Ψηφίζουμε λοιπόν

Οι πιο πρωινοί θα έχουν ήδη ψηφίσει, άλλοι -όπως εγώ- θα το αφήνουν για αργότερα, αλλά το ιστολόγιο χρωστάει να ανεβάσει κάτι το εκλογικό, έστω και για να χρησιμέψει για την υποδοχή του σχολιασμού σας, τόσο για τη μέρα των εκλογών όσο και για τα αποτελέσματα, όταν θα αρχίσουν να βγαίνουν, πρώτα ως εκτιμήσεις από τις σφυγμομετρήσεις εξόδου και μετά ως πραγματικά αποτελέσματα.

Πριν αρχίσω να γράφω το άρθρο, χτες, είχα στο νου μου να βάλω ένα απόσπασμα από  τους Χαλασοχώρηδες του Παπαδιαμάντη, εκεί όπου περιγράφεται (και, κατά κάποιο τρόπο δικαιολογείται) η αγοραπωλησία των ψήφων.  Όμως ύστερα θυμήθηκα ότι το απόσπασμα αυτό το είχα ήδη δημοσιεύσει στις προηγούμενες εκλογές, του Ιουλίου 2019, και δεν μου άρεσε η επανάληψη.

Μετά, σκέφτηκα, επειδή οι εκλογές γίνονται Μάιο, να βάλω μια γελοιογραφία του Φ. Δημητριάδη από τις εκλογές του 1958, που και αυτές είχαν γίνει μήνα Μάιο, ύστερα όμως συνειδητοποίησα πως κι αυτή τη γελοιογραφία την έχω ανεβάσει,  στο άρθρο των  εκλογών του Μαΐου 2012, ενώ στις επόμενες εκλογές, του Ιουνίου 2012, είχα δημοσιεύσει μια παρεμφερή γελοιογραφία, από τις  εκλογές του 1956.

Οπότε μεταφέρθηκα στα χρόνια της  μεταπολίτευσης κι έτσι θα δημοσιεύσω σήμερα τις γελοιογραφίες από την  πρώτη  σελίδα του Βήματος στις 20 Νοεμβρίου  1977. Ταιριάζει γιατί  πρόσφατα είχαμε αναφερθεί έμμεσα σε εκείνες τις εκλογές, όταν βάλαμε το σχετικό τραγούδι του Σαββόπουλου από τον δίσκο Ρεζέρβα.

Στις εκλογές εκείνες η  Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε  έρθει πρώτη με άνεση (41,8%) αν  και πολύ μακριά από το συντριπτικό 54% των πρώτων μεταπολιτευτικών εκλογών -άλλωστε, είχε κατέβει  στις εκλογές  η δεξιότερη Εθνική Παράταξη των  φιλοβασιλικών αποσπώντας ένα όχι ευκαταφρόνητο 6,8%.

Η πρώτη  γελοιογραφία, του Βαγγέλη Παυλίδη, του καλού γελοιογράφου από τη Ρόδο, που είχε ως σήμα κατατεθέν την κουκουβάγια (εδώ εξηγεί πώς γεννήθηκε η κουκουβάγια) εκφράζει τη γενική γραμμή της  εφημερίδας, που εκφραζόταν και από τον πρωτοσέλιδο τίτλο της («Τις δημοκρατικές δυνάμεις θα ενισχύσουν οι εκλογές»), αφού παρουσιάζει τον λαό να περιφρουρεί την κάλπη ζητώντας δικαιοσύνη προκαλώντας φόβο σε έναν υπουργό της ΝΔ με ημίψηλο.

Advertisement

Λογοκλοπή στις Πανελλήνιες εξετάσεις;

Παρόλο που έχει περάσει η εποχή που τα παιδιά μου έδιναν πανελλήνιες εξετάσεις (η εποχή που έδινα εγώ χάνεται στην αχλύ της προϊστορίας) το ενδιαφέρον μου γι’ αυτόν τον θεσμό έχει εύλογα ατονήσει, αλλά δεν έχει χαθεί εντελώς -ας πούμε ότι τώρα είμαι απλός παρατηρητής, από τις κερκίδες.

Προχτές ξεκίνησαν οι φετινές εξετάσεις, πιο αργά από άλλες χρονιές εξαιτίας της πανδημίας. Και με το καλημέρα, στο μάθημα της Γλώσσας για τους υποψηφίους που έδιναν «με το παλαιό σύστημα», δόθηκε στους υποψηφίους ένα κείμενο που παρουσιάζει ποικίλα προβλήματα, που θα τα εξετάσουμε στο σημερινό μας άρθρο.

Το θέμα μπορείτε να το δείτε εδώ, όπως δόθηκε στους υποψηφίους. Όπως δηλώνεται, πρόκειται για διασκευή ενός άρθρου του συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη, που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Βήμα στις 9.2.2020, με τίτλο «Ανάγνωση: η προσωπική τέχνη». Φυσικά, το κείμενο που δόθηκε στους υποψηφίους έχει συντομευτεί -ίσως να έχουν γίνει και κάποιες μικροαλλαγές.

Καλό θέμα, θα πείτε. Βιβλίο, ανάγνωση, δίνει καλή βάση για συζήτηση και προβληματισμό. Πράγματι. Ωστόσο, το συγκεκριμένο κείμενο έχει κάποιες αδυναμίες που ήρθαν στο φως σταδιακά.

Όλα ξεκίνησαν όταν φίλος του ιστολογίου, μάχιμος εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας, με ρώτησε: Τι θα καταλάβαινες αν διάβαζες «κινητός τύπος»;

Τίποτα, του λέω, αλλά δώσε μου ολόκληρη τη φράση.

Και μου δίνει την εξής φράση, που είναι παρμένη από το κείμενο του κ. Σταμάτη: Αλλά μέχρι τον 17ο αιώνα, η κοινωνία της ανάγνωσης στην Ευρώπη είχε αλλάξει δραστικά. Οι τεχνολογίες κειμένου, όπως ο κινητός τύπος, και η άνοδος της λαϊκής γραφής βοήθησαν στην προώθηση της πρακτικής που αγαπάμε σήμερα: διαβάζουμε λέξεις, χωρίς να τις εκφέρουμε φωναχτά…

«Δεν το πιστεύω, το διάβασα στο Βήμα», ή η βατραχιά του Βηματοδότη

Θα μπορούσα να το κρατήσω για τα σαββατιάτικα μεζεδάκια, αλλά αφενός έχει αρκετό ψωμί και θα μονοπωλούσε τον χώρο στην πιατέλα και αφετέρου το (σχετικά) φρέσκο έχει άλλη χάρη.

Πρόκειται για ένα συμβάν που ακουμπάει σε πολλούς τομείς που ενδιαφέρουν το ιστολόγιο: τις πλαστές ειδήσεις και τους χόακες, την επίδραση του Διαδικτύου στα συμβατικά μέσα ενημέρωσης, τις λαθροχειρίες, την παρωδία.

Αν και μάλλον κάτι θα πήρε το αυτί σας από την ιστορία με το δήθεν επίδομα σφραγίδας, που ξεκίνησε από τρολιά και αναπαράχθηκε ως είδηση από πολλά βαριά ονόματα της ειδησεογραφίας, ας συνοψίσουμε τα περιστατικά:

Στις 17 Ιουλίου, ο σατιρικός ιστότοπος «Το Βατράχι», δημοσίευσε άρθρο με τον τίτλο: «Επίδομα χειρισμού σφραγίδας για τους υπαλλήλους του Δημοσίου ανακοίνωσε η Όλγα Γεροβασίλη«. Για όσους δεν παροικούν την Ιερουσαλήμ του Διαδικτύου, να πούμε ότι το Βατράχι, όπως και το παλαιότερο Κουλούρι, είναι τρολοσάιτ, δηλαδή δημοσιεύει αποκλειστικά ψεύτικες ειδήσεις, παρωδίες ειδήσεων αν προτιμάτε, τρολιές κατά το κοινώς λεγόμενο, πάνω στο πατρόν του αμερικανικού The Onion (Το Κρεμμύδι).

Το ίδιο άρθρο είχε ξαναδημοσιευτεί τον Ιανουάριο και είχε περάσει μάλλον απαρατήρητο. Σχεδόν απαρατήρητο πέρασε αρχικά και τη δεύτερη φορά που δημοσιεύτηκε· σχολιάστηκε λίγο στο Φέισμπουκ, προκάλεσε το σχετικό γέλιο (βρέθηκαν και καναδυό αφελείς που το πίστεψαν), και κόντευε να κλείσει τον κύκλο του, όταν συνέβη το αναπάντεχο:

Ήρθε ο κάποτε έγκυρος Βηματοδότης  και δημοσίευσε προχτές το πρωί την ψεύτικη είδηση στη στήλη του στο Βήμα (και στην έντυπη έκδοση), χωρίς να κάνει τον κόπο να διασταυρώσει το παραμικρό, χωρίς να αντιληφθεί την ειρωνεία του άρθρου, χωρίς να δει ότι προέρχεται από ιστότοπο που μόνο ψεύτικες ειδήσεις δημοσιεύει. Χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ θα λέγαμε, διότι ο Βηματοδότης δεν αρκέστηκε να μεταφέρει την τρολοείδηση όπως δημοσιεύτηκε στο τρολοσάιτ, αλλά την καρύκευσε για να την κάνει πιο πικάντικη («Το διάβαζα και το ξαναδιάβαζα»), για να δώσει την εντύπωση ότι έχει συζητήσει το θέμα και με άλλους («Για φαντάσου, μου έλεγαν») -μέχρι και την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου είδε (αυτή η λεπτομέρεια δεν υπάρχει στην αρχική τρολοείδηση).

Το τελευταίο εξώφυλλο;

Tην ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ξεκαθαρίσει αν θα κυκλοφορήσει σήμερα φύλλο των Νέων ή αν αναστέλλεται η έκδοσή τους ούτε ξέρουμε αν θα βγει Βήμα την Κυριακή. Ωστόσο, οι ιστοσελίδες των μέσων του ΔΟΛ δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας -το in.gr έγραψε για ασφυξία, ο πηχυαίος ηλετίτλος των Νέων καταγγέλλει ότι Κλείνουν το οξυγόνο στον ΔΟΛ και την ενημέρωση, ενώ στην ιστοσελίδα του Βήματος δημοσιεύονται διάφορα κείμενα δημοσιογράφων από τα οποία συνάγεται ότι το τέλος επίκειται (παράδειγμα). Δεν είναι η πρώτη φορά πάντως, τον τελευταίο καιρό, που αναγγέλλεται το τέλος του ΔΟΛ -κάτι ανάλογο είχε γραφτεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα αλλά και πριν από καμιά δεκαριά μέρες. Η ειδοποιός διαφορά τώρα είναι ότι προχτές το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα του ΔΟΛ να μη δεσμευτεί ένας τραπεζικός λογαριασμός της εταιρείας ώστε τα έσοδα από τις πωλήσεις των φύλλων να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή των εργαζομένων. Οι οποίοι εργαζόμενοι, να το πούμε κι αυτό, έχουν συμπληρώσει έξι μήνες απλήρωτοι -αν είναι τόσο εύκολο να πληρωθούν τώρα, γιατί δεν είχαν πληρωθεί ως τώρα, αναρωτιέμαι.

Οπότε, δεν ξέρουμε αν το χτεσινό εξώφυλλο των Νέων, με τις φωτογραφίες 118 (αν μέτρησα καλά) εργαζομένων του Συγκροτήματος θα είναι το τελευταίο. Και δεν ξέρω αν η δημοσίευση αυτών των φωτογραφιών βοηθάει την υπόθεση της εφημερίδας, όταν βλέπει κανείς όχι μόνο τον Πρετεντέρη αλλά και πολιτικά πρόσωπα όπως τον Κρεμαστινό.  Και δεν το λέω μόνο εγώ αυτό. Πρώην εργαζόμενος του ΔΟΛ, ο δημοσιογράφος Γιάννης Ανδρουλιδάκης, συνδικαλιστής που απολύθηκε το 2013 από το Βήμα (και τότε είχε γράψει αυτό) έγραψε χτες, μεταξύ άλλων, στο Φέισμπουκ για το χτεσινό εξώφυλλο: «Κοιτάζω προσεκτικά τα πρόσωπα. Πέντε πρώην υπουργοί. Ένας πρώην εκπρόσωπος κυβερνώντος κόμματος. Ένας κατά συρροή απεργοσπάστης εκπρόσωπος της ΕΣΗΕΑ. Ένα πρώην μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΝΕΡΙΤ. Ένας που σε κάθε απεργία στον ΔΟΛ έπεφτε με μανία πάνω στην απεργιακή αλυσίδα και μετά φώναζε ότι τον χτύπησαν. …»

Προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών που έχουν κατά καιρούς συνεργαστεί με τον ΔΟΛ κυκλοφόρησαν στις αρχές του χρόνου ένα κείμενο συλλογής υπογραφών, στο οποίο ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη χαρακτηρίζεται «ιστορικός». Ο χαρακτηρισμός είναι απόλυτα σωστός, αφού ο οργανισμός προχτές συμπλήρωσε 95 χρόνια ζωής.

Περιμένοντας να ανοίξει η κάλπη

Σήμερα ψηφίζουμε. Από τον Φλεβάρη του 2009 που λειτουργεί το ιστολόγιο έχουμε περάσει όχι λίγες εκλογικές Κυριακές: τέσσερις βουλευτικές εκλογές (το 2009, δυο φορές το 2012 και οι φετινές), δύο ευρωεκλογές (του 2009 και του 2014), και δυο περιφερειακές και δημοτικές εκλογές από δυο γύρους (το 2010 και το 2014, αν και ο πρώτος γύρος συνέπιπτε με τις ευρωεκλογές) -σήμερα όμως έχουμε μια πρωτόγνωρη διαδικασία, το δημοψήφισμα. Πρωτόγνωρη για το ιστολόγιο, αλλά πρωτόγνωρη και για τους επισκέπτες του, αφού μόνο όσοι έχουν περάσει τα 60 θα έχουν προλάβει να ψηφίσουν στο προηγούμενο δημοψήφισμα του 1974 -τότε το εκλογικό δικαίωμα ήταν στα 21, και πιθανόν να μην είχαν και όλοι οι δικαιούχοι μπορέσει να βγάλουν βιβλιάριο.

Μια παράδοση που έχει το ιστολόγιο τέτοιες εκλογικές Κυριακές είναι να δημοσιεύει γελοιογραφίες εποχής από παλαιότερες συναφείς εκλογικές αναμετρήσεις.

Ιδού λοιπόν αριστερά, μια και αναφερθήκαμε στο δημοψήφισμα του 1974,  μια γελοιογραφία του Κώστα Μητρόπουλου από το Βήμα της 8.12.1974. Θυμίζω ότι τότε το ερώτημα ήταν Αβασίλευτη ή Βασιλευόμενη Δημοκρατία, και τα ψηφοδέλτια είχαν χρώμα πράσινο για την Αβασίλευτη και καφέ για τη Βασιλευόμενη. «Αγαπάτε το πράσινο» και «Ο καφές κάνει κακό», έλεγε ο πατέρας μου, θυμάμαι. Κάτι ανάλογο λέει και ο τσολιάς του Μητρόπουλου, παίζοντας με τον Σταμάτη και τον Γρηγόρη της τροχαίας.

Το σημερινό δημοψήφισμα, όπως έχουμε ξαναπεί, είναι το όγδοο στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Όπως ξαναγράψαμε, έχουν προηγηθεί άλλα εφτά δημοψηφίσματα, από το 1920 έως το 1974: το 1920 για να γυρίσει ο Κωνσταντίνος, το 1924 για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας, το 1935 για την παλινόρθωση της βασιλείας, το 1946 για την επάνοδο του Γεωργίου Β’ στον θρόνο, το 1968 και το 1973 τα δυο δημοψηφίσματα της χούντας, και το 1974 για την αβασίλευτη δημοκρατία. Τα περισσότερα από αυτά κάθε άλλο παρά δίκαια και ελεύθερα ήταν, πάντως όλα τους αφορούσαν τη μορφή του πολιτεύματος ή έστω το Σύνταγμα της χώρας -οπότε και πάλι, έμμεσα, το πολίτευμα. Το σημερινό, το όγδοο δημοψήφισμα είναι το πρώτο δημοψήφισμα του ελληνικού κράτους που δεν αφορά τη μορφή του πολιτεύματος ή τον ανώτατο άρχοντα.

Κλεψίτυπα μεζεδάκια

Θα αναρωτηθείτε γιατί διάλεξα αυτόν τον τίτλο. Κλεψίτυπο ονομάζεται, σύμφωνα με το λεξικό, το έντυπο ή το βιβλίο που έχει εκδοθεί ή ανατυπωθεί χωρίς την έγκριση του συγγραφέα ή του εκδότη. Τα μεζεδάκια κλεψίτυπα δεν είναι, αφού η παράθεση σύντομων αποσπασμάτων από διάφορα ΜΜΕ δεν απαγορεύεται, αλλά θέλησα με τον τίτλο αυτό να επισημάνω μια καταγγελία για κατάφωρη περιφρόνηση των δικαιωμάτων δημιουργού. Οπότε, ξεκινάμε με αυτή την περίπτωση.

Πολλά άρθρα στον ιστότοπο του Βήματος και των Νέων, των εφημερίδων του ΔΟΛ, είναι κλειδωμένα. Για να τα διαβάσετε, πρέπει ή να αγοράσετε την εφημερίδα ή να γραφτείτε συνδρομητές στην ηλεκτρονική έκδοση. Κανείς δεν έχει αντίρρηση σ’ αυτό, οι πάροχοι περιεχομένου και οι δημιουργοί πρέπει  να αμείβονται.

Ωστόσο, τι κάνει το ίδιο το Βήμα; Όπως μου λένε, στην έκδοση της περασμένης Κυριακής (2.2.2014), τόσο την ηλεκτρονική όσο και την έντυπη, δημοσιεύτηκε μια κριτική του Β. Χατζηβασιλείου για το τελευταίο βιβλίο του Γιώργου Χουλιάρα, συνοδευόμενη από φωτογραφία του συγγραφέα. Αρκετές μέρες νωρίτερα, στις 21.1.2014, η εφημερίδα Αυγή είχε δημοσιεύσει ρεπορτάζ για μια ποιητική εκδήλωση στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στην οποία γνωστοί ποιητές διάβασαν ποιήματά τους, ανάμεσά τους και ο Γ. Χουλιάρας. Το άρθρο συνοδευόταν από φωτογραφίες των ποιητών, την ώρα που απαγγέλλουν, έργα της φωτογράφου Μαρίας Αλβανού.

Τι έκανε δηλαδή το Βήμα όταν χρειάστηκε μια φωτογραφία του Γ. Χουλιάρα για να συνοδεύσει το άρθρο του; ‘Οπως φαίνεται, κάποιος συντάκτης έψαξε στο Διαδίκτυο, βρήκε μια φωτογραφία του ποιητή, την πετσόκοψε έτσι που να μη φαίνεται η ένδειξη του κοπιράιτ και το όνομα του δημιουργού, και τη δημοσίεψε, χωρίς φυσικά να πληρώσει ούτε δεκάρα τον δημιουργό για το έργο του και τον κόπο του -με την ίδια αμεριμνησία που ο κ. Λιάπης σκάρωσε αυτοσχέδιες πινακίδες για το τζιπ του. Αυτά, από ένα ιστορικό δημοσιογραφικό συγκρότημα που πρωταγωνιστεί σχεδόν έναν αιώνα στη ζωή της χώρας…

* Προχωράμε όμως. Ένας τίτλος που μοιάζει σαν ήρθε από τα παλιά, σε κουτσομπολίστικον ιστότοπο μας πληροφορεί ότι Έληξε η κόντρα Βανδής και Βίσση! Καθοριστικό ειρηνοποιό ρόλο έπαιξε, διαβάζω, ο Αντώνης Πέμος.

Η Ακαδημία Αθηνών αδειάζει τον κ. Αντ. Κουνάδη

Η τύχη ή ο κακός προγραμματισμός τα έφερε έτσι που το σημερινό άρθρο να αναφέρεται σε συγγενικό θέμα με το χτεσινό, αλλά ελπίζω να με συγχωρήσετε. Ελπίζω επίσης ότι δεν θα σας κουράσει μια μακροσκελής αλλά ίσως όχι περιττή εισαγωγή πριν μπούμε στο κυρίως θέμα. Οι παλιοί φίλοι του ιστολογίου θα τα ξέρουν αυτά, αλλά για τους νεότερους δεν βλάφτει μια σύντομη εξιστόρηση.

Το ιστολόγιο μόλις συμπλήρωνε δυο μήνες ζωής όταν, στα μέσα Απριλίου 2009, δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία ρεπορτάζ από μια εκδήλωση της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία αναφερόταν ότι ο ομιλητής, ο ακαδημαϊκός κ. Αντώνης Κουνάδης, σε ομιλία του για την ελληνική γλώσσα είχε αναφέρει ότι σύμφωνα με το βιβλίο Γκίνες, η ελληνική γλώσσα περιέχει 5 εκατομμύρια λέξεις (εδώ μπορείτε να δείτε εκείνο το παλιό άρθρο). Φυσικά επρόκειτο για εξωφρενικό ισχυρισμό που δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα και, το χειρότερο, η ομιλία περιείχε κι άλλες αυθεντικές κοτσάνες, όπως ότι ο Μπιλ Γκέιτς είχε χαρακτηρίσει την ελληνική γλώσσα «γλώσσα των προηγμένων υπολογιστών» και άλλες τέτοιες λερναιότητες,

Για όσους δεν τον γνωρίζουν, ο κ. Αντώνης Κουνάδης, γεννημένος το 1937 θαρρώ, στα νιάτα του ήταν δισκοβόλος και μάλιστα πολύ καλός· είχε πάρει χρυσά μετάλλια σε πανελλήνιους και βαλκανικούς αγώνες και για μια περίοδο είχε την πέμπτη επίδοση στον κόσμο. Διετέλεσε και πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ επί δικτατορίας, από τον Φεβρουάριο του 1973 έως το 1974. Αργότερα έγινε καθηγητής στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ και μετά ακαδημαϊκός, από το 1999, στην τάξη των Θετικών Επιστημών (Εφηρμοσμένων Θετικών Επιστημών: Στατικής- Δυναμικής, Ανάλυσης- Έρευνας των Τεχνικών Κατασκευών). Αναμφισβήτητα πλούσια και ζηλευτή σταδιοδρομία· θα συμφωνήσετε όμως μαζί μου, πιστεύω, ότι δεν φαίνεται να έχει μεγάλη σχέση με τη γλώσσα και τη γλωσσολογία.

Με τη γλώσσα βέβαια, συμβαίνει αυτό το παράδοξο, να θεωρείται ευρέως ότι, επειδή όλοι τη μιλάμε, δεν υπάρχουν ειδικοί. Αν  εγώ βγω και κάνω διάλεξη περί νανοτεχνολογίας ή κβαντομηχανικής, θα με πάρουν -και δικαίως- με τις πέτρες, όμως ο κάθε μηχανικός, ψυχίατρος, μουσικοσυνθέτης, δημοσιογράφος ή ταξιτζής θεωρεί πως έχει το ελεύθερο να ξεστομίζει θέσφατα για τον πλούτο της Τρισχιλιετούς όπου και όπως τού βουληθεί. Αλλά με έναν ακαδημαϊκό το θέμα κάπως σοβαρεύει. Κι έτσι, πάνω στη συζήτηση ρίχτηκε η ιδέα να γράψουμε ένα γράμμα στην Ακαδημία, επισημαίνοντας ότι τέτοιες εξωφρενικές τοποθετήσεις ακαδημαϊκών υποβιβάζουν το κύρος της. Αμ’ έπος αμ’ έργον, η επιστολή γράφτηκε, συγκέντρωσε μέσα σε λίγες μέρες καμιά σαρανταριά υπογραφές (το ιστολόγιο τότε δεν είχε τόσο πλατύ κύκλο αναγνωστών, σήμερα θα μαζεύαμε περισσότερες) και στάλθηκε. Ακριβέστερα, γράφτηκαν δύο επιστολές, μία προς την Ακαδημία Αθηνών και μια άλλη, με κάπως διαφορετική διατύπωση, προς την Ελευθεροτυπία.

Τις επιστολές μπορείτε να τις δείτε εδώ, και εδώ να δείτε τι τελικά δημοσίευσε η Ελευθεροτυπία. Αντιγράφω την καταληκτική παράγραφο: Μείνετε βέβαιοι ότι το πάθος με τον οποίο αντιτασσόμαστε στη διάδοση αυτών των μύθων οφείλεται στο ότι λατρεύουμε την ελληνική γλώσσα και την ιστορία της και θεωρούμε ότι είναι ντροπή κάποιοι, με εσκεμμένα ψέματα, να δημιουργούν την εντύπωση ενός κομπλεξικού επαρχιωτισμού. Δεν αγανακτούμε με όσους πιστεύουν τέτοιες μυθοπλασίες ή με όσους ανύποπτους τις αναμεταδίδουν, αλλά με εκείνους που συνειδητά και κατ’ επάγγελμα χαλκεύουν τέτοιες ειδήσεις. Δεν περιμέναμε ότι οι ανυπόστατοι αυτοί μύθοι θα επαναλαμβάνονταν στο χώρο της Ακαδημίας και με την επιστολή μας αυτή ευελπιστούμε ότι η Ακαδημία Αθηνών θα διαχωρίσει τη θέση της.

Η Ακαδημία δεν αντέδρασε επίσημα, βέβαια, αλλά ακολούθησαν επιστολές στις εφημερίδες από φίλους του κ. Κουνάδη, όπως ο κ. Θ. Ανδρεάκος, καθηγητής ΤΕΙ (και υποψήφιος βουλευτής Πειραιώς με το ΛΑΟΣ), ο οποίος μάλιστα φρόντισε να στείλει επιστολή και στο Βήμα (τότε έβγαινε και καθημερινά), στην οποία πληροφορούσε το πανελλήνιο για την ύπαρξη “μιας ομάδας που διακηρύσσει ότι είναι λάτρις της ελληνικής γλώσσας, ενώ κάνει το παν για να τη διασύρει και να τη μειώσει διεθνώς”. Ο ίδιος ο κ. Κουνάδης δεν απάντησε στις πολύ συγκεκριμένες προτροπές μας να τεκμηριώσει τα λεγόμενά του, αλλά φρόντισε να στείλει επιστολή στην Καθημερινή όπου απαντούσε άλλα αντί άλλων, παραποιώντας την άποψη του περίφημου κλασικού φιλολόγου Ντιλς.  Με τον Νίκο Λίγγρη στείλαμε μια σύντομη απαντητική επιστολή, όπου είπαμε ότι μόνο ο βαρόνος Μιγχάουζεν θα συμφωνούσε με τον κ. Κουνάδη.

Καρακούσης εναντίον Καρακούση

Στο προχτεσινό ηλεΒήμα, ο γνωστός δημοσιογράφος Αντώνης Καρακούσης κάνει κριτική στις προτάσεις που πρόσφατα παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας για τον χώρο του Τύπου. Η κριτική, ή ίσως η επίθεση, ξεκινάει ήδη από τον τίτλο: Το μήνυμά σας είναι λειψό κ. Τσίπρα, δεν φταίνε τα Μέσα… Ωστόσο, αν διαβάσετε το άρθρο, ίσως συμφωνήσετε μαζί μου ότι δεν παρατίθεται κανένα επιχείρημα που να τεκμηριώνει την πρόταση του τίτλου, ότι δηλαδή το μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ ή του Αλ. Τσίπρα είναι λειψό. (Ο οποίος Τσίπρας, να πούμε παρενθετικά, ζήτησε να πληρώσουν επιτέλους οι καναλάρχες για τις άδειες λειτουργίας των σταθμών τους, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη, γι’ αυτό και προκάλεσε την οργή τους). Όσο για τα μέσα ενημέρωσης, φυσικά δεν μπορούμε να κάνουμε μια συνολική εκτίμηση, αλλά κατά την ταπεινή μου γνώμη τα κεντρικά δελτία ειδήσεων των μεγάλων καναλιών έχουν τόση σχέση με την ενημέρωση όση περίπου και οι πληρωμένες καταχωρήσεις με τη δημοσιογραφία. Ειδικά η σύμφυση είδησης και σχολιασμού έχει φτάσει σε σημείο πρωτόγνωρο.

Όμως δεν έχω σκοπό να κρίνω εφ’ όλης της ύλης τα μέσα ενημέρωσης· θα περιοριστώ στο άρθρο του κ. Καρακούση και στη φαινομενικά πολύ πρωτότυπη εισαγωγή του. Γράφει ο κ. Καρακούσης: Eκεί, κοντά στο 1980 ο Εντουαρντ Ρόζενταλ, ένας αριστερός αμερικανός συγγραφέας έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής για όσα έγραφε περί μαζικής κουλτούρας και ιδιαιτέρως για τις επικρίσεις του στους δημιουργούς του Χόλιγουντ. Τα έργα του είχαν μεταφρασθεί από το Βιβλιοπωλείο της Σύγχρονης Εποχής και συχνά αποτελούσαν αντικείμενο έντονης διαμάχης μεταξύ των πολιτικοποιημένων φοιτητών στις πανεπιστημιακές σχολές. … Ιδιαίτερα σφοδρή ήταν η κριτική του εναντίον του Στήβεν Σπίλμπεργκ για την επιτυχημένη σειρά ταινιών «Τα σαγόνια του καρχαρία». Κατηγορούσε τον σκηνοθέτη ότι καλλιεργεί τη μαζική κουλτούρα του φόβου, η οποία απορροφάται από τις μάζες και καθίσταται κυρίαρχη σε όλες τις εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής.

Αναπληροφόρηση στις Λέξεις που χάνονται

Για να αρχίσουμε από την αρχή, δηλαδή από τον τίτλο, με τον όρο αυτό «αναπληροφόρηση» εννοώ αυτό που λέμε ελληνικά feedback, αλλά με τη μεταφορική του σημασία, όχι την κυριολεκτική (οπότε λέγεται ανατροφοδότηση) ή την οιονεί κυριολεκτική (οπότε λέγεται ανάδραση) στις θετικές επιστήμες. Εδώ μιλάμε για το φίντμπακ με τη σημασία «γνώμες, παρατηρήσεις, σχόλια», αλλά επειδή οι λέξεις αυτές είναι πολύ γενικές νομίζω ότι δεν ταιριάζουν. (Το θέμα έχει φυσικά συζητηθεί στη Λεξιλογία).

Όπως θα ξέρετε αρκετοί, την Κυριακή που μας πέρασε, η εφημερίδα Βήμα μοίρασε το βιβλίο μου «Λέξεις που χάνονται«, που έτσι κατάφερε να μπει σε δεκάδες χιλιάδες σπίτια και να διαβαστεί ή έστω να ξεφυλλιστεί, γιατί εδώ που τα λέμε δεν είναι βιβλίο που πρέπει να το διαβάσεις από την αρχή ως το τέλος, από χιλιάδες ανθρώπους, κάτι που πολύ με χαροποίησε. Πήρα πάρα πολλά ηλεμηνύματα, κάποια από παλιούς φίλους, αλλά τα περισσότερα από αναγνώστες που δεν τους ήξερα. Πήρα μήνυμα και από έναν πολιτικό, που αναφέρεται μέσα στο βιβλίο (αλλά δεν θα σας πω ποιος είναι, ούτε θα επιβεβαιώσω/διαψεύσω εικασίες:)

Πέρα από τα καλά λόγια, που πολύ με έκαναν να χαρώ και να καμαρώσω, πολλοί αλληλογράφοι σχολίασαν λέξεις του βιβλίου ή ανέφεραν άλλες λέξεις της περιοχής τους, ίσως ενόψει ενός δεύτερου τόμου με Λέξεις που χάνονται (αν και δεν νομίζω ότι θα το κάνω, τουλάχιστον όχι αμέσως). Οπότε, το σημερινό άρθρο έχει ακριβώς την αναπληροφόρηση που αποκόμισα σχετικά με τις Λέξεις που χάνονται. (Παλιότερα έχω ανεβάσει κι άλλα παρόμοια άρθρα).

Παραθέτω με αλφαβητική σειρά, πρώτα τα σχόλια για λέξεις του βιβλίου και μετά τις «νέες» λέξεις, εκτός βιβλίου.

Υψηλά μεζεδάκια

Ο τίτλος μπορεί να σας παραπλανήσει. Τα μεζεδάκια του σημερινού Σαββάτου δεν είναι «υψηλά» με την έννοια που θα περιμένατε, δεν μιλούν για πρόσωπα και πράγματα που βρίσκονται στην ανώτατη βαθμίδα ή που ανήκουν σε μιαν άλλη σφαίρα, μακριά και πάνω από τα γήινα και τα τετριμμένα. Τα σημερινά μεζεδάκια, στην πραγματικότητα, δεν είναι υψηλά, δεν είναι ούτε καν «ψηλά» -είναι απλώς, απλούστατα «ψιλά», καθότι λίγα, φτωχή η συγκομιδή μας τούτη τη βδομάδα. Κι αυτό ακόμα το μεζεδάκι που μας χάρισε τον τίτλο είναι από μιαν άποψη ανύπαρκτο.

Στο τελευταίο άρθρο του Σταύρου Θεοδωράκη για το protagon, υπήρχε το απόσπασμα: Οι εκπρόσωποί τους έκαναν τέσσερα προειδοποιητικά τηλεφωνήματα, 50 λεπτά πριν από την έκρηξη, ζητώντας να εκκενωθεί ο χώρος. Για τους τρομολάγνους όμως δημοσιογράφους αυτά είναι υψηλά γράμματα. Αυτό που προέχει είναι να πουλήσουν τον τίτλο του «αιμοδιψούς τρομοκράτη». Γράφω «υπήρχε το απόσπασμα», επειδή τώρα δεν υπάρχει, έχει διορθωθεί στο σωστό, ψιλά γράμματα. Μάλιστα, το ιστολόγιο έπαιξε έναν ρόλο, διότι ένας φίλος που το είδε το ανέφερε εδώ, το συζητήσαμε λίγο, και κάποιος άλλος φίλος επικοινώνησε με τον κ. Θεοδωράκη, ο οποίος είπε πως η διορθώτρια του ιστότοπου κατά λάθος μετέτρεψε τα δικά του «ψιλά γράμματα» σε «υψηλά», που είναι βέβαια κωμικό και είναι και λάθος, αφού τα ψιλά δεν έχουν σχέση με τα ψηλά. Όπως πάντα βέβαια, κάποιοι άλλοι ιστότοποι πρόλαβαν να αναπαράξουν (σικ, ρε) την αρχική δημοσίευση.

Δεν έχω κανένα λόγο να αμφισβητήσω την εξήγηση του κ. Θεοδωράκη, όμως παρατηρώ ότι στην πρώτη παράγραφο του άρθρου του γράφει πως ο δείκτης της υποκρισίας «παραμένει τόσο υψηλά». Εγώ ασφαλώς θα έβαζα «ψηλά», διότι κυριολεκτούμε, δεν έχουμε ούτε υψηλούς προσκεκλημένους, ούτε υψηλά νοήματα, οι δείκτες ανεβαίνουν ψηλά και πέφτουν χαμηλά. Οπότε αναρωτιέμαι αν τα «ψηλά» που έγιναν «υψηλά» παρέσυραν τη διορθώτρια ώστε και τα «ψιλά» να γίνουν «υψηλά».

Και πάλι για τα κάλαντα και τις καλένδες

Ξαναδημοσιεύω ένα παλιότερο άρθρο μου, που είχε αρχικά δημοσιευτεί τέτοιες μέρες πριν από τρία χρόνια, έχοντας ενσωματώσει κάποια από τα σχόλια.

Τη Δευτέρα οι δρόμοι θα γεμίσουν πιτσιρίκια που θα λένε τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, οπότε ταιριάζει να μιλήσουμε σήμερα λιγάκι για την ιστορία όχι του εθίμου (έχουν γράψει τόσοι και τόσοι γι’ αυτό) αλλά της λέξης, της λέξης «κάλαντα».

Στην αρχή της αλυσίδας βρίσκουμε τις ρωμαϊκές νεομηνίες, που τις έλεγαν calendae, καλένδες (υπάρχει και γραφή με k, kalendae, παρόλο που το γράμμα k είχε εκπέσει τότε). Η λέξη calendae, σύμφωνα με το ετυμολογικό λεξικό Μπαμπινιώτη (την πρώτη έκδοση), προέρχεται από τη λατινική φράση calo luna novella, δηλαδή «ανακηρύσσω τη νέα σελήνη», με την οποία ο αρχιερέας του Καπιτωλίου ανάγγελλε τη νεομηνία. Αυτά τα λέει ο Μπαμπινιώτης, όμως τη φράση αυτή δεν τη βρήκα πουθενά στο Διαδίκτυο, οπότε έχω επιφυλάξεις. Πριν από τρία χρόνια είχε γραφτεί στο Βήμα ότι η φράση ήταν calo Juno novella, που επιφανειακά βγάζει περισσότερο νόημα, αλλά φοβάμαι μήπως είναι παρανάγνωση κι αυτό. Όπως είχε σχολιάσει ο φίλτατος π2 στην αρχική δημοσίευση, πρόκειται για διπλή παρανάγνωση, δηλαδή οι περισσότεροι δέχονται πως η φράση ήταν calo Juno Covella, όπου Juno ήταν το ρωμαϊκό ισοδύναμο της Ήρας. [Προσθήκη: Με ενημερώνουν ότι στη δεύτερη έκδοση του ετυμολογικού Λεξικού, του 2012, το λάθος έχει διορθωθεί].

Το Covella μάλλον προέρχεται από το covus, παλαιότερη μορφή του cavus (“κούφιο”). Το κρίσιμο χωρίο είναι του Βάρρωνα (De lingua latina 6.27): Primi dies mensium nominati kalendae, quod his diebus calantur eius mensis nonae a pontificibus, quintanae an septimanae sint futurae, in Capitolio in curia Calabra sic dicto quinquies ‘kalo Iuno Covella’, septies dicto ‘kalo Iuno Covella’ (Οι πρώτες ημέρες του μήνα ονομάζονται Kalendae, επειδή τις ημέρες αυτές ανακοινώνονται [calantur] από τους ιερείς στην Αίθουσα των Ανακοινώσεων του Καπιτωλίνου οι Νώννες, εάν δηλαδή θα πέσουν στις πέντε ή στις επτά του μηνός, με τον ακόλουθο τρόπο: Ήρα Λειψή, σε καλώ την πέμπτη ημέρα ή Ήρα Λειψή, σε καλώ την έβδομη ημέρα). Προσέξτε και πάλι τη γραφή με k.

Ούτως ή άλλως, στην αρχή έχουμε το ρήμα calo, που είναι συγγενικό με το δικό μας το «καλώ» (και όχι δάνειο), αν και δεν έχω πρόχειρο τον Ερνού-Μεγιέ (το ετυμολογικό της λατινικής) κι έτσι κρατάω μιαν επιφύλαξη. Πάντως, από το calo προέκυψαν οι calendae και από εκεί και τα σημερινά calendar, calendrier, το δικό μας καλεντάρι κτλ.

Νικολοβαρβαρικά μεζεδάκια

Σάββατο σήμερα και επανερχόμαστε στο κανονικό μας πρόγραμμα, δηλαδή σερβίρουμε μεζεδάκια -θυμίζω πως το περασμένο Σάββατο, που ήταν πρωτομηνιά, τα μεζεδάκια μετατέθηκαν την Κυριακή. Κι επειδή τα περισσότερα μεζεδάκια ψαρεύτηκαν μέσα στα Νικολοβάρβαρα, είπα να τα βαφτίσω «νικολοβαρβαρικά», παρόλο που δεν έχουν σχέση ούτε με βαρβάρους ούτε με τον Νικολό Μπάρμπαρο, τον βενετσιάνο γιατρό που βρέθηκε αυτόπτης μάρτυρας της Άλωσης της Πόλης.

Πριν από μερικές μέρες είχαμε την αναγγελία της νέας πολιτικής κίνησης του Ανδρ. Λοβέρδου και τη διαγραφή του από το ΠΑΣΟΚ. Ο τίτλος της νέας κίνησης, ΡΙΚΣΣΥ, σχολιάστηκε κι εδώ αρκετά. (Στο Φέισμπουκ πρότεινα έναν εναλλακτικό τίτλο, ΡΙΚΣΣΥ ΣΠΛΗΝΟΣ = ΡΙζοσπαστική Κίνηση Σοσιαλδημοκρατικής ΣΥμμαχίας Σε ΠΛΗρη ΝΟητική Σύγχυση). Ο Ευάγγ. Βενιζέλος όμως διέγραψε τον Λοβέρδο, διότι θεώρησε «ασέβεια» την ανακοίνωση της ίδρυσης της ΡΙΚΣΣΥ την ίδια μέρα που το ΠΑΣΟΚ ανακοίνωνε, με πολλές τυμπανοκρουσίες, την πρωτοβουλία του εναντίον της Χρυσής Αυγής. Με τα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ δεν θέλω να ασχοληθώ, ούτε να σχολιάσω την πρωτοβουλία του, αλλά θα παρατηρήσω πως φοβάμαι πολύ πως το φιλοναζιστικό κόμμα κερδίζει όταν του επιτίθεται ο κ. Βενιζέλος. Αλλά επειδή σήμερα έχουμε μεζεδάκια στο μενού, θα εστιαστώ στη λέξη «ασέβεια» που χρησιμοποίησε ο κ. Βενιζέλος για να χαρακτηρίσει την ενέργεια του κ. Λοβέρδου. Με παραξένεψε η επιλογή της λέξης διότι συνήθως ασέβεια έχουμε απέναντι στα θεία ή απέναντι στους θεσμούς, και κανένα από τα δύο δεν ισχύει για το ΠΑΣΟΚ. Υπάρχει βέβαια και η ασέβεια προς τους νεκρούς, και ίσως αυτό εννοούσε ο κ. Βενιζέλος.

Η νίκη έχει πολλούς πατεράδες, η ήττα κανέναν, είπε κάποιος μεγάλος που δεν τον θυμάμαι. Τα μαργαριτάρια, αναρωτιέμαι, πόσους πατεράδες έχουν; Συνήθως έναν, αλλά όχι πάντοτε. Για παράδειγμα, σε αυτό εδώ το άρθρο του ηλεΒήματος πρόσεξα τη φράση: Όταν πριν από λίγες εβδομάδες είχα επισκεφτεί τον κ. Σόιμπλε μου είχε ενεχηρίσει  μία λίστα με αυτά που δεν είχαν γίνει. Η φράση αποδίδεται στον υπουργό Οικονομικών κ. Στουρνάρα, οπότε γεννάται το ερώτημα αν το τερατούργημα το διέπραξε ο υπουργός ή ο δημοσιογράφος. Χωρίς να είμαι βέβαιος, υποψιάζομαι πως το φραγκεσταϊνάκι έχει δυο μπαμπάδες: ο υπουργός είπε «ενεχειρίσει» και ο δημοσιογράφος έγραψε «ενεχηρίσει». Πάλι καλά που δεν το πέρασαν από τον Σπελ Τσέκερ, τον χαλκέντερο διορθωτή των περισσότερων εφημερίδων, να το κάνει «ενεχυριάσει»! (Αυτή είναι η πρώτη πρόταση που σας προτείνει ο ακούραστος Σπελ όταν γράψετε «ενεχειρήσει»).

Οκτωβριανά μεζεδάκια

Άλλη μια πιατέλα μεζεδάκια, μόνο που κατ’ εξαίρεση σερβίρεται κυριακάτικα αντί για το καθιερωμένο Σάββατο -και είναι οκτωβριανά βέβαια τα μεζεδάκια μας, αφού είναι τα πρώτα του Οκτώβρη. Το σημερινό μας μενού είναι κάπως διαφορετικό από τα συνηθισμένα, διότι δεν έχει μόνο μαργαριτάρια, όπως συνήθως, αλλά και ανακοινώσεις, διαδικαστικά, παρακλήσεις του Νικοκύρη και γενικώς ποικίλα θέματα.

Και να ξεκινήσω με την παράκληση: θέλω να αγγαρέψω κάποιον (ή κάποιαν) που να μένει στην Αθήνα και που θα έχει καιρό να πάει στην Εθνική Βιβλιοθήκη, να βρει το βιβλίο «Διαλεχτές ιστορίες», έκδοση 1926 σε επιμέλεια Γρ. Ξενόπουλου και να μου φωτογραφήσει μερικές σελίδες από εκεί μέσα. Όποιος μπορεί και θέλει να κάνει την παλικαριά, ας αφήσει σχόλιο κι ας στείλει ηλεμήνυμα στο sarantπαπάκιpt.lu για να του πω τι ακριβώς θέλω. Βέβαια, αν κάποιος το έχει στη βιβλιοθήκη του και μπορεί να φωτογραφήσει, κερδίζουμε χρόνο.

Προχωράω σε ένα… σοκαριστικό θέμα που μου το στείλανε, διότι ομολογώ ότι εγώ δεν παρακολουθώ τον συγκεκριμένο ιστότοπο. Ο τίτλος του άρθρου είναι: Σοκαριστική εξομολόγηση της Κατερίνας Κούκα: «Μετά από τροχαίο ατύχημα, έπαθα παντελής αμνησία». Αλλά να μη βιαστούμε να χρεώσουμε το λάθος στην τραγουδίστρια. Θα δείτε ότι η Κ. Κούκα το λέει σωστά, στην ονομαστική -το λάθος είναι του, λέμε τώρα, δημοσιογράφου. Να προσθέσω ότι σε μια παρέα παλιών καλών φίλων, που τους συναντάω εδώ και δεκαετίες, όταν κάποιος χρησιμοποιήσει το επίθετο «παντελής» είναι μαθηματικά βέβαιο ότι κάποιος άλλος (ή και ο ίδιος) θα σχολιάσει «όπως λέμε Παντελής Ζερβός». Στα σχόλια της πιο πάνω είδησης βλέπω ότι δεν ήμασταν οι μόνοι που το συνηθίζαμε.

Κρίνοντας, στο Βήμα της περασμένης Κυριακής, το εξαιρετικό βιβλίο «Η Βίβλος του άθεου», ο Τάσος Καφαντάρης ξέχασε να αναφέρει το όνομα του (πολύ καλού) μεταφραστή, του Άρη Μπερλή. Όταν στα σχόλια αρκετοί το επισήμαναν (δεν είναι πολύ βολική αυτή η δυνατότητα;) αντί να παραδεχτεί την αβλεψία του και να ζητήσει συγνώμη, πέρασε περίπου στην αντεπίθεση, δηλώνοντας πομπωδώς ότι «Πάμπολλοι συμβάλλουν με τον κόπο τους στην επιτυχία ενός βιβλίου, αλλά δεν απαιτούν την προβολή τους διότι, απλά, «έκαναν τη δουλειά τους».»  Όπως έλεγε και κάποιος, ευκολότερο είναι να πάει πλούσιος στον Παράδεισο, παρά να παραδεχτεί το λάθος του δημοσιογράφος.

Βασίλης Τσιρώνης (1929-1978)

Γιατρός Τσιρώνης θα έπρεπε να γράψω, γιατί έτσι τον ήξεραν οι περισσότεροι. Δεν είναι κάποια επέτειος, αλλά τις προάλλες στο Φέισμπουκ κάποιος φίλος τον ανέφερε και σκέφτηκα ότι πολύς κόσμος δεν ξέρει τον γιατρό Τσιρώνη και όλη την ιστορία του.

Στον παλιό μου ιστότοπο είχα βάλει ένα άρθρο για τον Τσιρώνη, όχι δικό μου: το είχα ξεσηκώσει από τη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια » Γνώσις» -και ευτυχώς γιατί το παλιό λινκ δεν λειτουργεί πια. Τώρα αναδημοσιεύω αυτό το παλιό άρθρο (που θα το βρείτε σε πολλά σημεία του Διαδικτύου) προσθέτοντας αρκετά δικά μου στοιχεία, με μπλε γράμματα για να ξεχωρίζουν, που τα έχω πάρει από εφημερίδες της εποχής και άλλες πηγές. Μαζί και αποκόμματα εφημερίδων και ένα σκίτσο του Ιωάννου.

Βασίλης Τσιρώνης (15 Αυγούστου 1929 – 11 Ιουλίου 1978). Γιατρός, ιδεολόγος και αντιδικτατορικός αγωνιστής με τραγικό τέλος την περίοδο της δημοκρατίας.

Γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1929 στην Αθήνα από οικογένεια Μικρασιατών προσφύγων. Το 1947 μπήκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με πολύ καλή σειρά ανάμεσα στους 1300 υποψήφιους της χρονιάς εκείνης, παρά την επιθυμία της οικογένειάς του να μπει στην Σχολή Ευελπίδων με προοπτική να γίνει στρατιωτικός καριέρας. (Πρώτη διαφωνία: εντύπωσή μου είναι ότι ο Τσιρώνης δεν μπήκε στην Ιατρική αλλά στη Σχολή Στρατιωτικής Ιατρικής -θα δείτε παρακάτω πού το στηρίζω).

Το 1958 διορίστηκε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό γιατρός των εξόριστων του Άη – Στράτη, τους οποίους παρά τις απαγορευτικές διαταγές βοήθησε ανοικτά και με αυταπάρνηση, αντιδρώντας στην πολιτική φυσικής τους εξόντωσης και καταγγέλλοντας την κυβέρνηση της Δεξιάς για «ανθρωποκτονίες εκ προμελέτης» και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για «συνθηκολόγηση και υποταγή» με διοχέτευση στον ξένο Τύπο αρκετών εμπιστευτικών εγγράφων και απόρρητων οδηγιών του τότε υφυπουργείου Ασφαλείας που αποδείκνυαν τις καταγγελίες του.

Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν αρκετοί αγροτικοί γιατροί στην ύπαιθρο και ο Ερυθρός Σταυρός αναλάμβανε να καλύπτει τα κενά, έχοντας δικά του ιατρεία εκεί που δεν υπήρχε αγροτικός γιατρός, όπως στον Άγιο Ευστράτιο, ο οποίος βέβαια ήταν ειδική περίπτωση αφού εκτός από τους μόνιμους κατοίκους είχε και εκατοντάδες αριστερούς εξόριστους. Ο Τσιρώνης, προϊστάμενος του κλιμακίου, κατηγορήθηκε από τους παράγοντες του Υπουργείου Προνοίας και παύθηκε, επειδή «η εν γένει συμπεριφορά του ανωτέρω ιατρού ήτο τοιαύτη, ώστε να δίδει την εντύπωσιν ότι είναι όργανο όχι της ιατρικής επιστημης, αλλά της κομμουνιστικής ηγεσίας … Συγκεκριμένως εξέδιδε αθρόας γνωματεύσεις περί της ανάγκης επειγούσης δήθεν νοσηλείας εκτοπισμένων, ενώ ούτοι ήσαν υγιείς».