Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Βαγγέλης Βλάχος’

Να βάλουμε όλοι πλάτη;

Posted by sarant στο 23 Μαρτίου, 2023

Ομολογώ πως δεν είδα προχτές το βράδυ την πολυδιαφημισμένη συνέντευξη του πρωθυπουργού στον Σταύρο Θεοδωράκη. Ήμουν κουρασμένος από το ταξίδι, είχα πάει και σε μια ποιητική εκδήλωση, οπότε δεν είχα όρεξη να παρακολουθήσω σεμινάριο για το πώς καθαρίζονται οι λεκέδες ανάλογα με το είδος τους και σε ποια θερμοκρασία πλένονται τα μεταξωτά.

Η αλήθεια είναι πως και πολλοί άλλοι έκαναν όπως εγώ διότι η συνέντευξη παρουσίασε χαμηλή τηλεθέαση, με μονοψήφιο ποσοστό, παρόλο που η εκπομπή που προηγήθηκε, ο Σασμός, είχε εντυπωσιακά υψηλή θεαματικότητα, κάπου 25% (αυτό το λένε lead-in στην ειδική ορολογία, δεν ξέρω να υπάρχει ελληνικός όρος).

Είδα όμως χτες να σχολιάζονται διάφορα σημεία της συνέντευξης στα σόσιαλ και ανάμεσά τους η απάντηση που έδωσε ο πρωθυπουργός σε μια κοπέλα που τραυματίστηκε στο δυστύχημα στα Τέμπη:

Θα έλεγα στην Ευδοκία η οποία έχει ηλικία -απ’ ό,τι κατάλαβα λίγο μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερη μου κόρη- ότι έχει κάθε λόγο να είναι θυμωμένη, να φοβάται, να ανησυχεί. Δε γίνεται σήμερα ένα νέο παιδί να μπαίνει στο τρένο και να αισθάνεται ότι μπορεί να του συμβεί κάτι τόσο τραγικό. Θα της έλεγα όμως ότι πρέπει τελικά να επιμείνει. Να βάλει και αυτή πλάτη για να αλλάξει αυτή η χώρα.

Φαντάζομαι πως και οι τραυματίες που ακόμα νοσηλεύονται στην εντατική θα πρέπει να βιαστούν να βγουν για να βάλουν κι εκείνοι πλάτη. Οπότε, ας βάλουμε πλάτη κι εμείς, λεξιλογώντας ακριβώς για τη λέξη «πλάτη».

Σύμφωνα με το λεξικό, πλάτη είναι το οπίσθιο τμήμα του κορμού του ανθρώπινου σώματος από τον αυχένα και τους ώμους ως τη μέση· ράχη, νώτα. Μεταφορικά, λέμε επίσης «πλάτη» το πίσω μέρος καθισμάτων -της καρέκλας ή του καναπέ, ας πούμε, αλλά και πλατιών αντικειμένων, π.χ. του φτυαριού.

Η λέξη είναι αρχαία, ανήκει στην πλατιά οικογένεια λέξεων που ξεκινάει από το επίθετο «πλατύς», από ινδοευρωπαϊκή ρίζα.

Πλάτη στα αρχαία ήταν, αρχικά, το πλατύ τμήμα του κουπιού και κατ΄επέκταση το ίδιο το κουπί και μετωνυμικά το καράβι. Ας πούμε, στον Αίαντα του Σοφοκλή «ἅλιον ὃς ἐπέβας ἑλίσσων πλάταν» -που με κουπί ευλύγιστο κάνει τα πλοία να πετούν, στη μετάφραση του Μαρωνίτη.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Επικαιρότητα, Ετυμολογικά, Φρασεολογικά | Με ετικέτα: , , , , , , | 101 Σχόλια »