Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘δαίμων του τυπογραφείου’

Μεζεδάκια τ’ Αγιαννιού

Posted by sarant στο 7 Ιανουαρίου, 2017

Θα μπορούσα να τα πω και «τα πρώτα μεζεδάκια της χρονιάς» ή να βάλω τίτλο του άρθρου «ποδαρικό στα μεζεδάκια» όμως και τους δυο αυτούς τίτλους τους έχω ήδη χρησιμοποιήσει στο παρελθόν (τον δεύτερο πάνω από μία φορά) οπότε καλό είναι να πρωτοτυπήσουμε μια και μας δίνεται η ευκαιρία αφού σήμερα είναι τ’ Αγιαννιού.

Να ξεκινήσουμε λοιπόν με ευχές στους Γιάννηδες και τις Ιωάννες του ιστολογίου και γενικότερα. Για δωράκι, δεχτείτε ένα περσινό άρθρο χαρισμένο στους 45 Γιάννηδες.

Να θυμίσω επίσης και την παροιμιακή φράση «Κάθε μέρα τ’ Αγιαννιού θα’ναι;» που τη λέμε για να δηλώσουμε ότι η εύνοια της τύχης ή η τυχόν εξαιρετική μεταχείριση δεν μπορεί να επαναλαμβάνεται συνεχώς.

Αλλά ας προχωρήσουμε στα μεζεδάκια μας.

* Το Χάφιποστ δημοσιεύει άρθρο για μια «νέα θεωρία για το ναυάγιο του Τιτανικού«. Εκεί διαβάζουμε ότι «Περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, όταν το πλοίο το οποίο μετέφερε 2.224 άτομα (επιβάτες και πλήρωμα), βυθίστηκε υπό την εντολή του καπετάνιου Edward Smith.»

Η υπογράμμιση είναι δική μου. Έδωσε δηλαδή εντολή ο πλοίαρχος και βυθίστηκε ο Τιτανικός; Αυτό θα ήταν πραγματικά νέα και εντελώς αναπάντεχη εκδοχή!

* Χρυσαβγίτικα γλωσσικά μαργαριτάρια αποφεύγω να σχολιάσω, για πολλούς και διάφορους λόγους. Θα κάνω μια εξαίρεση για το κυπριακό παρακλάδι της συμμορίας, το ΕΛΑΜ. Σε ανακοίνωση για το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Προέδρου της Κύπρου (δεβαζωλίνκ) γράφει:

… εις ουδεμία περίπτωση η προτεινόμενη «λύση» του Κυπριακού, δεν απαλλάσσει από τα κατοχικά στρατεύματα, δεν κατοχυρώνει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως διαμηνύει κατά κόρων ο Πρόεδρος και κυρίως δεν θέτει την Τουρκία ενώπιων των ευθυνών της…

Πέρα από το μπλέξιμο με το παραπανίσιο «δεν», βλέπουμε ότι οι ελαμίτες έχουν κακές σχέσεις με την ορθογραφία -άρα δεν είναι μόνο ελλαδικό το φαινόμενο.

aliki* Φίλη φίλης αγόρασε παιδικό βιβλίο από την Amazon και μόλις το διάβασε έπαθε σοκ -δείτε αριστερά μια φωτογραφία από μια τυχαία σελίδα: τα δυο πλάσματα, που είχε το άλμα για το σαν τρελοί τα πράγματα όλο αυτό το διάστημα, κάθισε και πάλι πολύ δυστυχώς και αθόρυβα, και κοίταξε lie.

Ολοφάνερα το κείμενο έχει μεταφραστεί από μηχανάκι, και μάλλον από μεθυσμένο μηχανάκι. Κι όμως, το ανοσιούργημα αυτό έχει… όνομα μεταφραστή! Και το βιβλίο πουλιέται κανονικά από την Amazon.

Να σημειώσω πάντως ότι η φίλη της φίλης επέστρεψε το βιβλίο και πήρε τα λεφτά της πίσω.

* Στο in.gr διάβασα άρθρο για μια συνήθεια που έχουν οι νεαροί Παριζιάνοι την παραμονή της πρωτοχρονιάς, να καίνε αυτοκίνητα. Έτσι:

Το υπουργείο Εσωτερικών της Γαλλίας γνωστοποίησε την Κυριακή ότι 650 αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αριθμός ελαφρά μειωμένος σε σύγκριση με τα 602 της περασμένης χρονιάς.

Ο φίλος που στέλνει την είδηση αφενός παραξενεύεται που μια είδηση σχετική με το Παρίσι έρχεται μέσω Μόσχας, και αφ’ ετέρου αναρωτιέται πώς το 650 είναι μικρότερο απ’ το 602.

Προφανώς επειδή έρχεται μέσω Μόσχας αντιστρέφεται το πρόσημο.

neurikopoios* Από ετικέτα σουπερμάρκετ, διαφήμιση για πατάτες Νευρικοποιού.

Νευρικοποιός θα είναι αυτός που κάνει νευρικούς τους άλλους, όχι;

* Με χαρά μαθαίνω ότι ο τ. βουλευτής Θάνος Πλεύρης ξεπέρασε το πρόβλημα υγείας που είχε και ξανάρχισε την πολιτική του δραστηριότητα εξίσου εύστοχος και ευφραδής όσο πριν αρρωστήσει.

Έτσι, σε πρόσφατη πολιτική ομιλία του αποκάλυψε ότι «έχουμε ένα κρατικοδίαιτο κράτος».

* Σε αγιογραφικό άρθρο της Lifo για τα μπόνους και τις έκτακτες παροχές που μοίρασε η εταιρεία Καρέλιας στους εργαζομένους της διαβάζουμε ότι «οι σχετικές ανακοινώσεις έγιναν από τον διευθύνων σύμβουλο, Ανδρέα Καρέλια».

Όπως έχουμε ξαναπεί, όσο ο διευθύνων σύμβουλος δεν γίνεται διευθύνοντας σύμβουλος, η μοίρα του είναι η ακλισιά.

aliveri* Μπορεί μια τραγική είδηση να γίνει κωμικοτραγική από έναν άγαρμπο τίτλο; Σαφώς και μπορεί, και δείτε ένα πρόσφατο παράδειγμα που το ψάρεψα από το Φέισμπουκ:

Σοκ στο Αλιβέρι! 75χρονη σκοτώθηκε στην προσπάθειά της να αυτοκτονήσει.

* Σε σχέση με τη σύλληψη της Πόλας Ρούπα και την επιμελεια του εξάχρονου παιδιού της, συζητήσαμε σε σχόλιά μας στο ιστολόγιο. Έγραψα κι εγώ ότι το παιδί πρέπει να αποδοθεί το ταχύτερο δυνατό στη γιαγιά του, χωρίς κωλυσιεργία. Να έχουμε και κατά νου την αρχή ότι η χειρότερη γιαγιά είναι καλύτερη από το καλύτερο ίδρυμα.

Αλλά η κάλυψη της είδησης έχει και τις γλωσσικές πλευρές της. Καταρχάς, η ακλισιά του ονόματος της μητέρας, αφού πολλοί και διάφοροι (και ανάμεσά τους ο υλατζής της ΕφΣυν) έγραψαν για το «παιδί της Πόλα Ρούπα», ενδίδοντας στην ακλισιά.

Υποθέτω ότι ρόλο σε αυτό παίζει και η σχετική σπανιότητα του ονόματος, αλλά και η συντομία του. (Και όταν λέω ότι το ονοματεπώνυμο πρέπει να κλίνεται, δεν εννοώ βέβαια να πούμε «της Πόλα Ρούπας» όπως είδα κάπου).

Έπειτα, στον ιστότοπο γνωστής δημοσιογράφου που θεωρείται και ειδική για ζητήματα αστυνομικού ρεπορτάζ διάβασα την εξής απίστευτη, ακατανόητη παράγραφο που θα έλεγε κανείς πως έχει βγει από το μεταφραστικό μηχανάκι που είδαμε λίγο πιο πάνω:

Κατα την προανακριτική έρευνα της Αντιτρομοκρατικής, μετά τη σύλληψή της- σε προγενέστερο χρόνο αποδίδεται «λευκή τρομοκράτης» καθως η 25άχρονη δεν είχε απασχολήσει τις Αρχές,  να διατηρεί  σχέσεις και με έγκλειστα μέλη της ΣπΦ. Η σύλληψη της 25άχρονης αποδίδεται με την κατηγορία της υπόθαλψης, ωστόσο κατά την εξέτασή της, και με τα προανακριτικά ευρήματα, της αποδόθηκε και η συμμετοχή στον Επαναστατικό Αγώνα.

Μου γεννήθηκε η υποψία ότι η δημοσιογράφος μόλις έμαθε τη λέξη ‘αποδίδεται’ και τη χρησιμοποιεί παντού με καμάρι -καινούργιο κοσκινάκι μου, που λέει και η παροιμία.

trivial* Κι ένα πολύ διασκεδαστικό που το ψάρεψα από τη Λεξιλογία, και που δείχνει πόσο επικίνδυνο είναι να εμπιστευτείς ανεξέλεγκτα την εντολή Search & Replace στον επεξεργαστή κειμένου.

Οι υπεύθυνοι του παιχνιδιού Trivial Pursuit αποφάσισαν να αντικαταστήσουν την αναφορά km από την kilometers, θεωρώντας ίσως ότι η δεύτερη είναι σαφέστερη.

Το κακό είναι ότι έκαναν την αλλαγή με ένα συνολικό Search&Replace….

κι έτσι ο ηθοποιός Hugh Jackman μετατράπηκε σε Hugh Jackilometersan.

Κι εγώ έχω πέσει θύμα του δαίμονα της ολικής αντικατάστασης, αλλά το πήρα είδηση έγκαιρα ευτυχώς.

* Και κλείνω με μιαν αναγγελία.

Αύριο Κυριακή, στις 3 μμ. είμαι καλεσμένος στον ραδιοσταθμό «Το Κόκκινο 105.5», στην εκπομπή του Αλέξη Βάκη για να συζητήσουμε για λέξεις και για πολλά άλλα. Αν θέλετε, μας ακούτε!

 

 

 

 

Advertisement

Posted in Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , | 149 Σχόλια »

Δυο-τρία για το δρόμο

Posted by sarant στο 26 Νοεμβρίου, 2011

Από σήμερα το πρωί και για τρεις-τέσσερις μέρες θα είμαι εκτός έδρας, στην εξωτική Θεσσαλονίκη, οπότε το σημερινό άρθρο θα είναι κάπως πρόχειρο, με ό,τι μεζεδάκια έχω μαζέψει, που αν τα κρατήσω για μετά την επιστροφή μου θα μπαγιατέψουν. Να σημειώσω ότι αύριο και μεθαύριο θα ανέβει άρθρο, κανονικό, χάρη στον αυτόματο πιλότο, και κατά πάσα πιθανότητα θα έχω σύνδεση με το Διαδίκτυο, αλλά δεν ξέρω αν θα έχω καιρό να συμμετέχω όσο συνήθως στη συζήτηση.

Το πρώτο μεζεδάκι μού το έστειλε πριν από μερικές μέρες ένας φίλος, που επισήμανε δυο λάθη σε άρθρο του ηλεΒήματος -ωστόσο, υπάρχουν λάθη και λάθη. Αυτά που επισήμανε ο φίλος, εγώ δεν τα θεωρώ αξιοσημείωτα, θα ‘λεγα μάλιστα πως δεν τα θεωρώ λάθη, ενώ πολύ αξιοπρόσεκτο βρίσκω κάτι άλλο που ο φίλος το θεώρησε σωστό. Κατά τον φίλο μου, τα «λάθη» στο άρθρο είναι τα εξής:

α) δύο πρωτοβουλίες που θεωρούνται εκ των ουκ άνευ… Ο φίλος μου το θεωρεί λάθος επειδή η πλήρης αρχαία φράση είναι «εκ των ων ουκ άνευ». Στην πραγματικότητα, η ακόμα πιο πλήρης αρχαία φράση είναι «όρος εκ των ων ουκ άνευ εστί» (προϋπόθεση από εκείνες που δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν), που λέγεται για πράγματα απολύτως απαραίτητα. Η φράση είναι ήδη ελλειπτική, χωρίς ρήμα, οπότε δεν βρίσκω τόσο μεγάλο λάθος να παραλείπεται αυτό το όχι αυτονόητο σήμερα «ων». Υπάρχει μια σχολή σκέψης που θέλει τα απολιθώματα να τα χρησιμοποιούμε ή ολόκληρα ή καθόλου. Εγώ δεν είμαι τόσο άκαμπτος: δεν θα διόρθωνα το «είναι εκ των ουκ άνευ» αλλά και δεν θα το χρησιμοποιούσα. Εδώ που τα λέμε, ούτε και τη «σωστή» έκφραση θα χρησιμοποιούσα. Θυμάμαι πάντως κάποιον που έλεγε «εσύ παιδί μου είσαι ουκ άνευ», προφανώς πιστεύοντας ότι σημαίνει κάτι σαν «άνω ποταμών».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Εφημεριδογραφικά, Κοτσανολόγιο, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , | 130 Σχόλια »