Κάλπες και κάλπηδες

Καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές, σκέφτηκα να βάλω μερικά εκλογολεξιλογικά άρθρα κι  έτσι την περασμένη εβδομάδα είχαμε ένα άρθρο για τη λέξη «ψήφος». Την ψήφο (ή τον ψήφο; ) ή τέλος πάντων το ψηφοδέλτιο το ρίχνουμε στην κάλπη, οπότε σήμερα, όπως κάποιοι ήδη ζητήσατε στα σχόλια του προηγούμενου άρθρου, θα δούμε  τη λέξη «κάλπη». Κάποια  από αυτά που θα πούμε  σήμερα έχουν ήδη δημοσιευτεί σε προηγούμενα άρθρα, που δεν είναι περίεργο τη στιγμή που τόσες και τόσες εκλογικές διαδικασίες έχει δει το ιστολόγιο στα 14+ χρόνια που λειτουργεί.

Η κάλπη είναι τύπος της ελληνιστικής περιόδου, ενώ ο τύπος κάλπις είναι λέξη ομηρική. Σήμερα η κάλπη είναι ένα μεγάλο κιβώτιο, σε σχήμα κύβου, ξύλινο ή από διαφανές πλαστικό, με μια σχισμή στην επάνω πλευρά του για να ρίχνουμε τον φάκελο με το ψηφοδέλτιο. Στην αρχαιότητα, όμως, η κάλπις είχε διάφορες σημασίες που όλες τους αναφέρονται σε κάποιου είδους δοχείο, στάμνα, υδρία, αγγείο.

Στον Όμηρο η κάλπις είναι κανάτι για νερό. Στην  Οδύσσεια, στη ραψωδία ζ, η Αθηνά παρουσιάζεται στον Οδυσσέα παρθενικῇ εἰκυῖα νεήνιδι κάλπιν ἐχούσῃ -κι έμοιαζε κόρης τρυφερής, τη στάμνα τζη κρατούσε, το αποδίδει ο Ψυχουντάκης.

Αλλού είναι αγγείο που το χρησιμοποιούσαν σαν τεφροδόχο, αλλά επίσης και μια λήκυθος όπου έβαζαν κλήρους ή που χρησίμευε ως ψηφοδόχος. Στον διάλογο «Ερμότιμος» του Λουκιανού γίνεται λόγος για τον τρόπο που κληρώνονται οι αντίπαλοι στους αγώνες της  πάλης:

Κάλπις ἀργυρᾶ πρόκειται ἱερὰ τοῦ θεοῦ. ἐς  ταύτην ἐμβάλλονται κλῆροι μικροί, ὅσον δὴ κυαμιαῖοι τὸ μέγεθος, ἐπιγεγραμμένοι.

Στις πρώτες εκλογικές διαδικασίες του νεοελληνικού κράτους, που γίνονταν με σφαιρίδια, οι κάλπες ήταν ορθογώνια μεταλλικά κουτιά. Υπήρχε μία κάλπη για τον κάθε υποψήφιο, δηλαδή σε μια εκλογική περιφέρεια που εξέλεγε 10 βουλευτές μπορεί να υπήρχαν  σε κάθε εκλογικό τμήμα 30 ή 40 κάλπες.

Εσωτερικά, η κάλπη ήταν χωρισμένη στα δύο. Στο δεξιό μέρος, που είχε χρώμα λευκό, ήταν το Ναι· στο αριστερό, που είχε χρώμα μαύρο, το Όχι. Μπροστά η κάλπη είχε έναν σωλήνα, που μέσα έβαζε ο ψηφοφόρος το χέρι του και έριχνε το σφαιρίδιο, δεξιά αν ήθελε να υπερψηφίσει τον υποψήφιο και αριστερά αν ήθελε να τον καταψηφίσει, χωρίς να φανερώνεται η προτίμησή του. Τα σφαιρίδια ήταν μικρά, σαν κορόμηλα, για να μπορούν να κρύβονται εντελώς μέσα στη γροθιά του ψηφοφόρου. Σε ένα φύλλο του Ρωμηού περί το 1885, ο Φασουλής συμβουλεύει τον Περικλέτο:

Ζήτησε το σφαιρίδιον, βάλε στην κάλπη χέρι
και τι ποιεί η δεξιά η άλλη να  μην ξέρει.

Όπως γράφει ο Παπαδιαμάντης στους Χαλασοχώρηδες (όπου υπήρχαν πέντε υποψήφιοι για να  εκλεγεί ο ένας): Αι πέντε κάλπαι συνδεδεμέναι όπως ήσαν διά του χονδρού σύρματος, αλλόκοτοι, ατερπείς, πένθιμοι κατά το ήμισυ, λευκαί και μαύραι, ωμοίαζον με πέντε καταδίκους του κατέργου, το ήμισυ της κεφαλής ξυραφισμένους, δέσμιους με την αυτήν άλυσιν, κύπτοντας επιπόνως, εκτελούντας την ημερησίαν αγγαρείαν εις τον ναύσταθμον.

Όταν τελείωνε η ψηφοφορία, άνοιγαν τις κάλπες και μετρούσαν τα Ναι και τα Όχι για κάθε υποψήφιο και εκλέγονταν αυτοί με το μεγαλύτερο θετικό ισοζύγιο. Μια λεπτομέρεια είναι ότι σε περίπτωση που το άθροισμα των Ναι και των Όχι ήταν μεγαλύτερο από τον αριθμό των ψηφισάντων, τα πλεονάζοντα σφαιρίδια αφαιρούνταν από το Ναι.

Advertisement

Πριν από 13 χρόνια

Πριν από 13 χρόνια ήμασταν δεκατρία χρόνια νεότεροι, προφανώς, διότι δεν πιστεύω να μας διαβάζουν πολλοί και πολλές δωδεκάχρονοι και δωδεκάχρονες (και βγάλε) που δεν είχαν γεννηθεί τότε. Πέρα όμως απ’ αυτό, πριν από 13 χρόνια ακριβώς, τέτοια μέρα, έγιναν οι βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, με τις οποίες τερματίστηκε, πρόωρα και απότομα, η δεύτερη θητεία του Κώστα Καραμανλή στον θώκο του πρωθυπουργού, αφού νίκησε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου.

Να θυμηθούμε όμως τα αποτελέσματα των εκλογών εκείνων.

Πρώτο ήρθε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, με ποσοστό σχεδόν 44% (και ελάχιστα πάνω από 3 εκατ. ψήφους), κερδίζοντας την αυτοδυναμία, αφού συγκέντρωσε 160 έδρες. Στη δεύτερη θέση η ΝΔ του απερχόμενου πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή με 33,5% και μόλις 91 έδρες. Στις προηγούμενες εκλογές, του 2007, η σειρά ήταν διαφορετική αλλά η διαφορά μικρότερη (41,8 με 38). Τρίτο το ΚΚΕ, με την Αλέκα Παπαρήγα, με ποσοστό 7,54% και 22 έδρες, σε μικρή πτώση από το 2007, τέταρτο το ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη με ένα εντυπωσιακό 5,6% υπερφαλαγγίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ, που είχε νέο επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα και είχε συγκεντρώσει 4,6%, επίσης με μικρή πτώση ως προς το 2007. Στην εκτη θέση, κοντά στο όριο του 3% που χρειάζεται για την εκπροσώπηση στη Βουλή, αλλα κάτω από αυτό με 2,5% οι Οικολόγοι-Πράσινοι, στην καλύτερη έως τότε (και έως σήμερα) εκλογική τους επίδοση.

Αφωνία

Τώρα στις γιορτές είχα δυο συνεχόμενες ομιλίες, και μετά την πρώτη η φωνή μου είχε κλείσει, οπότε η κόρη μου με συμβούλεψε «Να κάνεις αφωνία για μερικές ώρες». Πράγματι, συχνά οι γιατροί συνιστούν αφωνία, δηλαδή να αποφεύγει κανεις να μιλάει. Όμως η αφωνία είναι επίσης πάθηση, η προσωρινή ή μόνιμη απώλεια της φωνής.

Λέμε συχνά ότι κάποιος χάνει τη φωνή του από τη μεγάλη έκπληξη. «Έμεινα άφωνος», λέμε, για να δηλώσουμε την κατάπληξη. Λέμε επίσης «έμεινα άναυδος», με τη σημασία αυτού που δεν μπορεί να μιλήσει απο τη μεγάλη έκπληξη. Ετυμολογικά, ο άναυδος είναι συνώνυμο του άφωνου, αφού «αυδή» ειναι πανάρχαιη, ομηρική λέξη για τη φωνή -στην Ιλιάδα ο Όμηρος λέει για τον Νέστορα «τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή«, από το στομα του κυλούσε η φωνή γλυκύτερη απ’ το μέλι.

Έχουμε πολλές λέξεις και εκφράσεις για να δηλώσουμε την κατάπληξη, το ξάφνιασμα, το σάστισμα, το απροσδόκητο και αδιανόητο γεγονός που μας κάνει να μένουμε με το στόμα ανοιχτό, μη μπορώντας να αρθρώσουμε λέξη γι’ αυτό που μόλις συνέβη ή μόλις μάθαμε. Μένει κανεις άναυδος, άφωνος, άλαλος, σύξυλος, εμβρόντητος, κατάπληκτος, αποσβολώνεται, μένει μ’ ανοιχτό το στόμα, σαστίζει, ξαφνιάζεται, τα χάνει, μένει ακίνητος σαν άγαλμα, σαν κεραυνόπληκτος, σαν στήλη άλατος, του έρχεται κεραμίδα, μένει κόκαλο, του κόβεται η μιλιά, μένει με το δάχτυλο στο στόμα, ανοίγει διάπλατα τα μάτια, μένει κάγκελο, μένει μαλάκας, μένει κεχηνώς ή ενεός. Υπάρχουν εκφράσεις για όλα τα γούστα και τα επίπεδα ύφους και είμαι βέβαιος ότι μπορείτε κι εσείς να προσθέσετε κάμποσες, αν και δεν δηλώνουν όλες οι φράσεις ότι μας κόβεται η φωνή -και στο σημερινό άρθρο στην αφωνία εστιάζουμε.

Όταν κάποιος δεν μιλάει, σωπαίνει. Σε πιο επίσημο ύφος, σιωπά. Δεν λεει λέξη -ή, για να το πάμε πιο επίσημα, δεν αρθρώνει λέξη, δεν εκστομίζει λέξη, δεν ανοίγει το στόμα του. Βουβαίνεται, το κλείνει, το ράβει, κυρίως όμως το βουλώνει -το στόμα του βέβαια. Σφράγισε το στόμα του ή τα χείλια του, το έχει σφραγισμένο. Όταν, εκτός από το να σωπάσει, κρύβεται κιόλας, λέμε ότι λουφάζει ή μουλώνει.

Δεν βγάζει λέξη, δεν βγάζει μιλιά, δεν βγάζει άχνα, κιχ, τσιμουδιά. Τσιμουδιά είναι ο ελάχιστος ψίθυρος, λέξη από τις δυσετυμολόγητες της γλώσσας μας -έχει προταθεί το αρχαίο «σιμωδία», το φάλτσο ή άτεχνο τραγούδι, η παράφωνη ωδή.

Σεπτεμβριανά μεζεδάκια

Τούτα εδώ είναι τα πρώτα μεζεδάκια του φετινού εκλογικού Σεπτέμβρη, οπότε λογικό είναι να τα αποκαλέσω «σεπτεμβριανά», ιδίως αφού δεν έχω χρησιμοποιήσει άλλη φορά αυτόν τον τίτλο τα προηγούμενα χρόνια. Σεπτεμβριανά λέγονται βέβαια και τα αιματηρά γεγονότα στην Πόλη τον Σεπτέμβρη του 1955, και καθώς φέτος κλείνουν εξήντα χρόνια από το πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, που έδρασε καταλυτικά στον ξεριζωμό των Ρωμιών από την Πόλη. Αν κάποιος έχει να συστήσει ένα λογοτεχνικό έργο, είτε από Τούρκο συγγραφέα είτε από Έλληνα, που να πραγματεύεται τα Σεπτεμβριανά μακριά από εθνικισμούς και στερεότυπα, ας το αναφέρει στα σχόλια.

Και ξεκινάμε τα μεζεδάκια μας. Καθώς βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, λογικό είναι να κυριαρχούν οι δημοσκοπήσεις, και μια από τις παραμέτρους που ενδιαφέρει είναι η δημοτικότητα των πολιτικών αρχηγών. Μάλιστα, σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση εμφανίστηκε καινούργιος πολιτικός αρχηγός, ο Γεννημαράκης, που έρχεται τέταρτος στον σχετικό πίνακα -θα είναι επικεφαλής του Νομανσλανδιανού Εθνικού Κόμματος. Στο ίδιο άρθρο διαβάζουμε ότι τα ποσοστά «κατακρεμνίζονται» (δυο φορές μάλιστα).

* Καταπληκτικό μεταφραστικό μαργαριτάρι από το Πρώτο Θέμα. Σε ρεπορτάζ για τη δολοφονία των δημοσιογράφων του NBC, διαβάζω μαρτυρίες γειτόνων του φερόμενου ως δολοφόνου:

Γείτονες του Φλάναγκαν σχολιάζουν πως ήταν συχνά «καλός» με τις γυναίκες που έμεναν στα διπλανά σπίτια, αλλά αντίθετα ιδιαίτερα εχθρικός με τους άντρες: «Πέταγε τις ακαθαρσίες της γάτας στα μπαλκόνια τους», λένε όσοι τον ήξεραν καλά. «Είχε συνέχεια υφάκι», παρατηρεί ένας άλλος μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο NBC και θυμάται πως «περπατούσε συχνά μ’ ένα τσεκούρι στον ώμο του»!

Τσεκούρι στον ώμο του; Και δεν τον συλλάβανε ως δημόσιο κίνδυνο; Ο φίλος που εντόπισε το μαργαριτάρι έκανε τον κόπο να αναζητήσει την αρχική πηγή του δημοσιεύματος. Και πράγματι, η πηγή πρέπει να είναι εδώ, από το αμερικάνικο Daily News, που συναγωνίζεται σε σοβαρότητα το Πρώτο Θέμα:  “He had attitude all the time,” one unidentified resident told NBC News, adding that Flanagan «walked around with a chip on his shoulder. Φυσικά είναι η γνωστή Αγγλική έκφραση που εμείς θα την μεταφράζαμε «έχει το ζωνάρι λυμένο για καβγά» ή κάπως έτσι (διακατέχεται από την πικρία του παραγνωρισμένου, λέει ένα λεξικό).

Αλλά και πάλι, πώς εξηγείται το «τσεκούρι στον ώμο»; Αν δεν ξέρει κάποιος τη μεταφορική σημασία της έκφρ. to have a chip on one’s shoulder, θα περιμέναμε να επιχειρήσει να τη μεταφράσει κατά λέξη, αλλά το chip δεν έχει τη σημασία «τσεκούρι», αλλά πελεκούδι, ροκανίδι, τσιπάκι. Τι να πω, ίσως ο μεταφρατζής να είδε πελεκούδια και να σκέφτηκε το τσεκούρι.

* Αξίζει να διαβάσετε το άρθρο της Καθημερινής για τους εθελοντές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και τη συγκινητική ανυστερόβουλη προσφορά τους για τη διάσωση προσφύγων.

Ας σημειώσουμε πάντως το συχνό λαθάκι «εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι». Όχι. Ή θα πεις «ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι» ή «η κατάσταση εγκυμονεί κινδύνους».

* Σε ένα προηγούμενο άρθρο είχαμε δημοσιεύσει μια εξαιρετικά ανορθόγραφη ταμπέλα καταστήματος και σκεφτήκαμε ότι μάλλον ήταν διαφημιστικό κόλπο. Τώρα, φίλος από Θεσσαλονίκη μου λέει ότι πρόσεξε σε κεντρικό περίπτερο της πόλης (στην Τσιμισκή) πινακίδα που έγραφε:

ΝΕΡΟ
ACOUA
0,40 minutes

Δυστυχώς δεν είχε μαζί του το κινητό του. Αν πάντως είναι εσκεμμένο, είναι πολύ προχωρημένο.

* Αντίθετα, η εκλεκτή φίλη από το Ηράκλειο Κρήτης είχε μαζί της κινητό και στέλνει την φωτογραφία αριστερά, που δείχνει, όπως λέει, ότι το google translate έχει φτάσει και στις αφίσες -η συγκεκριμένη αφίσα φωτογραφήθηκε στην πλατεία Κορνάρου.

Το χειρότερο είναι πως το google translate δίνει καλύτερα αποτελέσματα, αφού όταν του δίνω new china shop μεταφράζει «νέα υαλοπωλείο»!

* Συνηθισμένο λαθάκι σε αφρόντιστα κείμενα είναι αυτό που αποκαλώ «παρενθετική ακλισιά», όταν αναφέρονται, σαν να έμπαιναν σε παρένθεση, ιδιότητες ενός προσώπου ή ενός πράγματος, σε ονομαστική πτώση, ενώ το πρόσωπο ή πράγμα είναι σε γενική ή αιτιατική. Κι ένα πρόσφατο παράδειγμα, όπου ο συντάκτης ξεκίνησε σωστά, αλλά χάθηκε στο δρόμο:

Πρόκειται για την παραίτηση του Θοδωρή Κόλλια, στενού συνεργάτη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, μέλους της ομάδας των λογογράφων του και σύμβουλος στη γενική γραμματεία του πρωθυπουργού τους τελευταίους μήνες, μετά την εκλογική νίκη του Γενάρη.

Σωστά μπαίνει η πρώτη γενική (στενού συνεργάτη), σωστά η δεύτερη (μέλους της ομάδας), αλλά στην τρίτη μας τα χαλάει!

* Φίλος ο Νίκος Βούτσης, συχνό το λάθος και το έχουν κάνει κι άλλοι, αλλά δεν παύει να είναι λάθος. Σε δηλώσεις για το ενδεχόμενο συνεργασιών μετά τις εκλογές, το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε ότι » Από εκεί και πέρα, με το αποτέλεσμα των εκλογών, θα ενσκήψουμε όλοι, για να το εξετάσουμε, διότι σε άλλες εκλογές δεν πρόκειται να πάμε».

Όμως, τουλάχιστον σύμφωνα με τα λεξικά, ενσκήπτουν οι θύελλες, η κακοκαιρία, οι επιδημίες και άλλες συμφορές. Οι πολιτικοί που εξετάζουν ένα πρόβλημα «εγκύπτουν». Πιο απλά, στου μπαμπά τους τη γλώσσα, σκύβουν πάνω στο πρόβλημα, σύντροφε!

* Συχνά είναι τα αστεία επεισόδια με τους λογαριασμούς στα κοινωνικά μέσα, και ιδίως στο Τουίτερ, που παρωδούν λογαριασμούς πολιτικών ή γενικά δημόσιων προσώπων. Τελευταίο κρούσμα, το ψευτοτιτίβισμα από τον χρήστη με το όνομα «Διονύσης Τσακής», δήθεν Τσακνής, σχετικά με τη ματαίωση της μετάδοσης της συνέντευξης τύπου της ΠτΒ. Η Ραχήλ Μακρή δεν πρόσεξε τη μικρή διαφορά στο όνομα, ούτε την ένδειξη Parody account, και έκανε ολόκληρη φασαρία. Θα επιληφθεί, διάβασα, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος -και όχι η Υπηρεσία Αναγνωστικής Επάρκειας.

* Όσο για την ΠτΒ, από την προχτεσινή τρίτη εκτενή προσωπική συνέντευξή της στον Σκάι (μιλάμε για ανελέητο χτύπημα από τα συστημικά ΜΜΕ!) πρόσεξα μια αρκετά σπάνια ελληνικούρα: «ουτινοσδήποτε άλλου». Σωστό είναι: πρόκειται για το «οποιουδήποτε άλλου» στα βαθιά δικηγορίστικα, και το χρησιμοποιούμε για να εντυπωσιάζουμε τους αφελείς.

* Δυο μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της επαγγελματικής ένωσης των δημοσιογράφων θεώρησαν σκόπιμο να διαμαρτυρηθούν επειδή η ΕΣΗΕΑ παραχώρησε στη Ζωή Κωνσταντοπούλου την αίθουσά της (έναντι αμοιβής). Αναρωτιέμαι σε ποια εφημερίδα εργάζονται οι κύριοι Κοτταρίδης και Μαζανίτης, και αν κάνουν και εκεί τρανταχτά λάθη όπως «επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Προεδρεύων του Διοικητικού Συμβουλίου» ή κωμικοτραγικές διατυπώσεις όπως «αιτούμενος του ‘παγώματος'».

* Το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου δεν πρόκειται να πάρει μέρος στις εκλογές και στο σχετικό ρεπορτάζ ο Σκάι (ίσως και άλλα κανάλια) επανέλαβε το γνωστό λάθος ότι «για πρώτη φορά ύστερα από 92 χρόνια η Βουλή μένει χωρίς Παπανδρέου». Καταρχάς, ούτε τον Γενάρη είχε εκλεγεί ο Παπανδρέου. Έπειτα, όπως έχουμε ξαναπεί, ο παππούς του, ο Γεώργιος Παπανδρέου, είχε μείνει εκτός Βουλής και το 1935 (όταν τα βενιζελικά κόμματα απείχαν από τις εκλογές) αλλά και το 1950 (όταν απέτυχε να εκλεγεί). Ίσως είναι η πρώτη φορά που δεν συμμετέχει στις εκλογές μέλος της οικογένειας Παπανδρέου για λόγους υποκειμενικής αδυναμίας (ώστε να καλύψουμε και την αποχή του 1935).

* Κι άλλο κρούσμα κωμικού τίτλου, της κατηγορίας «Μωρό δάγκωσε σκυλί», από τη Lifo: Μετανάστες από Σάμο και Μυτιλήνη μεταφέρουν δυο πλοία με προορισμό τον Πειραιά.

Πρέπει να είναι πολύ χεροδύναμοι αυτοί οι μετανάστες, να σέρνουν κοτζάμ πλοία!

* Σε ένα άρθρο που με βρίσκει σύμφωνο σε όσα καταμαρτυρεί σε ορισμένα πρώην στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που ακολουθούσαν προσωπική πολιτική, διαβάζω: «Όχι από τον πρωθυπουργό, από ψηλότερα ήρθε η εντολή. Αν ατενίσετε τον ουρανό, μπορεί να διακρίνετε τον εντολοδόχο».

Όχι όμως τον εντολοδόχο, φίλε Ανανδρανιστάκη. Τον εντολοδότη.

* Μια σωστή παρατήρηση σε ηλεμήνυμα φίλου:

Έχει γεμίσει ο δικτυακός τόπος με αιτούντες ασύλου. (ένα απλό γουγλάρισμα αρκεί για επιβεβαίωση). Αν δεν κάνω λάθος μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες αιτούμενοι ασύλου, αλλά οι αιτούντες αιτούν άσυλο.

* Δεν είμαι φίλος του νεοπαγούς κόμματος Λαϊκή Ενότητα, το αντίθετο μάλιστα, αλλά συμφωνώ απόλυτα με όσα μου γράφει ένας καλός φίλος, που εκνευρίστηκε διαβάζοντας το πρόσφατο άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή, στο οποίο επιτίθεται στο κόμμα του Π. Λαφαζάνη.

Το αστείο μεζεδάκι είναι στο τέλος, όπου ο Πάσχος αναφέρεται στην «απάντησή του [Κώστα Λαπαβίτσα] στο περιοδικό Jacobin (3.12.2015) ότι ‘θα χρειαστεί επιβολή δελτίου’». Για την ακρίβεια ο Λαπαβίτσας δεν είπε αυτό που βάζει μέσα σε εισαγωγικά ο Πάσχος, και άρα δεν θα έπρεπε να βάλει τα εισαγωγικά. Είπε όμως κατά λέξη «Yes, we’re talking about a process of rationing» που είναι το ίδιο πράγμα.

Όμως, μήπως ο Πάσχος βλέπει στο μέλλον και διαβάζει συνέντευξη του Λαπαβίτσα που ακόμη δεν έχει δοθεί; Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε ότι η συνέντευξη αυτή έχει ημερομηνία (μέσα σε παρένθεση) που διαβάζεται «3 Δεκεμβρίου 2015»; Γνωρίζουμε τις μεγάλες διανοητικές ικανότητες του Πάσχου, αλλά να βλέπει και στο μέλλον; Φευ, όχι. Το περιοδικό Jacobin είναι αμερικάνικο. Η συνέντευξη του Λαπαβίτσα δημοσιεύτηκε 12 Μαρτίου 2015 (12.3.2015 ,για μας τους Ευρωπαίους). Στο (αμερικάνικο) σάιτ του περιοδικού, όμως, η ημερομηνία αυτή είναι γραμμένη με τον αμερικάνικο τρόπο (δηλαδή, «ανάποδα» για μας) κι ο Πάσχος την μετέφερε όπως την είδε, χωρίς να κάνει τον κόπο να την προσαρμόσει στο δικό μας τρόπο γραφής της ημερομηνίας.

Ίσως βέβαια ο Π. Μανδραβέλης να θεώρησε ασέβεια να μετατρέψει την αμερικανότροπη ημερομηνία. Τέλος πάντων, καλό Σαββατοκύριακο!

ΥΓ Επί του πιεστηρίου: Μεγάλη φιλολογική ανακάλυψη! Ήρθε στην επιφάνεια νέο άγνωστο μέχρι σήμερα έργο του Λογγίνου, «Περί ύφους». Τη βαρυσήμαντη ανακοίνωση την έκανε, σε προεκλογικό πάνελ του Μέγκα, ο έγκριτος φιλόλογος Άδωνης Γεωργιάδης, προφέσορας Ημιμαθείας και Προγονοκαπηλίας. Απαντώντας στον Νίκο Ξυδάκη, ο οποίος είχε αναφερθεί στη γνωστή ρήση του Μπυφόν ότι «το ύφος είναι ο άνθρωπος, για να μην υστερήσει ο Άδωνης επικαλέστηκε το έργο του Λογγίνου «Περί ύφους».

Βέβαια, ως τώρα ξέραμε ότι το σημαντικό αυτό έργο έχει τίτλο «Περί ύΨους», αλλά οι έρευνες του χαλκέντερου μελετητή (οΘντκ) μας έβγαλαν από την πλάνη μας.

Ποδαρικό στα μεζεδάκια

Τα πρώτα μεζεδάκια της χρονιάς δημοσιεύονται σήμερα, Κυριακή αντί για Σάββατο που είναι το συνηθισμένο, επειδή οι γιορτινές αναρτήσεις διατάραξαν τις συνήθειες του ιστολογίου. Διπλή διαταραχή, από μιαν άποψη, αφού, πριν ακόμα φύγουν οι καλικάντζαροι, πριν ακόμα τελειώσει το δωδεκάμερο των Χριστουγέννων, μπαίνουμε απότομα από την εορταστική ατμόσφαιρα στην προεκλογική περίοδο: όπως έγραψα και τις προάλλες, πρώτη φορά τα τελευταία 120 χρόνια γίνονται τόσο νωρίς εκλογές, 25 του Γενάρη. Στον 19ο αιώνα είχαν γίνει εκλογές και νωρίτερα, αλλά στον εικοστό αιώνα μόνο το 1936 είχαμε εκλογές μέσα στον Ιανουάριο -τότε είχαν γίνει στις 26 του μήνα και ακολούθησε βέβαια η δικτατορία του Μεταξά ενώ προηγήθηκαν απανωτοί θάνατοι πρωθυπουργών (κι έγραψε κι ο Μάρκος ένα τραγούδι που το έχουμε αναλύσει εδώ, αν και στα λεξιλογικά θέλει δουλειά γιατί έχει ένα λάθος).

Μια συνέπεια του ότι γίνονται τόσο νωρίς μέσα στον χρόνο οι εκλογές, είναι ότι δεν θα ψηφίσουν όσοι γεννήθηκαν το 1997 και επομένως φέτος γίνονται 18 χρονών. Ο λόγος που δεν θα ψηφίσουν δεν είναι ότι δεν έχουν κλείσει τα 18 τους χρόνια: από την 1η Ιανουαρίου του 2015, όλοι όσοι γεννήθηκαν το 1997 λογαριάζονται για 18 χρονών, είτε γεννήθηκαν στις 2 Ιανουαρίου είτε στις 31 Δεκεμβρίου 1997. Ούτε ισχύει αυτό που γράφτηκε ασαφώς ότι «θα έπρεπε να είχαν κάνει δήλωση έως τις 31 Οκτωβρίου 2014» -αυτή η προθεσμία ισχύει για τους ετεροδημότες που θέλουν να ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους (και όσοι είχαν κάνει παλιά τη δήλωση αυτή είναι εντάξει). Απλώς, οι εκλογικοί κατάλογοι ενημερώνονται από το υπουργείο Εσωτερικών κάθε χρόνο τον Φλεβάρη, οπότε δεν έχουν ακόμα επικαιροποιηθεί ώστε να συμπεριλάβουν τους 18ρηδες, και βέβαια η κυβέρνηση δεν έχει καμιά πρεμούρα να δώσει δυνατότητα ψήφου σε μια μερίδα πολιτών που κατά πλειοψηφία δεν την προτιμά.

Αλλά αυτά θα τα συζητήσουμε άλλη φορά, σήμερα έχουμε μεζεδάκια.

Βέβαια, το Σάββατο μάς επιφύλαξε δυο σημαντικά γεγονότα. Το ένα ήταν η προεκλογική σύλληψη του Χριστόδουλου Ξηρού, το άλλο η ίδρυση του ΚιΔηΣο, του κόμματος του Γιώργου Παπανδρέου, γεγονός που ήδη έδωσε αφορμή για λογοπαίγνια στη μπλογκόσφαιρα, όπως την ερώτηση «Μήπως είσαι ΚιΔηΣο και δεν το ξέρεις;», που παραπέμπει (τους παλιότερους) στο σλόγκαν που είχε λανσάρει το 1980 το Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, το ΚοΔηΣο (το σλόγκαν ήταν σκέτο «Μήπως είσαι ΚΟΔΗΣΟ;» -το δεύτερο σκέλος ήταν ευφυολογικός πλατειασμός). Βέβαια, το νεοσύστατο κόμμα δεν ονομάζεται ακριβώς έτσι, αλλά Κίνημα Δημοκρατικών Σοσιαλιστών.

* Από το Μουσείο Μπενάκη, ο ΓΑΠαπανδρέου έκανε έκκληση «να γίνει πράξη η μετάβαση σε μια μεταπελατειακή Ελλάδα». Ο μεταπελάτης έχει πάντα δίκιο, θα έλεγα.

16 Ιουνίου, Μνημονίου επισκόπου Αμαθούντος, γενέθλια ΓΑΠ

Ζούμε πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές και τις ζούμε σε απευθείας σύνδεση, όπως φαίνεται. Η σημερινή μέρα, 16 Ιουνίου, όπως θα έχετε ίσως μάθει από το διαδίκτυο, είναι η μέρα των γενεθλίων του πρωθυπουργού (γεννήθηκε το 1952), είναι όμως και η γιορτή των οσίων Μνημονίου και Τύχωνος, επισκόπων Αμαθούντος, των θαυματουργών. Ήδη μια τέτοια σύμπτωση είναι εντυπωσιακή, όμως δεν αποκλείεται η σημερινή μέρα να μην είναι απλώς η μέρα που θα μάθουμε τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης, αλλά να δρομολογήσει πολύ ευρύτερες εξελίξεις.

Τη μέρα των γενεθλίων τους, τα παιδιά κάνουν πάρτι και δέχονται δώρα. Ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να κάνει ανασχηματισμό, αλλά δέχτηκε πικρό δώρο τις παραιτήσεις δυο (μέχρι στιγμής) βουλευτών του κόμματός του και τη γενικότερη αμφισβήτηση, κάτι όχι παράλογο ύστερα από τη χτεσινή οπερέτα. Μέχρι στιγμής, ο ανασχηματισμός δεν έχει αναβληθεί. Ανακοινώθηκε μάλιστα ότι το νέο κυβερνητικό σχήμα θα είναι δεκαπενταμελές, ίσως για να θυμίζει τα δεκαπενταμελή μαθητικά συμβούλια των γυμνασίων και λυκείων.

Οι ακροδεξιές συκοφαντίες για τον προπάππο του πρωθυπουργού

Ο Ζίγκμουντ Μινέικο το 1861 φοιτητής στην Πετρούπολη

Δεν θα διαφωνήσω αν μου πείτε ότι το όποιο κεφάλαιο συμπάθειας είχε ο Γιώργος Παπανδρέου, ο πρωθυπουργός μας,  έχει εξαντληθεί, από την άλλη όμως μερικές φορές ο «Γιωργάκης» δέχεται τέτοιες επιθέσεις που μάλλον το ανανεώνουν, τουλάχιστον στα μάτια τα δικά μου. Άλλωστε, η ελληνομετρία, ο αντισημιτισμός και η λαθροχειρία είναι πράγματα που αντιπαθώ, κι έτσι όταν είδα, τις προάλλες, για πολλοστή φορά, να σπιλώνεται η μνήμη ενός ανθρώπου που πολύ αγάπησε την Ελλάδα και πολύ την ωφέλησε, απλώς και μόνο επειδή έτυχε να είναι προπάππος του σημερινού πρωθυπουργού, αποφάσισα να γράψω το σημερινό σημείωμα.

Ο προπάππος του πρωθυπουργού, που γι’ αυτόν θα σας μιλήσω, είναι ο Πολωνός, πιο σωστά Πολωνοέλληνας, Σιγισμούνδος Μινέικο, πατέρας της Σοφίας Μινέικο, της συζύγου του Γεωργίου Παπανδρέου και μητέρας του Ανδρέα Παπανδρέου.

Σύμφωνα με τους ακροδεξιούς, πρέπει ντε και καλά ο Γιώργος Παπανδρέου να βγει όχι απλώς «με ξενικό αίμα» αλλά και εβραίος, αφού αυτοί είναι οι προαιώνιοι εχθροί της φυλής· έτσι, η ακροδεξιά μυθολογία βγάζει πολωνοεβραίο τον πατέρα της Σοφίας Μινέικο (επίσης βγάζει αρχιραβίνο τον πατέρα της Μαργαρίτας Παπανδρέου, αλλά ας μην επεκταθούμε και εκεί). Επειδή όμως η εβραϊκή καταγωγή  δεν φτάνει (έχουμε και τους γεροντοέρωτες των αδωνοκαρατζαφεραίων με το Ισραήλ), οι ακροδεξιοί κατασκευάζουν κι έναν δεύτερο μύθο, ότι ο δήθεν εβραίος Ζίγκμουντ Μινέικο πολέμησε στα Γιάννενα στο πλευρό του τουρκικού στρατού όταν ο ελληνικός στρατός «προήλαυνε για να τα απελευθερώσει».

Ζητώ συγνώμη για το δύσοσμο λινκ που παραθέτω από το stokos.gr, αλλά περιέχει συμπυκνωμένη την ακροδεξιά μυθολογία.