Μηνολόγιον Μαΐου έτους 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Δε 1	Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.
Τρ 2	† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.
Τε 3	Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας
Πε 4	Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.
Πα 5	Γενέσιον Καρόλου Μαρξ
Σα 6	Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968
Κυ 7	Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων
Δε 8	† Γουσταύου Φλωμπέρ
Τρ 9	Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών
Τε 10	Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός
Πε 11	Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας
Πα 12	Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας
Σα 13	Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου
Κυ 14	Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου
Δε 15	Γενέσιον Πέτρου Κιουρί
Τρ 16	† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης
Τε 17	Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών
Πε 18	† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.
Πα 19	† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού
Σα 20	† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης
Κυ 21	Τα Αναστενάρια
Δε 22	† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»
Τρ 23	† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου
Τε 24	† Νικολάου Κοπερνίκου
Πε 25	Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις
Πα 26	Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη
Σα 27	Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ
Κυ 28	Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου
Δε 29	Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)
Τρ 30	† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού
Τε 31	Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

 

Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας. Λαϊκή ονομασία ευρέως γνωστή δεν έχει, αν και βρίσκω το “Κερασάρης” σε κάποιες πηγές, επειδή τότε ωριμάζουν τα κεράσια (με το παλιό ημερολόγιο σκεφτείτε ότι ο Μάιος πιάνει και αρχές Ιουνίου).

Ο Παλαμάς έχει γράψει και ποίημα «Κεράσια»  που ξεκινάει:

Το Μάη έχ’ η άνοιξη, τα χελιδόνια ο Μάρτης,
ο Απρίλης τα τριαντάφυλλα, κι ο Μάης τα κεράσια.

Η πιο γνωστή παροιμία για τον Μάιο είναι μάλλον η «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» (που είχε αρχική μορφή “Ζήσε μαύρε μου να φας τον Μάη τριφύλλι», όπως είχαμε γράψει παλιότερα). Επίσης γνωστή είναι η “Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει”, που δεν την έβγαλαν βέβαια φίλοι των εκδρομών και των περιηγήσεων, αλλά αγρότες, επειδή οι βροχές του Μάη όχι μόνο δεν ωφελούν, όπως στους προηγούμενους μήνες, αλλά αντίθετα βλάφτουν τη σοδειά, εξού και “Μάης άβροχος, τρύγος άμετρος” ή «Τον καιρό που ‘πρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εδροσολόγα».

Ο Μάης είναι μήνας που προσφέρεται για αγροτικές εργασίες (“Τον Μάη βάζε εργάτες κι ας είν’ και ακαμάτες”), όχι όμως και για παντρειές, που θεωρούνται γρουσουζιά (“Απού παντρευτεί το Μάη, κακοποδωμένα πάει” λέει μια κρητική παροιμία από ένα βιβλίο που είχα παρουσιάσει εδώ παλιότερα).

Γιατί θεωρούνται γρουσουζιά οι μαγιάτικες παντρειές; Κατά πάσα πιθανότητα, επειδή  στις αγροτικές κοινωνίες είναι τόσο πολλές οι δουλειές τον Μάη, που η αναστάτωση και η χαλάρωση που μοιραία φέρνει ο γάμος σε όλο το σόι αλλά και στο χωριό είναι αντιπαραγωγική. Μια άλλη εξήγηση είναι πως τον Μάη έχουν οίστρο οι γαϊδάροι (“Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο πετεινός και γάτος το Γενάρη” λέει η παροιμία) οπότε θεωρείται ανοίκειο να παντρεύονται κι οι ανθρώποι, αλλά νομίζω πως η εξήγηση αυτή επινοήθηκε εξηγητικά, εκ των υστέρων. Εκτός κι αν ισχύει η απάντηση που έδωσε κάποιος ευφυολόγος (ο Μπέρναρ Σόου; ) όταν τον ρώτησαν γιατί είναι γρουσουζιά να παντρεύεται κανείς την Παρασκευή: και γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Παρασκευή;

Advertisement

Ποιος μισεύει σήμερα;

Όταν ήμουν μικρός και άκουγα στον Επιτάφιο του Ρίτσου, όπως τον είχε μελοποιήσει ο Μίκης, «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω», αυτό το «μίσεψες» δεν το ήξερα, οπότε σκεφτόμουν πως προέρχεται από το μίσος, ότι θα σημαίνει κάτι σαν «με μίσησες». Αφού την μίσησε, τον χάνει, το βρήκα λογικό.

Μου εξήγησαν όμως ότι μισεύω σημαίνει φεύγω, μου έφυγες.

Αυτό το παιδικό επεισόδιο το θυμήθηκα τις προάλλες, οπότε είπα να αφιερώσω το σημερινό άρθρο σ’ αυτό το ρήμα.

Σύμφωνα με το λεξικό, το ΛΚΝ, το ρήμα «μισεύω» χαρακτηρίζεται λαϊκότροπο και σημαίνει «φεύγω για ταξίδι, για άλλη χώρα και ιδίως ξενιτεύομαι». Στο ΜΗΛΝΕΓ χαρακτηρίζεται «λαϊκό, λογοτεχνικό» με σημασία «ξενιτεύομαι, μεταναστεύω». Τα ίδια περίπου και στα άλλα δύο μεγάλα λεξικά μας, Μπαμπινιώτη και Χρηστικό.

Ομόρριζο και το ουσιαστικό, ο μισεμός -δηλαδή η μετανάστευση, ο ξενιτεμός. Το ΛΚΝ σημειώνει επίσης ότι η μετοχή παρακειμένου είναι «μισεμένος» -αυτός που έχει μισέψει.

Ο τίτλος του άρθρου ρωτάει «ποιος μισεύει σήμερα;». Οι τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου θα ξέρουν ότι την ερώτηση αυτή δεν πρέπει να την πάρουμε κυριολεκτικά· δεν αναρωτιέμαι «ποιος φεύγει για ταξίδι σήμερα». Αναρωτιέμαι, μάλλον, αν η λέξη χρησιμοποιείται σε ζωντανή χρήση.

Διότι βέβαια τη λέξη την έχει απαθανατίσει το ποίημα του Ρίτσου, όπως είπαμε -ας τον ακούσουμε να το απαγγέλλει, κι ύστερα το τραγούδι του Μίκη, όπως το ανέβασε η φίλη Βίκη Παπαπροδρόμου:

Μηνολόγιον Αυγούστου έτους 2022

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Δε  1	Αυτοκτονία Νικολάου Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας
Τρ  2	† Ερρίκου Καρούζο
Τε  3	Κοίμησις Ιωάννου Παπαϊωάννου του μελωδού και Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού
Πε 4	† Ιωάννου Χριστιανού Άντερσεν, του μυθοποιού
Πα 5	Κοίμησις Μέριλυν Μονρόε, Ρίτσαρντ Μπάρτον, σερ Άλεκ Γκίνες. Και γενέσιον Άννης-Σίλιας της διαδικτυακής φίλης. Και του ενός εκ των δύο αριστουργημάτων που εποίησε ο Νικοκύρης.
Σα 6	Γενέσιον Αλεξάνδρου Φλέμιγκ, του ευεργέτου της ανθρωπότητος. Και των εν Χιροσίμα αμάχων.
Κυ 7	Ηρακλείτου, του Εφεσίου φιλοσόφου. Και του μπλόκου του Βύρωνα.
Δε 8	Του Ινδού διανοητού Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ
Τρ 9	Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης. Και των νεκρών στο Ναγκασάκι.
Τε 10	† Κωνσταντίνου Χριστοφορίδη, πατρός της αλβανικής φιλολογίας
Πε 11	† Θανή Ιωάννου Ουνιάδου
Πα 12	Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας
Σα 13	Των εν Μαραθώνι, Ελλήνων προμαχούντων Αθηναίων και Παγκόσμια Ημέρα των Αριστεροχείρων. Και γενέσιον Φιδέλ του Κουβανού επαναστάτη.
Κυ 14	Κοίμησις Βερτόλδου Μπρεχτ, του δραματοποιού και Νικολάου Φέρμα, του μαγκίτη.
Δε 15	Θουκυδίδου Ολόρου Αλιμουσίου
Τρ 16	Πρώτη εγγραφή εις δίσκον της ανθρωπίνης φωνής υπό Θωμά Έδισον
Τε 17	Γενέσιον Πέτρου Φερμά, του μαθηματικού
Πε 18	† Θανή Ονωρίου Μπαλζακ
Πα 19	Εκτέλεσις του ποιητού Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα
Σα 20	Των εν Θερμοπύλαις πεσόντων Σπαρτιατών και Θεσπιέων
Κυ 21	Ιωάννου Κωνσταντινίδη-Κώστα Γιαννίδη, του γλυκυτάτου μουσουργού
Δε 22	Γενέσιον Δημητρίου Γληνού, του μεγάλου διδασκάλου
Τρ 23	Διεθνής ημέρα κατά του δουλεμπορίου
Τε 24	Μαρτύριον Κοσμά του Αιτωλού και γενέσιον Λέο Φερρέ
Πε 25	Ταχτσή Κωνσταντίνου αναίρεσις
Πα 26	Κομφουκίου του φιλοσόφου
Σα 27	Διακήρυξις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Και κοίμησις Σωτηρίας Μπέλλου.
Κυ 28	Γενέσιον Ιωάννου Γκαίτε
Δε 29	† Κοίμησις Αττίκ (κατά κόσμον Κλέωνος Τριανταφύλλου) και Γεωργίου Κοτζιούλα, του κατατρεγμένου ποιητού.
Τρ 30	Ρογήρου Βάκωνος
Τε 31	Πλινίου του πρεσβυτέρου

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος (Augustus) προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.

Να θυμηθούμε, με την ευκαιρία, το ιστορικό μυθιστόρημα Αύγουστος του John Wiliams, εκδόσεις Gutenberg.

Μηνολόγιον Μαΐου έτους 2022

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Κυ 1	Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.
Δε 2	† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.
Τρ 3	Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας
Τε 4	Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.
Πε 5	Γενέσιον Καρόλου Μαρξ
Πα 6	Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968
Σα 7	Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων
Κυ 8	† Γουσταύου Φλωμπέρ
Δε 9	Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών
Τρ 10	Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός
Τε 11	Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας
Πε 12	Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας
Πα 13	Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου
Σα 14	Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου
Κυ 15	Γενέσιον Πέτρου Κιουρί
Δε 16	† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης
Τρ 17	Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών
Τε 18	† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.
Πε 19	† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού
Πα 20	† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης
Σα 21	Τα Αναστενάρια
Κυ 22	† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»
Δε 23	† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου
Τρ 24	† Νικολάου Κοπερνίκου
Τε 25	Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις
Πε 26	Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη
Πα 27	Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ
Σα 28	Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου
Κυ 29	Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)
Δε 30	† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού
Τρ 31	Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

 

Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας. Λαϊκή ονομασία ευρέως γνωστή δεν έχει, αν και βρίσκω το “Κερασάρης” σε κάποιες πηγές, επειδή τότε ωριμάζουν τα κεράσια (με το παλιό ημερολόγιο σκεφτείτε ότι ο Μάιος πιάνει και αρχές Ιουνίου).

Ναπολέων Λαπαθιώτης, Ξεδιάλεγμα

Συμπληρώνονται σήμερα 133 χρόνια από τη γέννηση του αγαπημένου μου ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, στις 31 Οκτωβρίου 1888.

Κάθε χρόνο, είτε ανήμερα στις 31 Οκτωβρίου είτε εκεί κοντά, ας πούμε την πιο κοντινή Κυριακή, το ιστολόγιο έχει καθιερώσει την παράδοση να αφιερώνει ένα άρθρο στον Λαπαθιώτη -και αυτό θα κάνουμε και φέτος, με τη διαφορά ότι φέτος θα παρουσιάσουμε όχι μόνο κείμενα του Λαπαθιώτη αλλά και ένα βιβλίο αφιερωμένο στον ποιητή, μια σημαντική θαρρώ προσθήκη στη λαπαθιωτική βιβλιογραφία.

Το βιβλίο εκδόθηκε φέτος από τις εκδόσεις Τύρφη και το υπογράφει ο Τάκης Σπετσιώτης, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης που έχει καθοριστικά συμβάλει στο να γίνει γνωστός ο Λαπαθιώτης στις νεότερες γενιές, αφενός με την ταινία του Μετέωρο και σκιά (1984) στην οποία βιογραφεί τον ποιητή, και αφετέρου με το εξαιρετικό βιβλίο του Χαίρε Ναπολέων, που είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ανθολόγηση ή συγκέντρωση των πεζών ποιημάτων του Λαπαθιώτη -παθιασμένο και καλογραμμένο, είναι και βιογραφία, είναι και δοκίμιο, είναι τελος πάντων υποχρεωτικό ανάγνωσμα για κάθε έναν που αγαπάει τον Λαπαθιώτη.

Tο Ξεδιάλεγμα, όπως το λέει κι ο τίτλος του, είναι μια ανθολόγηση του Λαπαθιώτη -όχι όμως μόνο του ποιητή Λαπαθιώτη. Ο Σπετσιώτης ανθολογεί, πέρα από τα ποιήματα, και τα πεζά ποιήματα του Λαπαθιώτη, τους στοχασμούς του, τα σατιρικά ποιήματα, τα πεζά αφηγήματά του (διηγήματα ή νουβέλες), τις αυτοβιογραφικές του σελίδες, καθώς και συνεντεύξεις του. Ανθολογεί δηλαδή σχεδόν το σύνολο του λογοτεχνικού του έργου (μένουν απέξω κάποια χρονογραφήματα και άλλα ελάσσονα) παραλείποντας το, όχι ασήμαντο αλλά πάντως διαφορετικής υφής, δοκιμιακό του έργο.

Σημαντικός είναι και ο εκτενής πρόλογος του Σπετσιώτη, με τίτλο Μακρύ ταξίδι με τον Λαπαθιώτη, όπου ο ανθολόγος εξηγεί τη λογική του εγχειρήματός του.

Ο Σπετσιώτης σε τούτο το εγχείρημα ακολουθεί θα έλεγα το πνεύμα του Λαπαθιώτη, ο οποίος είχε φανταστεί μιαν ανθολογία των κειμένων του, αντί της έκδοσής τους στο ακέραιο, και ο οποίος, όσο ζούσε, δεν εξέδωσε παρά μία μόνο ποιητική συλλογή, με 50 ποιήματα (που, πάντως, την ονόμασε Πρώτη επιλογή) ενώ αργότερα, λίγα χρόνια πριν από την αυτοκτονία του, σχεδίασε αλλά ματαίωσε κι έναν δεύτερο τόμο.

Προσωπικά, καταλαβαίνω απόλυτα τη λογική της ανθολόγησης αλλά πιστεύω ότι δεν αναιρεί την ανάγκη να κυκλοφορήσει (σε χαρτί ή έστω ηλεκτρονικά) και το πλήρες έργο. Αυτό άλλωστε έκανα στα διηγήματά του, που τα εξέδωσα όλα (ή, τέλος πάντων, όσα μπόρεσα να συγκεντρώσω) σε τρεις τόμους, αν και δεν είναι όλα στο ίδιο επίπεδο. (Παρεμπιπτόντως, ο Σπετσιώτης δεν εκτιμά ιδιαίτερα τα διηγήματα του Λ. και ανθολογεί μόνο 3 από αυτά, αν και ασφαλώς σε αυτό έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι τα πεζά πιάνουν περισσότερο χώρο κι έτσι δεν χώρεσαν πολλά στις 220 σελίδες του συνολικού έργου).

Μηνολόγιον Αυγούστου έτους 2021

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα. Nα σημειώσω ότι σήμερα που η πρώτη του μηνός πέφτει Κυριακή, το μηνολόγιο εκτοπίζει το καθιερωμένο κυριακάτικο λογοτεχνικό μας κείμενο.

 

Κυ  1	Αυτοκτονία Νίκου Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας
Δε  2	† Ερρίκου Καρούζο
Τρ  3	Κοίμησις Ιωάννου Παπαϊωάννου του μελωδού και Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού
Τε 4	† Ιωάννου Χριστιανού Άντερσεν, του μυθοποιού
Πε 5	Κοίμησις Μέριλυν Μονρόε, Ρίτσαρντ Μπάρτον, σερ Άλεκ Γκίνες. Και γενέσιον Άννης-Σίλιας της διαδικτυακής φίλης. Και του ενός εκ των δύο αριστουργημάτων που εποίησε ο Νικοκύρης.
Πα 6	Γενέσιον Αλεξάνδρου Φλέμιγκ, του ευεργέτου της ανθρωπότητος. Και των εν Χιροσίμα αμάχων.
Σα 7	Ηρακλείτου, του Εφεσίου φιλοσόφου. Και του μπλόκου του Βύρωνα.
Κυ 8	Του Ινδού διανοητού Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ
Δε 9	Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης. Και των νεκρών στο Ναγκασάκι.
Τρ 10	† Κωνσταντίνου Χριστοφορίδη, πατρός της αλβανικής φιλολογίας
Τε 11	† Θανή Ιωάννου Ουνιάδου και Λεωνίκου γενέσιον
Πε 12	Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας
Πα 13	Των εν Μαραθώνι, Ελλήνων προμαχούντων Αθηναίων και Παγκόσμια Ημέρα των Αριστεροχείρων. Και γενέσιον Φιδέλ του Κουβανού επαναστάτη.
Σα 14	Κοίμησις Βερτόλδου Μπρεχτ, του δραματοποιού
Κυ 15	Θουκυδίδου Ολόρου Αλιμουσίου
Δε 16	Πρώτη εγγραφή εις δίσκον της ανθρωπίνης φωνής υπό Θωμά Έδισον
Τρ 17	Γενέσιον Πέτρου Φερμά, του μαθηματικού
Τε 18	† Θανή Ονωρίου Μπαλζακ
Πε 19	Εκτέλεσις του ποιητού Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα
Πα 20	Των εν Θερμοπύλαις πεσόντων Σπαρτιατών και Θεσπιέων
Σα 21	Ιωάννου Κωνσταντινίδη-Κώστα Γιαννίδη, του γλυκυτάτου μουσουργού
Κυ 22	Γενέσιον Δημητρίου Γληνού, του μεγάλου διδασκάλου
Δε 23	Διεθνής ημέρα κατά του δουλεμπορίου
Τρ 24	Μαρτύριον Κοσμά του Αιτωλού και γενέσιον Λέο Φερρέ
Τε 25	Αλκιδάμαντος του ρήτορος
Πε 26	Κομφουκίου του φιλοσόφου
Πα 27	Διακήρυξις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Και κοίμησις Σωτηρίας Μπέλλου.
Σα 28	Γενέσιον Ιωάννου Γκαίτε
Κυ 29	† Κοίμησις Αττίκ (κατά κόσμον Κλέωνος Τριανταφύλλου) και Γεωργίου Κοτζιούλα, του κατατρεγμένου ποιητού.
Δε 30	Ρογήρου Βάκωνος
Τρ 31	Πλινίου του πρεσβυτέρου

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος (Augustus) προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.

Να θυμηθούμε, με την ευκαιρία, το ιστορικό μυθιστόρημα Αύγουστος του John Wiliams, εκδόσεις Gutenberg.

Μηνολόγιον Μαΐου έτους 2021

….ή αλλιώς έτους 2 μ.Κ. Βεβαια σήμερα δεν ειναι μόνο πρωτομηνιά παρά και Μεγασάββατο, κι αυτό βάζει στον ιστολόγο διάφορα προβλήματα προτεραιοτήτων, μα ας είναι.

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Σα 1	Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.
Κυ 2	† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.
Δε 3	Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας
Τρ 4	Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.
Τε 5	Γενέσιον Καρόλου Μαρξ
Πε 6	Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968
Πα 7	Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων
Σα 8	† Γουσταύου Φλωμπέρ
Κυ 9	Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών
Δε 10	Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός
Τρ 11	Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας
Τε 12	Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας
Πε 13	Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου
Πα 14	Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου
Σα 15	Γενέσιον Πέτρου Κιουρί
Κυ 16	† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης
Δε 17	Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών
Τρ 18	† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.
Τε 19	† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού
Πε 20	† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης
Πα 21	Τα Αναστενάρια
Σα 22	† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»
Κυ 23	† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου
Δε 24	† Νικολάου Κοπερνίκου
Τρ 25	Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις
Τε 26	Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη
Πε 27	Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ
Πα 28	Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου
Σα 29	Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)
Κυ 30	† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού
Δε 31	Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

 

Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας. Λαϊκή ονομασία ευρέως γνωστή δεν έχει, αν και βρίσκω το “Κερασάρης” σε κάποιες πηγές, επειδή τότε ωριμάζουν τα κεράσια (με το παλιό ημερολόγιο σκεφτείτε ότι ο Μάιος πιάνει και αρχές Ιουνίου).

Ο Παλαμάς έχει γράψει και ποίημα «Κεράσια»  που ξεκινάει:

Το Μάη έχ’ η άνοιξη, τα χελιδόνια ο Μάρτης,
ο Απρίλης τα τριαντάφυλλα, κι ο Μάης τα κεράσια.

Η πιο γνωστή παροιμία για τον Μάιο είναι μάλλον η «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» (που είχε αρχική μορφή “Ζήσε μαύρε μου να φας τον Μάη τριφύλλι», όπως είχαμε γράψει παλιότερα). Επίσης γνωστή είναι η “Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει”, που δεν την έβγαλαν βέβαια φίλοι των εκδρομών και των περιηγήσεων, αλλά αγρότες, επειδή οι βροχές του Μάη όχι μόνο δεν ωφελούν, όπως στους προηγούμενους μήνες, αλλά αντίθετα βλάφτουν τη σοδειά, εξού και “Μάης άβροχος, τρύγος άμετρος” ή «Τον καιρό που ‘πρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εδροσολόγα».

Ο Μάης είναι μήνας που προσφέρεται για αγροτικές εργασίες (“Τον Μάη βάζε εργάτες κι ας είν’ και ακαμάτες”), όχι όμως και για παντρειές, που θεωρούνται γρουσουζιά (“Απού παντρευτεί το Μάη, κακοποδωμένα πάει” λέει μια κρητική παροιμία από ένα βιβλίο που είχα παρουσιάσει εδώ παλιότερα).

Γιατί θεωρούνται γρουσουζιά οι μαγιάτικες παντρειές; Κατά πάσα πιθανότητα, επειδή  στις αγροτικές κοινωνίες είναι τόσο πολλές οι δουλειές τον Μάη, που η αναστάτωση και η χαλάρωση που μοιραία φέρνει ο γάμος σε όλο το σόι και το χωριό είναι αντιπαραγωγική. Μια άλλη εξήγηση είναι πως τον Μάη έχουν οίστρο οι γαϊδάροι (“Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο πετεινός και γάτος το Γενάρη” λέει η παροιμία) οπότε θεωρείται ανοίκειο να παντρεύονται κι οι ανθρώποι, αλλά νομίζω πως η εξήγηση αυτή επινοήθηκε εξηγητικά, εκ των υστέρων. Εκτός κι αν ισχύει η απάντηση που έδωσε κάποιος ευφυολόγος (ο Μπέρναρ Σόου; ) όταν τον ρώτησαν γιατί είναι γρουσουζιά να παντρεύεται κανείς την Παρασκευή: και γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Παρασκευή;

Από τον Μάιο έχουμε το μαγιάπριλο (αλλά αυτό το αναφέραμε στο μηνολόγιο του Απρίλη), το μαγιοβότανο, ένα βότανο με το οποίο μαστουρώνουν οι γάτες, το μαγιάτικο, που είναι ψάρι, και το μαγιόξυλο που είναι ένα ξύλο ή κλαδί στολισμένο με λουλούδια που το περιφέρουν τα παιδιά την Πρωτομαγιά, είναι όμως και ευτράπελη λαϊκή ονομασία για το αντρικό μόριο.

Υπάρχει και επώνυμο Μάης το οποίο, όπως βρίσκω, ευδοκιμεί στη Γαβαλού Αιτωλοακαρνανίας και στην Καλαμπάκα.

Στα αγγλικά, βέβαια, έχουμε το επίθετο May, όπως η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, που το όνομά της είχε δώσει λαβή σε πάμπολλα λογοπαίγνια είτε με τον μήνα είτε με το βοηθητικό ρήμα may. Ο τωρινός ομόλογός της δίνει λαβή σε αστεία χωρίς να έχει τέτοιο σημαδιακό επώνυμο.

Ο Μάης είναι από τους λίγους μήνες (μαζί με τον Απρίλη και, έμμεσα, τον Ιανουάριο) που η πρώτη μέρα του έχει δικό της όνομα. Η 1η του Μάη είναι η παγκόσμια μέρα των εργατών ή αλλιώς η εργατική Πρωτομαγιά σε ανάμνηση της σφαγής του Χεϊμάρκετ, το 1886 στο Σικάγο, όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ σε (αναρχικούς ως επί το πολύ) εργάτες που διαδήλωναν για το οχτάωρο χωρίς να σκέφτονται τις αρνητικές συνέπειες ενός τέτοιου μέτρου στην ανταγωνιστικότητα.

Πρωτομαγιά επίσης έγινε στην Καισαριανή η εκτέλεση 200 κομμουνιστών κρατουμένων σε αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού από αντάρτες στους Μολάους, αλλά βέβαια στο θέμα αυτό είναι αφιερωμένο ένα ειδικό προπέρσινο άρθρο μας.

Βέβαια, ο φετινός Μάης είναι κορονιασμένος. Οπότε το γνωστό (μαθητικό ή προσκοπικό;) τραγουδάκι «Ο Μάιος μάς έφθασε εμπρός βήμα ταχύ, να τον προϋπαντήσουμε παιδιά στην εξοχή» θα πρέπει να περιοριστεί σε εντός νομού μετακινήσεις -τουλάχιστον για τούτο το πασχαλινό τριήμερο.

Πέρσι τέτοια μέρα, στο αντίστοιχο άρθρο, είχαμε πληροφορηθεί τον θάνατο του αγαπημένου μας φίλου Σπάιραλ, που είχε συμβεί μερικές μέρες νωρίτερα. Να αφιερώσω το σημερινό άρθρο στη μνήμη του.

Αν και δεν έχω κάνει ενδελεχή έρευνα, ο Μάης πρέπει να είναι ο πιο πολυτραγουδισμένος μήνας. Για φέτος θα διαλέξω ένα όχι γνωστό τραγούδι του Μάνου Λοΐζου, το Ξημερώνει Πρωτομαγιά, σε στίχους Μάρως Λημνού, με τη Σούλα Μπιρμπίλη, από 45άρι του 1965 (στην άλλη όψη ήταν η πρώτη εκτέλεση του Δρόμου):

 

Χιονοσκεπή μεζεδάκια

Τα λέω έτσι διότι και στη Βόρεια Ελλάδα έπεσαν χιόνια αλλά και εδώ όπου βρίσκομαι το έχει στρώσει και το βλέπω από το παράθυρό μου.

Θα μπορούσα ομως να τα πω και «αστυνομοκρατούμενα μεζεδάκια» αφού, πέρα από την εξαγγελία «πανεπιστημιακής αστυνομίας», ο υπουργος Μεταφορών έκανε χτες λόγο για τη δημιουργια «ειδικού αστυνομικού σώματος για τα μέσα μαζικής μεταφοράς» λες και η λύση στο κάθε πρόβλημα να είναι η θέσπιση μιας ειδικής αστυνομίας -σε μια χώρα που ήδη βρίσκεται στη 2η θέση της ΕΕ όσον αφορά τον αριθμό των αστυνομικών αναλογικά προς τους κατοίκους (πρώτη είναι η Κύπρος).

Και επειδή σε κανα μήνα που θα ζεστάνει ο καιρός θα αρχίσουν πολλοί να εξορμούν στη θάλασσα, δεν θα ήταν κακή ιδέα να θεσπιστεί ένα ειδικό αστυνομικό σώμα που θα περιπολεί στις πλαζ και στις παραλίες. Μπορεί μάλιστα να ονομαστεί Baywatch.

Κοντά σ’ αυτό, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε χτες την αύξηση των προστίμων για παραβίαση των κορονοπεριορισμών στο εξοντωτικό ύψος των 500 ευρώ, κοντά ένα μηνιατικο για πολλούς (στη Γαλλία, με ανώτερο βιοτικό επίπεδο, το αντίστοιχο πρόστιμο είναι 135 ευρώ). Αλλά παρασύρθηκα. Προχωράω στα μεζεδάκια μας.

Και ξεκινάμε με ένα καίριο ορθογραφικο λάθος.

* Δεν ξέρω από ποιο κανάλι είναι η οθονιά, αλλά δεν φαντάζομαι να είχε μήτρα ο ιεράρχης.

(Ο Ησαΐας Σαλώνων ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και έπεσε μαχόμενος πλάι στον Αθανάσιο Διάκο στη μάχη της Αλαμάνας τον Απρίλιο του 1821).

Να τα προσέχουμε τα ομόηχα!

* Η γενικομανία της εβδομάδας σε δήλωση συνδικαλιστή αστυνομικού, ο οποίος διαμαρτύρεται επειδή αφέθηκαν ελεύθεροι οι κατηγορούμενοι για την επίθεση στον πρύτανη της ΑΣΟΕΕ.

Αναφέρει, ελαφρώς ασύντακτα:

Η ίδρυση της πανεπιστημιακής αστυνομίας που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση προκειμένου να υπάρξει τάξη, ασφάλεια εντός των πανεπιστημίων εάν δεν υπάγεται και δεν αναφέρεται αποκλειστικά στα αυτοδιοικούμενα(όπως η πολιτεία θέλει να φτιάξει τα ΑΕΙ) είναι πολύ πιθανόν σε λίγο χρόνο να αναζητούμε κάτι νέο για την ασφάλεια των πανεπιστημίων, το γιατί δεν χρειάζεται ιδιαίτερης ανάλυσης.

Προφανώς μπλέκει το «χρειάζεται» με το «χρήζει», το οποίο πράγματι συντάσσεται με γενική. Δεν πειράζει. Θα προτιμούσα να γνωρίζει το τεκμήριο της αθωότητας και να διακρίνει ότι ελεύθεροι αφέθηκαν όχι «αυτοί που συμμετείχαν στη διαπόμπευση του πρύτανη», όπως γράφει, αλλά «αυτοί που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν στη διαπόμπευση του Πρύτανη», κι ας μπερδεύει το «χρήζει» με το «χρειάζεται».

Μηνολόγιον Αυγούστου έτους 2020

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα. Nα σημειώσω ότι σήμερα που η πρώτη του μηνός πέφτει Σάββατο, δεν έχουμε μεζεδάκια. Τα μεζεδάκια πάνε αύριο, στη θέση του λογοτεχνικού κειμένου.

 

Σα  1	Αυτοκτονία Νίκου Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας
Κυ  2	† Ερρίκου Καρούζο
Δε  3	Κοίμησις Ιωάννου Παπαϊωάννου του μελωδού και Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού
Τρ 4	† Ιωάννου Χριστιανού Άντερσεν, του μυθοποιού
Τε 5	Κοίμησις Μέριλυν Μονρόε, Ρίτσαρντ Μπάρτον, σερ Άλεκ Γκίνες. Και γενέσιον Άννης-Σίλιας της διαδικτυακής φίλης. Και του ενός εκ των δύο αριστουργημάτων που εποίησε ο Νικοκύρης.
Πε 6	Γενέσιον Αλεξάνδρου Φλέμιγκ, του ευεργέτου της ανθρωπότητος. Και των εν Χιροσίμα αμάχων.
Πα 7	Ηρακλείτου, του Εφεσίου φιλοσόφου. Και του μπλόκου του Βύρωνα.
Σα 8	Του Ινδού διανοητού Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ
Κυ 9	Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης. Και των νεκρών στο Ναγκασάκι.
Δε 10	† Κωνσταντίνου Χριστοφορίδη, πατρός της αλβανικής φιλολογίας
Τρ 11	† Θανή Ιωάννου Ουνιάδου και Λεωνίκου γενέσιον
Τε 12	Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας
Πε 13	Των εν Μαραθώνι, Ελλήνων προμαχούντων Αθηναίων και Παγκόσμια Ημέρα των Αριστεροχείρων. Και γενέσιον Φιδέλ του Κουβανού επαναστάτη.
Πα 14	Κοίμησις Βερτόλδου Μπρεχτ, του δραματοποιού
Σα 15	Θουκυδίδου Ολόρου Αλιμουσίου
Κυ 16	Πρώτη εγγραφή εις δίσκον της ανθρωπίνης φωνής υπό Θωμά Έδισον
Δε 17	Γενέσιον Πέτρου Φερμά, του μαθηματικού
Τρ 18	† Θανή Ονωρίου Μπαλζακ
Τε 19	Εκτέλεσις του ποιητού Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα
Πε 20	Των εν Θερμοπύλαις πεσόντων Σπαρτιατών και Θεσπιέων
Πα 21	Ιωάννου Κωνσταντινίδη-Κώστα Γιαννίδη, του γλυκυτάτου μουσουργού
Σα 22	Γενέσιον Δημητρίου Γληνού, του μεγάλου διδασκάλου
Κυ 23	Διεθνής ημέρα κατά του δουλεμπορίου
Δε 24	Μαρτύριον Κοσμά του Αιτωλού και γενέσιον Λέο Φερρέ
Τρ 25	Αλκιδάμαντος του ρήτορος
Τε 26	Κομφουκίου του φιλοσόφου
Πε 27	Διακήρυξις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Και κοίμησις Σωτηρίας Μπέλλου.
Πα 28	Γενέσιον Ιωάννου Γκαίτε
Σα 29	† Κοίμησις Αττίκ (κατά κόσμον Κλέωνος Τριανταφύλλου) και Γεωργίου Κοτζιούλα, του κατατρεγμένου ποιητού.
Κυ 30	Ρογήρου Βάκωνος
Δε 31	Πλινίου του πρεσβυτέρου

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος (Augustus) προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.

Παρεμπιπτόντως, η φίλη μας ΜΑ πέρυσι είχε προτείνει το ιστορικο μυθιστόρημα Αύγουστος του John Wiliams, εκδόσεις Gutenberg.

Πέτσωμα, η αναβάπτιση ενός όρου

Τη στιγμή που ξεκινάω να γράφω το άρθρο,  ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο κ. Πέτσας, δεν έχει ακόμα δώσει στη δημοσιότητα τα ποσά με τα οποία επιδοτήθηκαν τα «μέσα ενημέρωσης» που διαφήμισαν την εκστρατεία «Μένουμε σπίτι», αν και έχουν αρχίσει να διαρρέουν ποσά, πολλές φορές κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητα -μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για κάποιους ιστότοπους. Πριν από μερικές μέρες, ύστερα από έντονες πιέσεις της αντιπολίτευσης, είχε παρουσιάσει έναν κατάλογο μέσων, αλλά χωρίς ποσά.

Έστω και λειψός, ο κατάλογος αυτός ήταν αρκετά αποκαλυπτικός, αφού περιλαμβάνει ιστότοπους χαμηλής ή μηδενικής επισκεψιμότητας, πολλοί από τους οποίους δεν περιλαμβάνονται καν στο μητρώο Online Media, που είναι προϋπόθεση για να λάβουν κρατική διαφήμιση βάσει του νόμου. Κάποιοι ιστότοποι έχουν και μηδενικό περιεχόμενο ή άρχισαν να προσθέτουν περιεχόμενο… μετά τη δημοσιοποίηση του καταλόγου, όπως λέγεται ότι έγινε με τον ιστότοπο του κ. Μένιου Φουρθιώτη.

Σε άλλες περιπτώσεις, το ίδιο άτομο έχει πολλούς ιστοτόπους, που ο ένας αντιγράφει το περιεχόμενο του άλλου και που έχουν όλοι χρηματοδοτηθεί, και βέβαια κατά σύμπτωση πρόκειται για πολιτικό φίλο της κυβέρνησης. Εδώ μπορείτε να δείτε μια έρευνα για την περίπτωση της NK Media που πήρε χρηματοδότηση για τους οχτάδυμους ιστοτόπους της. Ο Βαξεβάνης, που έκανε την έρευνα, αποκλείστηκε βεβαίως από τη χρηματοδότηση, για να μάθει.

Το πρόβλημα λοιπόν είναι διττό. Από τη μια, λαθρόβιοι ιστότοποι επιχορηγήθηκαν πιθανώς με σχετικά μικρά ποσά (10 χιλιάδες, ας πούμε) και από την άλλη υπαρκτοί ιστότοποι φιλικοί προς την κυβέρνηση λέγεται ότι πήραν επιχορήγηση πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Και βέβαια, ένας λόγος για τον οποίο ο κ. Πέτσας διστάζει να αποκαλύψει τα ποσά της επιχορήγησης, είναι για να μη μάθουν οι πολιτικοί του φίλοι πόσα πήραν οι άλλοι λυμεώνες και αρχίσουν τα παράπονα: Στον Θανάση γιατί έδωσες τόσα πολλά και σε μένα ούτε τα μισά;

Παρόμοιες πρακτικές χρηματοδότησης υπαρκτών και ανύπαρκτων ιστοτόπων δεν είναι καινούργιες. Τις εφάρμοζε κατά κόρον το αμαρτωλό ΚΕΕΛΠΝΟ την περίοδο 2010-2014, κι έτσι ένα σωρό παντελώς άγνωστοι ιστότοποι είχαν χρηματοδοτηθεί με γερά χαρτζιλίκια για να «ενημερώνουν το κοινό για επιδημιολογικά θέματα». Στη δημοσιογραφική πιάτσα, η πρακτική αυτή αναφέρεται ενίοτε ως «Βελόνα και κλωστή» επειδή έτσι ονομαζόταν μια «ενημερωτική ιστοσελίδα» που πήρε 48.000 για «διαφήμιση» τριών μηνών.

Αλλά οι ιστότοποι αυτοί έρχονται και παρέρχονται. Ανοίγουν για να επιδοτηθούν, ενθυλακώνουν το χαρτζιλίκι (ή το κωλόκουρο, αν τα χρήματα τα μοιράζονται κι άλλοι) και κλείνουν, οπότε δεν είναι βολικό να αλλάζει κάθε τόσο το όνομα της πρακτικής. Με το σημερινό άρθρο έρχομαι να εισηγηθώ να υιοθετηθεί ένας γενικός όρος για το μπαχτσίσι προς φιλικά και πρόθυμα μέσα ενημέρωσης, ένας όρος βαθιά ριζωμένος στις αγνές παραδόσεις του ελληνικού κοινοβουλευτισμού αλλά και ταυτόχρονα σημερινός, του 21ου αιώνα.

Προτείνω λοιπόν τον όρο «Πέτσωμα» -και στον πληθυντικό «Πετσώματα». Ο όρος είναι υπαρκτός από παλιά, αλλά το βρήκα σαγηνευτικό ότι σήμερα αρχιερέας της πετσωματικής τέχνης είναι ένας πολιτικός που ονομάζεται Πέτσας! Τυχαίο; Δεν νομίζω, που έλεγε το παλιό κλισέ.

Τι είναι όμως τα πετσώματα;

Μηνολόγιο Μαΐου έτους 2020

…ή αλλιώς πανδημικό μηνολόγιο ή κορονομηνολόγιο. Αλλά δεν θέλησα να αλλάξω τον τυποποιημένο τίτλο των πρωτομηνιάτικων άρθρων μας.

Διότι βέβαια, το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Πα 1	Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.
Σα 2	† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.
Κυ 3	Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας
Δε 4	Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.
Τρ 5	Γενέσιον Καρόλου Μαρξ
Τε 6	Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968
Πε 7	Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων
Πα 8	† Γουσταύου Φλωμπέρ
Σα 9	Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών
Κυ 10	Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός
Δε 11	Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας
Τρ 12	Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας
Τε 13	Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου
Πε 14	Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου
Πα 15	Γενέσιον Πέτρου Κιουρί
Σα 16	† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης
Κυ 17	Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών
Δε 18	† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.
Τρ 19	† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού
Τε 20	† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης
Πε 21	Τα Αναστενάρια
Πα 22	† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»
Σα 23	† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου
Κυ 24	† Νικολάου Κοπερνίκου
Δε 25	Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις
Τρ 26	Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη
Τε 27	Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ
Πε 28	Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου
Πα 29	Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)
Σα 30	† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού
Κυ 31	Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

Χθόνια Οδύσσεια (διήγημα του Δημήτρη Σαραντάκου) – 4

Για λίγες συνέχειες, κάθε δεύτερη Τρίτη δημοσιεύω σε συνέχειες το διήγημα «Χθόνια Οδύσσεια» του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου,  το πρώτο διήγημα από το βιβλίο του «Ο βενετσιάνικος καθρέφτης», που το είχε έτοιμο όταν αδόκητα έφυγε από τη ζωή πριν από οχτώ χρόνια και που το εκδώσαμε λίγο πριν κλείσει χρόνος από τον θάνατό του.

Η νουβέλα αυτή έχει την ιδιαιτερότητα ότι ο αφηγητής -ο πατέρας μου- μεταφέρει την αφήγηση ενός άλλου, οπότε στο βιβλίο οι δυο αφηγήσεις, που αλληλοπλέκονται, τυπώθηκαν με διαφορετική γραμματοσειρά. Εδώ βάζω με πλάγια τα λόγια του πατέρα μου ή τους διαλόγους του με τον Ηλία, τον άλλον αφηγητή, και με ίσια γράμματα την καθαυτό αφήγηση του Ηλία.

Η σημερινή συνέχεια είναι η τέταρτη. Η προηγούμενη βρίσκεται εδώ. Ολοκληρώνουμε σήμερα το δεύτερο κεφάλαιο. Ο αφηγητής, ο Ηλίας, μαζί με τον επίτροπο, τον Γρηγόρη, έχουν καταφύγει στη σπηλιά.

Βέβαια, επειδή σήμερα έχουμε και τη γιορτή του Αγιαννιού, που γιορτάζει η μισή Ελλάδα, το ιστολόγιο εύχεται χρόνια πολλά στους Γιάννηδες και τις Ιωάννες, στον Γιάννη Ιατρού και όλους τους άλλους φίλους που γιορτάζουν, με ένα παλιό άρθρο.

Σιγά σιγά οργανώσαμε τη ζωή μας μέσα στη σπηλιά. Ευτυχώς είχαμε τρόφιμα, άφθονο νερό και ζεστά ρούχα. Μονάχα φως δεν είχαμε κι αυτό στην αρχή μας κόστιζε πολύ. Ζωή τυφλοπόντικων κάναμε. Το σκοτάδι ήταν τόσο πηχτό που μόλις το διαπερνούσε το φέγγος από το ένα φανάρι και δεν τολμούσαμε να ανάψουμε τα άλλα τρία. Θα σωνότανε το πετρέλαιο κι ύστερα τι θα κάναμε;  Τα σπερματσέτα θα τέλειωναν κι αυτά πολύ γρήγορα.

«Ώρες είναι να στραβωθούμε, έτσι που ζούμε στο σκοτάδι» λέω μια μέρα του Γρηγόρη.

«Εσύ δεν έχεις ανάγκη, αφού βγαίνεις κάθε τόσο και βλέπεις ήλιο» με παρηγόρησε.

Πραγματικά, επιχείρησα άλλες τρεις κατοπτεύσεις έξω από τη σπηλιά, μόνο που στην πρώτη, όταν βγήκα, ήταν νύχτα. Βλέπεις δεν μπορούσαμε ούτε κατά προσέγγιση να υπολογίσουμε το χρόνο. Αν δεν είχαμε τα ρολόγια μας θα ήταν σα να μην κυλούσε καθόλου. Αλλά κι αυτά δε μας βοηθούσαν σε τίποτα. Δείχνανε να πούμε οχτώ, αλλά αν ήταν οχτώ το πρωί ή οχτώ το βράδυ, δεν το ξέραμε. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο οδυνηρό είναι το αίσθημα πως ο χρόνος έχει σταματήσει. Τελικά ο Γρηγόρης προσπάθησε να υπολογίσει τις μέρες που ήμασταν θαμμένοι, με βάση τη συχνότητα που μας ερχόταν η όρεξη να φάμε.

Η γαλοπούλα που ήρθε απ’ αλλού

Συνεχίζουμε χριστουγεννιάτικα, με ένα άρθρο για το κατ’ εξοχήν χριστουγεννιάτικο έδεσμα στον καιρό μας. Το άρθρο το είχα αρχικά δημοσιεύσει το 2013, καλοκαιριάτικα, σημειωνοντας ότι θα ταίριαζε περισσότερο να το βάλω τα Χριστούγεννα, οπότε τώρα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να το (ανα)δημοσιεύσω ώστε να είναι επίκαιρο. Έχω πάντως προσθέσει αρκετό καινούργιο υλικό.

Γιατί όμως λέω ότι η γαλοπούλα ήρθε «από αλλού»;

Ξέρουμε πως η γαλοπούλα ήρθε όχι γενικώς απ’ αλλού, αλλά ειδικώς από τη Βόρεια Αμερική, αλλά την αποκαλώ έτσι επειδή στις διάφορες γλώσσες έχει πάρει ονόματα που δείχνουν ότι ήρθε από κάποιο ξένο μέρος, συνήθως αλλά όχι πάντα μακρινό κι εξωτικό, ότι αυτό το πουλί δηλαδή είναι ξένο. Στο ιστολόγιο έχουμε ήδη συναντήσει ένα παρόμοιο φαινόμενο ονομασίας, με το φραγκόσυκο, που κι αυτό στις διάφορες γλώσσες ή διαλέκτους έχει ονόματα που υπονοούν πως έχει έρθει από μακριά, όπως μπορείτε να δείτε στο σχετικό άρθρο, που υπάρχει επίσης στο βιβλίο μου «Οπωροφόρες λέξεις«.

Λέμε γαλοπούλα, ή γάλος για τα σερνικά, ή γαλιά/γαλόπουλα, λέμε όμως και «διάνος» ή «ινδιάνος», λέμε και «κούρκος». Σπανιότερες διαλεκτικές ονομασίες είναι η βόρεια «μισίρκα» και ο κρητικός «κούβος», ενώ στη Μυτιλήνη (ίσως και τη Χιο) λένε «κάκνος» ή «κακνί». Στην Κέρκυρα τη γαλοπούλα τη λένε «γάλλικο» (ουδέτερο). Σε κάποιο παλιό Λεξικογραφικό Δελτίο της Ακαδημίας υπάρχει άρθρο (ίσως του Κοντοσόπουλου) για τις διάφορες διαλεκτικές ονομασίες του πουλιού και την εξάπλωσή του, αλλά δυστυχώς τώρα δεν το έχω πρόχειρο.

Μηνολόγιον Αυγούστου έτους 2019

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Πε  1	Αυτοκτονία Νίκου Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας
Πα  2	† Ερρίκου Καρούζο
Σα  3	Κοίμησις Ιωάννου Παπαϊωάννου του μελωδού και Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού
Κυ 4	† Ιωάννου Χριστιανού Άντερσεν, του μυθοποιού
Δε 5	Κοίμησις Μέριλυν Μονρόε, Ρίτσαρντ Μπάρτον, σερ Άλεκ Γκίνες. Και γενέσιον Άννης-Σίλιας της διαδικτυακής φίλης. Και του ενός εκ των δύο αριστουργημάτων που εποίησε ο Νικοκύρης.
Τρ 6	Γενέσιον Αλεξάνδρου Φλέμιγκ, του ευεργέτου της ανθρωπότητος. Και των εν Χιροσίμα αμάχων.
Τε 7	Ηρακλείτου, του Εφεσίου φιλοσόφου
Πε 8	Του Ινδού διανοητού Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ
Πα 9	Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης. Και των νεκρών στο Ναγκασάκι.
Σα 10	† Κωνσταντίνου Χριστοφορίδη, πατρός της αλβανικής φιλολογίας
Κυ 11	† Θανή Ιωάννου Ουνιάδου και Λεωνίκου γενέσιον
Δε 12	Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας
Τρ 13	Των εν Μαραθώνι, Ελλήνων προμαχούντων Αθηναίων και Παγκόσμια Ημέρα των Αριστεροχείρων. Και γενέσιον Φιδέλ του Κουβανού επαναστάτη.
Τε 14	Κοίμησις Βερτόλδου Μπρεχτ, του δραματοποιού
Πε 15	Θουκυδίδου Ολόρου Αλιμουσίου
Πα 16	Πρώτη εγγραφή εις δίσκον της ανθρωπίνης φωνής υπό Θωμά Έδισον
Σα 17	Γενέσιον Πέτρου Φερμά, του μαθηματικού
Κυ 18	† Θανή Ονωρίου Μπαλζακ
Δε 19	Εκτέλεσις του ποιητού Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα
Τρ 20	Των εν Θερμοπύλαις πεσόντων Σπαρτιατών και Θεσπιέων
Τε 21	Ιωάννου Κωνσταντινίδη-Κώστα Γιαννίδη, του γλυκυτάτου μουσουργού
Πε 22	Γενέσιον Δημητρίου Γληνού, του μεγάλου διδασκάλου
Πα 23	Διεθνής ημέρα κατά του δουλεμπορίου
Σα 24	Μαρτύριον Κοσμά του Αιτωλού και γενέσιον Λέο Φερρέ
Κυ 25	Αλκιδάμαντος του ρήτορος
Δε 26	Κομφουκίου του φιλοσόφου
Τρ 27	Διακήρυξις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Και κοίμησις Σωτηρίας Μπέλλου.
Τε 28	Γενέσιον Ιωάννου Γκαίτε
Πε 29	† Κοίμησις Αττίκ (κατά κόσμον Κλέωνος Τριανταφύλλου) και Γεωργίου Κοτζιούλα, του κατατρεγμένου ποιητού.
Πα 30	Ρογήρου Βάκωνος
Σα 31	Πλινίου του πρεσβυτέρου

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος (Augustus) προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.

Να πούμε εδώ ότι στα λατινικά το επίθετο augustus σήμαινε μεγαλοπρεπής, λέξη που έχει περάσει στις νεότερες γλώσσες. Μάλιστα στα αγγλικά το august, που σημαίνει «επιβλητικός, μεγαλοπρεπής, σεβάσμιος» (π.χ. an august figure) συμπίπτει με το όνομα του μήνα (August) ενώ στα γαλλικά το αντίστοιχο επίθετο είναι auguste αλλά το όνομα του μήνα έχει περάσει από κάμποσα κύματα κι έχει γίνει Août.