Ο Ρωμανός κι εμείς

Ο αναρχικός φοιτητής Νίκος Ρωμανός, 21 χρονών, καταδικασμένος και φυλακισμένος για ληστεία τραπέζης, βρίσκεται σήμερα στην 25η μέρα απεργίας πείνας, διεκδικώντας να του χορηγηθούν εκπαιδευτικές άδειες για να παρακολουθήσει τη σχολή στην οποία πέρασε ύστερα από πανελλήνιες εξετάσεις.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρωμανός έρχεται αντιμέτωπος με την κρατική βία. Πριν από έξι χρόνια, σχεδόν σαν σήμερα, είδε τον κολλητό του, τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο να πέφτει νεκρός, στα δεκαπέντε του, από τη σφαίρα του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα.

Έπειτα, πριν από ενάμιση-δυο χρόνια, είδαμε όλοι το καταμωλωπισμένο πρόσωπό του στις αδέξια φωτοσοπημένες φωτογραφίες των ληστών του Βελβεντού, που μοίρασε η αστυνομία, σαν τα κεφάλια των ανταρτών ή των ληστών στους φανοστάτες των πλατειών.

Προβάλλεται η άποψη ότι ο νόμος δεν επιτρέπει πλέον να δίνονται άδειες σε κρατουμένους σαν τον Ρωμανό. Πράγματι, το ότι δεν έγινε δεκτό το αίτημα του Ρωμανού για εκπαιδευτικές άδειες είναι δυστυχώς νομότυπο, αφού από το καλοκαίρι άλλαξε ο νόμος, και πλέον προβλέπει ότι «Στους κρατουμένους σε καταστήματα κράτησης Γ’ τύπου ή σε αυτοτελή τμήματα Γ’ τύπου δεν χορηγούνται άδειες» (ν. 4274/2014). [Και παρεμπιπτόντως, για όσους δεν βλέπουν καμιά διαφορά ανάμεσα σε ΝΔΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, ορίστε μία].

Ωστόσο, βάσει του Σωφρονιστικού Κώδικα, το αν κάποιος που έχει καταδικαστεί για ληστεία θα εγκλειστεί σε φυλακές Γ’ τύπου είναι θέμα εκτίμησης, άρα η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης έχει την απόλυτη ευχέρεια να τον μεταγάγει σε άλλον τύπο σωφρονιστικού καταστήματος όπου θα υπάρχει δυνατότητα χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών.

Το αίτημα του Ρωμανού απορρίφτηκε με ένα επιχείρημα που μου φαίνεται ότι κατατάσσεται στα νομικίστικα τεχνάσματα, τερτίπια θα τα έλεγα: δεν μπορεί, λέει, να δοθεί άδεια σε κρατούμενο που είναι υπόδικος για άλλες περιπτώσεις, αν δεν δώσει την έγκρισή του ο ανακριτής που είχε διατάξει την κράτηση. Εδώ παραλείπεται το γεγονός ότι ο Ρωμανός είναι μεν υπόδικος με την κατηγορία της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση –Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς–, όμως το πρώτο δικαστήριο, που έχει ολοκληρωθεί, τον έχει ήδη αθωώσει ως προς το συγκεκριμένο σκέλος. Με τα λίγα που καταλαβαίνω από νομικά, βρίσκω πως έχουν δίκιο όσοι νομικοί υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να δικαστεί για την ίδια κατηγορία, συνεπώς τα επόμενα δικαστήρια δεν μπορεί παρά να είναι αθωωτικά.

Ποιος αγοράζει ακόμα (καινούργια) βιβλία;

Καλοκαίρι έρχεται και ένα από τα καθιερωμένα θέματα των περιοδικών και των εφημερίδων τέτοιες μέρες, παλιότερα εννοώ, ήταν να προτείνουν «βιβλία για τις διακοπές». Είχαν και κάποιες υποτιθέμενες προδιαγραφές τα «καλοκαιρινά» αυτά βιβλία, που υποτίθεται ότι θα τα διάβαζε κανείς στην ακρογιαλιά, ανάμεσα στις βουτιές: όχι πολύ βαριά θέματα, ας πούμε, αλλά να έχουν και πολλές σελίδες για να φτουρήσουν, αφού το καλοκαίρι διαβάζουμε περισσότερο κι άντε να βρεις βιβλιοπωλείο στην άγονη γραμμή. Κι εμείς είχαμε συζητήσει προτάσεις βιβλίων για το καλοκαίρι, πρόπερσι, που μάλιστα σας είχα ζητήσει να προτείνετε βιβλία που να έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, χωρίς να ανήκουν απαραίτητα π.χ. σε τριλογία, αλλά και πέρυσι, που χαλάρωσα τους περιορισμούς και ζήτησα να προτείνετε οποιοδήποτε βιβλίο. Φέτος προβληματίστηκα αν θα ανεβάσω τέτοιο θέμα, αφού κάποιοι δεν θα πάνε διακοπές και πολλοί δεν αγοράζουν πια βιβλία. Ή έστω καινούργια βιβλία.

Γιατί, κακά τα ψέματα, σε καιρούς κρίσης το βιβλίο είναι από τα πρώτα που χτυπιούνται, αφού δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης, ούτε «παραδεδεγμένης χρησιμότητας». Κι όσο κι αν κάποιοι αισιόδοξοι είπαν ότι η κρίση ίσως ωφελήσει το βιβλίο -ή έστω δεν το βλάψει πολύ- αφού το διάβασμα είναι σχετικά φτηνός τρόπος διασκέδασης, νομίζω ότι η βιβλιοπαραγωγική πραγματικότητα δεν επιβεβαίωσε τις αισιόδοξες προβλέψεις (ή τους ευσεβείς πόθους). Αυτό δεν το λέω στηριγμένος σε κάποια στατιστικά στοιχεία, δεν έχω τέτοια στη διάθεσή μου, αλλά είναι η εντύπωσή μου από τις κουβέντες που κάνω με ανθρώπους του χώρου, και πρώτα απ’ όλα με τους εκδότες των βιβλίων μου, καθώς και από τις επισκέψεις που κάνω σε βιβλιοπωλεία.

Κάτι άλλο που βλέπει κανείς όταν επισκέπτεται βιβλιοπωλεία είναι ότι τα περισσότερα κάνουν προσφορές -και όχι συνηθισμένες εκπτώσεις του 10% και 20%, αλλά θηριώδεις μειώσεις της τιμής, που καμιά φορά φτάνουν και ξεπερνούν το 80%: από 25 ευρώ στα 5, από 19 στα 3, κτλ. Αυτό εξηγείται ενμέρει από το γεγονός ότι πολλοί εκδότες βρίσκονται σε δεινή θέση και αναγκάζονται να ξεπουλήσουν όσο όσο το απόθεμά τους -πάντως, το γεγονός είναι ότι η αγορά έχει πλημμυρίσει με καλά και πάμφθηνα βιβλία -διότι τα βιβλία που βρίσκει κανείς σε προσφορά ανήκουν σε μεγάλους εκδοτικούς οίκους και δεν περιλαμβάνουν μόνο όσα δεν πούλησαν καθόλου (που κι αυτά μπορεί να είναι θαυμάσια) αλλά και τα άλλα, εκτός από τα μπεστ-σέλερ (ο Νικοκύρης δεν λέει τη λέξη ευπώλητος, προτιμάει να κυκλοφορεί ξυπόλητος). Και εδώ μιλάμε για τις μόνιμες προσφορές που πιάνουν όλο και περισσότερον χώρο στα βιβλιοπωλεία, όχι για τα έκτακτα (αλλά όλο και πιο συχνά) μπαζάρ που διοργανώνουν οι ίδιοι οι εκδοτικοί οίκοι ή άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις.