Κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες ένα ξεχωριστό βιβλίο, η συλλογή πεζογραφημάτων «Πικρή ζωή και άλλα πεζογραφήματα» του Γιώργου Κοτζιούλα, που όπως θα ξέρουν αρκετοί είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Ο Κοτζιούλας βέβαια κυρίως σαν ποιητής είναι γνωστός, αλλά στην πραγματικότητα άσκησε με επιτυχία και αφοσίωση όλα σχεδόν τα είδη του λόγου: εκτός από ποιήματα, έγραψε διηγήματα και εκτενέστερα πεζογραφήματα (ο δεύτερος τόμος των Απάντων του, που επανεκδόθηκε πρόσφατα, είναι αφιερωμένος στα πεζά του), μεταφράσεις πεζές και ποιητικές, θέατρο (είναι άλλωστε ο δημιουργός της Λαϊκής σκηνής, ενός μοναδικού αντάρτικου θιάσου στα βουνά της Πίνδου το 1944), χρονογράφημα, δοκίμια και κριτικές. Το μεγαλύτερο μέρος από το έργο του παραμένει ανέκδοτο.
Το βιβλίο το χαρακτήρισα ξεχωριστό, όχι μόνο επειδή είναι το πρώτο νέο βιβλίο με έργα του Κοτζιούλα που εκδίδεται εδώ και πολύ καιρό (τα Άπαντα αποτελούν επανέκδοση), αλλά επίσης επειδή εκδόθηκε χάρη στη χορηγία ενός συγχωριανού και συγγενή του Κοτζιούλα, του Κώστα Αθανασούλα. Επίσης, δεν θα το βρείτε στο εμπόριο, αφού αυτή η πρώτη έκδοση διακινείται μόνο χαριστικά. Εγώ το πήρα από τον Κώστα Κοτζιούλα, τον γιο του ποιητή, ο οποίος συγκέντρωσε το υλικό και είχε την επιμέλεια μαζί με τη σύζυγό του Σωτηρία Μελετίου.
Το εξώφυλλο κοσμείται από σχέδιο του Αλ. Φασιανού, ο οποίος, όπως έχω ακούσει, θα εκδώσει και βιβλίο με σχέδια δικά του και ποιήματα του Κοτζιούλα. Επίσης, στο βιβλίο υπάρχουν και αρκετές θαυμάσιες παλιές (και ανέκδοτες ως σήμερα) φωτογραφίες του Κοτζιούλα, είτε με τους δικούς του ανθρώπους είτε με φίλους ή λογοτέχνες. Υπάρχει βέβαια στο τέλος και γλωσσάρι, που είναι απαραίτητο για ένα έργο με τόσο έντονο το ιδιωματικό στοιχείο.
Όπως υπονοεί και ο τίτλος, κεντρική θέση στο έργο κατέχει το πεζογράφημα Πικρή ζωή, μια αυτοβιογραφική νουβέλα που εκτείνεται σε περισσότερες από 100 σελίδες. Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο κείμενο, γραμμένο από τον Κοτζιούλα το 1941, λίγο πριν αφήσει την Αθήνα για να επιστρέψει στη γενέτειρά του, που θυμίζει άλλα αυτοβιογραφικά του, όπως το έξοχο «Από μικρός στα γράμματα». Εκτενείς είναι και οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις «Περιδιαβάζοντας στο Άγιον Όρος», που είχαν δημοσιευτεί το 1939 στο περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα». Τα υπόλοιπα 27 κείμενα του τόμου είναι μάλλον σύντομα. Περίπου τα μισά είναι ανέκδοτα, ενώ τα υπόλοιπα είχαν εκδοθεί σε περιοδικά που είναι δυσεύρετα σήμερα, κι έτσι είναι ουσιαστικά άγνωστα για τον σημερινό αναγνώστη.
