Κάνε μου λιγάκι μμμ

Οι παλιότεροι θαμώνες του ιστολογίου θα θυμούνται ότι κατά καιρούς έβαζα άρθρα για τα γράμματα του αλφαβήτου και ότι είχα τελειώσει με όλα τα φωνήεντα (εδώ το άρθρο για το Α). Καιρός είναι να συνεχίσω, να μη μείνουν παραπονεμένα τα σύμφωνα, και το σημερινό άρθρο θα το αφιερώσουμε στο γράμμα Μ.

Το Μ είναι το 12ο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου, είναι και το 13ο γράμμα του λατινικού αλφαβήτου, σε κάθε περίπτωση μεσαίο γράμμα, ξεκινάμε λοιπόν από τη μέση χωρίς ακόμα να έχω αποφασίσει αν θα πάμε προς την αρχή ή προς το τέλος. Το ελληνικό γράμμα προέρχεται από το φοινικικό γράμμα mem, που το βλέπετε στην εικόνα αριστερά, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το αιγυπτιακό ιερογλυφικό σύμβολο για το «νερό». Πράγματι, το σχήμα του αποδίδει καλά τον κυματισμό του νερού.

Στα αρχαϊκά ελληνικά αλφάβητα το Μ δεν ήταν συμμετρικό (μερικά βλέπουμε εδώ), ενώ αλλού το σύμβολο Μ χρησιμοποιήθηκε για την απόδοση του σίγμα (δείτε την επιτύμβια πλάκα στην ίδια σελίδα). Στη μικρογράμματη γραφή, που προέκυψε κατά τους βυζαντινούς χρόνους, το αριστερό ποδαράκι (κεραία για να το πούμε πιο επίσημα) έχει προεκταθεί προς τα κάτω κι έτσι το πεζό μ διαφέρει από το λατινικό πεζό m, ενώ τα κεφαλαία τους είναι πανομοιότυπα. Παρεμπιπτόντως, αν δείτε σε κείμενο γραμμένο στην κυριλλική καλλιγραφική γραφή ένα m, αυτό δεν είναι το πεζό του Μ, είναι το πεζό του Τ, το κάνουν για να μπερδέψουν τους φράγκους.

Στα αρχαία ελληνικά το γράμμα γραφόταν μυ (με περισπωμένη), ίσως με επιρροή από το αρχαίο ηχομιμητικό επιφώνημα μυ (πρβλ. μυκώμαι, μυία κτλ.) ενώ στα νέα ελληνικά γράφουμε μι. Το Μ στο αρχαιοελληνικό ακροφωνικό σύστημα αρίθμησης χρησιμοποιόταν για αναπαράσταση του αριθμού 10.000 (Μύριοι), αλλά στο νεότερο επίσης αρχαιοελληνικό αλφαβητικό σύστημα αρίθμησης, που διατηρείται ίσαμε σήμερα σε κάμποσες εφαρμογές, είχε την αριθμητική αξία 40 (μ’ = 40). Σε εισαγωγές βιβλίων, που κάποτε σελιδαριθμούνται με το ρωμαϊκό ή το ελληνικό σύστημα, μπορείτε να δείτε το μ σε σελιδαρίθμηση π.χ. μδ’ για τη σελίδα 44. Συνήθως μπαίνει τόνος όταν το μ/Μ χρησιμοποιείται ως αριθμητικό, αλλά όχι πάντα. Η ραψωδία Μ της Ιλιάδας είναι η δωδέκατη και λέγεται «Τειχομαχία» αφού περιγράφει τη μάχη γύρω από το τείχος που είχαν χτίσει οι Αχαιοί για να προφυλάσσουν τα πλοία τους. Εκεί περιέχεται και ο περίφημος στίχος «εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης», που τον είπε ο Έκτορας (οι Αχαιοί είχαν το «αμύνεσθαι περί νηών, διότι αν τους έκαιγαν τα πλοία θα έχαναν και την ελπίδα επιστροφής στην πατρίδα). Στην Οδύσσεια, η ραψωδία μ είναι από τις πιο περιπετειώδεις, όπως φαίνεται κι από τον τίτλο της «Σειρήνες. Σκύλλα. Χάρυβδις. Βόες ηλίου». (Τις ραψωδίες της Ιλιάδας πάντοτε τις γράφουμε με κεφαλαιο, της Οδύσσειας με πεζό γράμμα).

Το γράμμα Ν και οι εγκεφαλικοί κραδασμοί των ελλαδεμπόρων

Το ξέρατε ότι κάθε φορά που προφέρετε παρατεταμένα το Ν ο εγκέφαλός σας δονείται και βελτιώνεται η οξυγόνωσή του; Αν δεν το ξέρετε, δεν θα έχετε διαβάσει την τελευταία σαχλαμάρα που κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό στο ελληνικό Διαδίκτυο και που θα είναι το αντικείμενο του σημερινού μας άρθρου, που θα το έγραφα έτσι κι αλλιώς, μια και η μυθοκτονία είναι το χόμπι μου, αλλά το επιτάχυνα επειδή μού το ζήτησαν αρκετοί φίλοι. (Μια παρένθεση εδώ: για σήμερα είχα προγραμματίσει το πρώτο άρθρο για τη Λέξη της Χρονιάς, όμως η τεχνική ομάδα του ιστολογίου μού σύστησε να το μεταφέρω για την αρχή της επόμενης εβδομάδας). Κυκλοφορεί λοιπόν στο Διαδίκτυο, σε κύματα όπως συνήθως γίνεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ένα άρθρο με τίτλο «Η κατάργηση του γράμματος Ν» που το υπογράφει ο διευθυντής ενός δημοτικού σχολείου της Λάρισας και στο οποίο αναπτύσσεται ο μύθος.

Δεν θα παραθέσω ολόκληρο το άρθρο, γιατί είναι μεγάλο, αλλά αν έχετε απορία (και αντοχή στις σαχλαμάρες) μπορείτε να το διαβάσετε. Ο κ. διευθυντής λοιπόν ξεκινάει καλώντας μας να κάνουμε ένα πείραμα: Προφέρετε δυνατά την πρόταση «κατά την επόμενην ημέραν» και θα νιώσετε τον κραδασμό που δημιουργείται με την εκφορά του γράμματος «ν». Επιχειρήστε να ξαναπείτε την φράση χωρίς το «ν»… «Κατά την επόμενη μέρα»… Καταλαβαίνετε την διαφορά; Στην πρώτη περίπτωση, ο εγκέφαλος δονείται. Στην δεύτερη… απλά δεν συμβαίνει τίποτα. Τι σημαίνει αυτό; Ψάξτε το. Το σίγουρο είναι ότι αυτοί που έκοψαν το «ν» από τις λέξεις της γλώσσας μας, δεν το έκαναν χάριν της «πλέριας δημοτικιάς», αλλά κάτι ήξεραν και κάπου αποσκοπούσαν. 

Σε τι να αποσκοπούσαν τάχα τα σκοτεινά κέντρα που έκοψαν το ν; Το μαθαίνουμε λίγες αράδες παρακάτω: Κάθε γράμμα του Ελληνικού Αλφαβήτου εκπέμπει ήχο και εικόνα.Κάθε λέξη τέθηκε από τους «Ονοματοθέτες», νομοθέτες θα τους λέγαμε σήμερα, με ακρίβεια και όχι τυχαία και έχει άμεση σχέση Αιτίας και Αιτιατού, μεταξύ Σημαίνοντος και Σημαινομένου.
Εάν πάμε δε  στις Επιστήμες, τα παραδείγματα είναι  ατελείωτα και άκρως διαφωτιστικά, αλλά και διδακτικά για τις επόμενες γενεές. Σχετικά πρόσφατα (1996) στο Ιατρικό Περιοδικό MEDIZIN-JURNAL στην Γερμανία, δημοσιεύτηκε μία επιστημονική εργασία, σύμφωνα με την οποίαν: « Η εκφορά του γράμματος  «Ν»  μεταφέρει οξυγόνο στον εγκέφαλο και ότι δεν ήταν τυχαίο το γεγονός της τοποθέτησης του «Ν» στο μέσον ακριβώς του Αλφαβήτου – στο πρώτο Ελληνικό Αλφάβητο με τα 27 γράμματα ».
( Εκτός αυτού  στο Χάρβαρντ, από ιατρικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι η απαγγελία των Ομηρικών Επών στο πρωτότυπο, εκτός των άλλων, κάνει καλό στην καρδιά,  ως αναπνευστική άσκηση…)
Με αφορμή τις έρευνες αυτές των ξένων επιστημόνων θα αναρωτηθούμε και εμείς: Είναι τυχαίο πάλι το γεγονός  ότι το «ους» (το αυτί) που ακούει και μαθαίνει-όπως μας διδάσκει  και η Σύγχρονη Ψυχολογία- γίνεται με το «Ν»  ο « Νούς » που σκέφτεται , ενεργεί και αποφασίζει;
Και δικαιούμαι να ερωτήσω:   Γιατί εμείς γίναμε διώκτες του «Ν»;
Γιατί θέλομε να φτωχύνουμε τον εγκέφαλο των επομένων γενεών στην χώρα μας;

Το γράμμα Ν είναι οργανικό και όταν το κόβομε πονάει. Είναι σαν να κόβομε το δακτυλάκι μας…. (…) Διεθνώς μελετάται η μοναδική μουσικότητα της Ελληνικής Γλώσσας  και ο αντίκτυπός της στην πνευματική διαύγεια του ανθρώπου. Το γράμμα «Ν» διεγείρει τον εγκέφαλο θετικά και  ενεργοποιεί  τον άνθρωπο να σκέφτεται σωστά.

Δεν το λέει ρητά ο κ. διευθυντής αλλά τα ευκόλως εννοούμενα δεν θέλουν κολαούζο: η «κατάργηση» του Ν έγινε από σκοτεινούς κύκλους που θέλουν να αποβλακώσουν τις επόμενες γενεές Ελλήνων! Ενώ το Ν οξυγονώνει τον εγκέφαλο, και οι αρχαίοι μας πρόγονοι, με το να προφέρουν μανιωδώς Ννννν, είχαν γίνει πανέξυπνοι και έχτιζαν Παρθενώνες τον καιρό που οι γείτονές τους ξεκουράζονταν στη σκιά των Πυραμίδων, εμείς πέσαμε στην παγίδα της λέσχης Μπίλντεμπεργκ και το κόψαμε.

Στη μνήμη του Δημήτρη Σαραντάκου

Εννιά μέρες πέρασαν από τον θάνατο του πατέρα μου, θα μου επιτρέψετε ένα μικρό μνημόσυνο.

Η φωτογραφία είναι από κάποιο γλέντι σε αιγινήτικη ταβέρνα, όπου στο τέλος ο πατέρας μου, πολύ συχνά έβγαζε το τσαντάκι του με τις φυσαρμόνικες και άρχιζε να παίζει συνοδεύοντας το τραγούδι των άλλων.

Αριστερά κάθεται ο αιγινήτης ποιητής και τραγουδοποιός Γιώργος Μαρίνος, φίλος του πατέρα μου, που έγραψε σε μια τοπική εφημερίδα το εξής «Στη μνήμη του Δημήτρη»:

Μίμη μου, εκεί που θα διαβείς 
το μακρινό σου δρόμο,
πάρε τη φυσαρμόνικα
να πεις τραγούδια της καρδιάς,
της λευτεριάς, της λεβεντιάς,
όπως εκείνο που έλεγες:
“Με το ντουφέκι μου στον ώμο”

Πολύ με συγκίνησε, στην κυριακάτικη Αυγή (που βγήκε το Σάββατο 24 Δεκεμβρίου), ένα άρθρο του φίλου Στρατή Μπουρνάζου, που το αναδημοσιεύω εδώ:

Ένας μακρινός στενός φίλος

Η αρχική γνωριμία ήταν με τον Νίκο. Από το την ιστοσελίδα και το μπλογκ του, από τα βιβλία του, κατόπιν και από κοντά, όταν έγινε τακτικός συνεργάτης μας στα «Ενθέματα». Μέσα από το μπλογκ γνωρίσαμε και τον πατέρα, τον Δημήτρη — ο Νίκος αναδημοσίευε συχνά πυκνά κείμενά του, μας μίλαγε για τα βιβλία του. Και έτσι, μέσα από τα κείμενά του, ο πατέρας Σαραντάκος μάς έγινε κοντινός, οικείος και για όσους δεν τον είχαμε γνωρίσει — αρκεί να δει κανείς τα συλλυπητήρια στο μπλογκ: για τους αναγνώστες του ιστολογίου είναι σαν να έχασαν έναν δικό τους άνθρωπο.

Δεν μπορούμε, σε λίγες γραμμές να περιγράψουμε το έργο αυτού του λόγιου μαχητή της Αριστεράς. Κι ακόμα πιο δύσκολο είναι να αποδώσουμε την πνοή, το πνεύμα του, τη ζωντάνια της παρουσίας του. Μια αίσθηση που διαπερνούσε την ατμόσφαιρα την περασμένη Τρίτη, στην πολιτική του κηδεία στο Παλιό Φάληρο, στον κόσμο που συγκεντρώθηκε να τον αποχαιρετήσει, στους επικήδειους των φίλων και των συναγωνιστών· μια αίσθηση που κορυφώθηκε, όταν παλιοί φίλοι και συμμαθητές τραγούδησαν, με μια φυσαρμόνικα, όπως το συνήθιζαν με τον Μίμη, την «Ελιά», τους «Κυνηγούς» και άλλα κομμάτια από μια μυτιληνιά επιθεώρηση του Μεσοπολέμου.