Οδοιπορικό του 43 (του Γιάννη Μπεράτη, απόσπασμα)

Ο Γιάννης Μπεράτης (1904-1968) είναι πιο γνωστός για το βιβλίο του «Το πλατύ ποτάμι», που το έχουμε παρουσιάσει στο ιστολόγιο. Σε εκείνο το έργο, αφηγείται τον πόλεμο του 40-41. Ωστόσο, το 1943 ο Μπεράτης έφυγε αντάρτης με τον ΕΔΕΣ στην Ήπειρο.

Απόρροια των περιπετειών του είναι το «Οδοιπορικό του 43», ένα έργο πολύ λιγότερο γνωστό. Όπως μας πληροφορεί το οπισθόφυλλο του βιβλίου, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η δημοσίευση του Οδοιπορικού, το 1946, προκάλεσε την απόλυση του Μπεράτη από το Υπουργείο Τύπου -με αποτέλεσμα ο αγώνας για τον βιοπορισμό να τον εμποδίσει να γράψει ένα τρίτο έργο που σχεδίαζε, για το ενδιάμεσο διάστημα ανάμεσα στο Πλατύ ποτάμι και στο Οδοιπορικό του 43.

Γιατί απολύθηκε ο Μπεράτης; Όχι πάντως επειδή στο βιβλίο του εκθειάζει το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Αντίθετα, τις λίγες φορές που παρουσιάζει Ελασίτες τούς χρωματίζει μάλλον αρνητικά -αλλά φαίνεται ενόχλησε το ότι δεν τους παρουσιάζει σαν αιμοσταγή τέρατα. Περισσότερο θα ενόχλησε ότι όχι μόνο εκφράζεται απαξιωτικά για τον Ναπ. Ζέρβα αλλά και πουθενά δεν περιγράφει ηρωικές πράξεις των ΕΔΕΣιτών -αντίθετα, τον περισσότερο καιρό περνούσαν άπραγοι στους Σκιαδάδες- ενώ συνεχώς εκφράζει τη λύπη του για τις εμφύλιες συγκρούσεις.

Το βιβλίο του Μπεράτη δεν το ήξερα. Τυχαία το βρήκα σε ένα βιβλιοπωλείο πέρυσι (βλεπω βέβαια ότι βρίσκεται σε περιορισμένη διαθεσιμότητα), το διάβασα, μου άρεσε, ήθελα να το παρουσιάσω στο ιστολόγιο στις 28 Οκτωβρίου, αλλά το αμέλησα. Προχτές που έψαχνα κάτι άλλο βρέθηκε το βιβλίο μπροστά μου οπότε είπα να το βάλω στο σημερινό άρθρο κι ας μην είναι «επίκαιρο». Οπότε, θα παρουσιάσω ένα σχετικά εκτενές απόσπασμα από το Δέκατο τετράδιο.

Δυο λόγια για να σας κατατοπίσω: Οι Γερμανοί κάνουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και έχουν επιτεθεί στο χωριό Σκιαδάδες, όπου βρισκόταν ο Μπεράτης άρρωστος. Ο Μπεράτης με έναν σύντροφό του ξεκόβουν από τους άλλους αντάρτες και χάνονται. Τελικά βρίσκουν στο δρόμο μια οικογένεια Εβραίων (αντρόγυνο και τον αδελφό της γυναίκας) που έχουν ταυτότητες χριστιανικές στο όνομα Καραμάνης, κι έναν χωροφύλακα από κοντινό χωριό, και οι έξι τους προσπαθούν να κατευθυνθούν προς την Καλαμπάκα όταν τούς συλλαμβάνουν οι Γερμανοί. Δεν λέω περισσότερα προς το παρόν.

Μονοτονίζω και διατηρώ την ορθογραφία.

………………………………………………………

Ανασήκωσα ελάχιστα το κεφάλι μου, και στο μονο­πάτι, ψηλά, είδα ένα Γερμανό με το αυτόματο να σημαδεύει τους άλλους τέσσερις συντρόφους μου που ’χαν πέ­σει τόσο άτσαλα που ενώ νόμιζαν πως είναι κρυμμένοι με το κεφάλι κάτω και δεν αφορά αυτούς η σφυριξιά, παρουσιάζαν στα φόρα όλα τα πισινά τους ακριβώς απέ­ναντι στο σκοπευτή. Ήταν μια στιγμή, ένα δευτερόλε­πτο, να σου κοπεί η ανάσα — ξανασφύριξε — δεν κουνηθήκαν — έγερνε το κεφάλι του έτοιμος να πατήσει τη σκανδάλη — όταν ξεπετάχτηκα ξάφνου με σηκωμένα τα δυο χέρια και φώναξα — και κείνος ξαφνιασμένος γύρι­σε προς τα μένα το αυτόματο, κάνοντάς μου συγχρόνως βίαια νοήματα να προχωρήσω γρήγορα σ’ αυτόν.

Τώρα πίσω του ήταν κι άλλοι πολλοί Γερμανοί που μας βάζανε όλοι τους στο σημάδι και σε κάθε παραπάτημα ή πέσιμό μας που κατεβάζαμε αναγκαστικώς τα χέρια για να συγκρατηθούμε, αγριεύανε και φοβερίζανε, όλοι μαζί, να μας την ανάψουν αμέσως.

Advertisement

Μεζεδάκια των 20 εκατομμυρίων

Γιατί ονομάζω έτσι το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο; Ποια εκατομμύρια είναι αυτά; Δεν είναι της Βεγούμ, εκείνα ήταν 500, τα δικά μας είναι μόνο 20, προς το παρόν.

Είναι απλό, τα 20 εκατομμύρια είναι οι επισκέψεις στο ιστολόγιο, ένα ορόσημο όχι ασήμαντο, που όμως το άφησα να περάσει απαρατήρητο, διότι, όπως βλέπετε αριστερά από την οθονιά που πηρα χτες, το έχουμε ξεπεράσει πριν από αρκετές μέρες (όπως υπολογίζω γύρω στις 3 Μαρτίου), αλλά μόλις προχτές το πήρα είδηση.

Τι τα θέλετε, το πρώτο μας εκατομμύριο, τον Ιούλιο του 2010, το είχα γιορτάσει με ειδικό άρθρο, το ιδιο έγινε και στο δεύτερο εκατομμύριο, τον Ιούνιο του 2011, ενω το 2013 είχαμε Μεζεδάκια των 6 εκατομμυρίων, και νομίζω πως και τα 10 εκατομμύρια τα ανέφερα, αν και όχι σε ειδικό άρθρο, όμως τούτο το ορόσημο ξέφυγε από το επιτελείο του ιστολογίου. Ζητάμε συγγνώμη, ο υπεύθυνος πήρε δυσμενή μετάθεση για τα σύνορα της Νομανσλάνδης. Ελπίζω τα 50 εκατομμύρια επισκέψεις, που θα τα συμπληρώσουμε σε καμιά δεκαπενταριά χρόνια, να μη μας ξεφύγουν.

* Ας αφήσουμε όμως τις περιαυτομπλογκιες και ας προχωρήσουμε στα μεζεδάκια μας. Η επικαιρότητα βέβαια σήμερα κάθε άλλο παρά ιλαρή είναι, με το μακελειό που έγινε στη Νέα Ζηλανδία. Βέβαια, ο τόπος του εγκλήματος κείται μακράν, πιο μακράν δεν γίνεται, ενώ και τα θύματα είναι μουσουλμάνοι κι έτσι δεν θα ακουστούν πολλά Ζε σουί, διότι βλέπετε όταν ο δράστης είναι Άραβας τότε τα υποκριτικά μέσα ενημέρωσης τον προβάλλουν ως μουσουλμάνο τρομοκράτη ενώ όταν είναι ο Μπρέιβικ ή ο Τάραντ (έτσι λένε τον Αυστραλό που ματοκύλησε τη Νέα Ζηλανδία) τότε ειναι απλώς «ακραίος» ή «διαταραγμένος», ή το πολύ «ακροδεξιός», λες και οι τζιχαντιστές μακελάρηδες δεν είναι επίσης ακροδεξιοί.

Πρόσεξα πάντως σε κάποιους τίτλους μια περίεργη χρήση των εισαγωγικών: «Σφαγή» στη Νέα Ζηλανδία. Επιθέσεις σε τζαμιά με 49 νεκρούς.

Μήπως για να το πει σφαγή χωρίς εισαγωγικά έπρεπε οι νεκροί να είναι πάνω από 50; με ρωτάει φίλος.

Αποκριάτικα μεζεδάκια και φέτος

Τούτες είναι οι ένατες απόκριες του ιστολογίου μας, οπότε τον σημερινό τίτλο τον έχω χρησιμοποιήσει τρεις-τέσσερις φορές ακόμα στο παρελθόν -αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να μην τον χρησιμοποιήσω και για το σημερινό πολυσυλλεκτικό άρθρο μας. Θα μπορούσα βέβαια να βάλω τίτλο «Η γιαννιώτικη καραβίδα και άλλα μεζεδάκια», για λόγους που θα φανούν στη συνέχεια.

* Και ξεκινάω με ένα ορθογραφικό από την Αυγή –τίτλος άρθρου του Δημ. Χρήστου: Το τρεις εξαμαρτείν των Γερμανών. Ο τίτλος είναι λογοπαίγνιο πάνω στο γνωστό αρχαίο ρητό για το «δις εξαμαρτείν», αλλά ο υλατζής ή ο αρθρογράφος μπέρδεψαν τα ομόηχα.

Τρις, βεβαίως, επίρρημα που θα πει τρεις φορές (πρβλ. τρισκατάρατος, τρισμέγιστος, τρισχαριτωμένος), και όχι «τρεις».

* Διαβάζω στο skai.gr, σε είδηση για αυτοκίνητο που έπεσε στη θάλασσα:

Ο 20χρονος συνοδηγός του οχήματος, εξήλθε με ιδίες δυνάμεις, ενώ κατάφερε να απεγκλωβίσει και τον 23χρονο οδηγό…

Χμ, όχι. Το λόγιο επίθετο «ίδιος» με τη σημασία «δικός μου», που προφέρεται τρισύλλαβο και θα μπορούσε να γράφεται «ίδϊος» για να ξεχωρίζει από το κοινό επίθετο ίδιος = όμοιος που προφέρεται με συνίζηση, ίδγιος, κατεβάζει μεν τον τόνο σε κάμποσες πτώσεις π.χ. εξ ιδίων τα αλλότρια, ιδίαις χερσίν, ιδία βουλήσει, κατ’ ιδίαν, αλλά όχι σε όλες. Το θηλυκό κλίνεται ως εξής:

Η ιδία, της ιδίας, την ιδία, οι ίδιες, των ιδίων, τις ίδιες.

* Δεν ξέρω αν είναι αυθεντική η επιγραφή της φωτογραφίας: αν όμως είναι δεν ταιριάζει με πανεπιστημιακό ίδρυμα, τρία ολόκληρα λάθη σε πέντε αράδες.

* Φίλος στέλνει μέιλ και με ρωτάει αν έχει πλεονασμό η φράση «προσπάθησε να εμφανίσει κύκλους από πολιτικούς χώρους πως συμπλέουν στην ίδια κατεύθυνση«, που περιέχεται στην ανακοίνωση της ΝΔ κατά του υπουργού κ. Τόσκα. Ή μήπως είμαι ψείρας; αναρωτιέται ο φίλος.

Σαφώς υπάρχει πλεονασμός: αν συμπλέουν, πλέουν προς την ίδια κατεύθυνση. Πλεονασμό με άλλο σύνθετο ρήμα με τον συν-, λίγο περισσότερο αχνό ίσως, έχουμε στο «συγκαταλέγεται μεταξύ των καλύτερων…» -αφού συγκαταλέγεται, το μεταξύ περισσεύει: συγκαταλέγεται στους καλύτερους….