Κάποιοι λένε «η πρίζα» ενώ άλλοι λένε «η μπρίζα».
Κάποιοι λένε «η μπριζόλα» ενώ άλλοι λένε «η πριζόλα».
Οι περιπτώσεις φαίνονται ίδιες, αλλά δεν είναι.
Η πρίζα προέρχεται από το γαλλικό prise.
Ερχεται στα ελληνικά, προσαρμόζεται στο τυπικό της ελληνικής ως πρίζα, αλλά από την συμπροφορά με το θηλυκό άρθρο, (την πρίζα) αναπτύσσεται, με βάση τους φωνητικούς νόμους της ελληνικής γλώσσας, ηχηροποίηση (τημπρίζα), οπότε επαναναλύεται ως «την μπρίζα», και από εκεί ο τύπος «η μπρίζα», κάπως ανεπίσημος, προφορικός ας πούμε.
Αυτό το φαινόμενο είναι αρκετά συνηθισμένο και το παρατηρούμε και με τα άλλα άηχα κλειστά σύμφωνα.
Ας πούμε, έχουμε τενεκές και ντενεκές, όπου ο τύπος με ντ προκύπτει από συμπροφορά: τον τενεκέ -> τοντενεκέ, το ντενεκέ, ο ντενεκές.
Παρομοίως, η τομάτα έγινε ντομάτα από ηχηροποίηση, και εδώ ο ηχηροποιημένος τύπος έχει γίνει πλέον ο επικρατέστερος, παρόλο που ο μη ηχηροποιημένος ακόμα θεωρείται επισημότερος.
Για τον ίδιο λόγο λέμε γκαμήλα πλάι στην καμήλα, ή γκαντέμης πλάι στον καντέμη (από το τουρκ. kadem, και όχι από το God damn, όπως θέλει ο μύθος –έχουμε άρθρο).
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, η ηχηροποίηση έγινε σε δάνεια λέξη, αλλά υπάρχουν και παραδείγματα όπου ηχηροποιείται λόγω συμπροφοράς ελληνική λέξη κι έτσι, ας πούμε, ο κρημνός έγινε γκρεμός.
Ηχηροποίηση μπορεί να συμβαίνει όμως, σε δάνειες λέξεις, χωρίς να διατηρείται ο μη ηχηροποιημένος τύπος. Έτσι, έχουμε γκανιότα (από γαλλ. cagnotte) χωρίς να διατηρείται ο τύπος «κανιότα», έχουμε μπερντέ (από τουρκ. perde) χωρίς να διατηρείται, τουλάχιστον στην κοινή, ο τύπος «περντές», έχουμε «νταλίκα» (από τουρκ. talika) χωρίς να διατηρείται, τουλάχιστον στην κοινή, ο τύπος «ταλίκα».
Η μπριζόλα, όμως, μας ήρθε ηχηροποιημένη, αφού είναι δάνειο από το βενετ. brisiola, που ανάγεται σε ιταλ. brace, «φωτιά από αναμμένα κάρβουνα».
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 