Μιζοτάκης, Τζίφρας και άλλες παραφθορές ονομάτων

Στο ταξίδι που είχα πάει τις προάλλες, είχα βάλει το στικάκι να παίζει Χατζιδάκι. Κάποια στιγμή λοιπόν, καθώς έπαιζε το Κάπου υπάρχει η αγάπη μου, θυμήθηκα ένα σκίτσο του Μποστ, όπου παρωδείται αυτό το τραγούδι, κι έπειτα θυμήθηκα πως στις λεζάντες του σκίτσου ο Μποστ αποκαλεί «Ατσιδάκη» τον συνθέτη -χωρίς να ξέρω αν υπάρχει κάποιο περιστατικό που το δικαιολογεί ή αν το έκανε χωρίς λόγο.

Θυμήθηκα έπειτα ότι ο Μποστ είχε επίσης αποκαλέσει «Επιμήκη» τον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και ότι έναν άλλο Χατζιδάκι, τον Γεώργιο, τον πατέρα της ελληνικής γλωσσολογίας, οι δημοτικιστές του Νουμά, που είχαν διαρκή κόντρα μαζί του, τον αποκαλούσαν «ο Κασσιδάκις» (του Κασσιδάκεως στη γενική).

Με το ένα και με το άλλο, λοιπόν, σκέφτηκα να αφιερώσουμε ένα άρθρο σε αυτό το θέμα, δηλαδή στις, σκωπτικές συνήθως, παραφθορές ονομάτων δημοσίων προσώπων που έχουμε υπόψη μας.

Να διευκρινίσω εδώ ότι η παραφθορά του ονόματος δεν ταυτίζεται με το πατρατσούκλι, που είναι κάτι ευρύτερο. Τον Μητσοτάκη πατέρα τον έλεγαν, ας πούμε, Ψηλό (ουδέτερο παρατσούκλι έως ευμενές), Επίτιμο (ουδέτερο, όταν αποσύρθηκε), Δρακουμέλ (χλευαστικό παρατσούκλι), Εφιάλτη ή Αποστάτη (προσβλητικό), αλλά κανένα από αυτά τα παρατσούκλια δεν είναι παραφθορά του ονόματός του, παρά μόνο το Μιζοτάκης, που βέβαια το έχει κληρονομήσει και ο σημερινός πρωθυπουργός.

Δεν εξετάζω βέβαια αν είναι δικαιολογημένο το συγκεκριμένο παρατσούκλι, αλλά μόνο το καταγράφω (έχει άλλωστε ήδη καταγραφεί σε σχετικούς ιστότοπους). Για τον πρωθυπουργό, είδος παραφθοράς του ονόματός του είναι και το Κούλης, που βέβαια είναι το κανονικό χαϊδευτικό του όνομα, αλλά χρησιμοποιείται συχνά με μειωτική διάθεση. (Ένας φίλος μου Κρητικός, τον λέει επίσης «ο Μητσοτός»).

Όσο για τον Αλέξη Τσίπρα, για να εξισορροπήσουμε, υπάρχει η παραφθορά Τζίφρας. Επίσης, έχω δει το Θαλέξης, καθώς και τη στραβογραψιά (ο όρος είναι πλασμένος από το ιστολόγιό μας) Αλέκσης. Υπάρχουν κι αλλα παρατσούκλια του Τσίπρα, αλλά δεν αποτελούν παραφθορές του ονόματος ή του επωνύμου του.

Οι περισσότερες παραφθορές που θα μας απασχολήσουν γίνονται στο επώνυμο του δημόσιου προσώπου, κάποιες γίνονται και στο όνομα, ενώ μια τάση είναι να αναφέρεται κάποιο δημόσιο πρόσωπο με τα τρία αρχικά του (όνομα, πατρώνυμο, επώνυμο), πχ ΚΑΚ ο Κώστας Καραμανλής και κυρίως ΓΑΠ ο Γιώργος Παπανδρέου, που έδωσε επίσης το ειρωνικό «το γάπατο» (από το χάπατο). Κι αυτός ο τύπος παραφθοράς εντάσσεται στο αντικείμενο που συζητάμε.

Μια και ανέφερα τον Κώστα Καραμανλή, ενώ έχει κάμποσα παρατσούκλια (Κουρασμένος, Βούδας της Ραφήνας -ίσως πρέπει να βάλουμε κι ένα τέτοιο άρθρο, για τα παρατσούκλια γενικώς των πολιτικών), κανένα δεν είναι παραφθορά ονόματος, εκτός ίσως από το (σπάνιο πάντως) «Καραμαλάκας», που λεγόταν επίσης (σπάνια, πάντοτε) και για τον παλαιότερο Καραμανλή, τον Εθνάρχη. Τον οποίο, κάποιοι ακροδεξιοί είχαν αποκαλέσει, τότε επί «σοσιαλμανίας», «Καραμανλένιν».

Θυμάμαι που μου έλεγε ένας φίλος μου πως ήξερε μια παρέα που επιδιδόταν στο να επινοεί σκωπτικά και χλευαστικά παρατσούκλια γνωστών της και μάλιστα αλλάζοντας, προσθέτοντας ή αφαιρώντας μόνο ένα ή το πολύ δύο γράμματα. Τέτοιο ταλέντο είχε κι ο Ταγκόπουλος του Νουμά, που τον ανέφερα και πιο πάνω -ας πούμε, τον Ξενόπουλο τον ειχαν πει «Ξερνόπουλο».

Άλλες φορές, από το αρχικό όνομα μπορεί να διατηρείται μόνο η κατάληξη -ας πούμε, τον Ευάγγελο Αβέρωφ τον είχαν αποκαλέσει Γεφύρωφ, επειδή υποτίθεται ότι επί δικτατορίας έστηνε γέφυρες συνεργασίας με το χουντικό καθεστώς.

Αλλοτε, κρατάνε το αρχικο σκέλος του ονόματος και αλλαζουν το τελικό -ας πούμε τον ηγέτη του ΛΑΟΣ τον έλεγαν, τότε που ακουγόταν τ’ όνομά του, Καρατζαφύρερ και Καρατζαφιόζη, αντί για Καρατζαφέρη. Ο Καρατζαφιόζης βέβαια παραπέμπει στον Καραγκιόζη, ο οποίος Καραγκιοζης έχει αρκετές παραφθορές ονομάτων -π.χ. τον Χατζατζάρη.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν έχει ακόμα ακουστεί τόσο ώστε να αποκτήσει παραφθορά, εκτός από το Ανδρουλάτσης, που είναι μια πασπαρτού παραφθορά για όλους τους Κρητικούς με επίθετο σε -άκης. Για τον Γιάννη Βαρουφάκη έχει ακουστεί το Μπαρουφάκης, ενώ ανάλογη παραφθορά για τον δημοσιογράφο Κώστα Βαξεβάνη τον μετατρέπει σε Μπαξεβάνη (και περαιτέρω σε Μπαγκς Μπάνι). Και τον Μίκη Θεοδωράκη κάποιοι τον στραβόγραφαν Μίκυ, ή και το έλεγαν ρητά, ο Μίκυ Μάους.

Τον διασώστη Ιάσονα Αποστολόπουλο, οι δεξιοί στο Τουίτερ, που τον έχουν άχτι επειδή σώζει μελαψούς, τον λένε υποτιμητικά «Γιάσονα» (συνήθως δε «Γιάσωνα» γιατί δεν ξέρουν ορθογραφία). Στο Τουίτερ, πάλι, βλέπω πότε πότε το «Λάδωνης» για τον Άδωνη Γεωργιάδη, τον οποίο ένας φίλος μας εδώ στο ιστολόγιο τον γράφει Γε-οργιάδη, σε ορθογραφικό λογοπαίγνιο. Τον Κ Μπογδάνο έχω δει να τον λένε Μπογνάνο, λόγω του μικρού αναστήματός του. Παλιότερα, θυμάμαι, συνήθιζαν κάποιοι να γράφουν τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, τάχα συντετμημένα, «Κω/λου».

Οι περισσότερες από τις παραφθορές αυτές γινονται με στόχο περιπαικτικό, χλευαστικό, αν και κάποιες είναι ουδέτερες, συνήθως όταν αποτελούν σύντμηση του επωνύμου -όπως το Μπένυ του Ευάγγελου Βενιζέλου (που γινόταν μειωτική όταν την επέκτειναν σε Μπένυ Χιλ). Κλασική συντμηση είναι, για όσους έχουν επίθετο σε -όπουλος να κόβεται το -πουλος, πχ παλιά ο Αναστό(πουλος).

Πολλές ειρωνικές παραφθορές πρέπει να έχουμε και στον χώρο του ποδοσφαίρου, πέρα από την πολιτική, αλλά τώρα δεν μου έρχεται πρόχειρο κάποιο παράδειγμα. Και στον κινηματογράφο, στις παλιές κωμωδίες, θα πρέπει να υπάρχουν παραφθορές ονομάτων, αλλά και πάλι δεν έχω πρόχειρο παράδειγμα. Θυμάμαι μόνο σε μια ταινία που ο Νίκος Ξανθόπουλος αποκαλεί, δήθεν κατα λάθος, Χατζηπατέρα αντί για Χατζηπέτρο τον πατέρα της αγαπημένης του (που έχει αντιρρήσεις για τον δεσμό τους, επειδή ο ΝΞ είναι φτωχός).

Δεν είναι και πολύ καλόγουστο αυτό το χιούμορ, θα πείτε -και θα έχετε δίκιο, μεταξύ άλλων επειδή το όνομά του δεν το διαλέγει κανείς. Ωστόσο, δεν παύει να είναι ένα είδος «ανώνυμης δημιουργίας» ή και επώνυμης κάποτε, αν θυμηθούμε το λογοπαίγνιο του Δημοσθένη που αποκάλεσε τον αντίπαλό του, τον Αισχίνη, «της πόλεως αισχύνη».

Για λόγους πληρότητας, να αναφέρω και τα δικά μου, αν και διάσημος δεν είμαι. Στην παρέα μου, ακουγόταν το «Ντάκος» ενώ κάποιοι κάναμε λογοπαίγνια με τον αριθμό σαράντα -ήδη τον πατέρα μου τον έλεγαν οι συμφοιτητές του Σαραντατράμ, ενώ έπαιζε και για τους δυο μας το Σαρανταποδαράκος. Κάποιος άσπονδος φίλος στο Φέισμπουκ είχε βρει το Ψαραντάκος.

Πολλά έγραψα, περιμένω τα σχόλιά σας για να εμπλουτιστεί ο καταλογος των λογοπαιγνίων με τα ονόματα δημοσίων προσώπων!

Advertisement

Η μυστηριώδης εξαφάνιση της πρώτης κατανομής

Εκλογικό θα είναι το σημερινό άρθρο, παρόλο που πρόσφατα ο πρωθυπουργός απέκλεισε για άλλη μια φορά το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Ίσως πάλι, ακριβώς επειδή το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών αποκλείστηκε, μια και το θέμα μας δεν θα είναι οι εκλογές καθαυτές, αλλά το εκλογικό σύστημα.

Ο ισχύων εκλογικός νόμος, που ψηφίστηκε το 2020, συγκέντρωσε μόνο 163 ψήφους στη Βουλή κι έτσι δεν θα ισχύσει στην αμέσως επόμενη εκλογική αναμέτρηση, αλλά στη μεθεπόμενη (θα έπρεπε να συγκεντρώσει 200 για να ισχύσει αμέσως). Έτσι, οι εκλογές του 2023 (αν τελικά γίνουν τότε) θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής, με τον εκλογικό δηλαδή νόμο της προηγούμενης κυβέρνησης, του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ισχύων νόμος προβλέπει μπόνους για το πρώτο κόμμα, ώστε να διευκολύνεται ο σχηματισμός μονοκομματικής («αυτοδύναμης») κυβέρνησης, αλλά με κάπως περίπλοκο τρόπο:

Εάν το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%.

Για σύγκριση, ο εκλογικός νομος με τον οποίο έγιναν οι εκλογές του 2012 και του 2015 (και μερικές παλιότερες) πρόβλεπε μπόνους 50 εδρών για το πρώτο κόμμα, ανεξάρτητα από το ποσοστό του -έτσι, πήρε το μπόνους, ας πούμε, η ΝΔ τον Μάιο του 2012 ενώ είχε συγκεντρώσει ποσοστό κάτω του 19% (18,85% για την ακρίβεια). Με τον σημερινό νόμο δεν θα έπαιρνε καθόλου μπόνους, ενώ πολύ μειωμένο θα ήταν το μπόνους της ΝΔ στις εκλογές του Ιουνίου 2012 (μολις 6-7 έδρες αντί 50) και μειωμένο του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2015 (40-42 έδρες αντί 50). Αν ίσχυε ο σημερινός εκλογικός νομος στις εκλογές του 2019, οι έδρες των κομμάτων θα ήταν λίγο-πολύ οι ίδιες, αφού το πρώτο κόμμα συγκέντρωσε σχεδόν 40%.

Κι έτσι, το κυβερνών κόμμα είχε υπολογίσει ότι θα έκανε (ενδεχομένως πρόωρες) εκλογές με απλή αναλογική που δεν θα έδιναν δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης και αμέσως μετά δεύτερες εκλογές με τον καινούργιο εκλογικό νόμο οπότε θα εξασφάλιζε άνετη αυτοδυναμία. Ωστόσο, σε συνθήκες πρωτοφανούς ακρίβειας και ενεργειακής (και όχι μόνο) κρίσης, μαζί με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα δημοσκοπικά δεδομένα δεν ευνοούν πια ένα τέτοιο σενάριο κι έτσι στον φιλοκυβερνητικό τύπο διατυπώνονται συνεχώς σκέψεις για  αλλαγή του εκλογικού νόμου και επαναφορά του μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα ανεξάρτητα από ποσοστό και άλλες τέτοιες φιοριτούρες (παράδειγμα).

Σαράντα χρόνια μονοτονικό

Πριν από δεκαπέντε περίπου μέρες συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από τη θέσπιση του μονοτονικού συστήματος -ή, αν προτιμάτε, από την κατάργηση του πολυτονικού. Ομολογώ πως η σημαντική αυτή επέτειος μού ξέφυγε, κάτι που δεν θα έπρεπε να γίνει αφού για το θέμα του μονοτονικού (και ειδικά για την καθιέρωσή του) έχω γράψει πολλά άρθρα και μάλιστα πριν ακόμα αρχίσει να λειτουργεί το ιστολόγιο.

Κάποιος άλλος όμως τη θυμήθηκε την επέτειο, έστω και με κάποια καθυστέρηση κι αυτός. Πρόκειται για τον κ. Χρήστο Γιανναρά, που αφιέρωσε την κυριακάτικη επιφυλλίδα του στην Καθημερινή ακριβώς στην καθιέρωση του μονοτονικού -με έναν τίτλο που δανείστηκα για το σημερινό μας άρθρο: Σαράντα χρόνια μονοτονικό.

Δανείστηκα τον τίτλο, αλλά φυσικά με τον κ. Γιανναρά δεν συμφωνούμε. Εκείνος θεωρεί το μονοτονικό ολέθρια εξέλιξη, και μάλιστα παλιότερα το είχε χαρακτηρίσει «καταστροφή, ασύγκριτα ολεθριότερη από τη Μικρασιατική». Στην προχτεσινή του επιφυλλίδα δεν έφτασε σε τέτοια αμετροέπεια, αλλά πάντως επαναλαμβάνει τις θέσεις του, τις οποίες θα επιχειρήσω να ανασκευάσω.

Ξεκινάει ως εξής ο κ. Γιανναράς:

Συμπληρώνονται φέτος (2022) σαράντα χρόνια από την επιβολή της μονοτονικής γραφής στην ελληνική γλώσσα. Δεν ήταν κρατική η επιβολή, δεν την αποφάσισε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Για ένα τέτοιο θέμα, που έκρινε τη συνέχεια ή την άρνηση συνέχειας χιλιάδων χρόνων ιστορίας του Ελληνισμού, τη ρήξη την αποφάσισαν τριάντα περίπου κυβερνητικοί βουλευτές (το ένα δέκατο της Ολομέλειας), μετά τα μεσάνυχτα, και με την αντιπολίτευση να έχει αποχωρήσει από τη Βουλή σε φυγομαχία ασύγγνωστη.

Εδώ ο κ. Γιανναράς επαναλαμβάνει μισές αλήθειες, ψέματα και σοφιστείες.

Είναι σοφιστεία ολκής το ότι την επιβολή (εγώ θα έλεγα «καθιέρωση», έχουν και οι αποχρώσεις αξία) του μονοτονικού «δεν την αποφάσισε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία», με το επιχείρημα ότι την ώρα της ψηφοφορίας ήταν παρόντες σχετικά λίγοι βουλευτές. Στα περισσότερα νομοσχέδια, εκτός εάν έχει ζητηθεί ονομαστική ψηφοφορία, την ώρα της ψηφοφορίας παρίστανται ελάχιστοι βουλευτές, αφού είναι γνωστή εκ των προτέρων η θέση των κομμάτων και η δύναμη του καθενός.

Πόσοι βουλευτές; Τριάντα, λέει ο κ. Γιανναράς επαναλαμβάνοντας προηγούμενες απόψεις πολυτονιστών, αλλά ο αριθμός αυτός βασίζεται σε κάτι που είπε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο οποίος… δεν ήταν παρών στη συγκεκριμένη ψηφοφορια.

Χωρίς την αντιπολίτευση; Ναι και όχι. Η ελάσσων αντιπολίτευση, το ΚΚΕ, υπερψήφισε την τροπολογία. Η αξιωματική αντιπολίτευση, η Νέα Δημοκρατία, πράγματι αποχώρησε, αλλά η αποχώρηση αυτή έγινε για λόγους διαδικασίας, χωρίς να υπάρχει διαφωνία επί της ουσίας. Η βασική αντίρρηση της ΝΔ ήταν να μη συνεχιστεί η συζήτηση μετά τις 12 τα μεσάνυχτα, για ένα τόσο σημαντικό θέμα.

Όπως είπε ο Κων. Μητσοτάκης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, η τροπολογία «αναφέρεται σε ένα μέγα θέμα, το οποίο κατά σύμπτωση δεν μας βρίσκει και αντίθετους» και μετά, «αν η κυβέρνηση επιμείνει να συζητήσει μετά το μεσονύκτιο το κόμμα της ΝΔ θα αποχωρήσει … η κυβέρνηση έπρεπε να είχε την ευαισθησία να δώσει την άνεση να ακουστούν οι απόψεις επί αυτού του πολύ σοβαρού ζητήματος, το οποίο άλλωστε δεν αποτελεί και θέμα αντιδικίας» και στο τέλος «Σας το ξαναλέω και πάλι, είμαι ιδιαίτερα επίμονος,διότι δεν διαφωνώ επί της ουσίας, θέλω απλώς να προστατεύσω και τη Βουλή και όλους μας από ακρότητες και από πείσματα» Τρεις φορές η ΝΔ τόνισε ότι δεν διαφωνεί με την καθιέρωση του μονοτονικού! (Πρέπει να πάρουμε υπόψη το κλίμα της εποχής: δυο μήνες μετά την αλλαγή του 1981, το ΠΑΣΟΚ έφερνε στη Βουλή συνεχώς νομοσχέδια, που τα ψήφιζε με ορμή και ταχύτητα, αφού είχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η δε ΝΔ, ζαλισμένη ακόμα από τη μεγάλη ήττα της, συχνά αποχωρούσε για λόγους διαδικασίας).

Περισσότερα για την ψηφοφορία εκείνη του 1982 μπορείτε να διαβάσετε σε ένα άρθρο που έχω ανεβάσει στον παλιό μου ιστότοπο, που το έγραψα συμβουλευόμενος τα πρακτικά της Βουλής.

Ας επιστρέψουμε όμως στο άρθρο του κ. Γιανναρά. Λέει στη δεύτερη παράγραφο:

Από τότε, καμιά κυβέρνηση, οποιασδήποτε κομματικής σύνθεσης και πλειοψηφίας, δεν θέλησε (ή δεν τόλμησε) να αποκαταστήσει τις συνέπειες του ιστορικού εκείνου εγκλήματος – στίγματος ντροπής για τον Ελληνισμό και την ιστορία του. Αν μετρήσει κανείς τις συνέπειες που είχε το αυθαίρετο πραξικόπημα, για την ιστορική συνέχεια και τη συνείδηση διαχρονικής ενότητας του Ελληνισμού, σίγουρα θα απορήσει που το μονοτονικό στην Ελλάδα δεν προκάλεσε οδυνηρό εμφύλιο. Ωσάν κάποια Ανώτατη Αρχή, υπερκομματική, να επέβαλε σιωπηρά την έσχατης δουλοπρέπειας χρησιμοθηρική ομοφροσύνη στους Ελληνώνυμους.

Τα Ιουλιανά του 1965 μέσα από το πενάκι του Φωκίωνα Δημητριάδη

Σχεδόν κάθε χρόνο στις 15 Ιουλίου ή εκεί κοντά βάζω κάποιο άρθρο σχετικά με τα Ιουλιανά του 1965. Πέρυσι το αμέλησα, οπότε φέτος επανέρχομαι στην παράδοση του ιστολογίου.

Στα άρθρα αυτά συνηθίζω να παρουσιάζω γελοιογραφίες από εφημερίδες της εποχής, κι αυτό θα κάνω και σήμερα, και μάλιστα επανορθώνοντας μιαν αδικία. Ενώ έχω παρουσιάσει σε αρκετά άρθρα γελοιογραφίες του Μποστ και του Κώστα Μητρόπουλου, έχω αδικήσει τον πρύτανη της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας των μεταπολεμικών δεκαετιών, τον Φωκίωνα Δημητριάδη (1894-1977). Την εποχή εκείνη ο Δημητριάδης συνεργαζοταν με τα Νέα, το Βήμα και τη Μακεδονία. Γελοιογραφίες από την τελευταία αυτή συνεργασία έχω παρουσιάσει στον παλιό μου ιστότοπο. Σήμερα θα παρουσιάσω γελοιογραφίες από το Βήμα όπου ο Δημητριάδης δημοσίευε γελοιογραφία κάθε Κυριακή.

Συμπληρώνονται σήμερα 55 χρόνια από την εκτροπή της 15ης Ιουλίου 1965, όταν ο  εκλεγμένος πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και ανατέθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης σε ομάδα αποστατών βουλευτών με ιθύνοντα νου τον Κ. Μητσοτάκη και πρωθυπουργό τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα.  Ακολούθησαν 70 ταραγμένες μέρες και τρία συνολικώς κύματα αποστασίας, μέχρι να σχηματιστεί επιτέλους κυβέρνηση αποστατών ικανή να συγκεντρώσει πλειοψηφία στη Βουλή. Μέρες μεγαλείου, μέρες οργής, μέρες πένθους αλλά και μέρες γέλιου, μια και το λαϊκό χιούμορ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σε παλιότερα άρθρα του ιστολογίου έχω παρουσιάσει γελοιογραφίες της εποχής των Ιουλιανών.  Το 2009 είχα ανεβάσει “Τα ιουλιανά του 1965 δοσμένα από το πενάκι των γελοιογράφων“. Περιείχαν δύο συνδέσμους προς τον παλιό μου ιστότοπο, ένας με σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου (που αργότερα εκδόθηκαν και σε βιβλίο με τίτλο “Ποτέ πια”) και ένας άλλος με σκίτσα του Φωκίωνα Δημητριάδη από τη Μακεδονία.

Ένα άρθρο με σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου έχω παρουσιάσει στο ιστολόγιο.

Ωστόσο, τα περισσότερα άλλα άρθρα του ιστολογίου επικεντρώνονταν σε σκίτσα του Μποστ. Πρόκειται για τα εξής:

Το κουρασμένο παλικάρι (Πριν από την εκτροπή, προφητικό)

Ένα τηλεφώνημα απογνώσεως πριν από 45 χρόνια (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Το νέον μικρομάγαζον (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Μια συμφωνία με την Αυλή πριν από 45 χρόνια (Για τον Ηλ. Τσιριμώκο και το δεύτερο κύμα αποστασίας)

Το άχρηστο απολυτήριο (Τρίτο κύμα αποστασίας)

Πριν από 50 χρόνια. Ο Μποστ και η κυβέρνηση Τσιριμώκου.

Πριν από 50 χρόνια. Ο Μποστ και η κυβέρνηση Στεφανόπουλου.

Επίσης, δυο άλλα άρθρα διερευνούν τις ποιητικές πτυχές των Ιουλιανών:

Γαργάλατα και εργοστάσιον εμφιαλώσεως: ποίηση και αποστασία 45 χρόνια μετά (Για τον Νόβα και το ποίημα “γαργάλατα” που δεν έγραψε). Η σχεδόν οριστική διαλεύκανση της υπόθεσης, σε άρθρο του 2012. Και ανακεφαλαίωση, σε άρθρο του 2015.

Στο σημερινό άρθρο, όπως είπαμε, παρουσιάζω το φιλμ των Ιουλιανών μέσα από τα σκίτσα του Φωκ. Δημητριάδη στο Βήμα, κάθε Κυριακή.

Και ξεκινάω από την Κυριακή 11 Ιουλίου 1965, πριν από την κρίση.

 

H κρίση κορυφώθηκε όταν ο υπουργός Εθν. Αμύνης Πετρος Γαρουφαλιάς, άνθρωπος του Παλατιού, αρνήθηκε να παραιτηθεί όπως του ζήτησε ο πρωθυπουργός. Η γελοιογραφία παρουσιάζει τον Γαρουφαλιά να αρπάζεται από τους χαλκάδες της πόρτας του υπουργείου και τους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου, ακόμα σε αρραγή ενότητα υποτίθεται, να προσπαθούν να τον ξεκολλήσουν. Διακρίνουμε τον Στεφανόπουλο και τον Μητσοτάκη πίσω από τον Γέρο και προτελευταίο τον Τσιριμώκο, τρεις από τους μελλοντικούς αποστάτες. Δεν είμαι βέβαιος ποιος είναι ο πρώτος πλάι στον Παπανδρέου ούτε κανείς άλλος, πχ ο ψηλός με το μουστάκι.

Δεδικαίωται;

Ο θάνατος του Τζίμη Πανούση σχολιάστηκε πολύ στο ιστολόγιο και ακόμα περισσότερο στη μπλογκόσφαιρα. Δεν του αφιέρωσα άρθρο, όπως έκανα με άλλους θανάτους προσώπων που σημάδεψαν τα νιάτα μας, εν μέρει επειδή έτυχε Σάββατο, εν μέρει όμως και διότι, κακά τα ψέματα, η απώλεια μπορεί μεν να με λύπησε πολύ, καθώς ήταν καλλιτέχνης ακόμα ακμαίος και νέος, όμως δεν με συγκίνησε, προσωπικά εμένα, τόσο όσο π.χ. ο θάνατος του Κηλαηδόνη ή του Γιάννη Καλατζή, που τους ένιωθα πολύ περισσότερο δικούς μου ανθρώπους, συνδεμένους με την εφηβεία μου.

Στο Φέισμπουκ πάντως, που το παρακολούθησα, γράφτηκαν από ανθρώπους (πάνω κάτω) της γενιάς μου πολλά εύστοχα ή/και συγκινητικά για τον Τζιμάκο. Πολλοί θυμήθηκαν κάποια συναυλία του που είχαν παρακολουθήσει, άλλοι, οι περισσότεροι, τον αποχαιρέτησαν με κάποιο τραγούδι του, δηλαδή ό,τι γίνεται όταν πεθαίνει κάποιος αγαπημένος καλλιτέχνης.

Όμως ο Τζιμάκος δεν ήταν μόνο ή δεν ήταν τυπικός καλλιτέχνης, κι έτσι κάποιοι φίλοι, αισθητά λιγότεροι τον αριθμό πάντως, θυμήθηκαν ότι σε ραδιοφωνικές εκπομπές του ο Τζιμάκος είχε εκφράσει ακραίες και εξαιρετικά βίαιες αντισημιτικές θέσεις. Πράγματι, ξεκινώντας από την θεμιτή και αναγκαία κριτική στο κράτος του Ισραήλ το οποίο σε περιφρόνηση του διεθνους δικαίου κατέχει και παράνομα εποικίζει περιοχές στην Παλαιστίνη, ο Πανούσης φαίνεται (αν είναι ακριβή τα καταγγελλόμενα, π.χ. εδώ, που φοβάμαι πως είναι) ότι γλίστρησε σε απεχθέστατες αντισημιτικές τοποθετήσεις που λίγο διαφέρουν από τα χειρότερα ναζιστικά κηρύγματα.

Τα Ιουλιανά μέσα από τις γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου (52 χρόνια μετά)

Κάθε χρόνο στις 15 Ιουλίου ή εκεί κοντά βάζω κάποιο άρθρο σχετικά με τα Ιουλιανά του 1965. Φέτος έλεγα να… αποστατήσω από αυτή την παράδοση του ιστολογίου, διότι με τον καύσωνα δεν είχα μυαλό να ετοιμάσω κάτι, αλλά μετά σκέφτηκα πως θα μπορούσε να θεωρηθεί χειρονομία ευμενής προς τον Κούλη, οπότε είπα να επαναλάβω ένα άρθρο που είχα δημοσιεύσει πριν από τέσσερα χρόνια, με κάποια επικαιροποίηση της σχετικής διαδικτυογραφίας.

Συμπληρώνονται αύριο 52 χρόνια από την εκτροπή της 15ης Ιουλίου 1965, όταν ο  εκλεγμένος πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και ανατέθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης σε ομάδα αποστατών βουλευτών με ιθύνοντα νου τον Κ. Μητσοτάκη και πρωθυπουργό τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα.  Ακολούθησαν 70 ταραγμένες μέρες και τρία συνολικώς κύματα αποστασίας, μέχρι να σχηματιστεί επιτέλους κυβέρνηση αποστατών ικανή να συγκεντρώσει πλειοψηφία στη Βουλή. Μέρες μεγαλείου, μέρες οργής, μέρες πένθους αλλά και μέρες γέλιου, μια και το λαϊκό χιούμορ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σε παλιότερα άρθρα του ιστολογίου έχω παρουσιάσει γελοιογραφίες της εποχής των Ιουλιανών.  Το 2009 είχα ανεβάσει “Τα ιουλιανά του 1965 δοσμένα από το πενάκι των γελοιογράφων“. Περιείχαν δύο συνδέσμους προς τον παλιό μου ιστότοπο, ένας με σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου (που αργότερα εκδόθηκαν και σε βιβλίο με τίτλο “Ποτέ πια”) και ένας άλλος με σκίτσα του Φωκίωνα Δημητριάδη από τη Μακεδονία.

Ωστόσο, τα περισσότερα άλλα άρθρα του ιστολογίου επικεντρώνονταν σε σκίτσα του Μποστ. Πρόκειται για τα εξής:

Το κουρασμένο παλικάρι (Πριν από την εκτροπή, προφητικό)

Ένα τηλεφώνημα απογνώσεως πριν από 45 χρόνια (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Το νέον μικρομάγαζον (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Μια συμφωνία με την Αυλή πριν από 45 χρόνια (Για τον Ηλ. Τσιριμώκο και το δεύτερο κύμα αποστασίας)

Το άχρηστο απολυτήριο (Τρίτο κύμα αποστασίας)

Πριν από 50 χρόνια. Ο Μποστ και η κυβέρνηση Τσιριμώκου.

Πριν από 50 χρόνια. Ο Μποστ και η κυβέρνηση Στεφανόπουλου.

Επίσης, δυο άλλα άρθρα διερευνούν τις ποιητικές πτυχές των Ιουλιανών:

Γαργάλατα και εργοστάσιον εμφιαλώσεως: ποίηση και αποστασία 45 χρόνια μετά (Για τον Νόβα και το ποίημα “γαργάλατα” που δεν έγραψε). Η σχεδόν οριστική διαλεύκανση της υπόθεσης, σε άρθρο του 2012. Και ανακεφαλαίωση, σε άρθρο του 2015.

Στο σημερινό άρθρο θα παρουσιάσω μόνο γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου, που σχολιάζουν τις ταραγμένες μέρες του Ιουλίου του 1965. Μια από τις πιο διάσημες:

Παρόλο που είναι διάσημη γελοιογραφία και θα τη δείτε σε διάφορα αφιερώματα, αγνοώ πού και πότε πρωτοδημοσιεύτηκε. Την πήρα από το (εξαντλημένο πια και δυσεύρετο) άλμπουμ «Ποτέ πια» που περιλαμβάνει γελοιογραφίες του Κ. Μητρ. από την εποχή της Ιουλιανής κρίσης.

Μητσοτακικά μεζεδάκια

Αφιερώσαμε και άρθρο στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ταιριάζει όμως να τιτλοφορήσουμε προς τιμή του και το πολυσυλλεκτικό μας άρθρο τούτης της εβδομάδας, αν μη τι άλλο σαν αναγνώριση του γεγονότος ότι αρκετά από τα μεζεδάκια μας προέρχονται από τις αντιδράσεις στον θάνατο και στην κηδεία του Επίτιμου -«αν δεν ήταν ο Μητσοτάκης, δεν θα γέμιζε η πιατέλα μας»!

Ξεκινάμε όμως με ένα ορντέβρ που δεν έχει σχέση με τον εκλιπόντα. Διαβάζω στο Χάφιποστ τις εντυπώσεις της ορειβάτισσας Κικής Τσακαλδήμη, η οποία προσπάθησε να γίνει η πρώτη Ελληνίδα που θα κατακτούσε την κορυφή του Έβερεστ. Η προσπάθειά της αυτή δεν στέφθηκε από επιτυχία, όπως εξηγεί και η ίδια, μια και συνάντησαν αξεπέραστες δυσκολίες:

Ήμασταν μόλις 600 μέτρα κάτω από την κορυφή (στα 8250 μ. υψόμετρο), ασθμαίνοντας και παλεύοντας ανάμεσα σε φούριους ανέμους των 100-110 χλμ./ώρα.

Τι είναι όμως οι «φούριοι» άνεμοι; Υποθέτω πως είναι ασυναίσθητος αγγλισμός, προσπάθεια να μεταφερθεί το furious και με επιρροή από το «ούριοι άνεμοι». Μόνο που οι ούριοι άνεμοι είναι ευνοϊκοί, ενώ οι άλλοι είναι λυσσασμένοι!

Ευχόμαστε επιτυχία την επόμενη φορά!

* Ραμονικός τίτλος καταστήματος πρόχειρου φαγητού, όπως μου τον έστειλε φίλος του ιστολογίου -το κακό είναι πως δεν βρίσκω τώρα το ηλεμήνυμά του κι έτσι δεν θυμάμαι αν μου έγραφε πού ακριβώς βρίσκεται το Bonna Petito.

Ραμονικός αλλά και μπερδεμένος, διότι στα γαλλικά το «Καλή όρεξη» είναι Bon appétit και στα ιταλικά Buon appetito.

Nα σημειωθεί ότι το appétit δεν έχει ετυμολογική σχέση με το petit (μικρός) ενώ petito ή κάτι ανάλογο δεν υπάρχει σε άλλη ρωμανική γλώσσα -είναι piccolo, pequeño κτλ.

* Για να μη λέτε ότι μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν ψώνια που υποστηρίζουν ότι π.χ. το I can προέρχεται από το κάνω και το after από το ομηρικό «αυτάρ», ιδού κι ένα δείγμα ετυμολογικού σοβινισμού που έρχεται από αλλού.

Aνώτερο στέλεχος μιας ακροδεξιάς ινδικής οργάνωσης, υποστήριξε σε διεθνές οικονομικό συνέδριο ότι η λέξη industry προέρχεται από τον Ινδό ποταμό, Indus!

When the British came to India and saw how advanced it was, they coined the word “industry” after the river Indus…

Βλέπετε, από τη στιγμή που τα πορτοκάλια προέρχονται από την Ινδία, είναι λογικό και οι πορτοκαλισμοί να ευδοκιμούν στη χώρα αυτή!

* Και προχωράμε στα καθαυτό μητσοτακικά μας μεζεδάκια, κάνοντας σεφτέ με ένα ραμόνι.

Στην εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου πήρε μέρος και ο συνεργάτης του εκλιπόντος, ο Γιάννης Πευκιανάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στη συμφωνία με το ΕΑΜ της Κρήτης (που δεν απέτρεψε ούτε τις συνεννοήσεις της ΕΟΚ με τους Γερμανούς, ούτε τους φόνους αριστερών, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).

Μιλάει λοιπόν ο Πευκιανάκης και ταυτόχρονα γίνεται μεταγραφή στην οθόνη -δεν ξέρω αν γίνεται αυτόματα ή αν την έχει επιμεληθεί δημοσιογράφος. Και, ω του θαύματος, η φράση «με τον Πορφυρογένη του ΕΑΜ» γίνεται «με τον πορφυρογέννητο ΕΑΜ»! (περίπου στο 35.07 του βίντεο).

Το μηχανάκι ή ο συντάκτης δεν ήξεραν τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη -αλλά φαίνεται ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της οικογένειας έβαλε κι αυτή το χεράκι της ώστε να προτιμηθεί η εκδοχή «πορφυρογέννητος», σαν τον Κούλη ας πούμε.

* Συνεχίζουμε με μαργαριτάρι του Άδωνη, που είναι βέβαια πολύ συνηθισμένο στις μέρες μας, που η λέξη «σορός» χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στα μέσα ενημέρωσης μια και η λέξη «πτώμα» θεωρείται δυσοίωνη.

Έχουμε ήδη συζητήσει για τη χρήση και την κατάχρηση του όρου «σορός». Στην περίπτωση της κηδείας του Κ. Μητσοτάκη, είχαμε πράγματι σορό, πτώμα έτοιμο να ενταφιαστεί. Δεν είχαμε ασφαλώς «σωρό» όπως θέλησε το ανορθόγραφο τουίτ του αντιπροέδρου της ΝΔ Άδωνη Γεωργιάδη.

Ο Άδωνης έχει δώσει την εντύπωση του ευρυμαθούς επειδή εκδίδει και πουλάει αριστουργήματα της αρχαίας γραμματείας (και άφθονη τοξική ελληνοβαρεμένη σαβούρα) αλλά τα φαινόμενα απατούν. Είναι σαν τον φούρναρη του Καραγκιόζη: ψήνει και πουλάει χιλιάδες φρατζόλες τη μέρα, αλλά ο ίδιος το πολύ να τρώει μία.

Να σημειωθεί ότι, απαντώντας σε κάποιους που τον έψεγαν για το λαθάκι, ο Άδωνης ισχυρίστηκε ότι ο κορέκτορας του κινητού του άλλαξε το «σορός» σε «σωρός». Μπορεί να λέει αλήθεια, αλλά είμαι δύσπιστος διότι έβαλα στο δικό μου κινητό τη φράση «υποδοχή της σορού» και όχι μόνο δεν μου τη διόρθωσε αλλά και, ενώ την έγραφα, μου πρότεινε το «σορού» ενώ είχα γράψει «σορ». Θα συμβούλευα πάντως τον Άδωνη να μην αφήνει ανεξέλεγκτο τον κορέκτορα να διορθώνει, γιατί κινδυνεύει να την πάθει άσχημα, όπως έχουμε δει πολλές φορές και θα δούμε και παρακάτω.

* Πάντως, και κάνω μια παρένθεση από τα μητσοτακικά, για το μαργαριτάρι αυτό του Άδωνη μάλλον δεν φταίει ο κορέκτορας.

Ο Άδωνης δεν πήγε σε συγκέντρωση χήρων (ούτε… χοίρων βέβαια -το μη χείρον βέλτιστον!) αλλά σε συγκέντρωση χηρών -η «ΑΞΙΑ» είναι σύλλογος που έχει ιδρυθεί από χήρες αξιωματικών, όχι από χήρους αξιωματικινών.

Η χήρα, οι χήρες, των χηρών. Ο χήρος, οι χήροι, των χήρων. Μπορούν να γίνουν πάρα πολλά λογοπαίγνια με αυτές τις λέξεις, από το «πότερος Χίρων εστί» μέχρι το «ποίος ήρξατο χηρών αδίκων». Και όπως θα έλεγε κι ένας μουσουλμάνος, το μη χοίρον βέλτιστον.

* Και επιστρέφουμε στα μητσοτακικά μεζεδάκια, όπου βλέπετε ότι και νεκροί αναστήθηκαν, τουλάχιστον σύμφωνα με το newsit.gr το οποίο είδε ανάμεσα στους παρόντες και τον σκηνοθέτη Κώστα Κουτσομύτη, παρόλο που ο σκηνοθέτης άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο πέρυσι τον Μάρτιο. Αγνοώ ποιος είναι ο εικονιζόμενος.

* Έγραψα πιο πάνω για τον κορέκτορα του Άδωνη, που δήθεν προκάλεσε το λάθος και έκανε σωρό τη σορό, αλλά κατά σύμπτωση κορέκτορας πραγματικος χτύπησε και το ρεπορτάζ του Κουτιού της Πανδώρας.

Έχω πάρει οθονιά, αλλά προς το παρόν το κείμενο δεν έχει διορθωθεί, οπότε το λινκ ισχύει. Λοιπόν, συμφωνα με το άρθρο :

Παρόντες στην νεκρώσιμη ακολουθία, στην όποια χοροστάτησε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ήταν επίσης ο πρόεδρος της βουλής Νίκος Βουτσάς οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμέλας, Κώστας Σημίτης και Γιώργος Παπανδρέου.

Επίσης, παρευρέθηκαν η Φώτη Γεννήματα, ο Δημήτρης Κουτσούμπας, ο Σταυρός Θεοδωράκης, ο Βασίλης Λεβέντης, ο Θανάσης Θεοχαροπουλος και δεκάδας υπουργοί, βουλευτές και κορυφαία στελέχη της ΝΔ και άλλων κόμματων…

Τα μαυρισμένα δικά μου. Εντάξει, υπάρχει τσαπατσουλιά, αλλά για να γίνει Καραμέλας ο Καραμανλής πρέπει να δούλεψε κορέκτορας ή μάλλον το αυτόματο συμπληρωτήρι λέξεων.

Και πριν εκφραστείτε υποτιμητικά για την κατάντια των ελληνικών ιστότοπων, να θυμίσω ότι κοτζάμ CNN είχε παλιότερα μετατρέψει σε Costa Summit τον Κ. Σημίτη και Christ Protoplast τον Χρ.Πρωτόπαπα!

* Και επιστρέφουμε σε μη μητσοτακικά μεζεδάκια, με ένα διπλό μαργαριτάρι από τον Στάθη Σταυρόπουλο, ο οποίος σε πρόσφατη επιφυλλίδα του έγραψε ότι ο Τσίπρας «γεμίζει τα αυτιά του λαού με αναλύσεις επιπέδου λοχία Χίλμεστος για μέτωπα του Νότου»

Λοχίας Χίλμεστος δεν υπάρχει, ούτε λοχίας ήταν, ούτε Χίλμεστος λεγόταν: έχει γίνει αναγραμματισμός και… έχει δοθεί προαγωγή. Πρόκειται για τον τυραννικό δεκανέα Χίμελστος (Himmelstoss), ήρωα του κλασικού πολεμικού μυθιστορήματος «Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο» του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, ο οποίος έκανε δύσκολη τη ζωή των πρωταγωνιστών στο κέντρο εκπαιδεύσεως.

Καλό είναι όποιος κάνει επίδειξη γνώσεων να προσέχει τι γράφει.

 * Φίλος στο Φέισμπουκ εντόπισε μαργαριτάρι σε ξένο σοβαρό βιβλίο -είπαμε, συμβαίνουν και εις Παρισίους.

Ο συγγραφέας ήθελε να παραθέσει τη λατινική μορφή της ελληνικής φράσης «από μηχανής θεός», που είναι deus ex machina, αλλά μάλλον προδόθηκε από τον κ. Σπελ Τσέκερ, που δεν αναγνώρισε το deus και το έκανε deux, που είναι το «δύο» στα γαλλικά.

Δύο από μηχανής, λοιπόν.

* Αλλά βέβαια θα άξιζε ακόμα και ξεχωριστό άρθρο στη λέξη της εβδομάδας, που πιθανώς θα αναδειχθεί και σε (αγγλική) λέξη της χρονιάς. Αν μάλιστα δεν ήταν η κηδεία του Μητσοτάκη και ο ασυγχώρητος (να τα λέμε όλα) επαρχιωτισμός μας, το σημερινό άρθρο θα είχε τιτλοφορηθεί «Μεζεδάκια με κοβφεφε».

Τι είναι το κοβφεφε; Είναι, προφανώς, η ελληνική απόδοση του covfefe -αλλά πώς θα αναδειχτεί αγγλική λέξη της χρονιάς αφού τίποτα το αγγλικό δεν έχει;

Αλλά ασφαλώς θα ξέρετε την απάντηση, οπότε δεν υπάρχει λόγος να παρατείνουμε το σασπένς. Πρόκειται για το διασημότερο τουίτ απ’ όσα έχει εκπέμψει έως τώρα ο Πρόεδρος Τραμπ. Το έστειλε πριν απο μερικές μέρες: Despite the constant negative press covfefe

Ολοφάνερα, ο Τραμπ ήθελε να γράψει coverage. Τι θα έλεγε παρακάτω δεν το ξέρουμε, η φράση έμεινε ξεκρέμαστη: «Παρά τη συνεχή αρνητική δημοσιογραφική κάλυψη….»

Ήθελε λοιπόν να γράψει coverage, αλλά μετά το cov… είτε αποκοιμήθηκε είτε κάτι άλλο έπαθε και απλώς τα δάχτυλά του πάτησαν τυχαία πλήκτρα κι έτσι δημιουργήθηκε το covfefe.

Το παράξενο είναι πως το μήνυμα έμεινε έξι ολόκληρες ώρες στον επίσημο λογαριασμό του Τραμπ -και αναμεταδόθηκε πάνω από 100.000 φορές. Καλά, δεν υπάρχει ένας άνθρωπος να κοιτάζει τον λογαριασμό του Προέδρου όταν αυτός κοιμάται; Ή κανείς δεν τολμάει να τον διορθώσει;

Το ακόμα πιο παράξενο είναι ότι ο εκπρόσωπος του Προέδρου, όταν ρωτήθηκε, αντί να παραδεχτεί ότι ήταν ένα απλό πληκτρολάθος, απάντησε πως «Ο Πρόεδρος και μια μικρή ομάδα συνεργατών του ξέρουν ακριβώς τι ήθελε να πει»!

Εννοείται ότι η λέξη covfefe προκάλεσε παγκόσμιο διαδικτυακό πανζουρλισμό και καταγράφτηκε σε διαδικτυακά λεξικά με διάφορες ευφάνταστες ερμηνείες -για παράδειγμα, στο Urban dictionary δινονται διάφοροι ορισμοί της όπως:

(n.) When you want to say «coverage» but your hands are too small to hit all the letters on your keyboard.

Δεν θα πλήξουμε με τον Τραμπ, αυτό είναι βέβαιο.

* Και επειδή τη Δευτέρα είναι του Αγίου Πνεύματος, που είναι αργία, δείτε τη φωτογραφία αριστερά, ανακοίνωση από παιδικό σταθμό.

Ο φίλος που τη στέλνει θεωρεί αξιοσχολίαστη τη διατύπωση «λόγω αργίας του Αγίου Πνεύματος». Ομολογώ ότι κι εγώ τη βρίσκω αφύσικη -θα έβαζα «λόγω της αργίας του Αγίου Πνεύματος», νομίζω πως το νόημα αλλάζει.

Ή μήπως παραείμαστε αυστηροί;

Σε κάθε περίπτωση, καλά να περάσετε το τριήμερο!

 

Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (1918-2017)

Παρόλο που χαριτολογώντας λέγαμε ότι «θα μας θάψει όλους», ο επίτιμος αρχηγός της ΝΔ Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επλήρωσε κι αυτός προχτές το κοινό χρέος, όπως ευφημιστικά έλεγε το παλιό κλισέ -εύλογα λοιπόν του αφιερώνεται το σημερινό άρθρο. Για τη ζωή και τη σταδιοδρομία του εκλιπόντος έχουν ήδη γραφτεί πάρα πολλά, οπότε εμείς εδώ θα εστιαστούμε σε πτυχές που έχουν να κάνουν με το χιούμορ και τη γλώσσα.

Παρόλο που τα βιογραφικά στοιχεία του Κ. Μητσοτάκη είναι γενικώς γνωστά, διάλεξα να παραθέσω το μεγαλύτερο μέρος από ένα συνοπτικό βιογραφικό του γραμμένο από τον συγγραφέα Γιώργο Αλεξάτο, από σαφώς αριστερή οπτική:

Από αστική οικογένεια πολιτικών της Κρήτης, με συγγενικούς δεσμούς με τον Ελευθέριο Βενιζέλο (ο οποίος φρόντισε με κληροδότημα για τις σπουδές του), ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπήρξε τυπικός εκπρόσωπος των συμφερόντων της τάξης του.

Στον δημόσιο βίο εμφανίστηκε σε νεαρή ηλικία, ως ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης, συμμετέχοντας στην Αντίσταση κατά των γερμανών κατακτητών, σε συνεργασία με το ΕΑΜ. Έχοντας συλληφθεί από τους Γερμανούς, απελευθερώθηκε με μυστική αγγλογερμανική συμφωνία, με την ταυτόχρονη απελευθέρωση αιχμαλώτων γερμανών αξιωματικών, χάρη στη δεδομένη αγγλοφιλία του και την κοινωνική του θέση.

Βουλευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων από το 1946, υπουργός στις κεντρώες κυβερνήσεις στα 1951-52, είχε τη φήμη του σταθερού αλλά μετριοπαθούς αντικομμουνιστή. Η εικόνα της μετριοπάθειας ενισχύθηκε ιδιαίτερα το 1955, όταν στη Βουλή υπερασπίστηκε τον Νίκο Καζαντζάκη από τις επιθέσεις της Εκκλησίας και της Δεξιάς, όπως και το 1962, όταν, με δημόσια δήλωσή του, τάχθηκε υπέρ της νομιμοποίησης του ΚΚΕ.

Το 1987 του Γιάννη Ιωάννου (α’ μέρος)

Το ιστολόγιο αγαπά το χιούμορ και τις γελοιογραφίες και έχει αφιερώσει πολλά άρθρα στον αγαπημένο Μποστ. Ωστοσο, αισθάνεται ότι έχει αδικήσει άλλους γελοιογράφους κι έτσι πριν από 20 μέρες περίπου σκέφτηκα να αρχίσω να παρουσιάζω μερικά άρθρα αφιερωμένα είτε σε μεμονωμένες γελοιογραφίες είτε σε γελοιογράφους, ανάλογα με το υλικό που θα βρίσκω.

Το πρώτο άρθρο αυτής της σειράς «μονογραφιών» ήταν αφιερωμένο σε μια ομάδα σκίτσων του Αρχέλαου στον Ρίζο της Δευτέρας το 1946-7: Οι αλγεβρικές πράξεις του Αρχέλαου Αντώναρου.

Συνεχίζω σήμερα με μια μονογραφία για τον θαυμάσιο Γιάννη Ιωάννου, έναν από τους κορυφαίους γελοιογράφους μας που φάνηκε αμέσως μετά τη μεταπολίτευση και κυριάρχησε για πολλά χρόνια -άλλωστε ακόμα είναι στις επάλξεις. Διάλεξα να παρουσιάσω γελοιογραφίες του έτους 1987, δημοσιευμένες σε μιαν εφημερίδα που δεν υπάρχει πια, την Πρώτη, απογευματινή εφημερίδα που πρόσκειταν στην Αριστερά και ενστερνιζόταν το αίτημα για ενότητα, το οποίο κατέληξε στην ίδρυση του Συνασπισμού. Ο Ιωάννου είχε καθημερινή γελοιογραφία στην Πρώτη, ενώ κατά καιρούς έδινε και βδομαδιάτικο ολοσέλιδο κόμικ. Διάλεξα το 1987 επειδή κλείνουν τριάντα χρόνια από τότε. Όμως, τελικά διαπίστωσα πως τα σκίτσα που ήθελα να βάλω ήταν πάρα πολλά, οπότε προς το παρόν στο άρθρο αυτό θα δούμε σκίτσα μόνο από το πρώτο εξάμηνο του 1987, και θα ακολουθήσει (μέσα στη χρονιά) το β’ μέρος με σκίτσα από το β’ εξάμηνο του 1987.

Θυμίζω ότι σε παλιότερο άρθρο είχα παρουσιάσει σκίτσα του Ιωάννου για τις εκλογές του 1981, ενώ στον παλιό μου ιστότοπο είχα βάλει 15 σκίτσα του από επετείους της 17ης του Νοέμβρη (απορώ πώς αυτό το άρθρο δεν έχει εμφανιστεί στο ιστολόγιο -να το θυμηθώ όταν πλησιάζουμε στην επέτειο).

Θα παρουσιάσω 18 σκίτσα του Γιάννη Ιωάννου από το πρώτο εξάμηνο του 1987. Να σημειώσω ότι τα σκίτσα τα βάζω δύο-δύο και στον σχολιασμό αναφερομαι σε αριστερά και δεξιά, αλλά σε πολλές οθόνες μπορεί να βγουν ένα πάνω και ένα κάτω. Λυπάμαι.

Ξεκινάμε λοιπόν… από την Πρωτοχρονιά.

Πολιτικοδημοσιογραφικό κλισεδολόγιο (συνεργασία του Αλέξη)

Το σημερινό άρθρο είναι συνεργασία: το έχει γράψει ο φίλος μας ο Αλέξης, στον οποίο το ιστολόγιο χρωστάει επίσης άλλα δυο πολύ καλά άρθρα, τη συλλογή ιστορικών λέξεων και φράσεων της μεταπολίτευσης, πριν από τρία χρόνια, και την ανασύσταση των Ομηρικών επών  το 2011.

Στο σημερινό άρθρο ο Αλέξης συγκέντρωσε 85 λέξεις και φράσεις που έχουν γίνει κλισέ τα τελευταία χρόνια στον πολιτικό-δημοσιογραφικό λόγο. Ο τίτλος του άρθρου είναι δικός μου: ο Αλέξης το είχε τιτλοφορήσει «Σύντομος πολιτικός λεξιλογικός οδηγός (για επίδοξους πολιτικούς και μη)». Ωστόσο, όλο το άρθρο είναι δική του δουλειά, εγώ δεν έχω αλλάξει ούτε ένα γιώτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνώ πάντοτε με τα γραφόμενα. Οπότε, ο έπαινος ανήκει στον Αλέξη.

Το θέμα ασφαλώς έχει πολύ ενδιαφέρον και ενδιαφέρει και πολύ το ιστολόγιό μας. Εννοείται ότι η κατάρτιση του καταλόγου ενέχει υποκειμενισμό: ο καθένας μας μπορεί να έκανε κάποιες διαφορετικές επιλογές αν κατάρτιζε έναν ανάλογο κατάλογο. Τα σχόλια ασφαλώς θα προσθέσουν πολλά.

Οι φράσεις είναι καταταγμένες σε απόλυτη αλφαβητική σειρά, ένας τρόπος με αφοπλιστική απλότητα, που όμως δεν βολεύει πάντοτε στην αναζήτηση -η κατάταξη με λέξεις-κλειδιά είναι σαφώς προτιμότερη από αυτή την άποψη. Βέβαια, ο κατάλογος έτσι κι αλλιώς δεν είναι πολύ μεγάλος, και υπάρχει πάντα και το Ctrl-F.

Δεν λέω περισσότερα διότι το άρθρο του Αλέξη είναι εκτενές. Ιδού λοιπόν ο……

ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

(για επίδοξους πολιτικούς και μη)

Το καρτέλ των καναλιών

Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε προχτές, πρώτη Κυριακή του μηνός, στα Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής, στην τακτική μηνιαία στήλη μου «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία». Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο είναι ο πίνακας New Television Antenna του Norman Rockwell (1949), από το ιστολόγιο των Ενθεμάτων. Το άρθρο το δημοσιεύω εδώ με μερικές προσθήκες σε σύγκριση με το κείμενο που φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα (η οποία έχει αυστηρό όριο τις 800 λέξεις).

Οι ταχτικοί και ισχυρομνήμονες αναγνώστες θα αναγνωρίσουν κομμάτια του άρθρου που έχουν δημοσιευτεί εδώ σχετικά πρόσφατα, ας πούμε για τη λέξη κανάλι, σε άρθρο που είχαμε βάλει για τους καναλάρχες, αλλά και για τη λέξη ‘διαπλοκή’. Τι να κάνουμε, υπάρχουν λέξεις που έρχονται και ξανάρχονται στην επικαιρότητα, ενώ μερικές δεν φεύγουν καθόλου.

Το περασμένο Σάββατο ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο σχετικά με την «Αδειοδότηση παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης», αλλά βέβαια, εκτός από τους προεδρεύοντες στις συνεδριάσεις, κανείς δεν το είπε έτσι, κανείς δεν τόλμησε να εκστομίσει αυτό το ανοικονόμητο μακρινάρι με τις οχτώ αλλεπάλληλες γενικές, όλοι έκαναν λόγο για το «νομοσχέδιο για τα κανάλια» ή «για τις τηλεοπτικές άδειες» ή χρησιμοποιούσαν κάποιαν άλλη βολική συντομευμένη αναφορά.

Κανάλια λέμε στην καθομιλουμένη τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Ο όρος, που είναι απόδοση του αγγλικού channel, βρίσκεται μαζί μας από τα πρώτα πρώτα χρόνια της τηλεόρασης, από τα μέσα ή τα τέλη των 60.

Τα Ιουλιανά μέσα από τις γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου (48 χρόνια μετά)

Συμπληρώνονται σήμερα 48 χρόνια από την εκτροπή της 15ης Ιουλίου 1965, όταν ο  εκλεγμένος πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και ανατέθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης σε ομάδα αποστατών βουλευτών με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα.  Ακολούθησαν 70 ταραγμένες μέρες μέχρι να σχηματιστεί επιτέλους κυβέρνηση αποστατών ικανή να συγκεντρώσει πλειοψηφία στη Βουλή. Μέρες μεγαλείου, μέρες οργής, μέρες πένθους αλλά και μέρες γέλιου, μια και το λαϊκό χιούμορ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σε παλιότερα άρθρα του ιστολογίου έχω παρουσιάσει γελοιογραφίες της εποχής των Ιουλιανών.  Το 2009 είχα ανεβάσει “Τα ιουλιανά του 1965 δοσμένα από το πενάκι των γελοιογράφων“. Περιείχαν δύο συνδέσμους προς τον παλιό μου ιστότοπο, ένας με σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου (που αργότερα εκδόθηκαν και σε βιβλίο με τίτλο “Ποτέ πια”) και ένας άλλος με σκίτσα του Φωκίωνα Δημητριάδη από τη Μακεδονία.

Ωστόσο, τα περισσότερα άλλα άρθρα του ιστολογίου επικεντρώνονταν σε σκίτσα του Μποστ. Πρόκειται για τα εξής:

Το κουρασμένο παλικάρι (Πριν από την εκτροπή, προφητικό)

Ένα τηλεφώνημα απογνώσεως πριν από 45 χρόνια (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Το νέον μικρομάγαζον (Πρώτο κύμα αποστασίας)

Μια συμφωνία με την Αυλή πριν από 45 χρόνια (Για τον Ηλ. Τσιριμώκο και το δεύτερο κύμα αποστασίας)

Το άχρηστο απολυτήριο (Τρίτο κύμα αποστασίας)

Επίσης, δυο άλλα άρθρα διερευνούν τις ποιητικές πτυχές των Ιουλιανών:

Γαργάλατα και εργοστάσιον εμφιαλώσεως: ποίηση και αποστασία 45 χρόνια μετά (Για τον Νόβα και το ποίημα “γαργάλατα” που δεν έγραψε). Η σχεδόν οριστική διαλεύκανση της υπόθεσης, σε περυσινό μας άρθρο.

Βλέπω ότι έχω αδικήσει κάπως τον Κ. Μητρόπουλο, οπότε στο σημερινό άρθρο θα παρουσιάσω μόνο γελοιογραφίες δικές του. Μια από τις πιο διάσημες:

Αγνοώ πού και πότε πρωτοδημοσιεύτηκε. Την πήρα από το (εξαντλημένο πια και δυσεύρετο) άλμπουμ «Ποτέ πια» που περιλαμβάνει γελοιογραφίες του Κ. Μητρ. από την εποχή της Ιουλιανής κρίσης.