Ο τίτλος του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου ειναι φυσικά παρμένος από την είδηση που κυκλοφόρησε μεσοβδόμαδα, ότι το όνομα «Βεσέρνα Σεβέρνα Μακεντόνιγια» (Βόρεια Μακεδονία) έχει πολλές πιθανότητες να γινει δεκτό απο τις δυο πλευρές στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και πΓΔΜ. Θα μπορούσα να βάλω «βορειομακεδονικά», αλλά κάτι μου λέει ότι θα ξανακάνουμε συζήτηση για το ονομα αυτο κι ετσι το κρατάω για αλλη φορά κι έτσι προτιμησα το υβριδικό -και αγκουγκλιστο- σεβερνομακεδονικά.
Να μη βιαστούμε πάντως να βγαλουμε Σεβέρνα τη γειτονική χώρα διότι σύμφωνα με νεότερες ειδήσεις η προοπτική να επιτευχθει συντομα συμφωνία απομακρύνεται. Ίσως φταίει το erga omnes, που θέτει πιστευω σοβαρήν υποψηφιότητα για να μπει στις λέξεις της χρονιάς τον Δεκέμβρη.
Και μια και αναφερόμαστε στη γειτονική χώρα, ιδού χτεσινό τιτίβισμα της πρώην ευρωβουλεύτριας του ΛΑΟΣ Νικης Τζαβέλλα.
Επειδή το σημερινό άρθρο μαζεύει γλωσσικά στραβά και παράδοξα, ας αρχίσουμε παρατηρώντας τη σχιζολεξία του «ξανά μιλούσαν» (έχω ξαναδεί με αυτό το πρόθημα) και την άλλη του «πάρε λάμβανε» (αντί γι για παρελάμβανε, πρώτη φορά το βλέπω).
Εδώ που τα λέμε, οι συγκεκριμένες σχιζολεξίες πιθανώς οφείλονται στον κορέκτορα. Πράγματι, ο κορέκτορας πολλών κινητών συσκευών χωρίζει αυθαίρετα τις πολυσύλλαβες λέξεις -ίσως για λόγους χρέωσης των μηνυμάτων.
Αλλά δεν αντέχω στον πειρασμό να μη σχολιάσω και τον κυνισμό του μηνύματος -υποθέτω ότι η κ. Τζαβέλλα θα επικροτει και τις (πολύ πιο αποτελεσματικές) μεθόδους εθνοκάθαρσης που εφαρμόστηκαν στην Πόλη καθώς και τα όποια μέτρα εφαρμόζει η αλβανική κυβέρνηση κατά της ελληνικής μειονότητας.
Όπως σχολίασε κάποιος φίλος στο Φέισμπουκ, ξυπνούσες με λίγους μώλωπες αλλά ήσουν πια απογονος του Αριστοτέλη. Δεν είναι και λίγο!
* Νέο είδος θηλαστικού ερπετού εμφανίστηκε στην Ινδία. Σύμφωνα με την είδηση,
Φίδι δάγκωσε γυναίκα χωρίς να το καταλάβει και μετά θήλασε το παιδί της
Πώς μπορεί όμως το φίδι να δαγκωσε τη γυναίκα χωρις να το καταλάβει; Και πώς το φίδι θήλασε το παιδί της γυναίκας; Περίεργα πράγματα.
Σκεφτόμαστε όμως ότι οι υλατζήδες συχνα αντιστρέφουν τη σειρά των λέξεων στους τίτλους για να κανουν εφέ (κι έτσι βλέπουμε τίτλους όπως Βρέφος κατασπάραξε λιοντάρι). Μήπως λοιπόν η γυναίκα δάγκωσε το φιδι χωρίς να το καταλάβει και μετά πήγε να θηλάσει το μωρό της;
Όχι. Διαβάζοντας το άρθρο βλέπουμε ότι το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα -εκείνη δεν το κατάλαβε και πήγε και θήλασε το μωρό της. Δυστυχώς, έτσι δηλητηριάστηκε και το κοριτσάκι και τελικά πέθαναν και οι δυο.
* Υπάρχει λέξη «συμβολοποιώ»; Τη χρησιμοποίησε ο Αλέξης Τσιπρας, λέγοντας στον Γιάννη Μπουτάρη ότι « συμβολοποιείς ένα ολόκληρο δημοκρατικό προοδευτικό μέτωπο απέναντι στη μαυρίλα…»
Ο επιφανής λεξικογράφος Μανόλης Καψής αποφάνθηκε οτι πρόκειται για νέο ρήμα -κάποιος στο Τουίτερ βρήκε ότι ο ορος όχι απλώς υπάρχει αλλά έχει καταγραφεί και σε παλιό λεξικό (πρέπει να είναι του Ηπίτη, απο τις αρχές του 20ού αιώνα). Υπάρχει επίσης στο πρόσφατο Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, ενώ είναι και καθιερωμενος όρος της Ψυχολογίας, άρα οπωσδηποτε δεν πρόκειται ούτε για ανύπαρκτη λέξη ουτε για νεολογισμό.
Πιο βάσιμη ένσταση είναι αν χρησιμοποιήθηκε σωστά η λέξη από τον Πρωθυπουργό ή αν θα ταίριαζε καλύτερα το «συμβολίζω».
* Και για να κρατάμε τις ισορροπίες, φίλος μού επισήμανε μαργαριτάρι του Κυριάκου Μητσοτάκη στην πρόσφατη συνέντευξή του στον Σκάι (εκείνην που συζητήθηκε πολύ εξαιτίας της γκάφας του Κούλη, ότι οι 17χρονοι δεν ενδιαφέρονται για το ποιος σκότωσε τον Λαμπράκη το 1963).
Στην αρχή-αρχή της συνέντευξης, στο 1′.02» μόλις, ο Κ.Μ. λέει για τον Ρουβίκωνα, αν κατάλαβα καλά, ότι είναι μια ομάδα «η οποία ανέχεται αν όχι υποθάλπτει την οργανωμένη βία».
Το λάθος είναι αρκετά συνηθισμενο, και το επαναλαμβάνει πιο κάτω ο δημοσιογράφος, ίσως επηρεασμένος. Πρέπει να το έχουμε σχολιάσει ξανά. Εδώ δουλεύει η αναλογία -επειδή συνοπτικοί τύποι όπως «να υποθαλψει», «έχει υποθάλψει» φαίνεται να συμπίπτουν με αντίστοιχους τύπους όπως «έχει συνάψει», «να συνάψει» (συχνότερων) ρημάτων σε -άπτω, λανθασμένα θεωρείται ότι ο ενεστώτας είναι «υποθάλπτω» κι ας είναι το σύμπλεγμα /λπτ/ δυσκολοπρόφερτο. Το ίδιο το παθαίνει και το ρήμα «περιθάλπω», αλλά το «υποθάλπω» χρησιμοποιείται συχνότερα στον δημοσιογραφικό λόγο.
* Κι άλλο ένα συχνό λάθος, για το οποίο θα έπρεπε να γράψουμε άρθρο, εμφανίζεται σε επίσημη σελίδα. Σε ιστότοπο αμυντικών ενδιαφερόντων, διαβάζουμε ότι:
Στις 25 Μαΐου 2018 δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Ναυτικού επισυναπτόμενο αρχείο με τίτλο «Πρόσκληση Τεχνικού Διαλόγου Για Προμήθεια Τορπιλών Βαρέως Τύπου και Ολοκλήρωση αυτών στα Οπλικά Συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των υ/β τ.214 και υ/β ωκεανός».
Καταρχάς προσέχουμε το «ολοκλήρωση αυτών», που αποδίδει το integration υποθέτω. Δίνεται και διευκρίνιση παρακάτω:
Επιπλέον η νέα τορπίλη πρέπει να ολοκληρωθεί στα οπλικά συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των Υ/Β. Ως ολοκλήρωση νοείται η δυνατότητα εκτέλεσης βολών, χειρισμού και κατεύθυνσης των Τ/Λ, με πλήρη εκμετάλλευση των επιχειρησιακών χαρακτηριστικών του όπλου, από τα οπλικά συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των Υ/Β.
Με την επίδραση και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εδώ και καιρό το integration αποδίδεται (και) «ολοκλήρωση» σε περιπτώσεις όπου παλιότερα θα λέγαμε ενοποίηση ή ενσωμάτωση. (Δείτε και τη σχετική συζήτηση στη Λεξιλογία).
Όσο για το, πολύ συχνό, «*βαρέως τύπου», επηρεάζεται από τα πάμπολλα επιρρήματα σε -ως, μεταξύ των οποιων και το ομόγραφό του επίρρημα, που δεν είναι τόσο σπάνιο αφού το βλέπουμε σε φράσεις οπως «ασθενεί βαρέως», «το φέρει βαρέως». Αυτό δεν σημαίνει πως είναι σωστό -λάθος είναι.
Η γενική του δύστροπου επιθέτου «βαρύς», όταν δεν είναι «του βαριού», είναι «βαρέος» με λόγιες ιδίως λέξεις (π.χ. βαρέος ύδατος). Σπανιότερα, βρίσκουμε και γενική «του βαρύ» (π.χ. του άντρα του πολλά βαρύ). Βαρέως δεν είναι ποτέ.
* Σαν σήμερα πριν από 47 χρόνια ο Παναθηναϊκός έπαιζε στο Γουέμπλεϊ τον τελικό του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών κόντρα στον μεγάλο Άγιαξ (εδώ ολόκληρο το παιχνίδι, έγχρωμο, με περιγραφή στα γερμανικά). Έτσι οπως έχει γίνει σήμερα το Τσάμπιονς Λιγκ, πολύ δύσκολα θα βρεθεί ομάδα από μικρή χώρα να επαναλάβει κάτι αναλογο (ή, πολύ περισσοτερο, να κατακτήσει το τρόπαιο όπως η Στεάουα Βουκουρεστίου),
Ωστόσο, το περασμένο Σάββατο είχαμε τον τελικό της φετινής διοργάνωσης, όπου, όπως θα ξέρετε, αρνητικός πρωταγωνιστής ήταν ο τερματοφύλακας της ηττημένης Λίβερπουλ, καθώς το πρώτο και το τρίτο γκολ ήταν ευγενική χορηγία του.
Στις μέρες μας, η κατακραυγή της κοινης γνωμης μπορεί να εκφραστεί με έναν τρόπο που δεν υπήρχε παλιότερα -το τρολάρισμα στη Βικιπαίδεια (μπορει να το λένε και βανδαλισμό του άρθρου, αλλά αν η επέμβαση είναι τόσο μικρή ο ορος μου φαίνεται αδόκιμος).
Έτσι, αμεσως μετά τον τελικό του περασμενου Σαββάτου, το λήμμα του Κάριους, του τερματοφύλακα της Λίβερπουλ, είχε υποστεί, στην ελληνική και στην αγγλική τουλάχιστον Βικιπαίδεια, μια μικρή αλλά καίρια τροποποίηση:


Στη μια περίπτωση το «τερματοφύλακας» έγινε «απορροφητήρας». Στη δεύτερη, προστέθηκε το «horrible», απαίσιος.
Υποθέτω ότι τα δυο λήμματα θα έχουν προ πολλού διορθωθεί, βέβαια.
* Σε άρθρο για την πατροκτονία στη Ζάκυνθο, διαβάζουμε ότι «το κοριτσάκι παραπονέθηκε στον 26χρονο ότι πονούσαν τα γενετικά της όργανα».
Γεννητικά βεβαίως. Και ο προγεννητικός έλεγχος γράφεται καμιά φορά, κακώς, *προγενετικός.
* Εντυπωσιακή τσαπατσουλιά σε άρθρο της Lifo, και ειλικρινα απορώ πώς τόσες μέρες δεν το έχουν παρει είδηση να το διορθώσουν.
Πέθανε ο ηθοποιός Μιχάλης Δεσύλλας, και, όπως γράφει η εφημερίδα, η είδηση έγινε γνωστή από δημοσίευση του ηθοποιού Γιώργου Γεωργίου, ο οποίος ανέβασε στο Φέισμπουκ μια φωτογραφία του εκλιπόντος και ένα αποχαιρετιστήριο μήνυμα.
Αφού τα παραθέσει αυτά το άρθρο, παραθέτει εκτενές εργοβιογραφικό του εκλιπόντος, αλλά από λάθος του αρθρογράφου στην αρχή του σημειώματος εμφανίζεται το όνομα του συναδέλφου του, ο οποίος απλώς γνωστοποίησε τον θάνατο και βέβαια τώρα θα φτύνει στον κόρφο του:
Ο Γιώργος Γεωργίου γεννήθηκε στην Κέρκυρα και από μικρός έδειξε μεγάλη αγάπη για το θέατρο, ιδιαίτερα για την όπερα…….
* Σε φιλικό τοίχο στο Φέισμπουκ βλέπω άλλου είδους τσαπατσουλιά από σοβαρόν ιστότοπο -κι αυτό θα είναι το τελευταίο μεζεδάκι στη σημερινή, οχι και πολυ φορτωμένη, να τα λέμε ολα, πιατέλα μας.
Την Έλενα Φεράντε δεν εχω αξιωθεί ακόμα να τη διαβάσω, αν και έχω δυο βιβλία της στη στοίβα με τα αδιάβαστα. Ξέρω όμως ότι πρόκειται για ψευδώνυμο που δεν ξέρουμε σε ποιαν (ή σε ποιον) ανήκει, αφού η συγγραφέας κρύβει εδώ και 25 χρόνια επιμελώς την πραγματική της ταυτότητα.
Μάλιστα, μια αγαπημένη ενασχόληση στην Ιταλία είναι να προσπαθούν να μαντέψουν ποια ή ποιος κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο, άλλοτε με βάση τα πραγματολογικά στοιχεία των βιβλίων και άλλοτε συγκρίνοντας με τη βοήθεια υπολογιστή τα χαρακτηριστικά των κειμένων της Φεράντε με τα κείμενα γνωστών συγγραφέων (βέβαια, αυτο θα αποδώσει μόνο αν η Φεράντε έχει δημοσιεύσει λογοτεχνικά κείμενα και με το πραγματικό της όνομα).
Αν όμως η πραγματική ταυτότητα της Φεράντε είναι άγνωστη, πώς κατάφερε ο δαιμόνιος υπεύθυνος του ιστοτόπου του Ιανού να δημοσιεύσει τη φωτογραφία της;
Δεν χρειάστηκε ούτε πολυετής παρακολούθηση, ούτε σχολαστική αντιπαραβολή κειμένων με τη βοηθεια υπερυπολογιστή.
Ο ατσίδας του Ιανού γκούγκλισε Elena Ferrante images και βρήκε τη φωτογραφία που βλέπετε, που θα τη βρειτε κι εσείς αν κάνετε την ίδια αναζήτηση.
Bέβαια, η εικονιζόμενη δεν είναι η Έλενα Φεράντε, αλλά η Αν Γκολντστάιν, η μεταφραστρια της Φεράντε στα αγγλικά -λεπτομερεια ασφαλώς!