Μαυροβδομαδιάτικα μεζεδάκια

Που τα λέω έτσι επειδή δεν έχουμε πια Μαύρη Παρασκευή (Black Friday που θα έλεγε ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης) αλλά ολόκληρη Black Week, στην πραγματικότητα μάλιστα δυο βδομάδες «μαύρες», δηλαδή με υποτιθέμενες καταπληκτικές εκπτώσεις, λες και οι υπόλοιπες είναι άσπρες. Μου είπε κι ένας φίλος ότι το Πάμπλικ έχει λέει κάποιες ενδιαφέρουσες προσφορές σε βιβλία, αλλά στο σάιτ που πήγα έπεσα πάνω σε ομοβροντία από μπεστ-σέλερ κι έτσι δεν μπόρεσα να συνεχίσω την περιήγηση.

Τέλος πάντων, ξεκινάμε τη δική μας περιήγηση -και αφού είπα για περιήγηση ταιριάζει να ξεκινήσουμε με ένα μεζεδάκι αλιευμένο από το (ή την;) Google Earth. Όπως λέει ο καλός φίλος που το έστειλε:

Η οθονιά είναι από σημείο της Αθήνας στην Κολοκυθού, κοντά στο πρώην Καπνεργοστάσιο, αλλά δεν έχει σημασία. Προφανώς θα ήταν κάποτε Δημοτικό Βουστάσιο και τώρα έχει γίνει σχολείο. Αλλά ειναι πολύ παράξενο να δηλώνεται στα αγγλικά μόνον η πρώτη και στα ελληνικά μόνον η δεύτερη ιδιότητα!

* Την περασμένη Κυριακή είχαμε τον «αυθεντικό» Μαραθώνιο της Αθήνας -χωρίς αναφορά δυστυχώς στον Γρηγόρη Λαμπράκη στον τίτλο της διοργάνωσης, αν και σε άλλα σημεία της μνημονευόταν το όνομά του.

Λοιπόν, σε εκπομπή στον Alpha το περασμένο Σάββατο, ρεπόρτερ που βρίσκεται στο κέντρο παράδοσης συμμετοχών του Μαραθωνίου ρωτάει μια κοπέλα από ποια χώρα είναι. «Switzerland» απαντάει και η ρεπόρτερ μεταφράζει «Είναι από την Σουηδία»!

Για του λόγου το αληθές, μπορείτε να το ακούσετε εδώ, περίπου στο 53.00 του βίντεο. Φταίνε πάντως κι αυτοί που έχουν παρόμοια ονόματα στις χώρες τους.

* Φίλος μού γράφει, αναφερόμενος στην είδηση που κυκλοφόρησε ευρέως στα σόσιαλ, για την καφετέρια στη Νέα Σμύρνη που έδιωξε ηλικιωμένους θαμώνες.

Ο τίτλος ήταν «Δε σερβίρουμε ηλικιωμένους», αλλά ο φίλος θα προτιμούσε ένα «σε» («σε ηλικιωμένους») για να μη δοθεί, όπως λέει, η εντύπωση ότι «πρόκειται για κανιβαλικό εστιατόριο».

Όμως δεν υπάρχει κίνδυνος παρανόησης, νομίζω. Βέβαια, η σύνταξη αυτή επιτρέπει πράγματι τέτοια λογοπαίγνια, κάτι που μάλλον θετικά το βλέπω (και νομίζω πως και στα αγγλικά υπάρχει παρόμοια θεωρητική αμφισημία και σαν να θυμάμαι πως έχω δει και λογοπαίγνια).

Advertisement

Μεζεδάκια της Κυριακής

Της Κυριακής αντί για το συνηθισμένο Σάββατο, διότι χτες είχαμε 1η του μηνός, κι έτσι το Μηνολόγιο εκτόπισε τα μεζεδάκια για σήμερα. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι το καθιερωμένο για την Κυριακή λογοτεχνικό (ή συναφές) μας ανάγνωσμα αναβάλλεται για την επόμενη Κυριακή, μια διευθέτηση που έχει ξαναγίνει όταν η πρώτη του μηνός πέφτει Σάββατο.

Χτες ήταν πρώτη Οκτωβρίου, οπότε παραδοσιακά κάποιοι ευχήθηκαν «καλό φθινόπωρο». Επειδή όμως οι θερμοκρασίες είναι καλοκαιρινές, είδα στο Τουίτερ μια φίλη να εύχεται «καλό καλοκαιρόπωρο». Βέβαια, εδω στην Εσπερία ο καιρός και το θερμόμετρο είναι όντως οκτωβριανά.

Καθώς έγραφα το άρθρο, χτες, ήρθε η θλιβερή είδηση για τον θάνατο του Σταμάτη Κόκοτα. Αντιστάθηκα στον στιγμιαίο πειρασμό να κάνω λογοπαίγνιο στον τίτλο του άρθρου με την απώλεια -και τι να έλεγα δηλαδή; «ασταμάτητα»; Αλλά με μια σχετική είδηση θα ξεκινήσουμε τα σημερινά μας μεζεδάκια, ένα μεζεδάκι αλιευμένο από τις νεκρολογίες που πρόχειρα γράφτηκαν σε διάφορους ιστότοπους, που το εντόπισε, πρέπει να πω, ο φίλος Φώντας Τρούσας στο Φέισμπουκ.

* Όπως βλέπετε σε αυτή τη νεκρολογία, αναφέρονται τρία από τα «σπουδαία» τραγούδια του Σταμάτη Κόκοτα, μόνο που το τρίτο, το «Δελφίνι δελφινάκι» δεν έχει βέβαια σχέση με τον εκλιπόντα, αφού το τραγούδησε ο Γιάννης Καλατζής -και απ’ όσο μπορώ να θυμηθώ, ο Κόκοτας δεν το έχει καν δισκογραφήσει σε κάποια επανεκτέλεση.

Και να πεις ότι δεν υπάρχουν πηγές… Τέλος πάντων, όταν γράφεις στο γόνατο αυτά γίνονται.

* Βλέπουμε συχνά να γράφεται, λαθεμένα αλλά εξηγήσιμα, «έδωσε το παρόν (π.χ. σε μια εκδήλωση)». Φίλος μού στέλνει ένα παρεμφερές εύρημα αλλά πιο σπάνιο. Σε ηπειρώτικο σάιτ γράφτηκε, το περασμένο Σάββατο, για τον Γιαννιώτη ολυμπιονίκη της κωπηλασίας:

Παρόν στον τελικό του Παγκόσμιου πρωταθλήματος το μεσημέρι της Κυριακής θα είναι ο Στεφανος Ντούσκος. Ο Γιαννιώτης Ολυμπιονίκης πήρε την 3η θέση στον ημιτελικό του σκιφ ανδρών κάνοντας συντήρηση δυνάμεων με χρόνο 6:51.54 και θα διεκδικήσει ένα μετάλλιο που δεν έχει κατακτήσει ποτέ Έλληνας κωπηλάτης στο θεσμό.

Παρεμπιπτόντως, τελικά ο Ντούσκος βγήκε δυστυχώς έκτος.

* Φίλος έστειλε φωτογραφία αφίσας που αναγγέλλει μια εκδήλωση. Δεν την βάζω εδώ για να διαφημίσω την εκδήλωση, που άλλωστε έχει γίνει πια, αλλά για να επισημάνω τον λογοπαικτικό ρηματικό τύπο «Επαρτάρουμε» αντί για το αναμενόμενο «παρτάρουμε».

Το παραπανίσιο αρκτικό έψιλον παραπέμπει βέβαια στο διαφημιστικό σύνθημα της μπίρας Μάμος, «Εζυμώθηκε με πάθος», με την περιττή σήμερα, αλλά υποχρεωτική στην καθαρεύουσα του 1876, χρονική αύξηση.

Φαίνεται πως η χρονική αύξηση ακούγεται τόσο παράξενη σήμερα, που αυτό το αρκτικό ε- απλώς λειτουργεί ως σήμα κατατεθέν της εταιρείας.

Με την ευκαιρία, το ρήμα «παρτάρω», που είναι πια αρκετά συχνό, δεν έχει λεξικογραφηθεί από κανενα λεξικό μας. Βέβαια, είναι προφανές ότι θα λείπει από το ΛΚΝ (έκδ. 1998), αλλά δεν το καταγράφουν ούτε τα νεότερα λεξικά: Μπαμπινιώτη, ΜΗΛΝΕΓ ή Χρηστικό. Το Χρηστικό, παρεμπιπτόντως, έχει λήμμα «πάρτι άνιμαλ», αλλά όχι το «παρτάρω».

* Ο σκακιστικός κόσμος συγκλονίζεται από ένα σκάνδαλο, τις κατηγορίες του παγκόσμιου πρωταθλητή Μάγκνους Κάρλσεν εναντίον του 19χρονου ανερχόμενου Αμερικανού σκακιστή Χανς Νίμαν για απάτη.

Ο Κάρλσεν έχασε από τον Νίμαν σε τουρνουά στις αρχές Σεπτεμβρίου, αν και έπαιζε με τα λευκά, κάτι που σταμάτησε ένα σερί 53 παρτίδων χωρίς ήττα, και αμέσως αποσύρθηκε από το τουρνουά εκείνο.

Σε επόμενο τουρνουά, όταν κληρώθηκε αντίπαλος του Νίμαν (με τα μαύρα τώρα) εγκατέλειψε μετά τη δεύτερη κίνησή του και μετά κατηγόρησε ευθέως τον Νίμαν ότι κλέβει στις παρτίδες. (Παρεμπιπτόντως, τελικά ο Κάρλσεν κέρδισε αυτό το τουρνουά).  Ο ίδιος ο Νίμαν έχει αναγνωρίσει ότι έκλεψε στο παρελθόν σε ηλεκτρονικές παρτίδες στον ιστότοπο chess.com, όταν ήταν 12χρονος και 16χρονος, κάτι για το οποίο έχει αποκλειστεί από τον ιστότοπο, αλλά αρνήθηκε ότι έχει κλέψει σε παρτίδα με φυσική παρουσία πάνω απ’ τη σκακιέρα.

Και πώς έχει κλέψει; Κάποιοι λένε ότι έχει έναν συνεργό που αναπαράγει την παρτίδα σε υπολογιστή και τον ειδοποιεί συνθηματικά για την κίνηση που πρέπει να παίξει με δονήσεις, σε έναν δονητή που ο Νίμαν (υποτίθεται ότι) τον έχει κρύψει εκεί που φανταστήκατε.

Λοιπόν, σε ένα άρθρο που ανασκοπεί το επεισόδιο, διαβάζουμε απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο Νίμαν:

Μετά τη νίκη του Niemann επί του Carlsen, είχε πει ότι «από κάποιο γελοίο θαύμα» είχε μαντέψει ποιο θα ήταν το ασυνήθιστο άνοιγμα του αντιπάλου του και είχε προετοιμαστεί γι’ αυτό. «Πρέπει να είναι ντροπιαστικό για τον παγκόσμιο πρωταθλητή να χάνει από εμένα», δήλωσε ο Νίμαν. 

Δεν μου αρέσει το «γελοίο θαύμα», παρόλο που είναι κατά λέξη μετάφραση των λεγομένων του Νίμαν:

Niemann said that “by some ridiculous miracle” he had guessed what his opponent’s obscure opening would be and prepared deeply for it that morning. “Magnus must be embarrassed to lose to me,” he said

Μπαϊντενικά μεζεδάκια

Που βέβαια λέγονται έτσι για να σημαδέψουν την ανάληψη καθηκόντων Προέδρου των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν, ένα γεγονός που έγινε δεκτό με φρενιτιώδη ενθουσιασμό από τη ντόπια διανόηση, όπως δείχνει και το στιχούργημα που δημοσίευσε ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, ο οποίος κατάφερε να βρει και ρίμα για τον 46ο Αμερικανό πρόεδρο.

Bέβαια, το «γλιτώσαμε απ’ τα βόλια» ίσως είναι κάπως βεβιασμένο να ειπωθεί, τουλάχιστον σε πλανητική κλίμακα.

Από την άλλη, επειδή ο Τραμπ εξακολουθούσε να μην έχει Τουίτερ στις 20 του μήνα δεν μάθαμε πώς λέγεται στα αγγλικά η φράση «Το κλειδί είναι κάτω από το χαλάκι» -διότι βέβαια ο απερχόμενος Πρόεδρος, αντιγράφοντας τον Αντώνη Σαμαρά το 2015, απουσίασε από την τελετή εγκατάστασης του διαδόχου του.

Πιο αστείοι μάλλον ήταν οι διάλογοι ορισμένων ακραίων τραμπικών, τόσο εγχώριων όσο και υπερατλαντικών, που δεν μπορούσαν οι καημένοι να πιστέψουν πώς όλα κυλησαν κατ’ ευχήν και ανέλαβε καθήκοντα ο αφορεσμένος, χωρίς να συμβούν όλα τα σημεία και τέρατα που οι σαμάνοι τους τούς διαβεβαίωναν ότι θα συνέβαιναν.

* Και πάμε σε ένα μεταφραστικό μαργαριτάρι σε μια είδηση με αθλητικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον. Η Πέλιστερ, η ομάδα της Μπίτολα, της βορειομακεδονικής πόλης, του Μοναστηριού που το λέγανε παλιά, άρχισε να κατασκευάζει καινούργιο στάδιο σύμφωνο με τις προδιαγραφές της Ουέφα.

Στο σχετικό ρεπορτάζ, λοιπόν, διαβάζουμε ότι κάτω από μια κερκίδα του παλιού σταδίου «βρέθηκαν 12.600 χειροβομβίδες από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο» -και το ρεπορτάζ αναφέρει ότι από φοβερή τύχη δεν είχαμε πολύνεκρο δυστύχημα όλα αυτά τα χρόνια.

Πράγματι, το Μοναστήρι ήταν στην πρώτη γραμμή του Μακεδονικού Μετώπου κατά τον Α’ Παγκ. Πόλεμο, ήταν το πρώτο κομμάτι σερβικού εδάφους που κατάφεραν να απελευθερώσουν τα σερβικά στρατεύματα. Δεν είναι έκπληξη αν είναι φορτωμένο ακόμα με πυρομαχικά από την εποχή εκείνη. Αλλά ήταν χειροβομβίδες αυτές που βρέθηκαν;

Διαβάζουμε ότι «οι χειροβομβίδες που εντοπίστηκαν ζυγίζουν 7 κιλά η κάθε μία». Αλλά χειροβομβίδες εφτά κιλών μόνο ο Ηρακλής θα μπορούσε να πετάξει σε απόσταση που να πλήξει τον εχθρό και όχι τον ίδιο. Οι χειροβομβίδες, απ’ όσο ξέρω, ζυγίζουν κάτω από κιλό.

Το πρωτότυπο που βρηκα κάπου γράφει unexploded grenades, και πράγματι οι χειροβομβιδες είναι hand grenades και πολύ συχνά σκέτο grenades, αλλά ο όρος grenades μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα βλήματα.

Aπό τη φωτογραφία φαίνεται να πρόκειται για οβιδες πυροβολικού, αλλά επειδή εγώ από στρατιωτικά είμαι σκράπας παρακαλούνται οι ειδημονέστεροι να μας διαφωτίσουν.

* Kαι συνεχίζουμε με μια προσθήκη στις δέλτους της Νομανσλάνδης. Γράφει φίλος:

Παρακολουθώ την σειρά Outlander στο Netflix.

Ο πρωταγωνιστής περιγράφει στη γυναίκα του πώς ένας ζητιάνος αιχμαλωτίστηκε και μεταφέρθηκε στο Αλγέρι, όπου του έκοψαν τη γλώσσα. Το ενδιαφέρον βρίσκεται σε αυτούς που τον αιχμαλώτισαν.

Όπως μπορείτε να δείτε και στα στιγμιότυπα που στέλνω, εδώ οι Τούρκοι μεταφράζονται Tερκς (!), λαός άγνωστος σε μένα μέχρι τώρα…

Πράγματι, το πρωτότυπο έλεγε He was captured by the Turks at sea.

Κι όσο κι αν το Turk δεν αναφέρεται απαραίτητα σε εθνοτικά Τούρκο, οπωσδήποτε δεν θα το μεταφράσουμε Τερκς -που θυμίζει τα νησιά Τερκς και Κέικος στην Καραϊβική.

Περίεργο πάντως να γίνονται τέτοια στοιχειώδη λάθη στο Νέτφλιξ, το οποίο πριν από μερικά χρόνια είχε καλούς υποτιτλιστές.

Μικρό φανταρίστικο λεξικό (του 1985)

Όταν πήγα φαντάρος, το 1984 με 1986 (εικοσιένα μηνάκια), είχα ήδη αρχίσει να ασχολούμαι με τα λογοτεχνικά, είχα βγάλει και την πρώτη μου συλλογή διηγημάτων, και πήγα στο στρατό (και) για να μαζέψω υλικό -πράγματι, έγραψα το βιβλίο «Μετά την αποψίλωση«, που είχε διηγήματα αλλά και άλλο (πρωτογενές, ας πούμε) υλικό όπως στιχάκια του στρατού, γράμματα, ημερολόγια, και ενα γλωσσάρι. Το γλωσσάρι αυτό περιείχε μόνο τις λέξεις της στρατιωτικής αργκό που εμφανίζονταν στο βιβλίο, αν και στους ορισμούς παίρνω αφορμή και αναφέρω και άλλες λέξεις.

(Για την ιστορία: Εγώ είχα υπηρετήσει στο Σώμα Εφοδιασμού Μεταφορών (ΣΕΜ), δεκανέας, από το 1984 έως το 1986 -ειδικότερα στην 172 σειρά, στη Σπάρτη, την Κομοτηνή και την Αθήνα. Το υλικό συγκεντρώθηκε κυρίως στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως και στην πρώτη μονάδα, το 1985 το περισσότερο).

Αργότερα, με έναν ηλεφίλο που είχε παρόμοια ενδιαφέροντα, σκεφτήκαμε να φτιάξουμε συνεταιρικά ένα λεξικό της στρατιωτικής αργκό, πράγμα που έγινε -και είχαμε σχεδόν τελειώσει. Ωστόσο, ο εκδότης με τον οποίο είχε συμφωνήσει ο φίλος τελικά υπαναχώρησε, οπότε το σχέδιο δεν ευοδώθηκε και έμεινε στα ηλεσυρτάρια μας -πιθανώς για πάντα, διότι η στρατιωτική αργκό αλλάζει γρήγορα.

Σκέφτηκα να παρουσιάσω εκείνο το παλιό μου γλωσσάρι, που βέβαια έχει χάσει την αξία του, ιδίως επειδή η μεγάλη μείωση της θητείας (από τους 21 μήνες στους 9) έχει καταστήσει άνευ αντικειμένου αρκετούς όρους -για καλό βέβαια. Από την άλλη, η καταγραφή του 1985 έχει την αξία της -και έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσοι από τους όρους του γλωσσαριού μου λέγονται ακόμα. Αν και, για να βεβαιωθούμε γι’ αυτό θα πρέπει να γίνουν σχόλια από φίλους που έχουν υπηρετήσει σχετικά πρόσφατα.

Παραθέτω το γλωσσάρι μου όπως περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου, έχοντας κάνει ελάχιστες διορθώσεις, Προσθέτω επίσης δυο λινκ προς παλιότερα συναφή άρθρα του ιστολογίου.

 

άγραφη: Η άδεια που δεν περνιέται στα χαρτιά, και επομένως δεν υπολογίζεται στο συνολικό όριο. Αμοιβή εκδούλευσης ή τσατσιλικιού ή σπανιότερα ένδειξη ξηγημένου διοικητή.

άκυρον: Η έκφραση με την οποία ο αξιωματικός ακυρώνει προηγούμενο παράγγελμά του. Συχνά υποκαθιστά το (σπανίως λεγόμενο προς κατώτερο) «συγνώμη».

άλφα-άλφα: Aδικαιολoγήτως απών, εννοείται από κάποιο προσκλητήριο. Ημιεπίσημη συντομογραφία, ιδιαίτερα διαδο­μένη στα Κέντρα, π.χ. «Θα σε βγάλω άλφα-άλφα!»

άλφα-ταυ: Αμερικάνικη πλατιά ζώνη. Λέγεται έτσι επειδή κλείνει με μια αγκράφα της οποίας το ένα άκρο έχει σχήμα άλ­φα και το άλλο σχήμα ταυ. Δεν μοιράζεται —αυτή την εποχή — στους φαντάρους, αλλά πολλοί την αγοράζουν μια και θεωρεί­ται το ουκ άνευ της αμφίεσης του παλιού.

Εγεννήθη το μωrrow (Μποστ, 1960)

Τις καλοκαιρινές Παρασκευές είπα να βάζω σκίτσα του Μποστ, και είχα κατά νου να βάλω κάποια καλά σκίτσα που έχω στα κιτάπια μου, χωρίς να προσπαθώ να βρω σημεία επαφής με την επικαιρότητα, αλλά καμιά φορά έρχεται η επικαιρότητα και μας τραβάει από το μανίκι. Οπότε, με τη βοήθεια και του φίλου Χρήστου που μου έστειλε το σκίτσο, δημοσιεύω έναν Μποστ πολύ επίκαιρον, αφού γιορτάζει με τον τρόπο του μια πριγκιπική γέννηση στον Οίκο των Ουίνδσορ, σαν κι αυτήν που γιόρτασαν τούτη τη βδομάδα τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων που με το ζόρι καταφέρνουν να θρέψουν τα δικά τους παιδιά.

Tο σκίτσο δημοσιεύτηκε…. εδώ με πιάνετε αδιάβαστον, δεν ξέρω πού δημοσιεύτηκε αρχικά το σκίτσο, πάντως έχει συμπεριληφθεί στο άλμπουμ που έβγαλε ο Μποστ τον Δεκέμβριο του 1960. Το 1960 ο Μποστ συνεργαζόταν με πολλά έντυπα και δεν έχω πρόσβαση σε όλα. Πάντως, όχι στην Ελευθερία ή στη Μακεδονία.

Το σκίτσο-γραμματόσημο, που ανήκει σε σειρά παρόμοιων οδοντωτών σκίτσων που έκανε ο Μποστ την εποχή εκείνη, και γιορτάζει τη γέννηση, στις 19 Φεβρουαρίου 1960, του πρίγκιπα Ανδρέα (ή να τον πούμε Άντριου; ), δευτερότοκου γιου της Ελισάβετ της Αγγλίας, σήμερα Δούκα της Υόρκης.

Ο Μποστ παρουσιάζει το βασιλικό βρέφος, το μωrrow, να κρατάει δυο σημαίες, τη βρετανική και την ελληνική, αφού ο μπαμπάς του ο Φίλιππος ήταν της ελληνικής βασιλικής οικογένειας, γιος της πριγκίπισσας Αλίκης και του πρίγκιπα Ανδρέα, αδελφού, αν δεν κάνω λάθος, του διχαστικού μονάρχη Κωνσταντίνου (όχι του Κοκού, του προηγούμενου).

Τη γέννηση του μωrrow βεβαιώνουν με τις υπογραφές τους τέσσερις Λόρδοι και κάτω δεξιά ένας πέμπτος, ο Sir Bost, Λόρδος σχεδιαστής.

Πράγμα σπάνιο, το σκίτσο συνοδευόταν και από λεζάντα, που δεν φαίνεται αριστερά, αλλά μου την έστειλε ο φίλος Χρήστος και την αναδημοσιεύω εδώ:

Το παιδί της Ελισάβετ, με ωραιότατο καπέλλο που του χάρισε η γιαγιά του. Η πόλις του Λονδίνου προσέφερεν ολόχρυσο καροτσάκι και οι κάτοικοι της Σκωτίας, ταλκ για να μην συγκαίγεται το παιδί. Τρώγει 5 φορές την ημέρα γάλα και εις τας 5 ακριβώς τσάι. Είναι αφάνταστος ο φιλελληνισμός του. Μαθών οτι ο πατήρ του είναι υιός της πριγκηπίσης Αλίκης, τον φωνάζει Καραϊσκάκη και Γυιόν της Καλογριάς. Η Ελισάβετ πασχίζει να το συνηθίση στο όνομα Μαουντμπάντεν. Αποτέλεσμα: Το παιδί τα έχασε, και φωνάζει Μαμαουντμπάδεν τη μαμά του και Μαουντμπαμπάδεν το μπαμπά του.

Tο όνομα Μαουντμπάντεν που επανέρχεται στο σκίτσο και στη λεζάντα είναι το Mountbatten, που είναι το επώνυμο που πήρε ο Φίλιππος αφού παραιτήθηκε από τους ελληνικούς και δανικούς (και αγύριστους; ) τίτλους ευγενείας του, που ήταν προϋπόθεση για να παντρευτεί την Ελισάβετ. Ήταν το επώνυμο που είχε υιοθετήσει ο Γερμανός παππούς του,  που αποποιήθηκε τους γερμανικούς τίτλους ευγενείας του, πολιτογραφήθηκε Βρετανός ως  Louis Mountbatten και πολέμησε με τη Βρετανία στον πρώτο πόλεμο.

Μια ποιητική τρίλιζα

Τρίλιζα στα μαθητικά μας χρόνια ήταν ένα παιχνίδι, που σχεδιάζαμε ένα πλέγμα τρία επί τρία στο τετράδιό μας, δηλαδή εννιά τετραγωνάκια, και μετά ο κάθε παίχτης εκ περιτροπής έβαζε το σύμβολό του σε ένα τετραγωνάκι, ο ένας το Χ και ο άλλος το Ο, και προσπαθούσαμε να φτιάξουμε τριάδα, είτε οριζόντια είτε κατακόρυφη είτε διαγώνια, και να εμποδίσουμε τον αντίπαλο να σχηματίσει τριάδα εκείνος. Ήταν μάλλον βαρετό παιχνίδι, γιατί αφού την πάθεις καναδυό φορές μετά βρίσκεις τις απαντήσεις, και αν κι οι δυο παίχτες παίζουν καλά είναι αδύνατο να βγει νικητής και έχει πολύ περιορισμένους συνδυασμούς: δεν είναι σκάκι.

Κακώς χρησιμοποίησα τον αόριστο πιο πάνω: η τρίλιζα είναι παιχνίδι, υποθέτω δηλαδή πως και σήμερα τα παιδιά εξακολουθούν να παίζουν τρίλιζα, είτε πάνω σε χαρτί στα σχολεία, είτε σε επιτραπέζιο, διότι και στην εποχή μου αλλά και όταν ήταν μικρότερες οι κόρες μου τρίλιζα υπήρχε και σε επιτραπέζιο, συνήθως βέβαια μαζί με άλλα επιτραπέζια παιχνίδια, διότι, όπως είπαμε, η χάρη της γρήγορα ξεθυμαίνει.

Αυτά ισχύουν για την πραγματική τρίλιζα, όχι για την ποιητική. Η Τρίλιζα η ποιητική, που η χάρη της δεν ξεθυμαίνει, είναι ένα βιβλιαράκι που κυκλοφόρησε τις προάλλες σε δυο μορφές, ηλεκτρονική και έντυπη, και περιέχει τρία επί τρία ποιήματα, δηλαδή ποιήματα τριών ποιητών, από τρία του καθενός, σύνολο εννιά. Οι τρεις ποιητές είναι ο Θάνος Γιαννούδης, η Σοφία Κολοτούρου και ο Ααρών Μνησιβιάδης.

Η Τρίλιζα με τη μορφή αυτή είναι συνειδητός φόρος τιμής σε ένα άλλο μικρό βιβλιαράκι που είχε κυκλοφορήσει πριν από 21 (τρία επί εφτά) χρόνια, το Τριώδιο. Εκεί, τρεις νέοι τότε ποιητές, ο Διονύσης Καψάλης, ο Γιώργος Κοροπούλης και ο Ηλίας Λάγιος (που δεν ζει πια) δημοσίευαν από μια μπαλάντα τους, γραμμένη σε παραδοσιακό στίχο, με μέτρο και με ρίμα. Ήταν μια κίνηση συμβολική, ήθελαν να δείξουν πως έμμετρη (παραδοσιακή, ισόμετρη) ποίηση δεν είχε πάψει να γράφεται, παρά την επικράτηση του ελεύθερου στίχου τις προηγούμενες δεκαετίες.

Τώρα η Τρίλιζα κλείνει το μάτι (με σεβασμό, όμως) στο Τριώδιο, με τρία επί τρία ποιήματα τριών επίσης νέων ποιητών: τρία σονέτα, τρεις μπαλάντες, τρία τετράστιχα. Προηγήθηκε η ηλανθολογία (ξέρετε δα ότι το πρόθεμα ηλ- και ηλε- είναι το αντίστοιχο του αγγλικού e-!) Νέοι ήχοι στο παμπάλαιο νερό της Σοφίας Κολοτούρου και του Κώστα Κουτσουρέλη, που πρόσφατα ξανάρχισε να δημοσιεύει ύστερα από διάλειμμα σχεδόν δύο χρόνων.

Προσωπικά, η νεότερη ισόμετρη ποίηση με ενθουσιάζει και νομίζω ότι χάρη στο Διαδίκτυο, απαλλαγμένη από το άγχος του έντυπου εκδότη (διότι «η ποίηση δεν πουλάει») έχει βρει μια αξιοθαύμαστη αμεσότητα, στον σχολιασμό των επίκαιρων και στην επαφή με το κοινό. Αλλά εγώ ειδικός δεν είμαι, απλώς απολαμβάνω.

Μεζεδάκια, ίσως με κύριο πιάτο

Λίγα μεζεδάκια θα σας σερβίρω σήμερα, και ο λόγος είναι ότι το τελευταίο από αυτά έχει μπόλικο ψαχνό και ενδέχεται να εξελιχτεί σε κύριο πιάτο. Αλλά φυσικά ξεκινάμε από τα καθαυτό μεζεδάκια, που όλα τους έχουν ένα κοινό σημείο, ότι τα έστειλαν φίλοι του ιστολογίου.

Παλιός φίλος από την πραγματική ζωή, που ξέρει ότι καταγράφω το φαινόμενο της ακλισιάς, μου έστειλε δυο παραδείγματα ακόμα, και μάλιστα από την έγκυρη Καθημερινή ή ίσως από την ηλέκδοσή της.

Σε άρθρο για τις εξεταστικές επιτροπές και τα πορίσματά τους, διαβάζουμε για «το φιάσκο του Βατοπέδι«. Επειδή το άρθρο το υπογράφουν δύο δημοσιογράφοι, δεν ξέρουμε ποιος από τους δυο είναι ο ακλισιάρης.