Με το μονοτονικό, όπως ισχύει στη χώρα μας από το 1982, οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Αυτές τις εξαιρέσεις τις μαθαίνουμε από το σχολείο, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού ίσως. Η Γραμματική της Ε-ΣΤ Δημοτικού αναφέρει:
Επίσης στην επόμενη σελίδα αναφέρεται ότι τονίζονται οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών στις περιπτώσεις όπου θα μπορούσε να υπάρξει σύγχυση με τα εγκλιτικά, π.χ. «Η μητέρα μού είπε / Η μητέρα μου είπε).
Ίσως οι συντάκτες της γραμματικής θεώρησαν περιττό να αναφερθεί το θηλυκό άρθρο «η», που δεν τονίζεται βεβαίως, ενώ θα μπορούσε (ή θα έπρεπε) να επισημαίνεται ότι επίσης τονίζονται τα «πού/πώς» στις φράσεις «πού και πού» και «πώς και πώς», όπου δεν εισάγεται ερώτηση.
Η γραμματική του Γυμνασίου εύλογα αναφέρει περισσότερα:
Οι κανόνες του τονικού συστήματος (μονοτονικού) που ισχύουν στην ελληνική εκπαίδευση και διοίκηση από το 1982 είναι οι εξής:
1) Τόνο παίρνει κάθε λέξη που έχει δύο ή περισσότερες συλλαβές. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση που η λέξη παρουσιάζεται ως μονοσύλλαβη ύστερα από έκθλιψη ή αποκοπή, όχι όμως όταν έχει χάσει το τονισμένο φωνήεν από αφαίρεση, π.χ. ούτ’ αυτός, κόψ’ τον, αλλά θα ‘θελε, μου ‘πε.
2) Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν παίρνουν τόνο. Εξαιρούνται και παίρνουν τόνο:
α) Ο διαζευκτικός σύνδεσμος ή, π.χ. ή αυτός ή εσύ.
β) Τα ερωτηματικά πού και πώς, π.χ. Πού θα πας; Με ρώτησε πώς τα περνάω. Τόνο επίσης παίρνουν το πού και το πώς σε περιπτώσεις όπως οι παρακάτω: Πού να σου τα λέω. Από πού κι ως πού. Πού και πού. Αραιά και πού. –Τους έστειλες το γράμμα; –Πώς! Πώς βαριέμαι! Κοιτάζω πώς και πώς να τα βολέψω.
γ) Οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών (μου, σου, του, της, τον, την, το, μας, σας, τους, τις, τα), όταν στην ανάγνωση υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικές, π.χ. Η μητέρα μού είπε (=η μητέρα είπε σε μένα), ενώ Η μητέρα μου είπε (=η δική μου μητέρα είπε).
δ) Οι μονοσύλλαβες λέξεις, όταν συμπροφέρονται με τους ρηματικούς τύπους μπω, βγω, βρω, ‘ρθω σε όλα τα πρόσωπα και τους αριθμούς και προφέρονται εμφατικά, π.χ. θά ‘ρθω (προφέρουμε δυνατότερα το θά), θά ‘ρθεις, αλλά θα ‘ρθεις (προφέρουμε δυνατότερα το ‘ρθεις).\
Επανέλαβα τα παραπάνω πασίγνωστα για να ξέρουμε τι ισχύει και τι διδασκόμαστε στο σχολείο -οι παλιοί σαν και μένα δεν τα διδαχτήκαμε στο σχολείο άλλωστε.
Θα επαναλάβω σήμερα ένα παλιό, παμπάλαιο φιλολογικό άρθρο, που αρχικά το είχαμε δημοσιεύσει πριν από εντεκάμισι χρόνια. Ο λόγος της επανάληψης δεν είναι ότι βαριέμαι να γράψω ή ότι θα ταξιδέψω και δεν προλαβαίνω· είναι ότι το αρχικό άρθρο είχε ένα βασικότατο λάθος, ένα λάθος που διαιωνίζεται, οπότε έκρινα πως δεν αρκούσε να διορθώσω απλώς το παλιό εκείνο άρθρο αλλά έπρεπε να γράψω καινούργιο -με την ευκαιρία, θα πω και δυο λόγια παραπάνω για το θέμα των διορθώσεων.
Για να επανέλθω στο ερώτημα του τίτλου, ο Κ. Βάφης θυμίζει βέβαια τον Καβάφη. Είναι συνηθισμένο, όταν κάποιοι παρωδούν έργο ενός γνωστού ποιητή, να το υπογράφουν με ένα ψευδώνυμο που παρωδεί το όνομα του ποιητή. Για παράδειγμα, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης παρώδησε τον Καββαδία υπογράφοντας ως Καββαθίας, ενώ ο Μίμης Σουλιώτης έβγαλε βιβλίο με καβαφικές παρωδίες («Ποιήματα εν παρόδω»), όπου υπόγραφε ως Κ.Φ.Φαβάκης. Και ο Κ. Βάφης εδώ ανήκει -και από εδώ παραθέτω, τροποποιημένο βέβαια, το παλιό άρθρο.
Ο Καβάφης είναι ο ποιητής μας που τα ποιήματά του έχουν παρωδηθεί περισσότερο από κάθε άλλον -και με μεγάλη διαφορά. (Δεύτερος πρέπει να έρχεται ο Καββαδίας, σε παρωδίες του οποίου έχουμε αφιερώσει άρθρο). Ο όρος «παρωδία» εδώ είναι αναγκαστικά πολύ ευρύς -ίσως θα έπρεπε να τον κρατήσουμε μόνο για τις περιπτώσεις όπου αυτό γίνεται με αποκλειστικό σκοπό τη σάτιρα, συχνά και του ίδιου του ποιητή, ενώ τις άλλες περιπτώσεις, όπου το ποίημα γράφεται «με τον τρόπο» του ποιητή, και που μπορεί να αποτελούν ακόμη και φόρο τιμής, να τις πούμε «μιμήσεις». Μια άλλη διάκριση είναι ανάμεσα στις παραφράσεις, δηλαδή τις παρωδίες που ακολουθούν πιστά ένα συγκεκριμένο ποίημα, αλλάζοντας φυσικά κάποιες λέξεις, όπως εδώ ο Γιώργος Κοροπούλης και ο Αλλού Φαν Μαρξ στους Ιδανικούς αυτόχειρες, και σε εκείνες που απλώς εμπνέονται από το ύφος του ποιητή.
Αλλά ας γυρίσουμε στον Καβάφη. Έλεγα ότι έχει παρωδηθεί περισσότερο από κάθε άλλον. Το 1997 ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος συγκέντρωσε σε βιβλίο 170 παρωδίες καβαφικών ποιημάτων, τις περισσότερες από επώνυμους λογίους, ενώ ο καθηγητης Ξ. Κοκόλης έχει εκδώσει δικό του βιβλίο με τριάντα καβαφικές παρωδίες (του τύπου της παράφρασης). Οι πρώτες χρονολογικά καβαφικές παρωδίες που συγκέντρωσε ο Δασκαλόπουλος είναι εχθρικές προς τον ποιητή. Ίσως η καλύτερη ή γνωστότερη από αυτές να είναι η ακόλουθη του Φώτου Πολίτη (1923):
Η αβρά κυρία μετά της οποίας
εγεύθης καλαμάρια και σηπίας
απήλθε χθες εις το αβησσυνιακόν επίνειον.
Τούτο ενθυμού. Εις το αβησσυνιακόν επίνειον
απήλθεν η αβρά κυρία μετά της οποίας
εγεύθης καλαμάρια και σηπίας.
Φυσικά σατιρίζεται το ποίημα «Εις το επίνειον» του Καβάφη, που ξεκινάει:
Νέος, είκοσι οκτώ ετών, με πλοίον τήνιον
έφθασε εις τούτο το συριακόν επίνειον
ο Έμης, με την πρόθεσι να μάθει μυροπώλης.
Το ποίημα αυτό με τις πολυσύλλαβες ομοιοκαταληξίες είχε σκανδαλίσει τους αντικαβαφικούς -το παρώδησε και ο Σπυρομελάς, αλλά η δική του παρωδία είναι χειρότερη και εκτενέστερη και βαριέμαι να την αντιγράψω. Έχει την αξία ότι περιέχει τη λέξη «πιπίνιον», άρα μαθαίνουμε ότι το έλεγαν από τότε.
Αλλά ας πάμε στον Κεραυνό. Η παρωδία αυτή δημοσιεύτηκε στην εφημ. Πολιτεία στις 7/1/1925 και την υπογράφει ο «Κ. Βάφης». Στόχος της είναι να σατιρίσει όχι τον Καβάφη, αλλά τον Γεώργιο Κονδύλη, τον στρατιωτικό που είχε γίνει πολιτικός. Δεν παρωδείται συγκεκριμένο καβαφικό ποίημα, αλλά γίνεται μίμηση του ύφους του Καβάφη -και βέβαια, εδώ κι εκεί υπάρχουν ατόφιοι καβαφικοί στίχοι.
Ακόμα ένα άρθρο με ερώτηση προς τους αναγνώστες. Πράγματι, όπως στα άρθρα της προηγούμενης εβδομάδας, όπου σας είχα ρωτήσει αν γράφετε «κλοτσάω» ή «κλωτσάω», και αν γράφετε «Φρανκφούρτη» ή «Φραγκφούρτη», έτσι και τώρα θα σας ρωτήσω ποιο χρώμα είναι κατά τη γνώμη σας το μαβί. Τι σκέφτεστε όταν ακούτε «ένα μαβί πουκάμισο»; Μοβ; Ή μήπως γαλάζιο;
Θα μου πείτε, γιατί δεν κοιτάζουμε τα λεξικά; Στο κάτω κάτω τα λεξικά αποτυπώνουν τη συναίνεση των ομιλητών της γλώσσας, κατά κανόνα έστω. Για να σας ρωτάω, σημαίνει ότι (κατά τη γνώμη μου, τουλάχιστον) δεν αρκούν τα λεξικά -αλλά ας το επιχειρήσουμε.
Στο ΛΚΝ λοιπόν, βρίσκω ότι μαβής (μαβιά, μαβί) είναι αυτός που έχει μοβ χρώμα.
Στο Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας όμως, τα πράγματα μπλέκονται: αυτός που έχει βαθύ μπλε ή μοβ χρώμα. Τώρα, βαθύ μπλε και μοβ είναι διαφορετικά χρώματα, έστω και κοντινά. Στο φάσμα των χρωμάτων, θυμίζω, έχουμε: κυανούν-βαθύ κυανούν-ιώδες.
Στο ΜΗΛΝΕΓ, μαβής είναι 1. Αυτός που έχει το μοβ χρώμα του μενεξέ, συνών. μενεξεδής, 2. Αυτός που έχει βαθύ μπλε χρώμα, συνών. λουλακής.
(Αν σας ξενίζουν τα αρσενικά των χρωμάτων σε -ής, δεν είναι λάθος, έτσι τα έχει η γραμματική).
Και για να κλείσουμε τον κύκλο των σύγχρονων μεγάλων λεξικών μας, το λεξικό Μπαμπινιώτη, στην τελευταία του έκδοση, έχει: 1. Αυτός που έχει γαλάζιο χρώμα, 2. Αυτός που έχει ιώδη απόχρωση, μενεξεδής.
Θα συμφωνείτε υποθέτω ότι το γαλάζιο είναι αρκετά μακριά από το ιώδες, το μοβ, το μενεξεδί, περισσότερο απ’ όσο απέχει το βαθύ μπλε από το μοβ.
Όπως βλέπετε, η περιήγηση στα λεξικά δεν μας βοήθησε και πολύ. Όλα τα λεξικά δίνουν μαβί = μοβ, αλλά τα τρία από τα τέσσερα αναφέρουν επίσης, σαν πρώτη ή σαν δεύτερη σημασία, και κάποιαν απόχρωση του μπλε, είτε βαθύ μπλε είτε γαλανό.
Εδώ και 15 μέρες άρχισα να δημοσιεύω, ύστερα και από τη δική σας ενθάρρυνση, ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα του πατέρα μου.
Οι δημοσιεύσεις γίνονται κάθε δεύτερη Τρίτη, εκτός απροόπτου. Κανονικά η σημερινή δεύτερη συνέχεια ήταν να δημοσιευτεί χτες, αλλά την εκτόπισε το Μηνολόγιο. Οπότε σήμερα έχουμε τη δεύτερη συνέχεια, το δεύτερο μισό από το πρώτο κεφάλαιο. Η δράση εκτυλίσσεται επί δικτατορίας, και όπως θα δούμε σήμερα συγκεκριμένα το 1973. Ο Δήμος, ο κεντρικός ήρωας, είναι φιλόλογος σε κωμόπολη της Πιερίας.
Το καφενείο είχε την πρόσοψή του στον κεντρικό δρόμο της πόλης και αγνάντευε από μακριά τη θάλασσα, ενώ το πίσω μέρος του έβλεπε σε έναν εσωτερικό, παράλληλο, δρόμο. Καθώς το έδαφος ανηφόριζε λιγάκι, ανάμεσα στους δύο δρόμους υπήρχε κάποια μικρή υψομετρική διαφορά, με αποτέλεσμα τα καφενείο να έχει δύο επίπεδα. Το μπροστινό, χαμηλότερο και μεγαλύτερο, ήταν το κυρίως καφενείο. Είχε δυο μεγάλους καθρέφτες στους τοίχους, αναπαυτικούς καναπέδες από κάτω τους και μια μεγάλη μαντεμένια σόμπα στο κέντρο. Μολονότι οι ιδιοκτήτες (τρία αδέρφια, εγγονοί και κληρονόμοι του ιδρυτή) ήταν δημοκράτες, είχαν παλαιότερα κρεμάσει σε περίοπτη θέση, με υπόδειξη της Ασφάλειας εννοείται, τα έγχρωμα πορτραίτα των βασιλέων, τα οποία όμως, μετά το οπερετικό πραξικόπημα του Κοκού, πάλι με υπόδειξη της Ασφάλειας, τα είχαν αντικαταστήσει με το πουλί της Χούντας. Το πίσω, μικρότερο και ελαφρώς υπερυψωμένο, τμήμα, είχε δυο μπιλιάρδα, τρία φλιπεράκια και ήταν ο χώρος της νεολαίας.
Μπαίνοντας είδε αμέσως τον Τάκη τον Παπαθανασόπουλο, και τον Βάσο τον Αργυριάδη, που πίνανε τον καφέ τους στο καθιερωμένο τους τραπεζάκι, δεξιά μόλις έμπαινες.
«Πώς τα περνάτε;» τους λέει, απαντώντας στον χαιρετισμό τους
«Τα συνηθισμένα. Η καθημερινή κραιπάλη» του λέει ο Βάσος, δείχνοντας με το χέρι του το περιβάλλον.
«Ο Αντρέας πώς και δεν είναι μαζί σας;» ρώτησε καθώς επισήμανε την απουσία του τρίτου τακτικού μέλους της παρέας
«Παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα» του λέει ο Τάκης, χαμογελώντας με νόημα.
Κατάλαβε. Ο εν λόγω Αντρέας ήταν επίσης εκπαιδευτικός, αλλά λόγω φρονημάτων δεν είχε διοριστεί στη Δημόσια Εκπαίδευση. Δούλευε στο μεγαλύτερο φροντιστήριο της πόλης και οι αποδοχές του ξεπερνούσαν κατά πολύ τον μισθό που θα έπαιρνε στο Δημόσιο. Ήταν κι αυτός ανύπαντρος, αλλά σε αντίθεση με τον Δήμο και τη μετρημένη, ρεγουλαρισμένη, ζωή του, είχε τη φήμη γυναικά και ρέμπελου και οι σοβαροφανείς, συντηρητικοί συμπολίτες τους, που δεν τον έπαιρναν στα σοβαρά, τον έλεγαν «ανερμάτιστο».
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν τα 10 χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.
Τε 1
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Πε 2
Αντιφώντος του σοφιστού, Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου και Διονυσίου Σαββόπουλου της νιότης μας
Πα 3
† Αυγούστου Ρενουάρκαι γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Σα 4
Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Κυ 5
Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Δε 6
Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις
Τρ 7
Των τριών Χαρίτων
Τε 8
Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Πε 9
Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Πα 10
Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελευτή Άλκη Αλκαίου του στιχουργού
Σα 11
Γενέσιον Γρηγορίου Μπιθικώτση του αοιδού
Κυ 12
Διογένους του Κυνός
Δε 13
Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Τρ 14
Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Τε 15
Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Πε 16
Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Πα 17
† Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Σα 18
Του χορού του Ζαλόγγου
Κυ 19
Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Δε 20
Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Τρ 21
Χειμερινόν ηλιοστάσιον
Τε 22
Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Πε 23
Κρυσταλλοτριόδου της θαυματουργού γενέσιον
Πα 24
Λουδοβίκου Αραγκόν τελευτή
Σα 25
Γέννησις Ιησού του Ναζωραίου, Ορφέως και Μίθρα
Κυ 26
† Ερρίκου Σλήμαν του αρχαιολόγου
Δε 27
Πινδάρου του Θηβαίου
Τρ 28
Κινηματογράφου γέννησις και θανή Θάνου Μικρούτσικου του μέγιστου
Τε 29
Γενέσιον Παύλου Καζάλς
Πε 30
Ίδρυσις Σοβιετικής Ενώσεως
Πα 31
Εφεύρεσις του τηλεσκοπίου
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν τα 9 χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.
Τρ 1
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Τε 2
Αντιφώντος του σοφιστού, Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου και Διονυσίου Σαββόπουλου της νιότης μας
Πε 3
† Αυγούστου Ρενουάρκαι γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Πα 4
Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Σα 5
Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Κυ 6
Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις
Δε 7
Των τριών Χαρίτων
Τρ 8
Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Τε 9
Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Πε 10
Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελευτή Άλκη Αλκαίου του στιχουργού
Πα 11
Γενέσιον Μαξίμου Γκόρκι
Σα 12
Διογένους του Κυνός
Κυ 13
Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Δε 14
Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Τρ 15
Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Τε 16
Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Πε 17
† Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Πα 18
Του χορού του Ζαλόγγου
Σα 19
Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Κυ 20
Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Δε 21
Χειμερινόν ηλιοστάσιον
Τρ 22
Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως (αλλά όχι σήμερα) την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Φέτος, κατ’ εξαίρεση, το μηνολόγιο δημοσιεύεται στις 2 του μηνός επειδή χτες Κυριακή είχαμε λογοτεχνικό άρθρο.
Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν τα οχτώ χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα. Θυμίζω ότι πέρυσι κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Εφτά ευτυχισμένα καλοκαίρια».
Κυ 1
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Δε 2
Αντιφώντος του σοφιστού, Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου και Διονυσίου Σαββόπουλου της νιότης μας
Τρ 3
† Αυγούστου Ρενουάρκαι γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Τε 4
Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Πε 5
Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Πα 6
Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις
Σα 7
Των τριών Χαρίτων
Κυ 8
Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Δε 9
Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Τρ 10
Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελευτή Άλκη Αλκαίου του στιχουργού
Τε 11
Γενέσιον Μαξίμου Γκόρκι
Πε 12
Διογένους του Κυνός
Πα 13
Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Σα 14
Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Κυ 15
Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Δε 16
Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Τρ 17
† Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Τε 18
Του χορού του Ζαλόγγου
Πε 19
Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Πα 20
Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Σα 21
Χειμερινόν ηλιοστάσιον
Κυ 22
Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Δε 23
Κρυσταλλοτριόδου της θαυματουργού γενέσιον
Τρ 24
Λουδοβίκου Αραγκόν τελευτή
Τε 25
Γέννησις Ιησού του Ναζωραίου, Ορφέως και Μίθρα
Πε 26
Σωτηρίας Μπέλλου της υμνωδού
Πα 27
Πινδάρου του Θηβαίου
Σα 28
Κινηματογράφου γέννησις
Κυ 29
Γενέσιον Παύλου Καζάλς
Δε 30
Ίδρυσις Σοβιετικής Ενώσεως
Τρ 31
Εφεύρεσις του τηλεσκοπίου
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν τα τέσσερα χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.
Τρ 1
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Τε 2
Αντιφώντος του σοφιστού και Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου
Πε 3
† Αυγούστου Ρενουάρκαι γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Πα 4
Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Σα 5
Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Κυ 6
Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις
Δε 7
Των τριών Χαρίτων
Τρ 8
Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Τε 9
Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Πε 10
Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Πα 11
Γενέσιον Μαξίμου Γκόρκι
Σα 12
Διογένους του Κυνός
Κυ 13
Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Δε 14
Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Τρ 15
Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Τε 16
Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Πε 17
† Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Πα 18
Του χορού του Ζαλόγγου
Σα 19
Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Κυ 20
Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Δε 21
Χειμερινόν ηλιοστάσιον
Τρ 22
Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Τελευταίο Σάββατο σήμερα πριν από τις εκλογές, αύριο το πρωί ανοίγουν οι κάλπες, εύλογος λοιπόν ο τίτλος που διάλεξα για τα σημερινά μεζεδάκια -και κάπως παρόμοιος ήταν κι ο τίτλος του αντίστοιχου άρθρου πριν από τις προηγούμενες εκλογές, του Ιουνίου 2012.
Το ιστολόγιο αναπόφευκτα παρασύρθηκε από το προεκλογικό κλίμα. Διοργανώσαμε άλλωστε και γκάλοπ των αναγνωστών του ιστολογίου. Βέβαια, κάποια στιγμή το πήραν είδηση τα φιλοχρυσαβγίτικα ιστολόγια τύπου Στόχου και παρατηρήθηκε συρροή ψηφοφόρων από τον φαιό λόχο. Κι επειδή σκοπός του γκάλοπ ήταν να διερευνήσει τις προθέσεις των φίλων και επισκεπτών του και όχι να μάθει πόσοι χρυσαβγίτες ξέρουν να χρησιμοποιούν τον Ανονιμάιζερ, αφαίρεσα την επιλογή της ΧΑ (όπως και του «άλλου κόμματος») από την ψηφοφορία. Η ψηφοφορία έληξε χτες, ψήφισαν 1471 φίλοι και έλαβον: ΣΥΡΙΖΑ 612 (41,6%), ΝΔ 115 (7,82%), Ποτάμι 105 (7,14%) και ακολουθούν οι υπόλοιποι. Το αυριανό αποτέλεσμα στις κάλπες θα απέχει πολύ από το «δικό μας» όσον αφορά τη ΝΔ, αλλά δεν ξέρω αν θα απέχει πάρα πολύ όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ.
* Δεν είναι όλα μας τα μεζεδάκια προεκλογικά, όμως. Έτσι, για να ξεκινήσουμε με ορντέβρ ένα θαλασσινό, φίλος αναρωτιέται αν είναι σωστός ο τίτλος άρθρου του HuffPost: Η θάλασσα ξέβρασε «καλαμάρι – γίγας» στο Κατάκολο ή αν θα έπρεπε να μπει στην αιτιατική πτώση. Τα πολυλεκτικά σύνθετα είναι βέβαια προβληματική περιοχή, και δεν ομοφωνούν οι διάφοροι μελετητές ως προς την κλίση τους, προσωπικά όμως προτιμώ να κλίνω κανονικά τα συστατικά τους μέρη, εκτός εξαιρέσεων. Έτσι, θα έβαζα: Η θάλασσα ξέβρασε καλαμάρι-γίγαντα, ή ακόμα καλύτερα: γιγαντιαίο/γιγάντιο καλαμάρι.
* Πάμε σε ένα εκλογικό. Μια από τις πάμπολλες καταγγελίες που έκανε εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ η Μαρία Σπυράκη (πριν βγει για να αγοράσει χαρτί υγείας σε τεράστιες ποσότητες) ήταν και η εξής: Ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδιάζει να καταργήσει το ΑΣΕΠ και να αντικαταστήσει τις αξιοκρατικές προσλήψεις στο Δημόσιο με στρατό υμετέρων. Έτσι ανορθόγραφο το βρίσκω παντού, αλλά μάλλον στο πρακτορείο το χρεώνω το λάθος και όχι στην κ. Σπυράκη. Υμέτερος είναι το δικό σας παιδί, ημέτερος το παιδί το δικό μας, τεράστια η διαφορά.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν τρία χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.
Δε 1
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Τρ 2
Αντιφώντος του σοφιστού και Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου
Τε 3
† Αυγούστου Ρενουάρκαι γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Πε 4
Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Πα 5
Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Σα 6
Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις
Κυ 7
Των τριών Χαρίτων
Δε 8
Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Τρ 9
Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Τε 10
Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Πε 11
Γενέσιον Μαξίμου Γκόρκι
Πα 12
Διογένους του Κυνός
Σα 13
Γαλιλαίου ταπείνωσις και Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Κυ 14
Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Δε 15
Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Τρ 16
Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Τε 17
† Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Πε 18
Του χορού του Ζαλόγγου
Πα 19
Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Σα 20
Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Κυ 21
Χειμερινόν ηλιοστάσιον
Δε 22
Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Τρ 23
Κρυσταλλοτριόδου της θαυματουργού γενέσιον
Τε 24
Λουδοβίκου Αραγκόν τελευτή
Πε 25
Γέννησις Ιησού του Ναζωραίου, Ορφέως και Μίθρα
Πα 26
Σωτηρίας Μπέλλου της υμνωδού
Σα 27
Πινδάρου του Θηβαίου
Κυ 28
Κινηματογράφου γέννησις
Δε 29
Γενέσιον Παύλου Καζάλς
Τρ 30
Ίδρυσις Σοβιετικής Ενώσεως
Τς 31
Εφεύρεσις του τηλεσκοπίου
Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.
Ο Δεκέμβρης λαϊκά λέγεται και Γιορτινός -και όχι άδικα: είναι ο μήνας με τις πολλές γιορτές, ξεκινώντας από τα Νικολοβάρβαρα (4-6 Δεκεμβρίου) και καταλήγοντας στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά -και ενδιάμεσα έχουμε επίσης την Άννα, τον Σπύρο, τον Λευτέρη, τον Διονύση. Να είναι σύμπτωση οι τόσες γιορτές στον σκοτεινότερο μήνα της χρονιάς, όπου η μέρα βρίσκεται στα μικρότερά της;
Στα τούρκικα, ο Δεκέμβριος λέγεται Aralιk, που θα πει «μεσοδιάστημα». Στα ελληνικά, αραλίκι βέβαια λέγεται η ξεκούραση, και κατά σύμπτωση ή όχι ο Δεκέμβρης είναι μήνας ξεκούρασης για τους αγρότες, αφού είναι ο μήνας που έχει τις λιγότερες αγροτικές δουλειές: τα χωράφια έχουν σπαρεί, τα ζώα μένουν κλεισμένα και τρώνε από τα αποθηκευμένα, η μέρα είναι μικρή και εκ των πραγμάτων δεν έχεις πολύ χρόνο για δουλειές. Έτσι είναι ο μήνας που οι αγρότες ξεκουράζονται.
Να πούμε πάντως ότι με το παλιό ημερολόγιο, που είχαμε ως το 1923, το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεφτε γύρω στις 9 Δεκεμβρίου -έτσι εξηγούνται και κάποιες παρετυμολογικές παροιμίες, ότι της Αγίας Άννας η μέρα παίρνει μιαν ανάσα ή ότι του Αγιού Σπυρίδωνα η μέρα παίρνει ένα σπυρί, δηλ. αρχίζει λίγο-λίγο να μεγαλώνει.
Τον Δεκέμβρη είχαμε και τα Δεκεμβριανά, τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα που φέτος συμπληρώνονται τα 70 χρόνια τους. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε βέβαια και για τα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008. Δεκεμβριστές λέγονται οι επαναστάτες που πήραν μέρος στην αποτυχημένη εξέγερση του Δεκεμβρίου 1825 στην τσαρική Ρωσία.
Ο Δεκέμβρης του 1903 είναι τίτλος κρυμμένου καβαφικού ποιήματος που το έχει μελοποιήσει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου.
Ο Δεκέμβρης του 1903
Κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω —
αν δεν μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτια·
όμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στην ψυχή μου,
ο ήχος της φωνής σου που κρατώ μες στο μυαλό μου,
οι μέρες του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου,
τες λέξεις και τες φράσεις μου πλάττουν και χρωματίζουν
εις όποιο θέμα κι αν περνώ, όποιαν ιδέα κι αν λέγω.
Πέρσι είχα βάλει το γιουτουμπάκι με το τραγούδι του Νταλάρα για την πρώτη του Δεκέμβρη, τώρα πάμε λίγο πιο μετά στο μηνολόγιο και ακούμε τις 10 του Δεκέμβρη από τον Διόνυσο του Μίκη Θεοδωράκη:
Υστερόγραφο: Αυτή την Τετάρτη 3-12 προβάλλεται στη ΝΕΡΙΤ στις 7.15 μμ από την σειρά Εποχές και Συγγραφείς το επεισόδιο ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ διάρκειας 52΄, σε κείμενο και σκηνοθεσία του Τάκη Σπετσιώτη ύστερα από παραγγελία του σκηνοθέτη – παραγωγού της σειράς Τάσου Ψαρρά. Παρεμβαίνουν με συνεντεύξεις τους οι Γιάννης Παπακώστας, Χριστίνα Ντουνιά, Νίκος Σαραντάκος, Χάρης Μεγαλυνός, Νίκος Ξυδάκης (συνθέτης), Ορφέας Περίδης, Τάκης Σπετσιώτης. Φωτογραφίες και χειρόγραφα αρχείων, εικόνες από τη ταινία Μετέωρο και Σκιά. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είχε γυριστεί τον Γενάρη του 2013 για την ΕΡΤ.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Τρ 1
Ανακοίνωσις της θεωρίας της εξελίξεως των ειδών υπό Καρόλου Δαρβίνου
Τε 2
† Άρεως Αλεξάνδρου
Πε 3
Γενέσιον Φραγκίσκου Κάφκα -και Ιακώβου Μόρρισων αυτοχειρία κατά τον δαίμονα εαυτού
Πα 4
Διακήρυξις της Ανεξαρτησίας υπό Θωμά Τζέφερσον
Σα 5
Δημοσίευσις των Μαθηματικών Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας υπό Ισαάκ Νεύτωνος
Κυ 6
Πρώτον αντιλυσσικόν εμβόλιον υπό Λουδοβίκου Παστέρ
Δε 7
Γενέσιον Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι και Νικολάου Ξυλούρη του Κρητός
Τρ 8
Γενέσιον Αρθούρου Έβανς του αρχαιολόγου
Τε 9
Θανάτωση επισκόπων και προκρίτων εν Λευκωσία Κύπρου
Πε 10
Γενέσιον Ιωάννου Χατζηανδρέου (κατά κόσμον Στρατή Τσίρκα) και Νικολάου Τέσλα
Πα 11
Έναρξις της εξοντώσεως των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης υπό των χιτλερικών δημίων
Σα 12
† Κωνσταντίνου Ουράνη
Κυ 13
† Φωτίου Κόντογλου (και γενέσιον Νεοκιδίου του Καλαμαρά)
Δε 14
Της πτώσεως της Βαστίλης
Τρ 15
Της Ιουλιανής εκτροπής και του κυπριακού πραξικοπήματος
Τε 16
Της Εγίρας
Πε 17
Πρωταγόρου του Αβδηρίτου
Πα 18
Γενέσιον Νέλσονος Μαντέλα
Σα 19
† Στρατή Μυριβήλη τελευτή
Κυ 20
Νιλ Άρμστρογκ και των πρώτων επί της Σελήνης βαδισάντων
Δε 21
+ Κωνσταντίνου Καρυωτάκη τελευτή
Τρ 22
Γενέσιον Ερνέστου Χεμινγουαίη
Τε 23
Της πρώτης κατά την Αρχαιότητα Ολυμπιάδος
Πε 24
Γενέσιον Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Πα 25
Γενέσιον Γεωργίου Βερνάρδου Σω
Σα 26
Της νίκης των Ελλήνων επαναστατών εις Δερβενάκια
Κυ 27
Τελεσίλλης της Αργείας
Δε 28
Γενέσιον Εμμανουήλ Ροΐδου
Τρ 29
† Βικεντίου Βαν Γκογκ και γενέσιον Μιχαήλ Θεοδωράκη του επιμήκους μουσουργού
Πάσχα αύριο, τι άλλο θα μπορούσαν να είναι τα σημερινά μεγαλοσαββατιάτικα μεζεδάκια μας, παρά πασχαλινά; Αν βέβαια κάποιος δίνει σημασία στη λεπτομέρεια, μπορεί να παρατηρήσει ότι τα μεζεδάκια καθαυτά έχουν μαζευτεί τις προηγούμενες μέρες, άρα είναι μεγαλοβδομαδιάτικα και όχι πασχαλινά, αλλά δεν θα κολλήσουμε εκεί -του χρόνου τα λέμε μεγαλοβδομαδιάτικα και πατσίζουμε.
* Τα μεζεδάκια θα ήταν ίσως περισσότερα αν την περασμένη Κυριακή καθόμουν να παρακολουθήσω τη συζήτηση στη Βουλή για το νιοστό μνημόνιο. Όμως μόνο την ομιλία του υπουργού κ. Μανιτάκη αξιώθηκα να ακούσω, από την οποία το μόνο που ψάρεψα ήταν ένα «ανενεργής πειθαρχική διαδικασία», που δείχνει ότι ένα προφορικό λάθος, που κάλλιστα μπορεί να είναι και σαρδάμ, δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Πάντως, το «ενεργός» έχει ένα ζητηματάκι στο θηλυκό του, όπου παρατηρώ ότι εφαρμόζεται διτυπία. Ο ενικός ακολουθεί είτε τον αρχαίο τύπο (η ενεργός-της ενεργού) είτε τον νεότερο (η ενεργή-της ενεργής), αλλά ο πληθυντικός πολύ περισσότερο τον νεότερο τύπο (οι ενεργές-τις ενεργές) παρά τον αρχαίο (οι ενεργοί-τις ενεργούς) που σχεδόν κρύβει το γένος. Το ίδιο ισχύει και για τα θηλυκά των επιθ. σε -ούχος, όπου το «η ταλαντούχος» λέγεται περισσότερο από το «τις ταλαντούχους», όσο και των επιθ. σε -βόρος, -γόνος κτλ.
* Κάπως συναφές και το επόμενο θέμα, πάλι από την περασμένη Κυριακή. Στο συνέδριο, λέει, των Ανεξ. Ελλήνων, φαίνεται ότι σε κάποια στιγμή που η πολιτική αντιπαράθεση οξύνθηκε, κάποιο στέλεχος του κόμματος χτύπησε μια πρώην βουλευτίνα (ή βουλεύτρια). Ο τίτλος του ρεπορτάζ: Ξυλοδαρμός πρώην βουλευτή των ΑΝ.ΕΛ. από μέλος του οργανωτικού του κόμματος. Δε φτάνει που την ξυλοφορτώσανε, της κοτσάρανε και κάτι μουστάκια νά… σχολιάζει ο φίλος που μου το έστειλε.
* Και από τα θηλυκά επαγγελματικά ουσιαστικά, στα θηλυκά ονόματα νησιών. Το Βήμα ανακάλυψε τις προάλλες «τις Κουρίλους νήσους» ή μάλλον ο υλατζής του Βήματος, που έβαλε τον τίτλο που βγάζει μάτι, διότι ο συντάκτης της είδησης, στο κυρίως σώμα του κειμένου, το λέει σωστά, οι Κουρίλες. (Ποιες είναι οι Κουρέλες, μη με ρωτήσετε).
* Και από τα νησιά του Ειρηνικού σε άλλα νησιά, λίγο πιο κοντινά μας, και σε ένα θηριώδες μαργαριτάρι (μεγέθους αβγού) του Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος στην κόντρα που έχει με τον Πάνο Καμμένο υποστήριξε στην τηλεόραση (για του λόγου το αληθές υπάρχει και η μεταγραφή στον ιστότοπο του καναλιού) ότι: Στο χέρι μου κρατάω όλα τα αποδεικτικά έγγραφα ότι το σκάφος ‘Ηλιάτορας’, με το οποίο ο Πάνος Καμμένος, όργωνε τις θάλασσες του Αιγαίου για 20 χρόνια ανήκει σε off shore εταιρεία με έδρα τα ‘Νησιά του Ανθρώπου’, τα νησιά της Μάγχης. Το μεζεδάκι είναι και μεγάλο και πολλαπλό, καραβίδα γεμιστή θα λέγαμε. Μετρήστε: α) καταρχάς, και σοβαρότερο, δεν υπάρχει «Νησί του Ανθρώπου», πρόκειται για το νησί Μαν (Isle of Man). Αυτό το Man είναι απλώς ομόηχο με το man=άνθρωπος, προέρχεται όχι από τα αγγλικά αλλά από τα κέλτικα, και πιθανώς ανάγεται σε κέλτικη ρίζα που σημαίνει «βουνό». Το έχουν κάνει κι άλλοι αυτό το λάθος, αλλά δεν πουλάνε βιβλία. β) Επικουρικά, η νήσος Μαν είναι ένα νησί, όχι σύμπλεγμα νησιωτικό. γ) Τέλος, και όχι ασήμαντο, το νησί Μαν δεν βρίσκεται στη Μάγχη, εκεί είναι το Γκέρνσεϊ και άλλοι φορολογικοί παράδεισοι, αλλά ανάμεσα στην Ιρλανδία και την Αγγλία, δηλαδή πολύ πιο δυτικά.
Αν και είναι Σάββατο, σήμερα δεν θα παρουσιάσω πολλά μικρά θέματα («μεζεδάκια» όπως τα λέμε) αλλά ένα -που αρχικά για μεζεδάκι προοριζόταν αλλά μετά την απάντηση της ενδιαφερόμενης εταιρείας παραμεγάλωσε και θα εκτόπιζε όλα τα άλλα από την πιατέλα, οπότε σερβίρεται μόνο του, ως κυρίως πιάτο.
Ο λόγος για την τελευταία διαφήμιση του ΙΕΚ Δομή, στην οποία ο Αλέξης Κωστάλας, γνωστός παρουσιαστής σε εκδηλώσεις υψηλού κύρους ή μεγάλης ακροαματικότητας, προσπαθεί να αυξήσει την πελατεία του ΙΕΚ χρησιμοποιώντας τη διαδεδομένη αλλά αντιγραμματική προστακτική «Επέλεξέ το«.
Θα υπήρξαν προφανώς αντιδράσεις και κακεντρεχή σχόλια, διότι η διεύθυνση της διαφημιζόμενης εταιρείας θεώρησε απαραίτητο να εκδώσει δελτίο τύπου για να δικαιολογήσει την… επιλογή της. Το παραθέτω ολόκληρο και θα το σχολιάσω μετά:
Παρόλο που πολύς κόσμος θα βρίσκεται είτε στις παραλίες είτε εκτός δικτύου για το τριήμερο, τα μεζεδάκια πρέπει να σερβιριστούν γιατί αλλιώς θα μπαγιατέψουν. Σήμερα η πιατέλα έχει μάλλον πολλά, και μερικά από αυτά θα μπορούσαν ίσως να δώσουν αφορμή και για κυρίως πιάτο, δηλαδή για άρθρο ειδικά αφιερωμένο, αλλά τέλος πάντων, ας βγει χορταστικό το άρθρο, γιατί τη Δευτέρα μπορεί και να μη γράψω. Να σημειωθεί πάντως ότι δεν σχολιάζω καθόλου την πολιτική επικαιρότητα των δύο τελευταίων ημερών, διότι, απλώς, η πιατέλα είχε ήδη γεμίσει.
Το πρώτο μεζεδάκι το προσθέτω επί του πιεστηρίου, που λέμε. Δείτε την εικόνα αριστερά. είναι σκαναρισμένη σελίδα από το καινούργιο εβδομαδιαίο περιοδικό PRESSing, που κυκλοφόρησε προχτές το πρώτο τεύχος του (δεν υπάρχει ονλάιν, ούτε έχει ακόμα ανοίξει ο ιστότοπός τους). Βλέπετε τη φωτογραφία του κ. Σαράντου Καργάκου, για τον οποίο έχουμε γράψει στο ιστολόγιο με αφορμή την εξωφρενική προσπάθειά του να βγάλει οπαδό φασιστικού κόμματος τον Κ. Καβάφη. Βλέπουμε λοιπόν τον κ. Σαράντο Καργάκο να απαντά στον Θ.Π. της Χρυσής Αυγής. Ο τίτλος όμως του άρθρου ίσως κάτι να θυμίζει στους ταχτικούς επισκέπτες του ιστολογίου, έτσι δεν είναι; Πριν από καμιά εικοσαριά μέρες είχαμε κι εμείς άρθρο με τον ίδιο τίτλο -πολύ απίθανη δεν είναι η σύμπτωση;
Φυσικά, δεν πρόκειται για σύμπτωση. Ο συντάκτης του περιοδικού PRESSing, θέλοντας να ετοιμάσει αφιέρωμα στη Χρυσή Αυγή, βρήκε κάπου στο Διαδίκτυο το άρθρο μου, είτε στο ιστολόγιό μας είτε σε κάποιαν αναδημοσίευση και θέλησε να το συμπεριλάβει στο αφιέρωμα του περιοδικού του. Και «φυσικά» ούτε που του πέρασε από το μυαλό να ζητήσει την άδεια του φουκαρά που έγραψε το άρθρο, λες και ό,τι βγαίνει στο Διαδίκτυο γίνεται αυτομάτως κοινό κτήμα! Με τη δεοντολογία να του τρέχει από τα μπατζάκια, δεν είναι παράξενο που μπέρδεψε τον Νίκο Σαραντάκο με τον Σαράντο Καργάκο και που πρόσθεσε φωτογραφία του Καργάκου (και αναφορά του ιστοτόπου του στη δεύτερη σελίδα). Κι έτσι το περιοδικό κάλυψε δυο σελίδες του (μάλιστα κάποιες «ωραίες φράσεις» του άρθρου αναδημοσιεύονται με μεγάλα γράμματα σε άλλα σημεία του αφιερώματος), ενώ ο Καργάκος βρέθηκε να υπογράφει ένα άρθρο που δεν το έχει δει -και που πιθανώς δεν το εγκρίνει!
Τηλεφώνησα στον κ. Μάκη Δεληπέτρο που είναι διευθυντής σύνταξης του περιοδικού -φυσικά μου ζήτησε συγνώμη, και περιμένω να επανορθώσει στο επόμενο τεύχος. Από μια άποψη, δεν με πείραξε και πολύ, μάλλον χάρηκα που διαβάστηκε το άρθρο και από κάποιους που δεν θα επισκέπτονταν το ιστολόγιό μας, μια και το περιοδικό δεν φαίνεται ν΄ απευθύνεται στο ίδιο κοινό. Με εξόργισε όμως η άποψη πως οτιδήποτε δημοσιεύεται σε ιστολόγια θεωρείται από κάποιους ως υλικό ελεύθερο πνευματικών δικαιωμάτων. Θέλω να πω, θα με ενοχλούσε η αναδημοσίευση ακόμα κι αν αναφερόταν το όνομά μου κι έμπαινε η φωτογραφία μου, διότι δεν μου ζήτησαν την άδεια και διότι δημιουργείται η εντύπωση πως το άρθρο γράφεται από συνεργάτη του περιοδικού.