Και πάλι για το περιφρονημένο φρούτο

Θα επαναλάβω σήμερα ένα άρθρο που έχει δημοσιευτεί ξανά στο ιστολόγιο, ένα άρθρο της σειράς των φρούτων -είναι άλλωστε η εποχή του περιφρονημένου φρούτου που θα σας παρουσιάσω (ξανά) σήμερα. Ποιο φρούτο; Το βλέπετε στην εικόνα: το μούσμουλο.

Τα είδα στον μανάβη, αλλά μου τα θύμισε και μια φίλη, που με ρώτησε αν τη λέξη μούσμουλο, που λέγεται στα ιταλικά nespolo και στην Κρήτη δέσπολο, έχει αρχή ελληνική ή ιταλική -ποιος το πήρε από ποιον με άλλα λόγια. Της απάντησα σε συντομία και της σύστησα να δει το άρθρο που θα έγραφα για περισσότερα.

Κατά την προηγούμενη δημοσίευση του άρθρου, που έγινε πριν από 6 χρόνια (τέτοια εποχή, παρά δύο μέρες!) είχα πει ότι το λέω περιφρονημένο το μούσμουλο, με τα πολλά και υπερμεγέθη κουκούτσια και τη σχετικά λιγοστή, φτενή σάρκα, παρόλο που έχει φανατικούς φίλους διότι ποτέ δεν κατέκτησε τις μάζες, όσο ωραίο κι αν είναι το θέαμα της φορτωμένης με καρπούς μουσμουλιάς, προς το τέλος της άνοιξης.

Σε εκείνη τη δημοσίευση ο φίλος μας ο Δημήτρης Μαρτίνος μού θύμισε ότι και τη μουσμουλιά την είχε κοροϊδέψει ο μέγας Τσιφόρος, σε ένα του ευθυμογράφημα της σειράς Παιδιά της πιάτσας, με τίτλο «Ο μούσμουλος». Εκεί, φαντάζεται τον Θεό να λέει μια μέρα «Ρε δεν κάθουμαι να σκαρώσω ένα δέντρο κορόιδο να σπάνε πλάκα τα υπόλοιπα φυτά;». Και πράγματι δίνει διαταγή στον Γαβρίλη (τον αρχάγγελο Γαβριήλ): «Το δέντρο, μεγάλα φύλλα το θέλω, καθότι τα μεγάλα θα φορεθούν πολύ φέτος και να’χει καρπόν, τα κουκούτσα να τρώνε το ψαχνό, διότι μας είναι και χρήσιμα». Χρήσιμα, επειδή θα τα παίρνουν οι ευσεβείς να τα κάνουν κομπολόγια για τις προσευχές.

Δεν ξέρω αν θα συμφωνήσετε με τον Τσιφόρο ότι είναι για κοροϊδία η μουσμουλιά. Αυτό που ξέρω, αλλά δεν ξέρω αν το ήξερε ο Τσιφόρος, είναι ότι στην πραγματικότητα οι σημερινές μουσμουλιές δεν είναι ίδιες με αυτές που ήξεραν οι προπαππούδες μας, οι οποίοι είχαν υπόψη τους μια πολύ διαφορετική ποικιλία.

Advertisement

Το περιφρονημένο φρούτο που μου αρέσει

Τις προάλλες μαζέψαμε ένα καφασάκι μούσμουλα από τη μουσμουλιά μας. Εμφανισιακά δεν έλεγαν και πολλά, αλλ’ από γεύση ήταν άλλο πράμα -γλυκύτατα. Τα τσάκισα λοιπόν, και με την ευκαιρία θυμήθηκα πως, αφού είναι η εποχή τους, ταιριάζει να επαναλάβω το άρθρο που είχα δημοσιεύσει στο ιστολόγιο τέτοιες μέρες πριν από πέντε χρόνια. Να το επαναλάβω, αλλά με αρκετές διαφορές -στην ουσία παίρνω τη μορφή του κειμένου που δημοσιεύτηκε στη συνέχεια στο βιβλίο μου «Οπωροφόρες λέξεις«, και κάνω και σ’ αυτήν μερικές αλλαγές.

Το μούσμουλο το λέω «περιφρονημένο» επειδή, αν κάνουμε ψηφοφορία για το λιγότερο αγαπημένο φρούτο, έχει σοβαρή πιθανότητα να βρεθεί σε μια από τις πρώτες, δηλαδή τις τελευταίες, θέσεις. Το περιφρονημένο αυτό φρούτο, με τα πολλά και υπερμεγέθη κουκούτσια και τη σχετικά λιγοστή, φτενή σάρκα, έχει κάποιους φανατικούς φίλους αλλά ποτέ δεν κατέκτησε τις μάζες, όσο ωραίο κι αν είναι το θέαμα της φορτωμένης με καρπούς μουσμουλιάς, προς το τέλος της άνοιξης.

Το περιφρονημένο φρούτο

Προχτές στη λαϊκή είχαν φέρει ωραία, μεγάλα μούσμουλα Κορινθίας, ακριβούτσικα μάλιστα -ίσως δεν είναι ακόμα εντελώς η εποχή τους. Οπότε, σκέφτηκα να γράψω γι’ αυτό το περιφρονημένο φρούτο -μεταξύ άλλων για να δω αν όντως είναι περιφρονημένο. Διότι σκεφτόμουν πως αν κάναμε, στο ιστολόγιο, δημοψήφισμα  για το λιγότερο αγαπημένο φρούτο, το μούσμουλο έχει σοβαρή πιθανότητα να βρεθεί σε μια από τις πρώτες, δηλαδή τις τελευταίες, θέσεις. Μπορεί όμως να πέφτω έξω.

Είναι βέβαια αρωματικό, δροσερό και νόστιμο το μούσμουλο, αλλά έτσι όπως έχει  πολλά και υπερμεγέθη κουκούτσια και  σχετικά λιγοστή, φτενή σάρκα,  δεν βρίσκεται στις πρώτες μου αγάπες, όσο κι αν είναι πολύ ωραίο το θέαμα της φορτωμένης με καρπούς μουσμουλιάς, προς το τέλος της άνοιξης. Οι σημερινές μουσμουλιές ανήκουν στην μεσπιλέα την ιαπωνική, που ήρθε στα μέρη μας τον 19ο αιώνα, και όχι στην παλαιότερη μεσπιλέα τη γερμανική, που παρά το βοτανικό της όνομα είναι αυτοφυής της Μικράς Ασίας και πρέπει να ήρθε στα μέρη μας την κλασική εποχή· τότε λεγόταν, και λέγεται στην καθαρεύουσα, μεσπιλέα, αν και κάποια αρχαία ποικιλία ήταν η αμαμηλίς ή επιμηλίς. Για να μη μπερδευόμαστε, την παλιότερη ποικιλία θα την αναφέρω ως «μέσπιλα» και «μεσπιλιά» το αντίστοιχο δέντρο, αλλά να έχετε υπόψη ότι αυτή τη διάκριση τώρα τη σκέφτηκα, δεν εφαρμόζεται από άλλους.