Πατρινό Καρναβάλι (κείμενο του Μποστ, παρουσίαση από AntonisLaw)

Καρναβάλι σήμερα. Στην Πάτρα και σε μερικά ακόμα μέρη το γιορτάζουν με τρόπο ξεχωριστό. Ο φίλος μας ο AntonisLaw, ο Νομικαντώνης, που είναι βέβαια Κρητικός αλλά ζει στην Πάτρα, επειδή δεν είναι μοναχοφάης, θέλησε να μας κάνει να ζήσουμε κι εμείς το Πατρινό Καρναβάλι, και μας κερνάει ένα ευθυμογράφημα του Μποστ με ακριβώς αυτόν τον τίτλο.

Το ευθυμογράφημα δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαρτίου 1964 του περιοδικού Δρόαμοι της Ειρήνης, με το οποίο συνεργαζόταν τακτικά ο Μποστ τότε και στη συνέχεια συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο Μποστ – Πεζά κείμενα 1960-1965. Εδώ ο Αντώνης έχει μονοτονίσει και έχει εκσυγχρονίσει την ορθογραφία, κάτι που θα ήταν ιεροσυλία για σκίτσο του Μποστ, όμως σε αυτά τα πεζά κείμενα ο Μποστ ακολουθούσε συμβατική ορθογραφία εποχής -η μονη διαφορά είναι ότι στην υποτακτική υπήρχε το η, που έγινε τώρα ει. Το σκίτσο του Μποστ συνόδευε το βιβλίο.

Δεν γράφω περισσότερα διότι ο Αντώνης έχει και εισαγωγή και σχολιασμό (μετά το ευθυμογράφημα), οπότε του δίνω τον λόγο αμέσως:

Το κείμενο δημοσιεύτηκε τις Απόκριες του 1964, λίγες μέρες αφότου είχε ορκιστεί Πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου (18 Φεβρουαρίου 1964), και στα γεγονότα των ημερών αναφέρεται το κείμενο. Τελικά για την ιστορία το Πατρινό Καρναβάλι του 1964 ματαιώθηκε λόγω του θανάτου του βασιλιά Παύλου (6 Μαρτίου 1964). Φυσικά ο χορός του δημοτικού θεάτρου ήταν τα ντόμινα ή Μπουρμπούλια στο θέατρο «Απόλλων» (ανέγερση περί τα 1872) του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ στην πλατεία Γεωργίου (Α’) της Πάτρας. Διαβάζουμε ότι κάποιοι μελετητές ανάγουν τα πρώτα Μπουρμπούλια ήδη στα πρώτα χρόνια της αποπεράτωσης του «Απόλλωνα».  Τα Μπουρμπούλια διεξαγόταν απογευματινή ώρα και ντύνονταν μόνο οι γυναίκες με μαύρο ντόμινο και μάσκα ενώ οι άντρες με επίσημο ένδυμα χορού, οι γυναίκες δεν πλήρωναν εισιτήριο και ο καβαλιέρος επέλεγε ντάμα χωρίς να ξέρει την ταυτότητά της, αλλά και η ίδια κατά κάποιο τρόπο αξιοποιώντας την ανωνυμία της συμμετείχε στο παιχνίδι αυτό. Τα Μπουρμπούλια διεξάγονται κανονικά κάθε χρόνο αλλά στο φυσικό τους χώρο, στο Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» έχουν αρκετά χρόνια να πραγματοποιηθούν. Οι καλλιτέχνες που συνήθως καλούνται είναι ο Πασχάλης, η Μπέσσυ Αργυράκη,  ο Γιώργος Πολυχρονιάδη, ο Λάκης Τζορντανέλλι , η Κατερίνα Αδαμαντίδου, η Σοφία Αρβανίτη (όσον ήταν εν ζωή και ο Ρόμπερτ Ουίλλιαμς και ο Δάκης)  και γενικά τραγουδιστές του ελληνικού ποπ της δεκαετίας του εξήντα και του εβδομήντα αλλά και του ογδόντα.   Έχει ενδιαφέρον ότι ο Μποστ βάζει και τους άντρες να φορούν ντόμινα, ίσως για να εξυπηρετήσει τη μυθοπλασία του, για να μπορέσει να γίνει η παρεξήγηση σχετικά με τον ποιον τελικά κρυφάκουγε μέσα στο χορό.

ΠΑΤΡΙΝΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

Όταν κανείς έχει λίγα χρήματα και πολλάς στενοχωρίας, το πρώτον πράγμα που επιθυμεί είναι να διασκεδάσει. Έτσι κι εγώ, μόλις εισήλθε το Τριώδιον και ευρέθην με πολλάς στενοχωρίας, ησθάνθην μίαν τάσιν διά ξεφάντωμα. Συνέπεσε δε τας ημέρας εκείνας να συναντήσω τον φίλον μου Ανδρέαν που ήτο νυμφευμένος επίσης και του εξεμυστηρεύθην τας επιθυμίας μου. Ο Ανδρέας στεναχωρίας δεν έχει, αλλά είχε ένα ωραιότατον αυτοκίνητον.

-Ανδρέα, του είπα, πολλοί φίλοι μού κάνουν προσκλήσεις διά την Πάτρα με το αυτοκίνητό τους. Αλλά διστάζω…

-Να πας. Θα διασκεδάσεις πολύ ωραία. Μη διστάζεις.

-Φοβούμαι όπως οδηγούν. Τρέχουν πολύ. Μόνο σ’εσένα Ανδρεά έχω εμπιστοσύνη. Αλλά εσύ θα μείνεις εδώ.

– Όχι δεν θα μείνω. Η Πλάκα είναι γνωστή και οι γιορτές της δεν παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέρον. Θα πάω κι εγώ στην Πάτρα. Δεν έρχεσαι μαζί μας κι εσύ με τη γυναίκα σου;

– Ευχαριστώ, Ανδρέα. Δεν θέλω να σας δώσω βάρος. Άλλωστε εσύ θα έχεις την παρέα σου. Άσε, καλύτερα να μείνω στην Αθήνα. Οι γιορτές δεν είναι για μας.

– Τι θα κάνεις εδώ;

– Θα δω το γαϊτανάκι. Θα περάσει η ώρα μου…

– Το γαϊτανάκι, απαγορεύθηκε. Θα πλήξεις.

– Θα πάρω κι ένα φθηνό πλαστικό κλομπ.

– Απαγορεύθηκε κι αυτό.

– Ε, κάτι θα κάνω. Θα πάρω δυο δραχμές χαρτοπόλεμο και θα μετρώ τα μπλε και τα κόκκινα κομφετί και θα περάσει η ώρα μου. Το κομφετί δεν απαγορεύεται. Με δυο δραχμές θα διασκεδάσω… Μην με πιέζεις. Δεν έρχομαι στην Πάτρα. Ίσως δεν βρούμε και δωμάτιο.

– Μη σε νοιάζει για δωμάτιο. Θα μείνουμε στο σπίτι μιας θείας μου. Έχει ένα αρχοντικό παλιό με 10 δωμάτια άδεια…

– Όχι, Ανδρέα, μην επιμένεις…

– Καλά, άσε. Θα βάλω την γυναίκα μου να τηλεφωνήσει στη γυναίκα σου. Εσύ σ’αυτά πάντα είσαι αναποφάσιστος. Δεν έχουμε παρέα, γιατί ο Κώστας με την αρραβωνιαστικιά του έφυγε με τα πεθερικά του και την κουνιάδα του για τη Θήβα από χθες, να δουν το Βλάχικο Γάμο. Και μεις τον είδαμε τρεις φορές και τον βαρεθήκαμε…

– Ναι, βέβαια, ο Βλάχικος Γάμος, δεν συγκρίνεται με το Καρναβάλι της Πάτρας. Στην Πάτρα υπάρχει μεγαλυτέρα ποικιλία…

– Ε, είδες; Καλύτερα θα περάσουμε. Άσε το ζήτημα σε μένα. Θα καταφέρουμε τη γυναίκα σου…

Αυτά είπα με τον φίλο μου Ανδρέα και χωρίσαμε.

Advertisement

Πριν από 60 χρόνια: Ο Μποστ και τα εμβόλια

Tο ιστολόγιο αγαπάει τον Μποστ και του έχει αφιερώσει αμέτρητα άρθρα, σε πολλά από τα οποία θυμόμαστε (οι παλιότεροι) ή γνωρίζουμε (οι νεότεροι) γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μέσα απο γελοιογραφίες του Μποστ. Στην αρχή, τα άρθρα αυτά είχαν γενικό τίτλο «Πριν από 50 χρόνια…», μετά «Πριν από 55 χρόνια…», αλλά τα χρόνια περνάνε και το ιστολόγιο συνεχίζει να εκπέμπει, οπότε πέρσι εγκαινιάσαμε μια νέα χρονολόγηση, τη σειρά «Πριν από 60 χρόνια». Το καλοκαίρι παραμέλησα τις δημοσιεύσεις αυτές κι έτσι το προηγούμενο, ένατο σκίτσο της σειράς το δημοσιεύσαμε πριν από 3 μήνες -εδώ.

Το σημερινό άρθρο θα ταίριαζε καλύτερα την προηγούμενη Παρασκευή, αφού τότε συμπληρώνονταν ακριβώς 60 χρόνια από την πρώτη του δημοσίευση αλλά δεν χάνει την «επικαιρότητά» του μια και το θέμα των εμβολίων εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και δυστυχώς θα είναι, μαζί με τον κορονοϊό, για καιρό ακόμα. Βέβαια, σε άλλα εμβόλια αναφερόταν ο Μποστ, αλλά αυτό είναι φανερό οπότε δεν μπορεί κανείς να με κατηγορήσει για… κλικοθηρία.

Το σκίτσο δημοσιεύτηκε την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 1961 στην Ελευθερία, με την οποία συνεργαζόταν ο Μποστ (από το 1960 έως το 1963).

Εβδομάς εμβολίων είναι ο τίτλος και ο Μποστ συνδυάζει δυο γεγονότα που απασχολούσαν την επικαιρότητα: ένα σκάνδαλο με εισαγωγές εμβολίων και τις διεργασίες στον χώρο του Κέντρου, που τις παρομοιάζει με τον διεμβολισμό του Κόμματος Φιλελευθέρων από το ΚΕΑ του στρατηγού Γρίβα.

Έτσι κάνει λογοπαίγνιο ανάμεσα στον εμβολιασμό και στον διεμβολισμό -αν δεν κάνω λάθος πριν από μερικά χρόνια, η σημερινή υφυπουργός Δομνα Μιχαηλίδου υπουργός Νίκη Κεραμέως είχε μιλήσει για «εμβολιασμό σκάφους από τουρκικό πολεμικό» ή κάτι τέτοιο, αλλά περιέργως δεν βρίσκω ιχνος του περιστατικού στο γκουγκλ (ή μάλλον όχι και τόσο περιέργως, αφού τώρα οι αναφορές σε «εμβολιασμό» είναι αμετρητες).

Να τα πάρουμε με τη σειρά. Την προηγούμενη εβδομάδα είχε έρθει στην επιφάνεια ένα σκάνδαλο εισαγωγής εμβολίων με φουσκωμένο κοστολόγιο, επί σειρά ετών. Ο αρμόδιος υφυπουργός Κοιν. Προνοίας Ιωάννης Ψαρρέας αναγνώρισε μεν το σκάνδαλο αλλά προσπάθησε να το υποβαθμίσει αφού, όπως είπε, τα παράνομα υπερκέρδη ανέρχονταν μόνο σε εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές.

O Μποστ εκμεταλλεύεται δεόντως το επώνυμο του υπουργού για λογοπαίγνια. Έτσι, στο φύλλο της εφημερίδας που κρατάει ο Πειναλέων (νομίζω ότι) διαβάζουμε: Ο κ. Ψαρέας τυρί σιγήν ιχθύος και θολώνη τα νερά, ενώ η μαμα-Ελλάς λέει ότι «δι’ αυτούς τους καρχαρέας επρονόει δύο έτη ο προστάτης των Ψαρέας».

Πώς να μην κάνετε επιμέλεια αλληλογραφίας

Προειδοποίηση: Το σημερινό είναι άρθρο γκρίνιας. Και, το χειρότερο, θα γκρινιάξω για ένα θέμα που ενδιαφέρει ελάχιστους: για ένα βιβλίο με αλληλογραφία του Γιάννη Σκαρίμπα, στο οποίο βρήκα τρία-τέσσερα χοντρά λάθη στην επιμέλεια.

Παρόλο που ξέρω μερικούς τακτικούς θαμώνες του ιστολογίου που το γενικό θέμα της επιμέλειας και της έκδοσης χειρογράφων και αλληλογραφίας τούς ενδιαφέρει πολύ, αναγνωρίζω πως πρόκειται για «ειδικότητα» περιθωριακή ακόμα και ανάμεσα στους επαγγελματίες γραφιάδες.

Όταν λέω «επιμέλεια» δεν εννοώ τη γλωσσική ή την τυπογραφική επιμέλεια, αλλά όλη την εργασία για να μετατραπεί η χειρόγραφη ή δακτυλογραφημένη επιστολή σε κείμενο έτοιμο προς έκδοση, δηλαδή ο σχολιασμός ώστε ο αναγνώστης να καταλάβει περί τίνος πρόκειται. Και η δουλειά αυτή κάθε άλλο παρά απλή είναι. Αυτός που γράφει την επιστολή δεν έχει στο νου του τις μελλοντικές γενιές, έχει μονο τον παραλήπτη της επιστολής. Μπορεί να του γράψει «Είδα χτες τον Τ. και μου μίλησε για το άρθρο σου» χωρίς καμιά ανάγκη να εξηγήσει ποιος είναι ο Τ. (ο παραλήπτης θα ξέρει) ούτε για ποιο άρθρο μίλησαν. Όταν όμως η επιστολή εκδίδεται 50 χρόνια μετά, ο επιμελητής πρέπει να σκαλίσει τα άχυρα για να βρει ποιος είναι ο μυστηριώδης Τ. και για ποιο άρθρο του παραλήπτη γίνεται λόγος.

Είναι δύσκολη δουλειά λοιπόν η επιμέλεια της αλληλογραφίας, αλλά επειδή έχουν υπάρξει και περιπτώσεις υποδειγματικών επιμελειών ξέρουμε ότι μπορεί να γίνει άριστα ή έστω πολύ ικανοποιητικά. Θα αναφέρω, ας πούμε, τις καβαφικές Επιστολές στον Μάριο Βαϊάνο (υποδειγματική επιμέλεια και σχολιασμός  του Ε. Μόσχου) ή τους πολλούς τόμους εκδομένης αλληλογραφίας του Σεφέρη (διάφοροι επιμελητές).

Προανάγγειλα όμως ότι θα γκρινιάξω, οπότε καταλαβαίνετε πως την επιμέλεια του βιβλίου του Σκαρίμπα δεν τη θεωρώ υποδειγματική, κάθε άλλο. Στον παλιό μου ιστότοπο, όπου δεν υπήρχε αλληλεπίδραση, δημοσίευα αρκετά τέτοια «γκρινιάρικα» άρθρα επικρίνοντας κυρίως μεταφραστικές αστοχίες. Στο ιστολόγιο έχω αραιώσει τα άρθρα του είδους αυτού. Σήμερα θα με ανεχτείτε.

Πρόκειται λοιπόν για την αλληλογραφία του Γιάννη Σκαρίμπα, που εκδόθηκε με τίτλο «…στις πλάνες μου κανένας δεν με φτάνει!» και υπέρτιτλο «Ο Γιάννης Σκαριμπας αλληλογραφεί». Συγγραφέας, και επιμελήτρια της αλληλογραφίας, η κ. Σούλα Παπαγεωργοπούλου-Ιωαννίδη. Το βιβλίο περιέχει 144 σχολιασμένες επιστολές του Σκαρίμπα και προς τον Σκαρίμπα. Οι περισσότερες από αυτές είναι ήδη δημοσιευμένες σε διάφορα περιοδικά, πολλές άλλωστε ήταν «ανοιχτές επιστολές» εξαρχής δημοσιευμένες σε έντυπα.

Μνημόνια, μια επανάληψη

Η σημερινή μέρα θεωρείται ορόσημο. Από σήμερα η Ελλάδα βγαίνει από τα προγράμματα οικονομικής βοήθειας και καλείται, σύμφωνα με τη διατύπωση του Μάριο Σεντένο, προέδρου του Γιούρογκρουπ, «να σταθεί ξανά στα πόδια της για πρώτη φορά από τις αρχές του 2010».

Κατά την κοινή ορολογία, βγήκαμε από τα μνημόνια.

Πράγματι, το τελευταίο πρόγραμμα, που ολοκληρώθηκε χτες, είχε τριετή διάρκεια, από τον Αύγουστο του 2015, αλλά αν υπολογίσουμε και εκείνα που προηγήθηκαν βρίσκουμε πως έχει περάσει μια οκταετία από τον Μάιο του 2010, τότε που μπήκαμε στο μνημόνιο -τότε, αφελώς, χρησιμοποιούσαμε ενικό αριθμό.

Από το 2010 ως το 2018 πολλά έχουν αλλάξει. Ο μεγαλύτερος δανειστής της χώρας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, παρέθεσε χτες στοιχεία που δείχνουν τη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών της χώρας από το 2010 ως σήμερα. Παραθέτω ένα απόσπασμα: Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό η Ελλάδα κατάφερε να μειώσει σημαντικά τις μακρο-οικονομικές και δημοσιονομικές ανισορροπίες της, φέρνοντας σε πέρας «μια άνευ προηγουμένου δημοσιονομική προσαρμογή» που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά περίπου 16% του ΑΕΠ (από έλλειμμα 15,1% το 2009, σε πλεόνασμα 0,8% το 2017).

Όπως τονίζεται μεταξύ άλλων η ελληνική οικονομία πλέον έχει επιστρέψει στην ανάπτυξη καθώς άρχισαν να φαίνονται τα αποτελέσματα της ανάκαμψης (από ύφεση -5,5% το 2010 σε ανάπτυξη 1,4% το 2017, η οποία προβλέπεται να φτάσει το 1,9% το 2018 και το 2,3% το 2019).

Επίσης, υπογραμμίζεται η σταδιακή μείωση της ανεργίας και βελτίωση των συνθηκών της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα, παρ’ όλο που εξακολουθεί να έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ.

Όπως επισημαίνει, το 2010 η ανεργία ήταν 12,7% στην Ελλάδα και αφού έφθασε στο ανώτατο σημείο του 27,5% τον Ιούλιο του 2013, μειώθηκε στο 19,5% τον Μάιο του 2018.

Για να παραφράσουμε τον Γεώργιο Παπανδρέου, θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι αριθμοί ανακάμπτουν αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να δοκιμάζονται, καθώς αυτή η «άνευ προηγουμένου δημοσιονομική προσαρμογή» άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη ζωή εκατομμυρίων συμπολιτών μας, που οι περισσότεροι, αν και όχι όλοι, είδαν τη διαβίωσή τους να επιδεινώνεται απότομα και τις βεβαιότητες πάνω στις οποίες είχαν καταστρώσει το πρόγραμμα της ζωής τους να γκρεμίζονται. Όχι όλοι, αφού κάποιοι κέρδισαν από τα μνημόνια και από την κρίση, ιδίως όσοι είναι εργοδότες και επωφελήθηκαν από τη χωρίς προηγούμενο άνοδο της ανεργίας και την απόλυτη κυριαρχία της επισφαλούς και της απλήρωτης εργασίας.

Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Και όπως τα μνημόνια επηρέασαν όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, δεν θα μπορούσαν να μην αφήσουν το ίχνος τους στη γλώσσα. Και το περίεργο είναι ότι ενώ το ιστολόγιο έχει βασικό του μέλημα τον εντοπισμό και σχολιασμό των λέξεων της επικαιρότητας, δεν έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο άρθρο στη λέξη που σημάδεψε τα οχτώ από τα εννιά χρόνια της ύπαρξής του, τη λέξη «μνημόνιο».

Το νέον μικρομάγαζον, 50 χρόνια μετά

Και το σημερινό άρθρο είναι αναδημοσίευση παλιότερου, κι αυτό γίνεται όχι μόνο επειδή μια μικρή αδιαθεσία με ταλαιπώρησε λίγο χτες, αλλά και διότι είναι παράδοση του ιστολογίου κάθε Ιούλιο να βάζει τουλάχιστον ένα και συνήθως περισσότερα θέματα, και ιδίως γελοιογραφίες, για τα Ιουλιανά του 1965, οπότε δεν θα μπορούσα να το παραλείψω φέτος που έχουμε και το ιωβηλαίο, τα 50 χρόνια από τα γεγονότα. Παράλληλα, κατά καιρούς παρουσιάζω επίσης στο ιστολόγιο σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια (το προηγούμενο της σειράς αυτής, εδώ), οπότε το σημερινό άρθρο ικανοποιεί δύο παραδόσεις στην τιμή της μιας. Το σκίτσο που θα ανεβάσω σήμερα το είχα παρουσιάσει πριν από πέντε χρόνια, αλλά για κάποιο λόγο είχε περάσει απαρατήρητο και είχε σχολιαστεί ελάχιστα. Σήμερα προσθέτω υλικό και παρουσιάζω τη γελοιογραφία του Μποστ σε καλό σκανάρισμα και όχι σε κακή φωτογράφηση όπως τότε.

Η επέτειος των Ιουλιανών φέτος, στις 15 Ιουλίου, συνέπεσε με την κρίσιμη ψηφοφορία στη Βουλή για το «νέο μνημόνιο», κατά την οποία αρκετοί βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος διαφοροποιήθηκαν και αρνήθηκαν να ψηφίσουν την εισήγηση της κυβέρνησης. Το θέμα θα το συζητήσουμε από Δευτέρα (αν και στα σχόλιά σας μπορείτε να πείτε οτιδήποτε) αλλά βέβαια ανάμεσα στα δύο γεγονότα μόνο η χρονολογική σύμπτωση υπάρχει -θα ήταν διαστροφή να χαρακτηριστεί αποστασία η προχτεσινή διαφοροποίηση, νομίζω ότι δεν αξίζει καν να σταθώ σ’ αυτό, παρόλο που μπορεί και να έχει αφήσει (θα φανεί αυτό) πληγές δυσεπούλωτες.

Οπότε, πάμε στο 1965 και στον Μποστ.

Κυβερνητικά μεζεδάκια

Την Κυριακή που μας πέρασε έγιναν οι εκλογές, σχηματίστηκε η νέα κυβέρνηση, οπότε τα σημερινά μεζεδάκια, τα πρώτα μετά την αλλαγή της σελίδας, λογικό είναι να ονομαστούν «κυβερνητικά». Μπορείτε να το ερμηνεύσετε και αλλιώς, ότι δηλαδή για πρώτη φορά στην ιστορία του ιστολογίου (και στη ζωή του διαχειριστή του, θα πρόσθετα) στην κυβέρνηση βρίσκεται μια δύναμη φιλική προς αυτό (και προς αυτόν). Σημαίνει τάχα αυτό ότι τα μεζεδάκια θα γίνουν πράγματι «κυβερνητικά»; Δεν το νομίζω, αλλά εσείς θα το δείτε.

* Πάντως, μια και το έφερε η κουβέντα, και για να μην κατηγορηθώ ότι τα αποσιωπώ λόγω πολιτικής φιλίας, σπεύδω να επισημάνω ένα γλωσσικό στραβοπάτημα στις δηλώσεις του νέου κυβερνητικού εκπροσώπου Γαβριήλ Σακελλαρίδη, και συγκεκριμένα ένα κρούσμα γενικομανίας, όταν κατηγόρησε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι «επιμένει να αποποιείται των ευθυνών του και να αγνοεί προκλητικά τη λαϊκή ετυμηγορία». Όμως, όπως έχουμε ξαναγράψει, το «αποποιούμαι» συντάσσεται (και πάντα συντασσόταν) με αιτιατική, όπως άλλωστε και το μετέρχομαι, το επιδέχομαι, το απεκδύομαι, και κάμποσα άλλα λόγια ρήματα.

* Κι ένα άλλο. Σε άλλη ανακοίνωσή του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε ότι  «Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις για την εξεύρεση αμοιβαίας επωφελούς λύσης».  Σε ονομαστική πτώση, θέλουμε να βρεθεί «αμοιβαία επωφελής λύση». Αν θεωρήσουμε, όπως είναι το πιο φυσικό στα δικά μου μάτια, ότι εδώ το «αμοιβαία» είναι επίρρημα, θέλουμε την εξεύρεση «αμοιβαία επωφελούς λύσης». Βέβαια, μπορούμε να πούμε ότι είναι επίθετο, οπότε στέκει η διατύπωση. (Εδώ ένας οπαδός του πολυτονικού θα μας έλεγε ότι επί πολυτονικού δεν θα είχαμε πρόβλημα αφού το επίρρημα θα έπαιρνε περισπωμένη ενώ το επίθετο θα έπαιρνε, αν θυμάμαι καλά, οξεία. Αλλά αν είχαμε αμοιβαία επωφελή μέτρα; Εδώ ούτε το πολυτονικό βοηθάει για τη διάκριση επιθέτου και επιρρήματος. Το έχει η μοίρα τους να μπερδεύονται, και άλλωστε δεν διαφέρει πολύ μια αμοιβαία επωφελής λύση από μια αμοιβαία επωφελή λύση, έτσι δεν είναι; )

* Σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση με τον Μάρτιν Σουλτς, ο Σταύρος Θεοδωράκης δήλωσε ότι το Ποτάμι θα οργανώσει μια διάσκεψη στην οποία «Καλεσμένοι θα είναι άνθρωποι από όλη την Ευρώπη, πανεπιστήμονες, ακτιβιστές, επιχειρηματίες, νέοι και βέβαια πολιτικοί για να συζητήσουμε το κοινό μας μέλλον».
Θα μπορούσε βέβαια να εννοεί ότι θα καλέσει πανεπιστήμονες (λέξη που χρησιμοποιείται συνήθως ειρωνικά για να δηλώσει αυτόν που γνωρίζει όλες τις επιστήμες), αλλά υποψιάζομαι ότι ο Ποταμάρχης εννοούσε απλώς «πανεπιστημιακούς».

Πριν από 50 χρόνια: Ο Μποστ για τη βασιλομήτορα

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Tο τελευταίο άρθρο αυτής της σειράς δημοσιεύτηκε πριν από δυο μήνες και κάτι, για τον απλό λόγο ότι τον Οκτώβριο-Νοέμβριο του 1964 ο Μποστ είχε πάει δημοσιογραφικό ταξίδι στην Αυστραλία, οπότε έπαψε να δημοσιεύει σκίτσα.

Το σκίτσο που θα δούμε σήμερα είναι ένα από τα πρώτα που δημοσίευσε μετά την επάνοδό του:

Το σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 12 Δεκεμβρίου 1964, και το λογοπαίγνιο του τίτλου συνδέει τα οικονομικά της βασιλικής αυλής με την «τρίμηνη εξόρμηση» που είχε την ίδια εποχή κηρύξει η Αυγή για αύξηση της κυκλοφορίας της.

Μετά τον θάνατο του βασιλιά Παύλου, η χήρα του, η βασιλομήτωρ Φρειδερίκη είχε ζητήσει να αποκαλείται «βασίλισσα μήτηρ» και να της χορηγηθεί ειδική μηνιαία σύνταξη ύψους 400.000 το μήνα. Η κυβέρνηση Παπανδρέου ικανοποίησε το πρώτο αίτημα, αλλά περιόρισε τη σύνταξη σε 250.000 το μήνα. Επειδή όμως το θέμα διέρρευσε, ξεσηκώθηκε σάλος στον Τύπο, με αποτέλεσμα η Φρειδερίκη να παραιτηθεί από τη σύνταξη και να παραπονεθεί ότι η κυβέρνηση την άφησε «ακάλυπτον».

Πριν από 50 χρόνια: Ο Μποστ σκιτσάρει την πορεία ειρήνης του 1964

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια, αν και μάλλον παραμέλησα τις αναρτήσεις μου μια και έχει περάσει πάνω απο μήνας από το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, που το είχαμε δημοσιεύσει εδώ.

Το σημερινό σκίτσο αναφέρεται στη μαραθώνια πορεία ειρήνης του 1964, που έγινε πριν από πενήντα χρόνια παρά μία μέρα, την Κυριακή 17 Μαΐου 1964. Ήταν η δεύτερη μαραθώνια πορεία ειρήνης, αν και στην πρώτη ένας μόνο οδοιπόρος είχε πάρει μέρος, κι αυτός δεν βρισκόταν πια στη ζωή. Η πρώτη μαραθώνια πορεία ειρήνης, τον Απρίλιο του 1963, είχε απαγορευτεί από την κυβέρνηση της ΕΡΕ, οπότε μόνο ο Γρηγόρης Λαμπράκης, επωφελούμενος από τη βουλευτική του ιδιότητα, είχε μπορέσει να περάσει από τα αλλεπάλληλα αστυνομικά μπλόκα στον Τύμβο και να διανύσει αρκετά χιλιόμετρα, αρχικά μόνος του και στη συνέχεια με μερικούς συνοδοιπόρους πριν η αστυνομία τον συλλάβει. (Φωτογραφίες από την πορεία εκείνη, εδώ). Ένα μήνα αργότερα, το παρακράτος δολοφόνησε τον Λαμπράκη, γεγονός που έδρασε καταλυτικά στις πολιτικές εξελίξεις: παραίτηση του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή, εκλογές, ήττα της ΕΡΕ, δεύτερες εκλογές και θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου του Γ. Παπανδρέου.

Οπότε, η πορεία του 1964 ήταν ένας πάνδημος φόρος τιμής στον Γρηγόρη Λαμπράκη. Ωστόσο, παρόλο που η νέα κυβέρνηση επέτρεψε τη διεξαγωγή της πορείας, ο πρωθυπουργός προσωπικά επιτέθηκε στους διοργανωτές, θεωρώντας ότι είναι περιττή μια τέτοια πορεία σε μια χώρα όπου το σύνολο του λαού «διακαώς ποθεί την ειρήνην», ότι κακώς επιλέχτηκε ο Μαραθώνας ως αφετηρία και ότι όσοι πάρουν μέρος είναι αφελείς που παγιδεύονται από την ΕΔΑ. Παρόμοια έγραφε και ο φιλοκυβερνητικός τύπος.

Ανήμερα της πορείας, λοιπόν, 17 Μαΐου 1964, ο Μποστ δημοσίευσε στην Αυγή το εξής σκίτσο:

Πριν από 50 χρόνια: Γεώργιος Παπανδρέου και Ηλίας Ηλιού μέσα από το πενάκι του Μποστ

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, που σχολίαζε τον θάνατο του βασιλιά Παύλου το είχαμε δημοσιεύσει εδώ πριν από ένα μήνα περίπου, οπότε καιρός είναι να προχωρήσουμε στην επόμενη συνέχεια σε αυτό το μάθημα πρόσφατης ιστορίας.

Βρισκόμαστε στις αρχές Απριλίου 1964. Το πολιτικό γεγονός των ημερών ήταν η παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης Παπανδρέου στη Βουλή, που είχε μόλις ολοκληρωθεί. Μια και η κυβέρνηση διέθετε άνετη πλειοψηφία, δεν δυσκολεύτηκε να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης. Η αξιωματική αντιπολίτευση, η ΕΡΕ, αποχώρησε λίγο πριν από την ψηφοφορία «με ασήμαντον πρόσχημα», όπως έγραψε ο φιλοκυβερνητικός τύπος της εποχής -επειδή ο Λουκής Ακρίτας, αγορεύοντας στη Βουλή, δεν δέχτηκε διακοπή από τον αρχηγό της ΕΡΕ, τον Π. Κανελλόπουλο. Μαζί με την ΕΡΕ αποχώρησαν και οι σύμμαχοί της, το μικρό Κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη.

Η αριστερή ΕΔΑ όχι μόνο δεν αποχώρησε, αλλά ούτε καν καταψήφισε τις προγραμματικές δηλώσεις, επιλέγοντας να ψηφίσει λευκό, πάντοτε στη γραμμή της κριτικής στήριξης που ακολουθούσε απέναντι στην κυβέρνηση Παπανδρέου. (Να θυμίσουμε άλλωστε ότι στις εκλογές της 16.2.64 η ΕΔΑ δεν παρουσίασε υποψήφιους σε αρκετές ‘άγονες’ περιφέρειες, δηλ. εκεί που δεν είχε ελπίδα να εκλέξει βουλευτή, διευρύνοντας έτσι την εκλογική νίκη της Ένωσης Κέντρου). Αυτή την ιδιότυπη στάση απέναντι στη νέα κυβέρνηση απηχεί και το σκίτσο του Μποστ, που έχει βυζαντινό ύφος για λόγους που θα γίνουν αμέσως κατανοητοί:

Πριν από 50 χρόνια: ο θάνατος του βασιλιά Παύλου, από το πενάκι του Μποστ

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, που σχολίαζε τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπανδρέου μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 το είχαμε δημοσιεύσει εδώ πριν από δεκαπέντε μέρες περίπου, οπότε καιρός είναι να προχωρήσουμε στην επόμενη συνέχεια σε αυτό το μάθημα πρόσφατης ιστορίας.

Ο βασιλιάς Παύλος (1901-1964) έπασχε από καρκίνο του στομάχου, ο οποίος διαγνώστηκε αρκετά αργά, και όταν όρκισε την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου στις 18 Φεβρουαρίου ήταν ήδη πολύ βαριά, σε σημείο που με δυσκολία μπόρεσε να αντεπεξέλθει στην ορκωμοσία. Αργότερα την ίδια μέρα ο νέος πρωθυπουργός ενημερώθηκε για τη βασιλική ασθένεια και την ανάγκη εγχείρισης. Το ίδιο βράδυ, εκδόθηκε ανακοινωθέν για την επικείμενη εγχείριση του βασιλιά, υποτίθεται για έλκος, και για την ανάληψη καθηκόντων αντιβασιλέα από τον διάδοχο Κωνσταντίνο.

Με επιθυμία της Φρειδερίκης, ο βασιλιάς δεν πήγε ούτε στο εξωτερικό για να εγχειριστεί, ούτε καν στον Ευαγγελισμό. Η εγχείριση έγινε σε μια αίθουσα των ανακτόρων που μετατράπηκε σε χειρουργείο με όργανα φερμένα από τον Ευαγγελισμό. Ωστόσο, ύστερα από μια σύντομη αναλαμπή, η κατάσταση του ασθενή συνέχισε να επιδεινώνεται και η κοινή γνώμη άρχισε να μαντεύει την αλήθεια. Από την 1η Μαρτίου, τα ιατρικά ανακοινωθέντα έγιναν απαισιόδοξα και οι τίτλοι των εφημερίδων δραματικοί.

Στις 3 Μαρτίου, το αντιτορπιλικό Σφενδόνη έφερε από την Τήνο την εικόνα της Μεγαλόχαρης, ίσως επειδή κάτι ανάλογο είχε γίνει το 1915 με τον πατέρα του Παύλου, όταν είχε μείνει αρκετό καιρό στο κρεβάτι από βαριά πνευμονία. Την εικόνα την υποδέχτηκαν στο λιμάνι ο Αρχιεπίσκοπος, ο διάδοχος και ο πρωθυπουργός, αλλά η συνδρομή της δεν στάθηκε αρκετή. Στις 6 Μαρτίου το απόγευμα ο Παύλος πεθαίνει και τρεις ώρες αργότερα ορκίζεται βασιλιάς ο 24χρονος Κωνσταντίνος. Η κηδεία έγινε στις 12 Μαρτίου, με συμμετοχή πολλών επισήμων από όλο τον κόσμο.

Πριν από πενήντα χρόνια: ο Μποστ σχολιάζει τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπανδρέου το 1964

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, που σχολίαζε την προεκλογική περίοδο του Φεβρουαρίου 1964 το είχαμε δημοσιεύσει εδώ πριν από ένα μήνα περίπου, οπότε καιρός είναι να προχωρήσουμε στην επόμενη συνέχεια σε αυτό το μάθημα πρόσφατης ιστορίας.

Αφού την προηγούμενη φορά είχαμε δει την προεκλογική περίοδο, εύλογα το σημερινό σκίτσο είναι αφιερωμένο στα αποτελέσματα των εκλογών και στο σχηματισμό κυβέρνησης από τον νικητή:

Πριν από 50 χρόνια: η χιονισμένη προεκλογική περίοδος του 1964 όπως τη σχολίασε ο Μποστ

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, που σχολίαζε τις διακοινοτικές συγκρούσεις στην Κύπρο, το είχαμε δημοσιεύσει πριν από 20 περίπου μέρες.

Ο Γενάρης του 1964 ήταν κρύος και στις 16-18 του μήνα χιόνισε ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, όπου, σύμφωνα με μαρτυρίες, το χιόνι έφτασε τους 30 πόντους. (Χιόνισε και στο Φάληρο, όπως και δυο χρόνια μετά, το 1966, που είχαμε έναν ακόμα μεγάλο χιονιά -και μετά χρειάστηκε να περιμένουμε τον… Μάρτη του 1987 για να δούμε χιόνια στο Φάληρο). Ο χιονιάς βρήκε τη χώρα σε προεκλογική περίοδο: μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1963, που του είχαν δώσει νίκη αλλά όχι αυτοδύναμη πλειοψηφία στη Βουλή, ο Γεώργιος Παπανδρέου, αρχηγός της Ένωσης Κέντρου, παραιτήθηκε με αποτέλεσμα η χώρα να οδηγηθεί σε νέες εκλογές που είχαν οριστεί για τις 16 Φεβρουαρίου.

Η ηττημένη ΕΡΕ βρισκόταν σε κατάσταση αποσύνθεσης με τον Κ. Καραμανλή να έχει αποχωρήσει για το Παρίσι (είδαμε πριν από λίγο καιρό το σχετικό σκίτσο του Μποστ) και τον Παν. Κανελλόπουλο να έχει αναλάβει το άχαρο έργο να οδηγήσει το κόμμα σε μια προδιαγραμμένη ήττα, παρά τη συνεργασία με το μικρό κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη. Η προεκλογική εκστρατεία της ΕΡΕ, που είχε στηριχτεί σε κινδυνολογία για τη σταθερότητα της δραχμής δεν έπειθε και όλοι πρόβλεπαν τη νίκη του Παπανδρέου, όπως και τελικά έγινε.

Εις αναζήτησιν πιστής Αλεξανδρινής φελάχας (Μποστ, 1964)

Όπως κάθε καλοκαιρινή Παρασκευή, σήμερα δημοσιεύω ένα ακόμα σκίτσο του Μποστ, κι αφού καλώς ή κακώς το πήραμε κορδόνι να δημοσιεύω ένα σκίτσο απο κάθε χρονιά, σήμερα θα δούμε ένα σκίτσο του 1964 (την περασμένη Παρασκευή είχαμε σκίτσο του 1963).

Το σημερινό σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή, με την οποία συνεργαζόταν ο Μποστ το 1964, περίπου τέτοιες μέρες, συγκεκριμένα την Κυριακή 30 Αυγούστου 1964:

Τα γεωργιανά μπαλέτα του Μποστ

Πριν από δυο ακριβώς βδομάδες είχαμε δει ένα σκίτσο του Μποστ αφιερωμένο στο Σπαζοαβγοπλάνο, ένα υποθετικό παιδικό παιχνίδι με το οποίο ο Μποστ ειρωνευόταν την ανάδειξη ενός ανώτατου αξιωματικού στην ηγεσία της Αεροπορίας, ενός αξιωματικού που είχε πάρει το παρατσούκλι «Σπαζοαεροπλάνης». Υπάρχει όμως κι ένα δεύτερο σκίτσο στο οποίο εμφανίζεται το ίδιο παρατσούκλι και το οποίο θα σας παρουσιάσω σήμερα, παρόλο που η φωτογραφία του σκίτσου, που έχω στο αρχείο μου, δεν είναι και πολύ σόι -όμως το σκίτσο είναι, πιστεύω, πολύ καλό. Προσθήκη: Ο μάγος Στάζυμπος σουλούπωσε το σκίτσο.

Tο σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 26 Απριλίου 1964, Κυριακή των Βαΐων και λίγες μέρες μετά τις κρίσεις στις ένοπλες δυνάμεις, όπου είχε γίνει σκληρό παζάρι ανάμεσα στην Αυλή και στον Γ. Παπανδρέου, τον πρωθυπουργό που πριν από δυο μήνες είχε θριαμβεύσει στις εκλογές με 53%. Ο πρωθυπουργός κατάφερε να απομακρύνει τον αρχηγό του ΓΕΣ Π. Σακελλαρίου, αλλά υποχρεώθηκε, κατόπιν επιμονής του βασιλιά, να τον αντικαταστήσει με τον Ι. Γεννηματά, ο οποίος είχε παίξει ενεργό ρόλο στις εκλογές βίας και νοθείας του 1961.