Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Κώστας Μπακογιάννης’

Προεκλογικά μεζεδάκια και πάλι

Posted by sarant στο 20 Μαΐου, 2023

Προεκλογικά, επειδή αύριο ψηφίζουμε, «και πάλι» επειδή κι άλλες φορές έχω βάλει αυτόν τον τίτλο, άλλες παραμονές εκλογών. Κι αν δεν βγει κυβέρνηση από τούτες τις εκλογές και  έχουμε σύντομα και νέες εκλογές, πράγμα που απεύχομαι, ίσως το επόμενο εκείνο άρθρο να έχει τίτλο «…και πάλι και πάλι» -αν μείνουμε εκεί και δεν κάνουμε και τρίτες ή τέταρτες εκλογές.

Προεκλογικά λοιπόν τα μεζεδάκια, και πράγματι η πιατέλα μας έχει κάμποσα παρμένα από τον προεκλογικό αγώνα, αλλά το κυρίως πιάτο, για  να το πω έτσι, αφορά άλλον θεσμό, που δεν περνάει τώρα από τη  λαϊκή βάσανο παρά το φθινόπωρο: εννοώ τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, η κακοδιατυπωμένη ατάκα του οποίου για την  Πολιτεία του Πλάτωνα («που την έχουμε επιχωματώσει»), που την είχα «επί του πιεστηρίου» συμπεριλάβει στο άρθρο του προηγούμενου Σαββάτου, έδωσε λαβή για ένα καλοδεχούμενο ξέσπασμα ανώνυμου χιούμορ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Κι έτσι, όλοι άρχισαν να βάζουν τον Μπακογιάννη  να ερμηνεύει κατά λέξη τίτλους λογοτεχνικών, θεατρικών και κινηματογραφικών έργων, όπως στο εδώ μιμίδιο.

Ανθολογώ:

Ο Μπακογιάννης έχει ακούσει το δίσκο της Φαιστού, σε βινύλιο

-Δυνατός και στα μαθηματικά ο Μπακογιάννης αφού ξέρει πόσο κάνει Επτά επί Θήβαις!

-Υποψήφιος ξανά για Δήμαρχος ο Μπακογιάννης, όχι όμως στο Δήμο Αθηναίων, αλλά  στις Ακυβέρνητες Πολιτείες!

-Ο Μπακογιάννης γνωρίζει σε ποια τράπεζα έχει καταθέσει ο Μαρξ το Κεφάλαιο.

-Ο Μπακογιάννης έχει πάει στην κηδεία μετά το Θάνατο του εμποράκου.

-Ο Μπακογιάννης ήταν ένορκος στη Δίκη του Κάφκα

-Ο Μπακογιάννης ξέρει ποιος  είναι ο ανιψιός της Θείας Κοινωνίας

Και άλλα, λιγότερο πετυχημένα, ή με διαφορετική στόχευση, πχ «Ο Μπακογιάννης  έχει χαϊδέψει  τη Γάτα του Σρέντινγκερ», που ίσως ταίριαζε περισσότερο στον Τσακ Νόρις.

* Αλλά  ίσως το εντυπωσιακότερο ήταν η ανάρτηση των εκδόσεων  Κάκτος στο Φέισμπουκ, εξαιρετικό τρολαρίσματος σε συνδυασμό με μάρκετινγκ:

Μην ψάχνετε την Πολιτεία του Πλάτωνα σε ανασκαφές. Την έχουμε εμείς εδώ, στις Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, καθαρή και καθόλου επιχωματωμένη 😉

(Ναι, το ξέρω,  η μετάφραση του Σκουτερόπουλου θεωρείται πιο έγκυρη).

* Νομίζω την  περασμένη Τρίτη, είδα στον τοίχο φίλου στο Φέισμπουκ την εξής επισήμανση μαργαριταριού, που τη μεταφέρω εδώ:

Ο διευθυντής ειδήσεων της ΕΡΤ, ο Γιάννης Τρουπής, πριν λίγο πέταξε ένα μεγαλοπρεπέστατο «μεσούσης του καλοκαιριού». Και σ’ ανώτερα κύριε Τρουπή, οι ουρανοί είναι δικοί σας.

Για το «μεσούσης» (και μπιρμπίλης και μεμέτ αγάς) έχουμε βεβαίως ξαναγράψει.

* Κατάχρηση εισαγωγικών σε άρθρο για την οικονομία και τις εκλογές:

Σφοδρή διαμάχη έχει ξεσπάσει για το κατά πόσον οι συντελεστές ΦΠΑ, που ισχύουν για βασικά προϊόντα και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης ενισχύουν την ακρίβεια μετην Αντιπολίτευση και χθες να “σηκώνει” το θέμα, και την κυβέρνηση για άλλη μια φορά να υποστηρίζει ότι ο ΦΠΑ και οι έμμεσοι φόροι “γεννούν” έσοδα που κατανέμονται στη συνέχεια στοχευμένα.

Πάντως είναι γεγονός ότι στη χώρα οι έμμεσοι φόροι, οι πλέον άδικοι μια και επιβάλλονται οριζόντια, είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ, ενώ αντιπροσωπεύουν το 60% των φορολογικών εσόδων, κάτι που δεν “συνάδει” με τα όσα ισχύουν στην ΕΕ, όπου οι άμεσοι φόροι είναι εκείνοι που “υπερέχουν”. Μάλιστα το όλο θέμα έχει επανειλημμένα έχει βρεθεί στο “μικροσκόπιο” κριτικής ξένων οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, που ζητούν αποκατάσταση “φορολογικής” δικαιοσύνης.

Ας δεχτούμε, χάρη της συζήτησης, ότι τα εισαγωγικά της πρώτης παραγράφου, το «σηκώνει» το θέμα και  το «γεννούν» έσοδα δικαιολογούνται, αν και βέβαια δεν νομίζω ότι κάποιος που διαβάζει σηκώνει το θέμα (χωρίς εισαγωγικά)  σκέφτεται κάποιον  που πιάνει ένα θέμα και το σηκώνει ψηλά.

Πώς  όμως να δικαιολογηθούν  τα εισαγωγικά της δεύτερης παραγράφου; Ή σκέφτεται ο  συντάκτης πως το «συνάδω» μπορεί να  ερμηνευτεί κυριολεκτικά (συν+άδω, τραγουδώ μαζί με άλλον) στα νέα ελληνικά; Και τι νόημα έχουν τα εισαγωγικά στους φόρους που υπερέχουν; Ή στη φορολογική δικαιοσύνη;

* Συζητήθηκε αρκετά ένα πρόσφατο τουίτ του Αλέξη  Τσίπρα που μπαίνει στα χωράφια του ιστολογίου μας.

Υπάρχει μια λέξη που δε μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα: Φιλότιμο

λέει ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και πολύ με στενοχωρεί διότι χρησιμοποιώντας αυτό το ανόητο κλισέ ακυρώνει μια πολύ σωστή τοποθέτηση, το δεύτερο σκέλος του μηνύματός του: («Θα πληρώσει πολύ ακριβά…»)

Ανόητο και κλισέ, που το έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει διάφοροι, χωρίς όμως αυτό να το κάνει λιγότερο ανόητο. Και, επιπλέον, άκυρο, όπως έχουμε γράψει σε ειδικό άρθρο του ιστολογίου μας, όπου παραθέτουμε διάφορες αντίστοιχες λέξεις σε άλλες γλώσσες.

Στο τουίτ του Τσίπρα πολλοί επισήμαναν  δικαίως ότι είναι άστοχο αυτό το κλισέ -«σε λίγο θα μας πεις και για τη μία ψήφο της ελληνικής  γλώσσας», είπε καποιος. Κάποια χρήστρια έδωσε ένα παράδειγμα που δεν το είχα υπόψη μου: Η νορβηγικη λέξη ærekjær (άρεχιαρ) είναι συνθέτη των λέξεων ære = τιμή, και kjær = αγαπητόςΜαντέψτε τι σημαίνει.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Εκλογές, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Μιμίδια | Με ετικέτα: , , , | 131 Σχόλια »

Μίζεροι, βρόμικοι και κακοί

Posted by sarant στο 27 Δεκεμβρίου, 2021

O τίτλος του άρθρου είναι παραλλαγή του τίτλου της ταινίας του Έτορε Σκόλα «Βίαιοι, βρόμικοι και κακοί» (Brutti, sporchi e cattivi) με τον Νίνο Μανφρέντι, που πήρε βραβείο στις Κάννες το 1976, μόνο που αντικατέστησα το πρώτο επίθετο με ένα άλλο, που ακούστηκε τις τελευταίες μέρες, και που γι’ αυτό σκοπεύω να λεξιλογήσω. Οπότε, το άρθρο δεν θα είναι σινεφίλ, απλώς ο τίτλος κλείνει το μάτι (ταιριάζει κιόλας διότι στη συγκεκριμένη ταινία ο πρωταγωνιστής ήταν υποτίθεται μονόφθαλμος).

Βέβαια, εμείς εδώ είμαστε ιστολόγιο με πετριά για τα γλωσσικά, οπότε δεν αποκλείω να γίνει και κάποιο σχόλιο για την ορθογραφία της δεύτερης λέξης του τίτλου -και για να σας προλάβω σας παραπέμπω στο περσινό μας άρθρο με τίτλο Γιατί βρόμικος; Είπαμε, το σημερινό άρθρο εστιάζεται στην πρώτη λέξη του τίτλου.

Συζητήθηκε πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτυωσης η απόφαση του δημάρχου Αθηναίων να ανατεθεί η πρωτοχρονιάτικη συναυλία, που φέτος θα γίνει χωρίς κοινό λόγω κορονοϊού, στον Σάκη Ρουβά.

Το κόστος της εκδήλωσης, 215.000 ευρώ (ενδεχομένως συν ΦΠΑ), σε συνδυασμό με την πολύ μικρή διάρκειά της, μόλις 17 λεπτά, προκάλεσαν εύλογες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου κυκλοφόρησαν μιμίδια που συγκρίνουν την αμοιβή του Ρουβά με τον μισθό του Λέο Μέσι στην Παρί Σεν Ζερμέν, ενώ, όπως θα περίμενε κανείς μέσα σε συνθήκες πανδημίας, είδα πάνω από ένα τουίτ να στηλιτεύει το γεγονός ότι μέσα σε 17 λεπτά ο Σάκης Ρουβάς θα εισπράξει όσα σε 10 χρόνια ένας εντατικολόγος.

Βέβαια, δεν θα εισπράξει ο Ρουβάς το ποσόν αυτό. Οι 215.000 (με ή χωρίς ΦΠΑ) είναι το κόστος όλης της εκδήλωσης και από το ποσόν αυτό θα πληρωθούν όλοι οι συντελεστές της. Η υπερβολή αυτή είναι απολύτως αναμενόμενη στη σάτιρα, αλλά σωστά επισημάνθηκε στην απάντηση της Τεχνόπολης, που παρέθετε στοιχεία από προηγούμενες πρωτοχρονιάτικες εκδηλώσεις για να υποστηρίξει ότι η φετινή δεν θα είναι κάτι το προκλητικό.

Ο δήμαρχος Αθηναίων θα μπορούσε να απαντήσει κάπως έτσι, τεκμηριωμένα και λογικά, αλλά προτίμησε να επιτεθεί σε όσους τον επέκριναν, θεωρώντας ότι «Οι διαμαρτυρίες για τον στολισμό της Αθήνας και το κόστος της Πρωτοχρονιάτικης γιορτής είναι κάτι σαν τα κάλαντα. Έθιμο των ημερών. Κάθε χρόνο τα ίδια» και ότι «Κι ας μείνουν μίζερα κι ανούσια κάποιοι να φαρμακώνονται από τα λόγια τους».

Μίζεροι λοιπόν αυτοί που διαμαρτύρονται. Η λέξη έχει ενδιαφέρον. Μίζερος είναι, σύμφωνα με το ΜΗΛΝΕΓ, προκειμένου για πρόσωπα, εκείνος που «μεμψιμοιρεί, γκρινιάζει, δεν ικανοποιείται με τίποτα». Τη φράση τη χρησιμοποιούν συχνά γονείς για τα παιδιά τους, παραπονούμενοι πως είναι «μίζερα στο φαΐ».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in όπερα, Αθηναιογραφία, Επικαιρότητα, Ετυμολογικά, Ιστορίες λέξεων, Κινηματογράφος, Μιμίδια, ιταλικά | Με ετικέτα: , , , , , , , , | 177 Σχόλια »