Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘κλίμακα Ρίχτερ’

Σεισμός…

Posted by sarant στο 7 Φεβρουαρίου, 2023

Γρουσούζικο αποδείχτηκε το άρθρο που είχαμε βάλει πριν από 10-12 μέρες, για τη λέξη τζερτζελές, που, όπως είπαμε, προήλθε από την τουρκική zelzele, που θα πει «σεισμός», αφού χτες φονικός σεισμός χτύπησε την Κιλικία, με πάρα πολλά θύματα στην Τουρκία και στη Συρία -οι συμφορές δεν έχουν σύνορα- που όσο περνάει η ώρα όλο και αυξάνεται ο αριθμός τους.

Η βασική λέξη στα τουρκικά για τον σεισμό είναι deprem βέβαια, και αυτή χρησιμοποιείται στις ειδήσεις και στα χάσταγκ από τη γειτονική χώρα. Η zelzele πρέπει να είναι παλιότερη, ενώ σε αζέρικες σελίδες βλέπω το e ανάποδα: zəlzələ.

Και στα δικά μας μέρη βέβαια τον σεισμό τον έχουμε γνωρίσει τόσες φορές κι έχουμε θρηνήσει θύματα και στην Αττική και αλλού -στα Επτάνησα το 1953, στη Θεσσαλονίκη το 1978, στην Καλαμάτα το 1986, στην Αττική το 1981 και το 1999, κι άλλους μικρότερους αλλά πάντως με θύματα, όπως πρόπερσι στο Αρκαλοχώρι, κι ο καθένας ξέρει τι σημαίνει και πώς νιώθεις εκείνη τη στιγμή, ιδίως την ώρα που κοιμάσαι, όπως συνέβη χτες.

Αλλά εδώ λεξιλογούμε.

Η λέξη «σεισμός» είναι αρχαία, από το ρήμα «σείω». Στην κλασική αρχαιότητα κάποιες φορές εμφανίζεται δίλεκτο, π.χ. «γης σεισμός» στον Ευριπίδη ή «σεισμοί της γης» στον Θουκυδίδη, ή «χθονός σεισμός» πάλι στον Ευριπίδη, αλλά ήδη από τότε ο όρος εμφανίζεται μονολεκτικός τις περισσότερες φορές.

Στα μεταγενέστερα χρόνια, σε παπύρους, η λέξη «σεισμός» παίρνει και τη σημασία «εκβιασμός για απόσπαση χρημάτων»

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Επιστημονικά, Επικαιρότητα, Ετυμολογικά, Ιστορίες λέξεων | Με ετικέτα: , , , , , , | 153 Σχόλια »