Το παραποιημένο «ρητό» του Σόλωνα και η θανατική ποινή

Τις τελευταίες μέρες, με τον θόρυβο που δικαιολογημένα έχει ξεσπάσει για τη φρικτή υπόθεση της 12χρονης που, καθ’ ομολογία, βίαζαν και εξέδιδαν στον Κολωνό, ακούγονται ξανά φωνές που συνηγορούν υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής ειδικά για κάποια ειδεχθή εγκλήματα, όπως ας πούμε ο βιασμός ανήλικου.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορεί ένα παραποιημένο «ρητό» του Σολωνα που θα μας απασχολήσει στο σημερινό άρθρο. Βάζω τη λέξη σε εισαγωγικά, επειδή δεν πρόκειται ακριβώς για ρητό αλλά για απόσπασμα από νόμο -αλλά αυτό που προέχει είναι η παραποίηση. Το ρητό το βλέπετε στην εικόνα αριστερά, που την παρέθεσε, σε χτεσινό σχόλιο, ο φίλος μας ο Μπλογκ. Εγώ το είχα δει σε μια παραλλαγή πριν από μερικές μέρες, στο Φέισμπουκ, ύστερα από υπόδειξη φίλου του ιστολογίου.

Tο υποτιθέμενο ρητό που αποδίδεται στον Σόλωνα είναι

Κίναιδος ασελγήσας εις παίδας, αυθημερόν τελευθησάτω

Αν γκουγκλίσετε την τελευταία λέξη του «ρητού» θα δείτε ότι έχει αρκετές δεκάδες εμφανίσεις, όλες τους τις τελευταίες μέρες, μεταξύ άλλων στον τίτλο προχτεσινού άρθρου του Δημήτρη Δανίκα στο ηλεκτρονικό Πρώτο Θέμα.

Γράφει ο Δανίκας:

Και για να τελειώνω, δύο πράγματα. Το πρώτο από ρήση που αποδίδεται στον μεγιστοτεράστιο νομοθέτη Σόλων: «κίναιδος ασελγήσας εις παίδας αυθημερόν τελευθησάτω». Σα να λέμε «το κανες; Τελείωσες»

Φαίνεται πως όταν κάποιος παίρνει τον κατήφορο της αναξιοπρέπειας χάνει και τη στοιχειώδη επαγγελματική επάρκεια, αν κάποτε την είχε -όπως μας δείχνει και το απόσπασμα που παρέθεσα, με την ακλισιά στον Σόλωνα (να μη σχολιάσω το «μεγιστοτεράστιος»).

Και βέβαια, από κάποιον που αφήνει άκλιτο τον… Σόλων δεν πρέπει να έχουμε αξιώσεις να καταλάβει ότι ο αρχαίος τύπος που παραθέτει είναι ανύπαρκτος -αντικανονικός και αδύνατον να υπάρξει.

Πράγματι, το ρήμα είναι «τελευτώ». Η προστακτική λοιπόν του αορίστου πρέπει να είναι «τελευτησάτω», όχι «τελευθησάτω»!

Μικρό το κακό, θα πείτε, θα χαλάσουμε τις καρδιές μας για ένα γράμμα; Αλλά στην πραγματικότητα απ’ όλο το «ρητό» που βλέπετε στην εικόνα, μονάχα η λέξη «αυθημερόν» υπάρχει απαράλλαχτη στο πραγματικό αρχαίο κείμενο. Και, το πιο σημαντικό, ο αρχαίος νόμος ήταν και στην ουσία του αρκετά διαφορετικός από το «αυθημερόν εκτελείται» που διαδίδουν οι σημερινοί θιασώτες της επαναφοράς της θανατικής ποινής.

Advertisement

Το πουρμπουάρ και η προπίνα

Θα έχετε μια άγνωστη λέξη στον τίτλο, αλλά το έκανα επίτηδες. Για να σας μπερδέψω, την έγραψα ελληνικά, ενώ είναι ισπανική, propina,  και σημαίνει πουρμπουάρ, το φιλοδώρημα.

Άρα, ο τίτλος έχει δυο λέξεις που σημαίνουν το ίδιο σε δυο διαφορετικές γλώσσες. Ο φίλος μας ο Στάζιμπος μού έδειξε μια σειρά από τουίτ στο Τουίτερ, ενός ισπανόφωνου χρήστη που ασχολείται με την ετυμολογία, και μου φάνηκε πως υπάρχει ενδιαφέρον υλικό για ένα αρθράκι. Έκλεψα λοιπόν και τη φωτογραφία που συνόδευε τα τουίτ του Ισπανού και γράφω το αρθράκι, προσθέτοντας όμως και πολλά δικά μου.

Ως προς την ελληνική λέξη, διότι ελληνικό είναι βεβαίως το πουρμπουάρ, είναι δάνειο από το γαλλ. pourboire, το οποίο θα πει κατά λέξη «για να πιει», αφού boire είναι το ρήμα «πινω» στα γαλλικά, το απαρέμφατό του (εμείς δεν έχουμε απαρέμφατο, το καταργήσαμε όταν μπήκαμε στη Βαλκανική Ένωση).

Eίναι δηλαδη η γαλλικη λέξη ένα ουσιαστικό «εκ συναρπαγής», αφού φτιάχτηκε από τις λέξεις «pour boire», όπως το δικό μας το διαπασών φτιάχτηκε από το «διά πασών (των χορδών συμφωνία»). Μαρτυρείται από τα μέσα του 18ου αιώνα, ενώ παλιότερα (π.χ στον Μολιέρο) τη βρίσκουμε αναλυμένη («Voilà pour boire»).

Ο Γκονκούρ σημειώνει για το πουρμπουάρ ή μάλλον για το pourboire: Le pourboire, cette générosité essentiellement française, prouve l’humanité d’une nation. Elle veut, la France, qu’à la rémunération tarifée du travail ou du service, il s’ajoute un peu de joie, un peu de bon temps, un peu d’ivresse. Που θα πει περίπου: Το πουρμπουάρ, αυτή η κατά βάση γαλλική μορφή γενναιοδωρίας, αποδεικνύει την ανθρωπιά ενός έθνους. Στη θεσμοθετημένη ανταμοιβή της εργασίας ή της υπηρεσίας, η Γαλλία θέλει να δει να προστίθεται λίγη χαρά, λίγη καλοπέραση, λίγη μέθη. Είναι έτσι; Θα σας γελάσω.

Οπότε, το πουρμπουάρ μάς ήρθε από το Παρίσι -κυριολεκτικά, αφού οι πρώτες ανευρέσεις του όρου σε ελληνικές εφημερίδες, από το γύρισμα του 20ού αιώνα ως το 1910, αφορούν όλες είτε ανταποκρίσεις από το Παρίσι (μερικές του Ζαχ. Παπαντωνίου) είτε μεταφράσεις γαλλικών διηγημάτων.

Η θερινή ραστώνη

Στην καρδιά του καλοκαιριού βρισκόμαστε, ταιριάζει να ασχοληθούμε με μια λέξη καλοκαιρινή, αφού η «θερινή ραστώνη» ή η «καλοκαιρινή ραστώνη» είναι ένα από τα δημοσιογραφικά κλισέ που εύκολα χρησιμοποιεί όποιος θέλει να χαρακτηρίσει την πλήρη αδράνεια, τη χαλαρότητα που επικρατεί το καλοκαίρι και ειδικότερα τον Αύγουστο.

Η αίσθησή μου είναι πως η λέξη χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια περισσότερο, ακριβώς επειδή έχει γίνει κλισέ, εύκολη λύση. Για να κοροϊδέψω αυτή την κατάχρηση, στο ιστολόγιο πότε πότε λέω για «το ραστόνι». Είχα γράψει, ας πούμε, μια φορά τις χριστουγεννιάτικες μέρες: σήμερα η πιατέλα δεν θα είναι ξέχειλη, δεν έχουμε μαζέψει πολλά ευρήματα: ούτε εγώ βρήκα πολλά, ούτε εσείς μού στείλατε -το ραστόνι που λέγαμε, η εορταστική ραστώνη του κλισέ δηλαδή (παλιά τη λέγαμε μουργέλα και δεν ήταν τόσο γκλάμορους).

Διότι ραστώνη, δηλαδή χαλάρωση, ραθυμία, τεμπελιά, υπάρχει και στις γιορτές, όχι μόνο το καλοκαίρι.

Η ραστώνη είναι μάλλον λόγια λέξη· ανήκει, ας πούμε, στο ψαγμένο λεξιλόγιο -που ο κ. Μπαμπινιώτης το λέει «απαιτητικό», ή τουλάχιστον εκεί ανήκε πριν γίνει κλισέ. Όταν το 2003 στις Πανελλήνιες εξετάσεις έπεσε ένα κείμενο του Βασ. Θερμού, που έκανε λόγο για «τη ραστώνη της συνεχούς εναλλαγης καναλιών, του ζάπινγκ», η επιτροπή των εξετάσεων έδωσε εκ των υστέρων διευκρίνιση για τη σημασία της λέξης -μια όχι πολύ διαφημισμένη περίπτωση «αρωγής και ευδοκίμησης». Ραστώνη, αυτή η άγνωστη λέξη, έγραψε μια εφημερίδα. Θα έλεγα πως σήμερα δεν είναι πλέον άγνωστη.

Ποιοι είναι αργυραγχωμένοι;

Μην ψάχνετε στο γκουγκλ, η δύσκολη λέξη του τίτλου δεν γκουγκλίζεται -«τώρα γκουγκλίζεται», λέει μια σπηλαιωδης φωνή από ψηλά.

Τις προάλλες, στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ, ο καθηγητής Αριστείδης Χατζής, που αυτόν τον καιρό μελετάει τις πρωτογενείς πηγές για το 1821 διότι ετοιμάζει ένα (σημαντικό, πιστεύω) βιβλίο για το θέμα, ρώτησε την ομήγυρη τι σημαίνει αυτή η λέξη, παραθέτοντας ένα απόσπασμα από την Εφημερίδα των Αθηνών, του 1825.

Όπως βλέπετε, το επίμαχο απόσπασμα είναι:

Διά όλα αυτά λοιπόν, τα μικρότατα πράγματα, οπού υψώνετε ώς τους Ουρανούς, και δια τα μεγάλα οπού σιωπαίνετε, ή πρέπει να είσθε αργυραγχωμένοι, ή πρέπει να [συμπληρώνω από την πίσω σελίδα] είσθε πολλά μικρόψυχοι και δειλοί. [Γράφει ‘δηλοί’ αλλά είναι τυπογραφικό λάθος]

Πρόκειται για απόσπασμα από επιστολή που δημοσιεύτηκε στο φ. 80 της Εφημερίδος Αθηνών (31.7.1825). Ο επιστολογράφος, που υπογράφει Σ.Φ.Ε. και στέλνει το γράμμα του από τα Μέγαρα με ημερομηνία 28 Ιουλίου 1825, κατηγορεί την εφημερίδα ότι δεν τσιγκουνεύεται επαίνους για «τα μικρότατα και τιποτένια σχεδόν έργα, καθώς το σκότωμα ενός Τούρκου και το πάρσιμον ενός αλόγου και τα τοιαύτα, χωρίς να αναφέρη μήτε γρυ δι’ όσας μεγάλας αταξίας βλέπεις να γίνωνται». Και αναφέρει στη συνέχεια της επιστολής ατασθαλίες που δεν στηλιτεύτηκαν από την εφημερίδα όπως το «να μαχαιρώνουν οι στρατιώτες τους πολίτας και να μην παιδεύονται διά τούτο».

Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε όλη την επιστολή, ίσως και την απάντηση του συντάκτη -που δεν δίνεται στο ίδιο φύλλο αλλά υπάρχει υπόσχεση οτι θα δινόταν σε επόμενο- μια και είναι γραμμένη από ολοφάνερα μορφωμένο συντάκτη, που όμως χρησιμοποιεί απλούστερη καθαρεύουσα από αυτήν που επιβλήθηκε από το σχολείο μετά την ίδρυση του κράτους, με σαφείς παραχωρήσεις στη δημοτική: το πάρσιμο ενός αλόγου και όχι η σύλληψις ενός ίππου, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας σήμερα.

Ας ειναι όμως, βάζω ακομα καναδυό προτάσεις για να δούμε πόσο οπισθοχωρήσαμε με την επιβολή της αρχαΐζουσας:

Αφροδεξιά μεζεδάκια

Θα παραδεχτώ πως μου αρέσει, όταν προσφέρεται η ευκαιρία, να βάζω στον τίτλο του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου λέξεις καινοφανείς, κι αυτό κάνω και σήμερα -αλλά νομίζω πως θα καταλάβατε πού αναφέρεται ο νεολογισμός του τίτλου και πώς πλάστηκε.

Αν όχι, θα σας το εξηγήσω αμέσως. Πρόκειται για μια ξεκαρδιστική ιστορία, που διαδραματίστηκε σε μεγάλο βαθμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και που είναι μια ακόμα επιβεβαίωση της αρχής που λέει πως η ζωή μπορεί να γεννήσει καταστάσεις παράλογες και σουρεαλιστικές, που ξεπερνούν και τα έργα μυθοπλασίας.

Στο συλλαλητήριο της περασμένης Κυριακής εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών, μια ομάδα διαδηλωτών, κραδαίνοντας ρόπαλα και ντυμένοι σημαίες, προσπάθησαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και να εισβάλουν στη Βουλή -με αποτέλεσμα η αστυνομία να χρησιμοποιήσει «χημικά».

Πολλοί υποστήριξαν ότι οι διαδηλωτές αυτοί δεν ήταν γνήσιοι εθνικιστές, όπως φαίνονταν, αλλά βαλτοί, παρακρατικοί, εγκάθετοι της κυβέρνησης, για να δοθεί το πρόσχημα στην αστυνομία να ρίξει δακρυγόνα σε δικαίους και αδίκους και να διαλύσει τη μεγάλη συγκέντρωση.

Βέβαια, εκεί κοντά εθεάθησαν και χρυσαβγίτες, ακόμα και βουλευτές, να κατευθύνουν τις ομάδες εφόδου. Όμως, στα επεισόδια πρωτοστάτησε ένας μάλλον μελαψός διαδηλωτής που κράδαινε ένα κοντάρι -και αυτό χρησιμοποιήθηκε από πολλούς σαν επιχείρημα ότι «το καθεστώς» επιστράτευσε μετανάστες για να στήσει προβοκάτσια.

Ο γκαφατζής δημοσιογράφος Γιάννης Λοβέρδος ήταν ένας από τους αρκετούς που το υποστήριξαν αυτό, υποστηρίζοντας ότι «λόγω χρώματος» ο διαδηλωτής δεν θα μπορούσε να είναι εθνικιστής και ότι αυτό αποδεικνύει ξεκάθαρα τη συνωμοσία της αριστερής χούντας.

Η ιστορία θα έμενε εδώ, αλλά, καθώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις ιστοσελίδες του εθνικιστικού χώρου έδιναν κι έπαιρναν οι καταγγελίες για τον αφρικανό προβοκάτορα, τον λαθρομετανάστη παρακρατικό, τον πακιστανό του καθεστώτος, ο άνθρωπος που όντως είχε πρωτοστατήσει στα επεισόδια δεν άντεξε να τον βγάζουν αφρικανό κι ασιάτη.

Κι έτσι, αυτοξεσκεπάστηκε, δηλώνοντας ευθαρσώς την ταυτότητά του, κι ας διακινδυνεύει έτσι να διωχθεί ποινικά για τις συμπλοκές με τα όργανα της τάξης:

Kι έτσι, παρενέβη σε δημοσίευμα της οργανωσης ( ; ) «Μέτωπο Εθνικό» (είδατε σκύλο μου μικρό; ) και δήλωσε περήφανα το όνομά του, γέννημα θρέμμα Ναουσαίος όπως είπε, Δημήτρης Ανθρακέας.

Κι έτσι, μετά την Ιταλίδα από την Κυψέλη αποκτήσαμε και τον Αφρικανό από τη Νάουσα. Και κάπως έτσι πλάστηκε, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και λίγο παραέξω, η αστεία εφήμερη λέξη «αφροδεξιός», ενώ το ανώνυμο διαδικτυακό χιούμορ έδωσε και πήρε, με αστεία όπως ότι έρχονται οι Αφρικανοί και μας παίρνουν τους Ναουσαίους ή ότι «Ανθρακέας ο θησαυρός».

Όταν ο Ανθρακέας αποκάλυψε την ταυτότητά του, κάποιοι δεν θέλησαν να παραδεχτουν την αλήθεια και έβγαλαν σενάρια ότι πρόκειται για ανδρείκελο. Άλλοι πάλι τον κατηγόρησαν για πολλά και διάφορα. Γέλασα πολύ με το «μνημόνιο του άγνωστου στρατιώτη».

Και σαν να μην έφτανε αυτό,  κάποιοι που αναζήτησαν τη σελίδα του στο Φέισμπουκ, είδαν ότι σε ανύποπτο χρόνο ο Ανθρακέας αντάλλασσε μηνύματα με συγγενείς και φίλους σε… άπταιστα σλαβομακεδόνικα -ε, αυτή την ανατροπή της πλοκής ούτε οι Μόντι Πάιθον δεν θα είχαν φανταστεί!

Οπότε, προς τιμήν αυτής της παράλογης ιστορίας, τα σημερινά μας μεζεδάκια τιτλοφορήθηκαν «αφροδεξιά».

* Εγω πάντως γέλασα και με την εξής ατάκα: – Και τον Πόπλιο Σκιπίωνα τον λέγανε Αφρικανό μερικοί, αλλά δεν αντέδρασε έτσι!

Στον αστερισμό της μίζας

Tο άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες στα Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής. Κανονικά, οι συνεργασίες μου αυτές δημοσιεύονται κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα, κατ’ εξαίρεση όμως την περασμένη Κυριακή, λόγω πληθώρας ύλης που λένε, ορισμένες στήλες μετατέθηκαν για τούτη την εβδομάδα, ανάμεσα σ’ αυτές κι η δική μου. Έτσι, το άρθρο έχασε κάποια από την επικαιρότητά του αφού στο μεταξύ ανακοινώθηκε η συμφωνία ή η πρόθεση για συμφωνία με την εκκλησία, μια λέξη που έχει επίσης μεγάλο λεξιλογικό ενδιαφέρον -αλλά βέβαια θα δοθεί η ευκαιρία και για ένα τέτοιο άρθρο, πιθανώς τον επόμενο μήνα.

Το σημερινό άρθρο επαναλαμβάνει εν μέρει κάποια πράγματα που είχαμε ξαναγράψει πριν από πέντε χρόνια, όταν είχε έρθει πάλι στην επικαιρότητα μια υπόθεση δωροδοκίας. Αναδημοσιεύω το άρθρο χωρίς προσθήκες, απλώς βάζω λινκ προς το ευφυέστατο «Μίζων ελληνικό λεξικό». Από την άλλη, θα είχε ενδιαφέρον αν στα σχόλιά σας αναφέρατε κι άλλα συνώνυμα της μίζας.

Στον αστερισμό της μίζας

Οπωσδήποτε, η είδηση για την προφυλάκιση (ορθότερα: προσωρινή κράτηση) ενός πρώην υπουργού, και μάλιστα πρωτοκλασάτου, είναι επόμενο να προκαλέσει αίσθηση στην κοινή γνώμη, αλλά είναι επίσης γεγονός αρκετά σημαντικό ώστε να διεκδικήσει σχολιασμό και από τη δική μας στήλη.

Φυσικά, ο δικός μας ο σχολιασμός θα είναι λεξιλογικός, πολύ περισσότερο που θα σεβαστούμε το τεκμήριο της αθωότητας του κ. Γιάννου Παπαντωνίου -κάτι που, παρεμπιπτόντως, δεν έκαναν πολλοί πολιτικοί και σχολιαστές της αντιπολίτευσης, οι οποίοι παραλλήλισαν τον ακόμη αθώο κ. Παπαντωνίου με τον πολλαπλά και τελεσίδικα καταδικασμένο κ. Τσοχατζόπουλο.

Σκάνδαλα και σκευωρίες

Το άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες, πρώτη Κυριακή του μήνα, στο ένθετο Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής, στην τακτική μου στήλη «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία».

Επειδή η εφημερίδα έχει χωρο περιορισμένο, το θέμα δεν το έχω καλύψει όσο θα ήθελα -ας πούμε, δεν αναφέρομαι στη «σκανδαλολογία», εννοώ ως όρο. Ωστόσο, τώρα που ξανακοίταξα το άρθρο, πρόσθεσα μια παράγραφο για το σκαντάλι και τη σκανταλιά.

Αναμφίβολα η επικαιρότητα των προηγούμενων ημερών κυριαρχήθηκε από τις συζητήσεις για το σκάνδαλο Novartis, δηλαδή τις υποψίες για χρηματισμό γιατρών αλλά και δωροδοκίες πολιτικών προσώπων από την ελβετική φαρμακευτική εταιρεία προκειμένου να καθορίζονται συμφέρουσες τιμές στα φαρμακευτικά προϊόντα της. Η Βουλή, σε μια εύλογα φορτισμένη συνεδρίαση, αποφάσισε τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, η οποία  θα διερευνήσει τυχόν ποινικές ευθύνες δέκα πολιτικών προσώπων, ενώ από την αντιπολίτευση έγινε λόγος για «σκευωρία» της κυβέρνησης. Αλλά τις λεπτομέρειες της υπόθεσης θα τις γνωρίζετε ήδη από άλλες σελίδες της Αυγής. Εμείς εδώ λεξιλογούμε, κι έτσι το σημερινό σημείωμα θα το αφιερώσουμε σε αυτές τις δυο λέξεις που τόσο ακούστηκαν, το σκάνδαλο και τη σκευωρία.

Σύμφωνα με τα λεξικά, σκάνδαλο είναι μια υπόθεση, συμβάν, γεγονός που έρχεται σε σύγκρουση με την τρέχουσα ηθική και προκαλεί την αποδοκιμασία αλλά και το έντονο ενδιαφέρον και την περιέργεια της κοινής γνώμης, επειδή έχουν εμπλακεί σ΄ αυτό πρόσωπα που θεωρούνταν ευυπόληπτα. Έτσι, κάνουμε λόγο για πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό ή δικαστικό σκάνδαλο, κτλ.

Χρήματα και νομίσματα

Συζητήθηκε αρκετά χτες και προχτές μια φράση του Προέδρου της Δημοκρατίας, και επειδή η σχετική συζήτηση είχε και γλωσσική διάσταση σκέφτηκα πως δεν θα ήταν άσκοπο να τη σχολιάσουμε εδώ, ανακυκλώνοντας εν μέρει υλικό από παλιότερο άρθρο.

Τις προάλλες, λοιπόν, στο Άργος, κατά την τελετή ανακήρυξής του σε επίτιμο Δημότη του Δήμου Άργους-Μυκηνών, ο Προκόπης Παυλόπουλος στην ομιλία του, ξεκίνησε παινεύοντας αρκετά την ομολογουμένως πλούσια ιστορία των οικοδεσποτών του. Ανέφερε, ας πούμε, ότι το Άργος είναι η αρχαιότερη πόλη του κόσμου, που φαίνεται υπερβολή αν σκεφτούμε το Τσατάλ Χουγιούκ, αλλά ίσως εννοούσε η αρχαιότερη που εξακολουθεί να κατοικείται. Πάντως, σε σχετικόν κατάλογο με τις 16 αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης, όσην εγκυρότητα έχει, το Άργος είναι όντως η αρχαιότερη -και βέβαια στις 16 οι εννιά είναι ελληνικές και άλλες τρεις γεωργιανές. Αλλά πλατειάζω, διότι η φράση που συζητήθηκε πολύ ειπώθηκε προς το τέλος της ομιλίας του Προέδρου.

Προς το τέλος, λοιπόν, ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε:

Εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, ως άξιοι συνεχιστές της παράδοσης των Προγόνων μας και του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας που θεμελίωσαν, οφείλουμε να συμβάλλουμε, ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε αυτή η μεγάλη Ευρωπαϊκή Οικογένεια να συνειδητοποιήσει πως το μέλλον της εξαρτάται από την υπεράσπιση του βασικού της μεγέθους, όπως αυτό προσδιορίσθηκε από τις ιδρυτικές αρχές και αξίες της. Και το μέγεθος αυτό είναι ο Άνθρωπος, η αξία του και η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ως συστατικά στοιχεία της πραγματικώς φιλελεύθερης ιδεολογίας. Η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον Άνθρωπο. Η ρήση του Πρωταγόρα συνιστά τον κοινό ευρωπαϊκό δείκτη πορείας: «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος».

Η αντιπολίτευση θεώρησε ότι η φράση «η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον Άνθρωπο» αποτελεί υπαινιγμό για ενδεχόμενη αλλαγή νομίσματος, ενώ ο Στ. Κασιμάτης στην Καθημερινή έγραψε ότι ο ΠτΔ έπρεπε να σκεφτεί ότι το ακροατήριό του δεν γνωρίζει ότι η αρχαία λέξη «χρήματα», όπως θα δούμε παρακάτω, δεν σήμαινε «χρήματα» με τη σημερινή σημασία, αλλά «πράγματα». Ίσως η γειτνίαση των δύο φράσεων, της μίας νεοελληνικής και της επόμενης με αρχαίο παράθεμα, να προκάλεσε το μπέρδεμα -διότι όταν πηγαίνουμε μπρος πίσω στην τρισχιλιετή γλώσσα μας που τη θέλουμε ενιαία, νομίζουμε ότι οι λέξεις μένουν ίδιες ενώ στην πραγματικότητα η σημασία τους αλλάζει.

Όλα για πούλημα: κοψοχρονιά τα φιλέτα

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε χτες 3.4.2011 στην κυριακάτικη Αυγή, στο ένθετο Ενθέματα και στη στήλη «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», που δημοσιεύεται την πρώτη Κυριακή του κάθε μήνα (συνήθως). Οι τακτικοί αναγνώστες ίσως αναγνωρίσουν ότι τα σχετικά με την κοψοχρονιά είχαν δημοσιευτεί νωρίτερα σε προηγούμενο άρθρο του ιστολογίου.

Την πρώτη φορά που έγινε λόγος για την ανάγκη να αντληθούν 50 δισεκατομμύρια από την πώληση δημόσιας περιουσίας, βγήκαν χαράματα οι υπουργοί και βγάζανε κραυγές και διαψεύσεις. Τελικά η πώληση θα γίνει, μόνο που καταφέραμε να αποκληθεί αξιοποίηση, και το παρουσιάσαμε περίπου σαν εθνικό θρίαμβο ανήμερα της 25ης Μαρτίου. Βέβαια, η αναγγελία για την «αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας», προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, και όχι άδικα, αν αναλογιστούμε προηγούμενες επιδόσεις του νεοελληνικού κράτους στο ξεπούλημα, που μάλιστα είχαν γίνει σε ομαλές συνθήκες ήρεμης και αβίαστης διαφθοράς και όχι τώρα που θα έχουμε επιπλέον το μνημονιακό πιστόλι στον κρόταφο και όπου όλα δείχνουν ότι η αξιοποίηση θα είναι, στην πραγματικότητα, εκποίηση, κάτι που δεν μας ξαφνιάζει, εμάς που λεξιλογούμε, αφού οι δυο λέξεις έχουν… κοινή κατάληξη.