Ποιοι ήταν οι «όλοι εναντίον του Μάνου Χατζιδάκι»;

Προχτές είχαμε την επέτειο της γέννησης του μεγάλου Μάνου Χατζιδάκι -γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1925· αν ζούσε ακόμα, θα ήταν 91 χρονών, όσο και ο άλλος μεγάλος, ο Μίκης, που γεννήθηκε τρεις μήνες νωρίτερα. Ζει και ο Μάνος, αλλά μέσα από το έργο του.

Και το πόσο έντονα ζει το είδαμε προχτές, όταν, με αφορμή ακριβώς την επέτειο της γέννησης του Μ.Χ., γέμισε η μπλογκόσφαιρα με αναφορές στην ιστορική διένεξη του Μάνου Χατζιδάκι με την Αυριανή και με σκαναρισμένες εικόνες ενός φύλλου της Αυριανής του 1987, στο οποίο διάφοροι πολιτικοί της εποχής καταφέρονταν εναντίον του Μάνου Χατζιδάκι. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν σχεδόν ξεχαστεί μέσα στα σχεδόν τριάντα χρόνια που έχουν περάσει, αρκετοί έχουν εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο, κάποιοι όμως συμμετέχουν ακόμα στην πολιτική ζωή.

Δεν θέλω να το παινευτώ, αλλά το ιστολόγιο συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν την αναδρομή. Θέλω να πω, πρόπερσι, με την ευκαιρία των 20 χρόνων από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι είχα γράψει ένα άρθρο για τη σύγκρουσή του με τον αυριανισμό, το οποίο συνοδευόταν από σκαναρισμένα αποκόμματα σελίδων της Αυριανής από το αρχείο μου. Τις σκαναρισμένες αυτές σελίδες (παράδειγμα) τις είδα να κυκλοφορούν ευρύτατα προχτές στα κοινωνικά μέσα, πράγμα βέβαια που καθόλου δεν μ’ ενοχλεί, αφού δεν είχα σκοπό να διεκδικήσω την αποκλειστικότητα (κάποιοι βάζουν υδατογράμματα στις ‘αποκλειστικότητές’ τους, αλλά εγώ ούτε ξέρω πώς γίνεται ούτε θα το έκανα κι αν ήξερα)

Ωστόσο, διαπίστωσα ότι στην αναπαραγωγή αυτών των σκαναρισμένων σελίδων και στον επικριτικό σχολιασμό των δηλώσεων έγινε μια αδικία, στην οποία συνέβαλα άθελά μου κι εγώ -γι’ αυτό και γράφω το σημερινό άρθρο, για να την επανορθώσω.

Ένα κείμενο του Μάνου Χατζιδάκι και η εκστρατεία του ενάντια στον αυριανισμό

Συμπληρώθηκαν χτες είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι στις 15 Ιουνίου 1994 και με την ευκαιρία αυτή έγιναν και στο Διαδίκτυο αφιερώματα και γράφτηκαν επετειακά άρθρα. Είχα κι εγώ κατά νου να βάλω κάτι, επειδή όμως έλειπα σε ταξίδι το Σάββατο δεν προλάβαινα να το ανεβάσω χτες, οπότε το μεταφέρω σήμερα. Με την ευκαιρία, κάνω και μια αναδρομή στο φαινόμενο του αυριανισμού, που με τόσο πάθος το πολέμησε ο Μάνος Χατζιδάκις. Σήμερα βέβαια η Αυριανή έχει περιπέσει σε γενική ανυποληψία και κυκλοφοριακό ναδίρ, αλλά ο αυριανισμός δεν εξασθένισε μαζί της, κάθε άλλο φοβάμαι -έτσι κι αλλιώς, τα ιδιωτικά κανάλια είναι σήμερα το κύριο όχημά του, όχι εφημερίδες. Τότε πάντως η Αυριανή είχε μια από τις πρώτες κυκλοφορίες στη χώρα. Ένα από τα εμπορικά ατού της ήταν η τιμή της -το 1988 οι άλλες εφημερίδες έκαναν 50 δρχ. το φύλλο και λίγο αργότερα αυξήθηκαν στις 70, ενώ η Αυριανή είχε τιμή 20 δρχ. Μάλιστα, ο Κουρής είχε εκδώσει και πρωινή εφημερίδα, όπως και αθλητική, τον Φίλαθλο.

Το κείμενο που θα δημοσιεύσω υπάρχει μεν στο Διαδίκτυο αλλά είναι μάλλον κρυμμένο στα σχόλια ενός τραγουδιού του Χατζιδάκι, οπότε δεν είναι περιττό που το ξαναδημοσιεύω εδώ. Πρόκειται για επιστολή που έστειλε ο Μάνος Χατζιδάκις στις εφημερίδες «Αυγή» και «Καθημερινή» στα τέλη Ιουλίου 1988. Λίγες μέρες νωρίτερα, στο μήνυμά του για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Χρήστος Σαρτζετάκης είχε δηλώσει ότι δεν πρέπει απλώς να ανήκει η Ελλάδα στους Έλληνες αλλά και οι Έλληνες στην Ελλάδα (το είπε πιο καθαρευουσιάνικα, ενώ επίσης υποστήριξε ατεκμηρίωτες απόψεις όπως για συρρίκνωση της γλώσσας). Σε απάντηση στο προεδρικό μήνυμα, ο Μάνος Χατζιδάκις έστειλε την εξής επιστολή:

Αγαπητή Αυγή,

με την ευκαιρία της 14ης επετείου “αποκαταστάσεως”της Δημοκρατίας ακούσαμε από τον ελληνολάτρη γλωσσολόγο Πρόεδρο μας κ. Σαρτζετάκη και το εξής εξωφρενικό: Οι Έλληνες να ανήκουν στην Ελλάδα. Και βέβαια το εξωφρενικό είναι στο ότι κατά τον Πρόεδρο μας, οφείλουμε να ανήκουμε. Τι ιδέα!

Σε ποιάν Ελλάδα κύριε Πρόεδρε; Στην Ελλάδα της αυθαιρεσίας, του κρατικού ερασιτεχνισμού, του εξογκωμένου παρακράτους, της αναλγησίας και του εξευτελισμού του ανώνυμου πολίτη, του με επίσημο πρόγραμμα καταποντισμού της αξιοπρέπειάς του, του ευνουχισμού της νεότητάς του;

Στην Ελλάδα με την εξοντωτική φορολογία για να καλυφθεί η ανικανότητα του κράτους να ασκήσει οικονομική πολιτική; Στην Ελλάδα της κομπίνας και της αστυνομολατρείας, της ταύτισης έθνους και κάθε κυβερνήσεως, ώστε σαν ο πολίτης αντιδρά να χαρακτηρίζεται αυτομάτως ως αντεθνικός;

Στην Ελλάδα των Γούκων, των οπλοφορούντων Κουρήδων και Μιχαλόπουλων, των εμπρηστών, του ανεκδιήγητου κ. Τόμπρα, της ρυπαρότητας και της συνεχώς “αθώας” Αγίας Αθανασίας του Αιγάλεω;

Όχι κ. Πρόεδρε. Όσοι ξεφύγαμε από τις “στοργικές θωπείες” της μητρός Ελλάδος και μείναμε ελεύθεροι, θα διδάξουμε και τους άλλους να γίνουν ελεύθεροι και να μην ανήκουν πουθενά. Κάθε σοβαρός Έλληνας οφείλει ν’ αντιδράσει στην μεσαιωνικής προθέσεως – συγχωρέστε με – ρήση σας. Οι Έλληνες πολίτες δεν ανήκουν. Φροντίσατε να κάνετε την προεδρική σας θητεία πιο σεμνά και δίχως μεγαλοστομίες.

Γιατί η Ελλάδα σας κ. Πρόεδρε αρχίζει να μας αρρωσταίνει.