Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘ανάδελτα’

Το δέλτα που μας τρομάζει

Posted by sarant στο 30 Αυγούστου, 2021

Πανδημικό ήταν το άρθρο της Παρασκευής, πανδημικά θ’ ανοίξει και η σημερινή βδομάδα, διότι το δέλτα για το οποίο σας μιλώ δεν είναι βέβαια του Νείλου ή άλλου ποταμού, είναι η παραλλαγή δέλτα του κορονοϊού.

Παλιότερα τη λέγαμε ινδική παραλλαγή, αλλά στα τέλη Μαΐου (του 2021) ο ΠΟΥ αποφάσισε όλες οι παραλλαγές του κορονοϊού, του SARS-CoV-2 για να τον γράψουμε επίσημα, να δηλώνονται όχι με τόπο προέλευσης αλλά με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου.

Άλφα, βήτα, γάμμα, δέλτα, όλα τα κορόνια φέρ’τα. Κι έτσι η βρετανική παραλλαγή ονομάστηκε άλφα, η νοτιοαφρικανική βήτα, η βραζιλιάνικη γάμμα και η ινδική δέλτα. Έκτοτε έχουν εμφανιστεί και άλλες παραλλαγές, που έχουν ονοματιστεί έψιλον, ζήτα, ήτα, θήτα, γιώτα, κάππα (δηλαδή epsilon, zeta, eta, theta, iota, kappa) αλλά καμιά δεν έχει αποκτήσει τη διάδοση και την προβολή της δέλτα, της δέλτα που μας τρομάζει (ή… μας τρομάδει;).

Καθώς οι παραλλαγές προκύπτουν από μεταλλάξεις, που διαρκώς συμβαίνουν, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα εμφανιστούν και άλλες. Δεν ξέρω τι θα γίνει αν ξεπεραστεί ο αριθμός των 24, που είναι τα γράμματα του αλφαβήτου μας, αν μετά την παραλλαγή omega θα εμφανιστεί alpha bis ή alpha alpha, υποθέτω όμως ότι κάποιος θα το έχει σκεφτεί.

Ομολογώ επίσης ότι δεν θυμάμαι, τον Μάιο-Ιούνιο που πάρθηκε η απόφαση, αν σχολιάστηκε εδώ στη χώρα μας, και πώς, η επιλογή ελληνικών γραμμάτων για τις φονικές αυτές παραλλαγές. Μάλλον θα το καμαρώσαμε. Για τους ξένους βέβαια τα ελληνικά γράμματα έχουν μιαν αίγλη κι έναν εξωτισμό -όσοι έχουν σπουδάσει (προπτυχιακά) στην Αμερική μπορεί να μας πούν πώς αισθάνονται όσοι βαφτίζουν τις αδελφότητες των φοιτητών με ελληνικά γράμματα, κι αν δείτε σε αμερικάνικο πανεπιστήμιο να γίνεται λόγος για Greek organisations μάλλον αυτές οι Phi Delta Kappa εννοούνται, όχι τίποτα σύλλογοι Ελλήνων.

Και επειδή εμείς εδώ λεξιλογούμε, δεν μπορεί το σημερινό άρθρο να μην αναφερθεί και στο γράμμα Δ γενικότερα. Σε αυτό θα αναδημοσιεύσουμε ένα μεγάλο τμήμα από παλιότερο άρθρο μας, του 2016 -τότε, η Ζωή Κωνσταντοπούλου είχε ιδρύσει το κόμμα Πλεύση Ελευθερίας, το οποίο είχε το Δ στο έμβλημά του. Και το μεν κόμμα δεν ευδοκίμησε, αλλά μας έδωσε την αφορμή να γράψουμε για το γράμμα Δ.

Λοιπόν, το Δ είναι το τέταρτο γράμμα του αλφαβήτου μας, και προέρχεται από το φοινικικό γράμμα dalet, που σημαίνει «πόρτα», το οποίο αποτελεί μετεξέλιξη ενός ιδεογράμματος που σήμαινε την πόρτα. Στα σημερινά εβραϊκά, άλλωστε, η πόρτα είναι delet -και φυσικά, το γεγονός ότι οι ονομασίες των φοινικικών γραμμάτων κάτι σήμαιναν, ενώ οι αντίστοιχες ονομασίες στα ελληνικά δεν σήμαιναν τίποτα (παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ελληνοβαρεμένων να βγάλουν κάποιο κρυμμένο νόημα από το «άλφα, βήτα, γάμμα, δέλτα», βασανίζοντας βάναυσα γλώσσα και λογική) είναι ίσως η πιο τρανή απόδειξη για τη σημιτική προέλευση του αλφαβήτου.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Αλφάβητο, Επαναλήψεις, Πανδημικά | Με ετικέτα: , , , , , , | 285 Σχόλια »

Τα Δέλτα της Πλεύσης

Posted by sarant στο 20 Απριλίου, 2016

plefsi-eleutheriasΧτες έγινε η εναρκτήρια εκδήλωση ενός νέου πολιτικού κόμματος, της Πλεύσης Ελευθερίας, που χαρακτηρίστηκε από το σύνολο σχεδόν των σχολιαστών «κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου». Η ίδια βέβαια στην ομιλία της χρησιμοποίησε κατά το μεγαλύτερο μέρος το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, αλλά προς το παρόν το νεοπαγές κόμμα δεν φαίνεται να διαθέτει άλλες πολιτικές προσωπικότητες συγκρίσιμης εμβέλειας.

Δεν είναι παράδοξο σε καιρούς κρίσης να ιδρύονται νέες πολιτικές κινήσεις, ιδίως όταν έχουν προηγηθεί διασπάσεις και αποχωρήσεις σε υφιστάμενα κόμματα. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι, συνεργάστηκε ως ανεξάρτητη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου με τη Λαϊκή Ενότητα, αλλά δεν εντάχθηκε στο νέο κόμμα και πάντοτε ακολουθούσε προσωπική πορεία (από το 2012, που πρωτομπήκε στην πολιτική, θα έλεγε κανείς). Ίσως τώρα να βρίσκεται επιτέλους στη θέση που ανέκαθεν επιδίωκε να καταλάβει.

Δεν θα πω πολλά για το νέο κόμμα, που άλλωστε είναι πολύ νωρίς για να το κρίνουμε. Προσωπικά απογοητεύτηκα από τη Ζωή Κωνσταντοπούλου αρκετό καιρό πριν από τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, εξαιτίας του κάκιστου τρόπου με τον οποίο ασκούσε τα καθήκοντά της ως Πρόεδρος της Βουλής. Και παρόλο που δεν αποκλείω εντελώς το ενδεχόμενο να ευδοκιμήσει το νεαρό κόμμα, δεν θα στοιχημάτιζα για τις προοπτικές του. Την εναρκτήρια ομιλία της ΖΚ (μεταδόθηκε διαδικτυακά κι έτσι την άκουσα) τη βρήκα προβλέψιμη και μάλλον πομπώδη, και πολύ θα δυσκολευόμουν να ξεχωρίσω κάτι -πάντως πρόσεξα ότι η ομιλήτρια απέφυγε επιμελώς να τοποθετήσει την Πλεύση Ελευθερίας στα αριστερά του πολιτικού φάσματος.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αλφάβητο, Επικαιρότητα, Λεξικογραφικά, Ομηρικά, Πολιτική | Με ετικέτα: , , , , , | 389 Σχόλια »