Μεζεδάκια με πανσέληνο

Δεν έβαλα κεφαλαίο, επομένως εννοώ την πανσέληνο και όχι τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο. Και κανονικά η πανσέληνος είναι αύριο, αλλά ελπίζω το σημερινό μας άρθρο να διαβάζεται και αύριο. Καλύτερα να τιτλοφορηθεί από κάτι όμορφο παρά από τις ασταμάτητες πυρκαγιές που μας κατακαίουν ή από την άλωση της Καμπούλ από τους Ταλιμπάνους.

Και ξεκινάμε με ένα ορθογραφικό λαθάκι, που δυστυχώς δεν διορθώνεται εύκολα διότι δεν είναι γραμμένο σε χαρτί ή ακόμα καλύτερα σε ηλεκτρονικό μέσο αλλά στο μάρμαρο.

H φωτογραφία είναι από τα Γιάννενα, αν δεν κάνω λάθος. Πρόκειται για προτομή ενός αξιόλογου πολιτικού, του Γεωργίου Μυλωνά, ο οποίος ως υφυπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Παπανδρέου μερίμνησε για την ίδρυση του πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 1964 -στη συνέχεια ο Μυλωνάς είχε αξιόλογη αντιδικτατορική δράση, δραπέτευσε κινηματογραφικά από την Αμοργό όπου είχε εξοριστεί, ενώ το 1989 έγινε υπουργός Πολιτισμού εκ μέρους του Συνασπισμού στην κυβέρνηση Τζαννετάκη και μετά στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

Αλλά στην προτομή υπάρχει λαθάκι. Δεν έγιναν αυτά «επί υπουργείας του» αλλά «επί υπουργίας του».

Γιατί; θα ρωτήσει κάποιος. Δεν υπάρχει ρήμα «υπουργεύω» και «πρωθυπουργεύω»;

Υπάρχει, αλλά η υπουργία προέρχεται από τον υπουργό. Το δέχομαι πως δεν είναι και τόσο εύκολο να ξέρει πάντοτε κανείς αν το αυγό έκανε την κότα ή η κότα τ’ αυγό, αλλά πάντως γράφουμε «η υπουργία, η πρωθυπουργία». (Και: τα υπουργεία, ενίοτε στη γνωστή φράση αγανάκτησης).

* Kαι μια είδηση από το αστυνομικό δελτίο, με αμφίσημο (;) τίτλο.

21χρονος με μαύρη ζώνη ξυλοκόπησε 15χρονο. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι.

Κανονικά, έτσι που είναι γραμμένο, στο νοσοκομείο μεταφέρθηκε ο 21χρονος με τη μαύρη ζώνη -ξυλοκόπησε τον έφηβο αλλά μάλλον θα έφαγε κι αυτός μερικές.

Καταλαβαίνουμε βέβαια ότι στην πραγματικότητα ο έφηβος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Και ισως δικαιολογείται η φαινομενική αμφισημία από την ανάγκη για οικονομία στους τίτλους.

(Πιο αστείο, και ίσως πιο αμφίσημο, θα ήταν αν έγραφε «επιτέθηκε σε 15χρονο»).

* Φίλος επισημαίνει ευπρεπισμό σε άρθρο του Protagon για την περεστρόικα:

Και το γεγονός ότι ο Στιλ είναι πια φθασμένος συγγραφέας ιστορικών και γεωπολιτικών θεμάτων έπαιξε ασφαλώς τον ρόλο του.

Ο ευπρεπισμός είναι στον τύπο «φθασμένος». Λέμε βεβαίως «φθάνω», ισότιμα με το «φτάνω», λέμε και «καταφθάνω», αλλά η επιθετικοποιημένη μετοχή «φτασμένος» με τη σημασία «επιτυχημένος, καταξιωμένος» (π.χ. ο τάδε είναι φτασμένος καλλιτέχνης) ακούγεται κάπως κωμικά αν τη γράψουμε «φθασμένος».

* Κι ένας κυπριωτισμός. Το είδα στο Φέισμπουκ, σε ανάρτηση από την Κύπρο, που παραθέτω απόσπασμά της.

Ας προσπεράσουμε την ανορθογραφία στην τελευταία σειρά (καλύτερα να σε λένε άφιλο, παρά το άλλο που έχει και δύσκολη ορθογραφία, είχε γράψει ο Γιώργος Ιωάννου) και ας προσέξουμε ότι ο μητροπολίτης «έφταιγε τις εγκύους».

Το φταίω ως μεταβατικό, με τη σημασία «κατηγορώ, μέμφομαι, επικρίνω» ακούγεται πολύ παράξενο στην κοινή ελληνική, αλλά στην κοινή κυπριακή είναι απολύτως κανονικός τύπος.

Ίσως πρόκειται για επίδραση του αγγλικού blame.

Advertisement

Όντας και ούσα, μια ανακεφαλαίωση

Ένα σύντομο αρθράκι σήμερα, βγαλμένο από τη ζωή κι από μια συζήτηση στο Τουίτερ.

Με το που μπήκαν στην Καμπούλ οι Ταλιμπάν, πολλοί στη χώρα μας άρχισαν να ανησυχούν όχι για την τύχη των Αφγανών, των γυναικών ιδίως, κάτω από το νέο καθεστώς, αλλά για το ότι τώρα θα υπάρξουν προσφυγικές ροές, και μάλιστα από ανθρώπους που θα πληρούν οφθαλμοφανώς τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν πρόσφυγες.

Κάποιος από αυτούς τους σχολιαστές, αναρωτήθηκε για την Κίνα, και έγραψε: Γιατί δεν δέχεται Αφγανούς πρόσφυγες όντας η δεύτερη πλουσιότερη χώρα του πλανήτη και γείτονας του Αφγανιστάν; Τα γειτονικά μουσουλμανικά κράτη γιατί δεν δέχονται Αφγανούς πρόσφυγες;

Αν θέλετε εσείς να απαντήσετε στο ερώτημα, μπορείτε να το κάνετε στα σχόλια. Να θυμόμαστε πάντως ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Αφγανών προσφύγων βρίσκεται, ακριβώς, σε γειτονικά μουσουλμανικά κράτη: 1,4 εκατ. στο Πακιστάν και 800.000 στο Ιράν.

Εγώ θα σχολιάσω το γλωσσικό θέμα που μπήκε με το σχόλιο αυτό.

Ποιο γλωσσικό θέμα, θα ρωτήσετε. Διότι με γυμνό μάτι δεν φαίνεται να υπάρχει κανένα γλωσσικό θέμα στην παραπάνω πρόταση. Άλλα θέματα ίσως, αλλά γλωσσικό;

Μια φίλη ωστόσο διαφώνησε (και) επί γλωσσικού. Αφού η Κίνα είναι θηλυκού γενους, είπε, κακώς λέτε «όντας». Πρέπει να πείτε «ούσα»: «Η Κίνα, ούσα η δεύτερη πλουσιότερη χώρα του πλανήτη…»

Φίλη η φίλη, αλλά φιλτέρα η αλήθεια -θέλω να πω, εδώ η φίλη δεν είχε καθόλου δίκιο. Αν και μπορούμε να πούμε «Η Κίνα, ούσα πλούσια χώρα…», είναι απολύτως σωστό, και πιο ταιριαστό αν γράφουμε στην κοινή νέα ελληνική, να γράψουμε «Η Κίνα, όντας πλούσια χώρα, έχει υποχρέωση να βοηθήσει τους αναξιοπαθούντες».

Το πρόβλημα είναι ότι η φίλη μου μπερδεύει δύο πράγματα. Και επειδή δεν τα μπερδεύει μόνον η φίλη, αλλά τα μπερδεύουν πολλοί, γράφω το σημερινό άρθρο, παρόλο που το θέμα του «όντας» και της «ούσας» (ή «ούσης»;) το έχουμε θίξει έστω και επιγραμματικά σε προπέρσινο άρθρο.

Το «όντας» δεν είναι αρσενικού γένους, είναι άκλιτος τύπος για όλα τα γένη, μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος «είμαι», όπως και οι: παίζοντας, τρέχοντας, τρώγοντας κτλ. των ρημάτων παίζω, τρέχω, τρώω κτλ. Πρόκειται για τον τύπο που κάποιοι αποκαλούν γερούνδιο (όπως τους αντίστοιχους της αγγλικής και άλλων γλωσσών) και άλλοι αλλιώς, αλλά είναι αρκετά μπλεγμένο το κουβάρι του πώς θα ονομαστεί η άκλιτη μετοχή του ενεστώτα και δεν θέλω τώρα να το ξεμπλέξω.

Μπήκαν στην Καμπούλ οι Ταλιμπάν…

Μετά την αποχώρηση των Αμερικανών, το καθεστώς του Αφγανιστάν κατέρρευσε μέσα σε λίγες μέρες και προχτές μπήκαν στην Καμπούλ οι Ταλιμπάν.

Κι ενώ ο πρόεδρος Ασράφ Γκάνι κατέφευγε στο Τατζικιστάν με συνοδεία ένα ελικόπτερο τιγκαρισμένο στα χαρτονομίσματα, χιλιάδες Αφγανοί προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να φύγουν από τη χώρα -είδαμε τις εικόνες με ανθρώπους να κρέμονται σαν τσαμπιά από αεροπλάνα στο αεροδρόμιο και αναφέρθηκε ότι κάποιοι που είχαν γαντζωθεί σε αεροπλάνο που απογειώθηκε έπεσαν και βρήκαν τον θάνατο, είδαμε γυναίκες να τρέχουν να αγοράσουν μπούρκα, που η τιμή της δεκαπλασιάστηκε, είδαμε τα Σινούκ να εκκενώνουν πολίτες δυτικών χωρών, ενώ ομολογώ ότι δεν έμαθα τι απέγιναν οι δέκα Αφγανοί διερμηνείς που δούλευαν επί μια δεκαετία ως διερμηνείς στο ελληνικό τμήμα της Νατοϊκής δύναμης. Οι Ταλιμπάν τούς θεωρούν προδότες και, αν τους πιάσουν, θα τους εκτελέσουν. Τους είχαμε υποσχεθεί μεταφορά και άσυλο στην Ελλάδα αλλά δεν ξέρω αν η υπόσχεση τηρήθηκε (Σχετικό ρεπορτάζ, που προκαλεί κάποια ανησυχία, αν κάποιος ξέρει ας ενημερώσει).

H επάνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία είναι μια παταγώδης αποτυχία της εικοσαετούς αμερικανικής ανάμιξης στη χώρα. Το τέρας που έθρεψαν οι Αμερικανοί για να αντιπαλέψουν τη σοβιετική επιρροή και επέμβαση στο Αφγανιστάν από το 1979 και μετά δεν άργησε να θεριέψει και να αυτονομηθεί.

Πιλάφι

Πριν από μερικές μέρες (ανα)δημοσιεύσαμε και συζητήσαμε εκτενώς ένα άρθρο ξένου ιστοτόπου για το εθνικό φαγητό της κάθε χώρας, φυσικά δίνοντας περισσότερο έμφαση στο αν πράγματι είναι εθνικό μας φαγητό στην Ελλάδα αυτό που αναφερόταν στο άρθρο (ο μουσακάς).

Από τα περίπου 200 φαγητά (ένα για κάθε χώρα) που έχει το άρθρο αυτό, αναφέραμε τα εθνικά πιάτα περίπου 20 χωρών. Σήμερα θα εστιάσω σε κάποια άλλα.

Το εθνικό φαγητό του Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα πάντοτε με το άρθρο, είναι το Plov. Eίναι ένα από τα (όχι πολλά) πιάτα που το ξέρω, εννοώ το έχω δοκιμάσει, μια και το έφτιαχνε ένας φίλος που είναι παιδί πολιτικών προσφύγων και γεννηθηκε και μεγάλωσε στην Τασκένδη. Η Τασκένδη βέβαια βρίσκεται στο Ουζμπεκιστάν, και στο άρθρο για εθνικό φαγητό του Ουζμπεκιστάν δίνεται μια σούπα με κρέας, shurpa, που πρέπει να είναι της ίδιας ρίζας με τον τσορβά, αλλά γειτονικές χώρες είναι όλες αυτές, δεν έχει σύνορα το φαγητό. Στη φωτογραφία, που είναι από τη Βικιπαίδεια, μαγειρεύουν πλοβ στο δρόμο, στην Τασκένδη.

Αν πάμε λίγο πιο πέρα, στο Αφγανιστάν, θα βρούμε ότι το εθνικό φαγητό είναι το Kabuli palaw, κι αυτό με βάση το ρύζι. Δεν κοίταξα ολες τις χώρες της περιοχής, ίσως να έβρισκα και άλλες παραλλαγές. Γενικά, στα εθνικά φαγητά του άρθρου τη σχετική, ίσως και την απόλυτη, πλειοψηφία την έχουν τα πιάτα με βάση το ρύζι, το οποίο το βρίσκει κανείς και στην Άπω αλλά και στην Εγγύς Ανατολή, και στην Ινδία, και στην Αφρική, αλλά και στην Κεντρική και Νότια Αμερική.

Τι κοινό έχουν το ουζμπέκικο ή αζέρικο πλοβ με το αφγανικό παλάου; Όχι μόνο μοιάζουν στα συστατικά τους αλλά και ετυμολογικώς συνδέονται, ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων, μιαν οικογένεια όπου βρίσκεται και το δικό μας το πιλάφι. Το πιλάφι είναι ρύζι «που έχει βράσει σε νερό ή ζωμό, έχει στραγγιστεί ή έχει αφυδατωθεί από τα υγρά του και έχει ζεματιστεί με βούτυρο ή λάδι» (ο ορισμός από το ΜΗΛΝΕΓ). Δεν είναι λοιπόν πιλάφι κάθε ρύζι, αλλά τους μαγειρικούς ορισμούς τους αφήνω σε εκείνους που μαγειρεύουν. Πάντως, η αγγλική Βικιπαίδεια επισημαίνει ότι στο πιλάφι το ρύζι είναι σπυρωτό, δηλ. οι κόκκοι διακρίνονται σαφώς ο ένας από τον άλλον.

Η Αφγανιστανούπολη και πάλι

Το σημερινό άρθρο το επαναλαμβάνω όχι μόνο επειδή, καθώς βρίσκομαι ακόμα σε διακοπές, δεν προλαβαίνω να συντάξω καινούργια κείμενα, αλλά και διότι, δυστυχώς, δεν έχει χάσει την επικαιρότητά του. Το αρχικό άρθρο το είχα δημοσιεύσει πριν από 5 χρόνια και μία μέρα, σε ανύποπτο χρόνο δηλαδή, ενώ σήμερα το πρόβλημα των μεταναστών στην Ευρώπη και των προσφύγων από τον εμφύλιο της Συρίας στα νησιά μας έχει οξυνθεί πολύ περισσότερο απ’ όσο πριν από πέντε χρόνια.

Κάποιοι κάπηλοι πολιτικάντηδες, σαν τον κ. Λοβέρδο αλλά και τον τάχαμ αξιοπρεπέστερο κ. Κ. Μητσοτάκη, υποστήριξαν ότι αυτή η όξυνση του μεταναστευτικού/προσφυγικού οφείλεται στη χαλαρή πολιτική που ακολούθησε η αριστερή κυβέρνηση, εφόσον «δεν έχει συμβεί κάποιο γεωπολιτικό γεγονός στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που να δικαιολογεί αυτήν την αύξηση των ροών που παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες«, ένα επιχείρημα που γελοιοποιείται από τα πράγματα αν δούμε την τεράστια αύξηση της μεταναστευτικής ροής και στην Ιταλία ή σε άλλες χώρες. Αλλά η δεξιά μας ήταν ανέκαθεν αντιπροσφυγική, ακόμα και τότε (ή ίσως: ιδίως τότε) που οι πρόσφυγες ήταν Έλληνες, το 1922 -όπως θα δούμε στο σημερινό μας άρθρο που το παραθέτω αυτούσιο όπως είχε αρχικά δημοσιευτεί.

Φυλλομετρούσα (ηλεκτρονικώς) τις προάλλες μερικά φύλλα της εφημ. Βραδυνή, από το 1923, κάτι άλλο ψάχνοντας, κι έπεσε το μάτι μου στα χρονογραφήματα και τα «παραπολιτικά» σχόλια και μου έκανε εντύπωση το μίσος των χρονογράφων και σχολιογράφων για τους πρόσφυγες που είχαν κατακλύσει την Αθήνα μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Και δεν μπόρεσα να μην κάνω παραλληλισμούς με τη σημερινή αντιμεταναστευτική ρητορική των ακροδεξιών από το Διαδίκτυο.

Να πούμε εδώ για την ιστορία ότι μετά το αποτυχημένο φιλομοναρχικό πραξικόπημα Γαργαλίδη-Λεοναρδόπουλου-Μεταξά τον Οκτώβριο του 1923, παύθηκαν όλες οι αντιβενιζελικές εφημερίδες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πρόβλημα ανεργίας των δημοσιογράφων. Οι άνεργοι δημοσιογράφοι σχημάτισαν συνεταιρισμό, ο οποίος εξέδωσε τη Βραδυνή, η οποία εκείνο τον πρώτο καιρό έβγαινε με υπότιτλο «Εφημερίδα των συντακτών». Πιο σωστά των αντιβενιζελικών συντακτών, αφού στον συνεταιρισμό μόνο αυτοί γίνονταν μέλη. Βέβαια, αργότερα η εφημερίδα απέκτησε κανονικόν ιδιοκτήτη και σιγά-σιγά η στελέχωσή της έπαψε να είναι μονολιθική, όσο κι αν η πολιτική της γραμμή παρέμεινε πάντοτε στη δεξιά ή την κεντροδεξιά πτέρυγα. Όμως, τον πρώτο καιρό, που  η εφημερίδα ήταν το μοναδικό έντυπο της δεξιάς παράταξης, η Βραδυνή είχε δημοσιογραφική σύνθεση αμιγώς αντιβενιζελική -και γραμμή αμιγώς αντιπροσφυγική.

Η συκοφαντία για το 9χρονο κοριτσάκι που το έβγαλαν τάχα σε δημοπρασία στο Αφγανιστάν

Λένε πως μια φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις, αλλά συχνά λίγες λέξεις μπορούν να αλλάξουν εντελώς τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε μια φωτογραφία και τα συμπεράσματα που βγάζουμε. Το Διαδίκτυο είναι γεμάτο όχι μόνο από παραποιημένες φωτογραφίες, αλλά και από φωτογραφίες αυθεντικές μεν αλλά που συνοδεύονται από παραπλανητικές λεζάντες ώστε να οδηγήσουν όποιον τις βλέπει σε ένα ορισμένο συμπέρασμα. Αυτό γίνεται πολύ συχνά για προπαγανδιστικούς σκοπούς -θα θυμάστε για παράδειγμα τη φωτογραφία που έδειχνε γαμπρούς με παρανυφάκια στη Μέση Ανατολή, και που παρουσιάστηκε, από τα ιστολόγια του μίσους και της ψευτιάς, ότι τάχα παρουσιάζει παιδεραστικούς γάμους, ότι δηλαδή τα παρανυφάκια ήταν νύφες. Μια άλλη ανάλογη περίπτωση, με την οποία είχαμε επίσης ασχοληθεί στο ιστολόγιο, ήταν το οχτάχρονο αγόρι που το έπιασαν τάχα να κλέβει και του σύνθλιψαν το χέρι, βάζοντας ένα αυτοκίνητο να περάσει από πάνω -στην πραγματικότητα, το αγόρι έδινε υπαίθρια παράσταση.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει τις τελευταίες μέρες και με τη φωτογραφία που βλέπετε, που κι εμένα μου την έστειλε προχτές ένας φίλος ρωτώντας με αν είναι αυθεντική, μια φωτογραφία που δείχνει… τι δείχνει άραγε; Σύμφωνα με όσους χάλκευσαν την είδηση ή την αναπαράγουν ανεξέταστα, δείχνει «δημοπρασία 9χρονου κοριτσιού» στο Αφγανιστάν ή στο Πακιστάν. Στη βασική παραλλαγή του μύθου, αυτή που κυκλοφορεί περισσότερο, (π.χ. εδώ από το inews), το εννιάχρονο κοριτσάκι το έχουν βγάλει σε δημοπρασία και αυτό κρύβει από ντροπή και απόγνωση το πρόσωπό του -και με κάποιο περίεργο τρόπο αυτό συνδέεται με την είδηση ότι η Μαντόνα εκποίησε πρόσφατα έναν πίνακα της συλλογής της, προκειμένου να διαθέσει τα έσοδα (7 εκατ. δολάρια) για την κατασκευή σχολείων για κορίτσια στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Χρειάζονται πολλά περισσότερα στο Αφγανιστάν μέχρι να φθάσουμε στα σχολεία για κορίτσια, αποφαίνεται βαθυστόχαστα ο χαλκευτής.

Ο Μποστ στην Ολυμπιάδα (της Μόσχας)

Συχνά πυκνά βάζω σκίτσα του Μποστ, οπότε, μια και συνεχίζονται οι ολυμπιακοί αγώνες, σκέφτηκα να βάλω ένα ελάχιστα γνωστό σκίτσο του με ολυμπιακά συμφραζόμενα. Να πούμε εδωπέρα ότι ο Μποστ δεν έχει ασχοληθεί με πολλές ολυμπιάδες. Έκανε μερικά ωραία σκίτσα για την Ολυμπιάδα της Ρώμης, που όμως θα τ’ αφήσω για άλλη φορά, μια και είναι σχετικά γνωστά (υπάρχουν στο δεύτερο άλμπουμ του). Το 1964 δεν αφιέρωσε κανένα σκίτσο στους Ολυμπιακούς του Τόκιο, το 1968 και το 1972 είχαμε χούντα, το 1976 δεν συνεργαζόταν με καθημερινή εφημερίδα. Το 1979 άρχισε να συνεργάζεται με την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία -ήταν η τελευταία μακρόχρονη συνεργασία του με εφημερίδα (η εντελώς τελευταία ήταν το 1981 με τον Ριζοσπάστη, αλλά δεν κράτησε πολύ). Και παρόλο που όταν άρχισαν οι Ολυμπιακοί της Μόσχας η συνεργασία του Μποστ με την εφημερίδα είχε τερματισθεί, πρόλαβε ωστόσο να αφιερώσει σκίτσο στη διοργάνωση -αν και όχι στο αγωνιστικό αλλά στο πολιτικό της σκέλος.

Κροατικές γραβάτες

Το σημερινό άρθρο είναι επικαιρανεπίκαιρο -δηλαδή αναφέρεται σε κάτι που ειπώθηκε σχετικά πρόσφατα, που με την ευρύτερη έννοια θα μπορούσε να θεωρηθεί σχετικό με την προεκλογική περίοδο, αλλά που -επειδή ήταν γλωσσικό θέμα- δεν έμεινε στην επικαιρότητα κι έτσι τώρα που το σχολιάζω έχει ήδη γίνει ανεπίκαιρο.

Εννοώ το «Γραβάτας εγκώμιον» που δημοσίευσε στα Νέα, πριν από καμιά δεκαριά μέρες, ο Θ. Πάγκαλος (διαβάστε το από τον προσωπικό του ιστότοπο). Βέβαια, από μιαν άποψη θα έλεγα ότι προσωπικά είμαι εντελώς ακατάλληλος να μιλήσω για γραβάτες, μια και πρόκειται για ένα είδος ρουχισμού που δεν το χρησιμοποιώ παρά πολύ-πολύ σπάνια και που αισθάνομαι ευτυχία που δεν το χρησιμοποιώ καθημερινά. Γραβάτα έμαθα να δένω, θυμάμαι, στον στρατό, αλλά οι φορές που φόρεσα ως πολίτης  (στον γάμο μου, ας πούμε) είναι μετρημένες στα δάχτυλα, κι έτσι όταν θα ξαναφορέσω (π.χ. στον γάμο των κοριτσιών μου) θα χρειαστεί να με βοηθήσει κάποιος. Όμως εδώ λεξιλογούμε και δεν ενδυματολογούμε, οπότε θα μιλήσουμε για τα γλωσσικά της γραβάτας και όχι για τα ζαμπουνικά της. Μας δίνει άλλωστε την πάσα το άρθρο του Θ. Πάγκαλου, αφού αναφέρεται ρητά στην ιστορία της λέξης.

Λίγα λόγια για το Αφγανιστάν

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύτηκε σήμερα 18.10.2011 στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης.

Μια που στο προηγούμενο σημείωμά μου είχα καταπιαστεί με τις εξελίξεις σε ξένες χώρες (Ισλανδία, Αργεντινή κ.ά), ας μου επιτρέψετε να σας πω δυο κουβέντες για το Αφγανιστάν. Αφορμή γι΄ αυτό στάθηκε το διάβασμα ενός αξιόλογου βιβλίου, που τιτλοφορείται «Χαρταετοί πάνω από την πόλη» του Καλέντ Χοσεϊνί (μετάφραση Βαγγέλη Κατσάνη – εκδόσεις Ψυχογιός). Ο συγγραφέας του, που τα τελευταία τριάντα χρόνια ζει στην Αμερική, ανήκει στο πλειοψηφούν εθνικό στοιχείο της χώρας στους Παστούν και όπως φαίνεται στην ανώτερη κοινωνική τάξη.

Το βιβλίο περιέχει προφανώς πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία και μας δίνει την ιστορία της πολύπαθης αυτής χώρας από το 1973, όταν ανατράπηκε η μοναρχία του Ζαχίρ Χαν, ως τις μέρες μας. Είναι καλογραμμένο βιβλίο και διαβάζεται ευχάριστα. Ο συγγραφέας δεν είναι φανατικός, ούτε θρησκόληπτος, οπωσδήποτε όμως δεν είναι αμερόληπτος. Διαβάζοντας το βιβλίο του διαπιστώνεις την τάση του να προβάλει την εθνική περηφάνια για τη χώρα του και τους Παστούν,  την εθνοτική ομάδα στην οποία ο ίδιος ανήκει.

Ο πατέρας του αφηγητή, που είναι ουσιαστικά η κυριαρχούσα μορφή στο μυθιστόρημα, ανήκε στην άρχουσα τάξη της χώρας και είχε σπουδάσει στο πανεπιστήμιο. Άνθρωπος επιβλητικός και περήφανος, δεν έχασε την αξιοπρέπειά του ούτε την περηφάνια του, ακόμα και όταν η φορά των πραγμάτων τον κατάντησε μικροπωλητή σε υπαίθρια αγορά μιας μικρής πόλης της Καλιφορνίας. Στην αρχή του βιβλίου αναφέρονται, κάπως υπαινικτικά, οι πολιτικές εξελίξεις που ταλαιπώρησαν την πολύπαθη αυτή χώρα, από την εποχή που καταργήθηκε η μοναρχία ως την εποχή της εισβολής των σοβιετικών στρατευμάτων. Στο μεγαλύτερο όμως μέρος του η αφήγηση επικεντρώνεται στη δράση των Ταλιμπάν, των «μαθητών με τα καλάσνικοφ».