Και το σημερινό μας άρθρο ξεκινάει από ένα θέμα των πανελληνίων εξετάσεων, που συνεχίζονται για δεύτερη εβδομάδα. Και αφού χτες ασχοληθήκαμε με τη Θετική/Τεχνολογική κατεύθυνση, σήμερα πιάνουμε ένα θέμα που δόθηκε προχτές στη θεωρητική κατεύθυνση, στα αρχαία ελληνικά.
Τα θέματα των αρχαίων ελληνικών νομίζω ότι θεωρήθηκαν δύσκολα, ειδικά επειδή το αδίδακτο κείμενο ήταν Θουκυδίδης, και για να το μεταφράσεις καλά, μού είπε ένας φιλόλογος, έπρεπε να αναγνωρίσεις ότι είναι από την εισαγωγή του έργου και να θυμάσαι για ποιο πράγμα μιλάει. Ο φιλόλογος αυτός είναι σχεδόν σαραντάρης, δηλαδή από τη γενιά (δυο γενιές, μάλλον) που είχαν τη σπάνια τύχη να μη διδαχτούν αρχαία από το πρωτότυπο στο γυμνάσιο κι έτσι μπόρεσε να τα προσεγγίσει στην πρώτη Λυκείου ώριμος και να τα μάθει καλά, ενώ οι σημερινοί απόφοιτοι της θεωρητικής κατεύθυνσης που έχουν διδαχτεί κι εγώ δεν ξέρω πόσες εκατοντάδες ώρες αρχαίων ελληνικών στα έξι χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν μπορούν να διαβάσουν πρίμα βίστα ούτε δυο γραμμές από αρχαίο κείμενο -αν είχαν αναλώσει εξακόσιες ώρες της εφηβείας τους να μάθουν, έστω, ρώσικα, μάλλον θα τα κατάφερναν να διαβάσουν Τολστόι.
Αλλά πλατειάζω. Λοιπόν, στις προχτεσινές εξετάσεις των αρχαίων ελληνικών δόθηκε ως «διδαγμένο κείμενο» στους υποψηφίους ένα απόσπασμα από τον Πρωταγόρα του Πλάτωνα (το 322 a-d, που το βλέπετε εδώ). Ζητήθηκε από τους υποψηφίους να μεταφράσουν ένα απόσπασμα του κειμένου, να ερμηνεύσουν ένα άλλο, να σχολιάσουν ένα τρίτο. Επίσης, στην ερώτηση Β3 των εξετάσεων οι υποψήφιοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα ερώτημα συνδυάζοντας ένα απόσπασμα του κειμένου που τους είχε δοθεί με ένα άλλο απόσπασμα, πάλι από τον Πρωταγόρα (326e, όπως αναφέρθηκε), το οποίο όμως τούς δόθηκε σε μετάφραση, το εξής:
Ότι το πράγμα αυτό [την αρετή] το θεωρούν διδακτό και στο ιδιωτικό και στο δημόσιο επίπεδο, το αποδείξαμε ήδη. Ενώ όμως είναι το πράγμα αυτό διδακτό, αφού είναι κάτι που μπορεί να φροντίσει και να καλλιεργήσει κανείς, αυτοί διδάσκουν στους γιους τους τα άλλα, των οποίων η άγνοια δεν πρόκειται να επιφέρει ως ποινή τον θάνατο, αυτό όμως, την αρετή, που εάν τα αγόρια δεν τη μάθουν και δεν τη φροντίσουν, μπορεί να υποστούν ως ποινή και τον θάνατο και την εξορία και τη δήμευση της περιουσίας εκτός από τη θανάτωση και, με μια λέξη, τη συνολική καταστροφή του οἴκου τους, αυτή δεν τη διδάσκουν και δεν τη φροντίζουν με κάθε δυνατή επιμέλεια!
Διαβάστε σας παρακαλώ ξανά το παραπάνω κείμενο και απαντήστε μου: είναι καλά ελληνικά; είναι στρωτά ελληνικά; καταλαβαίνετε με την πρώτη το νόημα;