Τι θα κατεβάσει το Μπρέξιτ

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε αρχικά χτες, πρώτη Κυριακή του μήνα, στην κυριακάτικη Αυγή, στη στήλη μου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία». Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο είναι από το politico.eu. Στο άρθρο προτίμησα να λεξιλογήσω -περιμένω όμως τα δικά σας σχόλια και για το διεθνοπολιτικό σκέλος.

Αν όλα πήγαιναν βάσει σχεδίου, σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είχε 27 μόνο κράτη μέλη και οι εφημερίδες θα ανέλυαν τις λεπτομέρειες αυτού του ιστορικού διαζυγίου· πράγματι, η 29η Μαρτίου είχε οριστεί ως η μέρα του Μπρέξιτ, αποδείχτηκε όμως πως ακόμα και στα συναινετικά διαζύγια ο διάβολος μπορεί να κρύβεται στις λεπτομέρειες -κι έτσι, αφού το αγγλικό Κοινοβούλιο, και πρώτα και κύρια το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα, δεν μπόρεσε να εγκρίνει τη συμφωνία που είχε κλείσει η πρωθυπουργός της χώρας, αλλά απέρριψε ταυτόχρονα την έξοδο χωρίς συμφωνία, το μέλλον είναι περισσότερο ομιχλώδες κι από το στενό της Μάγχης τα χειμωνιάτικα πρωινά. Οπότε, το σημερινό μας άρθρο θα έχει χρώμα βρετανικό.

Η επίσημη ονομασία του εταίρου που θέλει και δεν θέλει να φύγει είναι “Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας” που συντομεύεται σε σκέτο “Ηνωμένο Βασίλειο”, αλλά πολύ συχνό είναι και το Μεγάλη Βρετανία, αν και κανονικά αυτός ο όρος αναφέρεται μόνο στο μεγάλο νησί· εξίσου συχνό, έστω και καταχρηστικά, το “Αγγλία”, που παραβλέπει πως η Αγγλία δεν είναι παρά η μεγαλύτερη από τις οντότητες που συναπαρτίζουν τη Μεγάλη Βρετανία μαζί με τη Σκωτία και την Ουαλία (περίπου όπως τις Κάτω Χώρες τις λέμε Ολλανδία)· κι είναι πολύ συχνό να αποκαλούμε Άγγλο ή Εγγλέζο τον Βρετανό, αν και μερικοί Ουαλοί ή Σκωτσέζοι θα ενοχλούνταν πολύ αν το συνειδητοποιούσαν.

Γράμμα από τις ακτές της Γαλλίας (Κώστας Βάρναλης)

Μια και το καλοκαίρι ακόμα συνεχίζεται, στο σημερινό κυριακάτικο λογοτεχνικό μας θέμα θα παρουσιάσω ένα αθησαύριστο ταξιδιωτικό χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη, σταλμένο από τις ακτές της Βρετάνης. Δημοσιεύτηκε πριν από 87 χρόνια, στις 25 Ιουλίου 1926, στην εφημερίδα “Πρόοδος”, με την οποία συνεργάστηκε ο Βάρναλης από την αρχή της έκδοσής της και για τρεις περίπου μήνες. Ο Βάρναλης πήγε ως απεσταλμένος της Προόδου στο Παρίσι, και αν μετράω σωστά αυτή πρέπει να ήταν η τέταρτη επίσκεψή του στη Γαλλία, ύστερα από τις δύο μακρόχρονες περιόδους διαμονής του με υποτροφία (1918-20 και 1923-24) και μια σύντομη επίσκεψη το καλοκαίρι του 1925. Άλλο ένα χρονογράφημα της σειράς αυτής είχα παρουσιάσει στις αρχές του καλοκαιριού. Όλη τη σειρά των χρονογραφημάτων της περιόδου αυτής ευελπιστώ να την παρουσιάσω προσεχώς σε βιβλίο.

Ο Βάρναλης αγάπησε πολύ το Παρίσι, που ήταν τότε η παγκόσμια πρωτεύουσα της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, και αργότερα έλεγε σε συνεντεύξεις ότι μόνο στη Γαλλία πέρασε ευτυχισμένα χρόνια. Άλλωστε εκεί έγραψε ή σχεδίασε τα πιο σημαντικά του έργα. Η παραμονή στο Παρίσι ήταν και περίοδος έντονης μελέτης, όπως δείχνουν και τα σημειωματάρια που απόκεινται στο αρχείο του, μελέτης που οδήγησε και στη στροφή του Βάρναλη προς τον μαρξισμό και την αριστερά.

Το καλοκαίρι του 1926 ο Βάρναλης είναι απολυμένος πια (από την αρχή του χρόνου) από τη δημόσια εκπαίδευση ύστερα από την υπόθεση των “Μαρασλειακών”, ενώ έχει απορριφθεί η αίτησή του να του χορηγηθεί σύνταξη έναντι της σχεδόν εικοσαετούς προϋπηρεσίας του στην εκπαίδευση: είναι λοιπόν αναγκασμένος να βιοποριστεί από την πένα του. Καθώς το ιδιότυπο δικτατορικό καθεστώς του Πάγκαλου ασκούσε όχι ασφυκτικό αλλά ασφαλώς οχληρό έλεγχο στα πνευματικά πράγματα, ο Βάρναλης θα καλοδέχτηκε την ευκαιρία για διακοπές στην αγαπημένη του Γαλλία πληρωμένες ενμέρει από την εφημερίδα. Δεν ανέλαβε ανταποκριτής, όπως από λάθος έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου, διότι η εφημερίδα είχε ήδη ανταποκριτές εγκατεστημένους στο Παρίσι (μεταξύ άλλων τον φίλο του Βάρναλη, τον Μυτιληνιό συλλέκτη και εκδότη Στρατή Ελευθεριάδη ή Τεριάντ, καθώς και τον Σ. Φωκίδη). 

ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ

ΒΡΕΤΑΝΗ, Ιούλιος. –Σαιν-Μαλό και Ντινάρ είναι οι δυο μεγαλύτερες και πιο κοσμικές θαλάσσιες λουτροπόλεις της Βρετάνης. Το καλοκαίρι έχουν όψη πανηγυρική και τόση κοσμοπλημμύρα, που τις ώρες του μπάνιου είναι οι ώρες που κατεβαίνει η θάλασσα –και του βραδινού περίπατου η κυκλοφορία θυμίζει τα μεγάλα μπουλεβάρτα του Παρισιού. Καζίνα, θέατρα, ντάνσιγκ, ξενοδοχεία και βίλες, η τελευταία λέξι του κονφόρ και της χάριτος μέσα στον ήλιο, που η ζέστα του αγαπιέται, και την άρμη της θάλασσας, που ανασταίνει, μέσα σε κήπους, γεμάτες λουλούδια και δενδροστοιχίες, από πλατάνια, καστανιές και φιλύρες, ο ανθρώπινος πολιτισμός κάνει αισθητότερη τη φυσική αγριότητα του τοπίου.