Το αμπέλι και η περίφραξή του

Χτες είχαμε την επίσκεψη της Αγγέλας Μέρκελ, και πολύ ανακουφιστήκαμε που είπε ότι «εύχεται και ελπίζει» να μείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη (πάλι καλά που δεν είπε «προσεύχεται», όπως λένε για κάποιον ετοιμοθάνατο). Για την επίσκεψη της καγκελάρισσας πάρθηκαν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και χρησιμοποιήθηκαν 7.000 αστυνομικοί, κάτι που έκανε έναν ευρηματικό υλατζή ηλεφημερίδας να δώσει τον τίτλο Θωρακίζουν το ξέφραγο αμπέλι, υπαινιγμός στην πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού, την περασμένη Παρασκευή, ότι «η χώρα δεν θα γίνει ξέφραγο αμπέλι«. Βέβαια, οι Οικολόγοι υποστήριξαν ότι το αμπέλι όχι απλώς είναι ξέφραγο, αλλά επιπλέον το έχουν αφήσει χωρίς σταφύλι. Κι έτσι, βρήκα θέμα για σήμερα.

Όταν λέμε αμπέλι εννοούμε μιαν έκταση φυτεμένη με κλήματα -το λέμε και αμπελώνα. Σπανιότερα, αμπέλι λέγεται και το μεμονωμένο φυτό, το κλήμα που λέμε πιο συχνά. Οι αρχαίοι έλεγαν άμπελο το φυτό, ενώ για τον καρπό είχαν δυο λέξεις, βότρυς και σταφυλή, που θα τα δούμε σε κάποιο άλλο άρθρο. Η άμπελος έδωσε το αμπέλι (από το υποκοριστικό «αμπέλιον»), ενώ η λέξη «κλήμα», είναι επίσης αρχαία, αλλά στην αρχαιότητα σήμαινε τα κλαδιά του φυτού, που σήμερα τα λέμε κληματσίδες ή κληματόβεργες. Τη διάκριση τη βλέπουμε παραστατικά στο γνωστό ευαγγελικό χωρίο «εγώ ειμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα» (Ιωάν. 15:5) δηλαδή ο Χριστός είναι το δέντρο και οι μαθητές τα κλαδιά. Το κλήμα προέρχεται από το ρ. κλω, σπάζω, απ’ όπου και το κλάσμα.

Ο Γολγοθάς και η Οδύσσεια

Μια και μπήκαμε στη Μεγάλη βδομάδα (κάποιοι θα έλεγαν ότι έχουμε μπει εδώ κι ένα χρόνο τουλάχιστον) ταιριάζει να βάλουμε κι ένα άρθρο με γλωσσικό-πασχαλινό θέμα. Κι επειδή τις μέρες γύρω από το Πάσχα θα είμαι στην Κέρκυρα και μάλλον δεν θα έχω σύνδεση, το άρθρο μπαίνει σήμερα. Βέβαια, τις περισσότερες πασχαλινές λέξεις τις έχουμε ήδη συζητήσει σε περσινό άρθρο (που επαναλαμβάνεται εδώ), ενώ σε άλλο άρθρο έχουμε αναφερθεί στα ημερολογιακά του Πάσχα. Μένει όμως τουλάχιστον μια πασχαλινή λέξη, η οποία κατά σύμπτωση φαίνεται αρκετά ταιριαστή με τη γενικότερη κατάσταση που περνάει η χώρα μας, και σ’ αυτήν θ’ αφιερώσω το άρθρο: ο Γολγοθάς.

Γολγοθάς είναι ο λόφος της Ιερουσαλήμ όπου σταυρώθηκε, σύμφωνα με τους ευαγγελιστές, ο Ιησούς. Το όνομα παραδίδεται και στα τέσσερα Ευαγγέλια, π.χ. στον Ιωάννη (και συγνώμη για το πολυτονικό): Παρέλαβον οὖν τὸν Ἰησοῦν·  καὶ βαστάζων αὑτῷ τὸν σταυρὸν ἐξῆλθεν εἰς τὸν λεγόμενον Κρανίου Τόπον, ὃ λέγεται Ἑβραϊστὶ Γολγοθᾶ, ὅπου αὐτὸν ἐσταύρωσαν, καὶ μετ’ αὐτοῦ ἄλλους δύο ἐντεῦθεν καὶ ἐντεῦθεν, μέσον δὲ τὸν Ἰησοῦν. ἔγραψεν δὲ καὶ τίτλον ὁ Πιλᾶτος καὶ ἔθηκεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ· ἦν δὲ γεγραμμένον, Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων.