Μεζεδάκια σαρακοστιανά, θα πείτε. Όχι απαραίτητα, αφού σήμερα έχουμε ακόμα Σάββατο -κι έτσι κι αλλιώς η λαγάνα, λένε, κοντεύει να καταντήσει απλησίαστη.
Τέλος πάντων, το σημερινό πολυσυλλεκτικό άρθρο είναι το τελευταίο της Απόκριας οπότε παίρνει αυτόν τον τίτλο, έστω κι αν τα μεζεδάκια της πιατέλας δεν έχουν σχέση ούτε με την Απόκρια ούτε με τα Κούλουμα.
Και ξεκινάμε με ένα μεζεδάκι που μάλλον θα το ξέρετε ήδη, διότι κυκλοφόρησε ευρύτατα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρέπει να μου το έστειλαν ίσαμε πέντε φίλοι, μπορεί και περισσότεροι, άλλος με μέιλ, άλλος στο Μέσεντζερ και ούτω καθεξής.
Eννοώ τον τίτλο είδησης αριστερά:
Αν έχετε βρέφος, πετάξτε το άμεσα – Ο ΕΟΦ αποσύρει ψηφιακό θερμόμετρο υπερύθρων
Ευτυχώς ή δυστυχώς έχουν περάσει πολλά πολλά χρόνια από τότε που είχαμε βρέφος στην οικογένεια, κι έτσι δεν κινδύνεψα να εκπαραθυρώσω ό,τι πολυτιμότερο έχω.
Ούτε νομίζω πως κανείς θα μπερδεύτηκε τι από τα δύο να πετάξει, το βρέφος ή το ψηφιακό θερμόμετρο, αφού μάλιστα είναι γνωστό ότι το βρέφος το πετάμε, αν το πετάμε, μαζί με τα βρόμικα νερά του μπάνιου του, σύμφωνα με τη γνωστή (ξενόφερτη πάντως) παροιμιώδη φράση, όχι μαζί με θερμόμετρο.
Αλλά βέβαια έχει πολλή πλάκα η φράση, είτε έγινε από απροσεξία είτε από κλικοθηρία, από τήρηση του άγραφου κανόνα των ειδήσεων στην εποχή μας που θέλει να προτάσσουμε το πιο εντυπωσιακό.
Για να πω και μια κακία, σκέφτηκα κι έναν διάλογο:
— «Αν έχετε βρέφος πετάξτε το άμεσα», λέει. Μα καλά, δεν προσέχουν τι γράφουν, οι άσχετοι;
— Καλά λες. Όλοι ξέρουν ότι το σωστό είναι «Αν έχετε βρέφος, πετάξτε το αμέσως».
* Φίλη μού στέλνει είδηση από κρητικόν ιστότοπο. Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι η θάλασσα ξέβρασε σάκους με χασίς, και:
Ανωτέρω συσκευασίες οι οποίες ήταν εμποτισμένες με θαλασσινό νερό, περισυλλέγησαν από αστυνομικούς του Γραφείου Εγκληματολογικών Ερευνών της Διεύθυνσης Αστυνομίας Ρεθύμνου και κατασχέθηκαν για περαιτέρω εργαστηριακή εξέταση.
Η φίλη διερωτάται για τον τύπο «περισυλλέγησαν». Τον βρίσκω λιγάκι παράταιρο, σαν να φοράς σμόκιν με σαγιονάρες. Ο λόγιος τύπος τη θέλει την εσωτερική αύξηση, περισυνελέγησαν. Αλλιώς, περισυλλέχτηκαν, μια χαρά είναι.
(Παράταιρο θα ήταν και το «περισυνελέχτηκαν», μαγιό με λουστρίνια).
* Φαιδρά πορτοκάλεια στη σκακιστική σελίδα του Ελεύθερου Τύπου.
Σύμφωνα με τον συντάκτη, η λέξη «ζατρίκιο» είναι ελληνική και σημαίνει «τελική νίκη», διότι ετυμολογείται από το επιτακτικό «ζα» (όπως λέμε ζάπλουτος, λέω εγώ) και το ρήμα «τριάσσω» που θα πει «νικώ».
Ρήμα «τριάσσω/τριάζω» υπάρχει πράγματι αν και είναι σπάνιο, και σημαίνει καταβάλλω τον αντίπαλο στην πάλη, διότι στους αγώνες για να ανακηρυχθεί κάποιος νικητής έπρεπε να ρίξει τρεις φορές κάτω τον αντίπαλό του.
Ωστόσο, αυτή η πορτοκαλική ετυμολογία είναι εντελώς αστήρικτη. Όχι μόνο το ρήμα «τριάσσω» είναι σπάνιο, αλλά δεν έχει δώσει ουσιαστικό με τη σημασία «νίκη». Το ζατρίκιο είναι δάνειο από το περσικό satrang, σατράντζ, που με τη σειρά του προέρχεται από το ινδικό chaturanga, σανσκριτική λέξη που μαρτυρείται από τον 6ο αιώνα και σημαίνει ‘στράτευμα’. Βλέπουμε δηλαδή ότι είναι εντελώς απίθανο να προέρχεται η λέξη από τα ελληνικά. (‘Εχουμε βέβαια άρθρο για το σκάκι, που κάποτε πρέπει να το αναδημοσιεύσουμε).
Αντιθέτως, είναι σωστή η πληροφορία για την παραλλαγή που παιζόταν σε κυκλική σκακιέρα, αν και δεν ξέρουμε και πολλά για αυτό το παιχνίδι ούτε υπάρχουν, απ’ όσο ξέρω, αναφορές σε βυζαντινές πηγές.
Φέτος θα αναδημοσιεύσουμε μιαν ακόμα μαρτυρία από το ίδιο βιβλίο: του αείμνηστου φίλου Κώστα Βοσταντζόγλου, γιου του μεγάλου Μποστ, που έφυγε από τη ζωή φέτος τον Φλεβάρη (δείτε 
Η γιορτή της Ουμανιτέ τα τελευταία χρόνια γίνεται σε ένα πάρκο κοντά στην Κουρνέβ, έναν από τους σχετικά λίγους πλέον δήμους της περιφέρειας του Παρισιού, της κάποτε «κόκκινης ζώνης», που εξακολουθούν να έχουν κομμουνιστή δήμαρχο. Το κάποτε κραταιό Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας έχει τα τελευταία 35 χρόνια μπει σε περίοδο αργής αλλ’ αδυσώπητης παρακμής -στις πρόσφατες ευρωεκλογές έμεινε στο 2,5% αν και στις εθνικές εκλογές, εξαιτίας του ιδιόμορφου γαλλικού εκλογικού συστήματος με μονοεδρικές περιφέρειες και εκλογή σε δύο γύρους, διατηρεί ακόμα κοινοβουλευτική ομάδα, έστω και με δυσκολία. Ωστόσο, όπως τα παλιά αρχοντικά που έχουν ρημάξει αλλά ακόμα στέκουν όρθια, έχει κάτι κρατήσει από τα παλιά μεγαλεία.
Στην αρχή σκέφτηκα να μη βάλω άρθρο σήμερα, αλλά έπειτα άλλαξα γνώμη, είναι βαρύ το σερί των 1640 (αν μέτρησα σωστά) συναπτών ημερών στις οποίες δημοσιεύουμε αδιάλειπτα ένα άρθρο κάθε μέρα, από τις 28.1.2014 χωρίς διακοπή, οπότε δεν μου πήγαινε να το σπάσω.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 