Εμπάργκο

Καθώς ζούμε σ’ ενδιαφέροντες καιρούς, κάθε τόσο μια λέξη κερδίζει το παροιμιώδες δεκαπεντάλεπτο της προσοχής μας. Λέξη της χρονιάς δεν ξέρω ποια θα είναι, ούτε καν του μήνα, πάντως το «εμπάργκο» θαρρώ πως μπορεί να διεκδικήσει την πολύ πιο ταπεινή διάκριση της «λέξης της ημέρας» -ας της αφιερώσουμε το σημερινό άρθρο λοιπόν.

Η αιτία; Όπως θα διαβάσατε, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε «εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο» ή, όπως το θέλει ο τίτλος στο δελτίο ειδήσεων, «εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια».

Με άλλα λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες σταματούν να εισάγουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα από τη Ρωσία, ως αντίποινα για την εισβολή στην Ουκρανία. Πιο σωστά, απαγορεύεται η εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα.

Ο Τζο Μπάιντεν κάλεσε και τους συμμάχους των ΗΠΑ να ακολουθήσουν, αλλά, όπως είπε, κατανοεί ότι οι ευρωπαϊκές χώρες είναι δύσκολο να κάνουν την ίδια κίνηση καθώς οι οικονομίες τους εξαρτώνται πολύ περισσότερο από το ρωσικό πετρέλαιο.

Από την άλλη, οι ΗΠΑ εισάγουν πολύ λίγο ρωσικό πετρέλαιο, ωστόσο ακόμα κι έτσι η χτεσινή απόφαση αναμένεται να επηρεάσει τις τιμές που πληρώνει ο Αμερικανός καταναλωτής. Το εντυπωσιακό είναι ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι προσέγγισαν πρόσφατα την κυβέρνηση Μαδούρο της πετρελαιοπαραγωγού Βενεζουέλας, ύστερα από πολυετείς λυσσαλέες προσπάθειες να την ανατρέψουν.

Από την πλευρά της, η Μεγάλη Βρετανία ανακοίνωσε ότι σταδιακά πρόκειται να καταργήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, εντός του έτους. Όσο για την ΕΕ, είχε νωρίτερα ανακοινώσει ένα σχέδιο για απεξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές, αλλά σε αρκετά μεγαλύτερο βάθος χρόνου.

Παρατήρησα ότι ενώ στους ελληνικούς ιστότοπους χρησιμοποιείται κυρίως ο όρος «εμπάργκο», σε αγγλόφωνα μέσα βρίσκω άλλους όρους, όπως ban (απαγόρευση) ή, στην περίπτωση της Βρετανίας, phasing out (σταδιακή κατάργηση). Η ουσία βέβαια δεν αλλάζει.

Το εμπάργκο, σύμφωνα με το ΛΚΝ, είναι «η απαγόρευση της διακίνησης προϊόντων από και προς ορισμένη ξένη χώρα». Δίνει και μερικές φράσεις το λεξικό: Γενικό εμπάργκο. Εμπάργκο όπλων / πετρελαίου / καυσίμων.

Στο ίδιο λεξικό βρίσκουμε την αρχικη, ας πούμε, σημασία του όρου, που αφορούσε τα εμπορικά πλοία: η απαγόρευση του απόπλου την οποία διατάζει μια κυβέρνηση σε βάρος πλοίων ξένης χώρας, που βρίσκονται στη δική της επικράτεια: Tο 1803 η Aγγλία επέβαλε εμπάργκο σε όλα τα γαλλικά πλοία που βρίσκονταν στα λιμάνια της.

Πριν από σαράντα χρόνια

Η βδομάδα που τελειώνει δεν ήταν από τις συνηθισμένες, ήταν μαύρη και άραχλη. Το ιστολόγιο αφιέρωσε την ύλη του στη ζοφερήν επικαιρότητα, αφού θα ήταν άτοπο να συζητάμε περί ανέμων και υδάτων ή έστω περί δασείας και περισπωμένης.

Οι πληγές στην Ανατολική Αττική θα αργήσουν να επουλωθούν και το μόνο θετικό θα είναι αν μπορέσει το κακό που μας βρήκε να μας κάνει σοφότερους ώστε να διορθώσουμε κάποια στραβά. Σίγουρα όσα συζητήσαμε τις προηγούμενες μέρες θα τα κουβεντιάσουμε ξανά, αλλά αισθάνομαι ότι τα άρθρα του ιστολογίου πρέπει να ξαναβρούν τους συνηθισμένους ρυθμούς τους. Έτσι αύριο θα έχουμε μεζεδάκια, έστω και κατακαμένα, και την Κυριακή λογοτεχνικό άρθρο.

Και σήμερα; Σήμερα χρειάζεται μια γέφυρα. Και σκέφτομαι ότι για τη γέφυρα αυτή είναι κατάλληλο ένα άρθρο αναδρομής, εντελώς ανεπίκαιρο δηλαδή -ή και επίκαιρο, αφού θα ξεφυλλίσουμε μαζί μια εφημερίδα με σημερινή ημερομηνία, 27 Ιουλίου, αλλά που κυκλοφόρησε πριν από 40 χρόνια, στις 27.7.1978.

Συνήθως οι αναδρομές αυτές γίνονται στα 50 ή στα 100 χρόνια, πιο στρογγυλά. Ωστόσο το 1918 είναι μακριά, ενώ το 1968 ήταν δικτατορία οπότε οι εφημερίδες δεν διαμόρφωναν ελεύθερα την ύλη τους. Το να δούμε μια μέρα του 1978 έχει επίσης το πλεονέκτημα ότι είναι περισσότεροι οι αναγνώστες του ιστολογίου που είχαν γεννηθεί και είχαν συνείδηση του κόσμου, παρά την αντίστοιχη ημερομηνία του 1968.

Αυτό ήταν λοιπόν το πάνω μέρος της πρώτης σελίδας της Ελευθεροτυπίας της Πέμπτης 27 Ιουλίου 1978: