Τηλε-

Συζητούσα με έναν φίλο και μου λέει «Πάντως, δεν έχω καμιά αμφιβολία για το ποιες θα είναι οι λέξεις της χρονιάς. Ο κορονοϊός πρώτος, και «καραντίνα» και «ευπαθείς ομάδες» μετά».

Ε, τουλάχιστον για την πρώτη θέση η πρόβλεψη μοιάζει αυτονόητη, έτσι ανεξίτηλα που έχει σφραγίσει τη ζωή μας ο αφιλότιμος ο κορονοϊός, αν και για τις υπόλοιπες θέσεις της κατάταξης φοβάμαι πως είναι ακόμα πολύ νωρίς.

Από την άλλη, ένα πρόθεμα που θα ακουστεί πολύ φέτος είναι το πρόθεμα του τίτλου. Και επειδή διαγωνισμός για προθέματα δεν μπορεί να γίνει, ας του αφιερώσουμε το σημερινό άρθρο.

Το τηλε- είναι ένα πρόθεμα που ακούγεται πολύ στη σημερινή κρίση. Ο πρωθυπουργός επικοινώνησε με τηλεδιάσκεψη με τον Αλέξη Τσίπρα και τους ηγέτες των άλλων πολιτικών κομμάτων, ενώ με τηλεδιάσκεψη γίνονται και οι συνελεύσεις κάθε λογής φορέων και σωμάτων: έτσι επικοινώνησε η UEFA με τις ευρωπαϊκές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου, έτσι οι αρχηγοί κρατών της ΕΕ, το ίδιο και η συνεδρίαση Μέρκελ-Μακρόν-Ερντογάν για το προσφυγικό (φαίνεται δεν θα ειχαν τέταρτη σύνδεση γι’ αυτό και δεν εκλήθη ο κυρίως ενδιαφερόμενος, ο Έλληνας πρωθυπουργός).

Φυσικα, τηλεδιασκέψεις γίνονταν και παλιότερα -για παράδειγμα, η συνεδρίαση του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας, στο οποίο συμμετέχω, γίνεται με τηλεδιάσκεψη από τέσσερις αίθουσες σε Αθήνα, Λευκωσία, Βρυξέλλες και Λουξεμβούργο, αφού θα ήταν απαγορευτικό το κόστος να βρεθούν τόσοι άνθρωποι στον ίδιο χώρο. Αλλά με την πανδημία το βασικό πρόβλημα δεν είναι πια το κόστος κι έτσι όλες οι συναντήσεις κορυφής, τουλάχιστο στην Ευρωπη, γίνονται εξ αποστάσεως, εξ ου και το τηλε-.

Το ηλεβιβλίο είναι ηλίθιο πράγμα

Μια από τις λέξεις του τίτλου, το ηλεβιβλίο, θα είναι άγνωστη σε κάποιους. Πρόκειται για νεολογισμό που μου αρέσει να χρησιμοποιώ εδώ στο ιστολόγιο: με ηλε- αποδίδω το πρόθεμα e- που τόσες καινούργιες λέξεις έχει δώσει στην ψηφιακή εποχή μας κι έτσι γράφω ηλεμήνυμα (email), ηλέκδοση, ηλεμπόριο, ηλεταχυδρομείο και, στο θέμα μας, ηλεβιβλίο για το e-book.

Δεν διεκδικώ την πατρότητα του νεολογισμού, που νομίζω πως τον εισηγήθηκε ο φίλος Γιάννης Χάρης, ωστόσο τον χρησιμοποιώ συνειδητά. Πριν από οχτώ χρόνια κάποιος φίλος είχε εκφράσει την έντονη διαφωνία του για τον νεολογισμό, και είχα γράψει το άρθρο για το ηλεγατάκι, και από τότε βλέπω μεν ότι το πρόθημα ηλε- και το ηλεμήνυμα έχουν καταφέρει να συμπεριληφθούν στο Βικιλεξικό, ενώ οι μεταφραστικές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν υιοθετήσει τον νεολογισμό αλλά με την παραλλαγή της ΕΛΕΤΟ δηλ. με διατηρηση της παύλας (πχ ηλε-διακυβέρνηση, ηλ-υγεία). Ωστόσο, η αποδοχή του νεολογισμού παραμένει περιορισμένη, με την έννοια ότι περισσότεροι προτιμούν την πλήρη αποδοση (ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό βιβλίο) και ακόμα περισσότεροι (υποθέτω) χρησιμοποιούν ασυμμόρφωτο το δάνειο, e-book (ίμπουκ).

Παρ’ όλ’ αυτά, προσωπικά επιμένω στο ηλε- και όχι μόνο επειδή το ηλεβιβλίο είναι πιο οικονομικό από το ηλεκτρονικό βιβλίο, αλλά και επειδή το e-/ηλε- δεν σημαίνει κατανάγκη ότι κάτι γίνεται ηλεκτρονικά, αλλά ότι γίνεται μέσα  από το Διαδίκτυο. Ακόμα δεν έχει κριθεί το μέλλον του, πιστεύω.

Ωστόσο, σήμερα, κατ’ εξαίρεση, δεν λεξιλογούμε, με την έννοια ότι το άρθρο δεν έχει αντικείμενό του τις λέξεις αλλά το ίδιο το πράγμα, τα ηλεβιβλία, τα ηλεκτρονικά βιβλία, τα ebook, όπως προτιμάτε να τα πειτε -λεξιλογική ήταν απλώς η εισαγωγή.

Τις προάλλες σε φιλικό τοίχο στο Φέισμπουκ διάβασα μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που έδωσε σε ινδικόν ιστότοπο ο Αρνό Νουρί (Arnaud Nourry), ο διευθύνοντας σύμβουλος του ομίλου Ασέτ (Hachette), ενός από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους παγκοσμίως.

Μεταφράζω πρόχειρα ένα απόσπασμα της συζήτησης, που αφορά τα ηλεβιβλία και τον ανταγωνισμό τους με τα συμβατικά βιβλία.

 

To 2014, η Hachette σε μια διάσημη πλέον υπόθεση κινήθηκε δικαστικά εναντίον της Amazon και δικαιώθηκε ως προς το ποιος ελέγχει την τιμολόγηση των ηλεβιβλίων -η Amazon ή οι εκδότες; Κάνοντας τώρα τον απολογισμό, θα λέγατε ότι βοήθησε αυτή η νίκη;
Όταν ανέλαβα Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Hachette το 2003, μελέτησα τι είχε συμβεί στους κλάδους της μουσικής και του βίντεο ή τι συνέβαινε στον κλάδο των περιοδικών. Συνειδητοποίησα πως είχαν κάνει δύο λάθη. Πρώτον, καθυστέρησαν την ψηφιοποίηση του προϊόντος τους, κάτι που βοήθησε στην άνθιση της πειρατείας. Το δεύτερο λάθος ήταν ότι δεν κράτησαν τον έλεγχο πάνω στις τιμές των προϊόντων τους κι έτσι δεν μπόρεσαν να προστατέψουν τον κύκλο εργασιών τους, τα εισοδήματα των τραγουδιστών ή των δημιουργών τους.

Έτσι, περί το 2006-2007, όταν ήρθαν τα ηλεβιβλία στην αγορά μας, ήμουν απόλυτα πεπεισμένος ότι όταν θα μπαίναμε στην αγορά αυτή θα έπρεπε να διατηρήσουμε τον έλεγχο στις τιμές μας. Δεν είχε να κάνει μόνο με τα έσοδά μας. Αν αφήσεις τις τιμές των ηλεβιβλίων να πεσουν ως τα 2 ή 3 δολάρια στις δυτικές αγορές, σκοτώνεις όλη την υποδομή, σκοτώνεις τα βιβλιοπωλεία, σκοτωνεις τα σουπερμάρκετ και εκμηδενίζεις τα έσοδα των συγγραφέων. Πρεπει να υπερασπιστείς τη λογική της αγοράς σου ενάντια στα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας και στα δικά τους επιχειρηματικά μοντέλα. Αυτό ήταν το επίδικο της μάχης του 2014, μιας μάχης που έπρεπε να δώσουμε.