που οδηγούσε 29χρονος υπήκοος Μαρόκο, εκτράπηκε της πορείας της με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του.

Υπήκοος Μαρόκο, όπως λέμε κάτοικος Λονδίνο.