Οι εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 μέσα από το πενάκι του Γιάννη Ιωάννου

Συμπληρώνονται σήμερα 35 χρόνια από τις 18 Οκτωβρίου 1981, τη μέρα που έγιναν οι εκλογές «της Αλλαγής», μια οπωσδήποτε πολύ σημαντική μέρα για τη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας.

Στις επετείους συνηθίζεται να γίνεται απολογισμός, αλλά τον απολογισμό των πεπραγμένων του ΠΑΣΟΚ το ιστολόγιο τον έχει ήδη κάνει, πρόπερσι, τότε που έκλειναν τα 40 χρόνια από την ίδρυση του κόμματος.

Τότε είχα γράψει:

Ενώ μέσα στο ίδιο το αποδυναμωμένο ΠΑΣΟΚ ακούγονται έντονες οι φωνές αμφισβήτησης της σημερινής ηγεσίας του, από το υπόλοιπο πολιτικό φάσμα διατυπώνεται δριμύτατη κριτική για τα πεπραγμένα αυτού του κόμματος. Και από τη μεν δεξιά επιχειρείται, με την καταδίκη του ΠΑΣΟΚ, να απαξιωθούν τα κεκτημένα εκείνα που κερδήθηκαν στα χρόνια της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ: άνοδος του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων, συντριβή του αυταρχικού κράτους της δεξιάς και του ‘φόβου του χωροφύλακα’, αναγνώριση της εθνικής αντίστασης και επιστροφή (όχι όλων) των πολιτικών προσφύγων, εκδημοκρατισμός και επέκταση του συνδικαλιστικού κινήματος, νόμος-πλαίσιο στα πανεπιστήμια, πολιτικός γάμος, μονοτονικό κτλ.

Η αριστερά είχε αμφίθυμη σχέση απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο οικειοποιήθηκε τα συνθήματά της, ικανοποίησε κάποια αιτήματά της και προσεταιρίστηκε τους ψηφοφόρους της. Στις 18 Οκτωβρίου 1981 βγήκαν στο δρόμο να πανηγυρίσουν όχι μόνο νέοι με πράσινες σημαίες αλλά και με πολίτες με κόκκινες. Όντας το μόνο αριστερό κοινοβουλευτικό κόμμα κατά την πρώτη τετραετία διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ συμπορεύθηκε σε πολλά με το ΠΑΣΟΚ ακολουθώντας μια στάση κριτικής στήριξης, και στήριξε καθοριστικά την υποψηφιότητα Σαρτζετάκη για την Προεδρία της Δημοκρατίας το 1985 (…) Αλλά και η ανανεωτική αριστερά κράτησε φιλική στάση, ενώ μετά την ίδρυση του ενιαίου ΣΥΝ πολλά στελέχη της συμμετείχαν στον κρατικό μηχανισμό και στήριξαν π.χ. τις κυβερνήσεις Σημίτη.

Ωστόσο, η κριτική της αριστεράς απέναντι στα εκφυλιστικά φαινόμενα του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να είναι ίδιας τάξης με την κριτική της δεξιάς -αλλιώς, επαληθεύεται το παλιό κλισέ για το μωρό και τα βρομόνερα του μπάνιου του. Και αυτό το λέω εγώ που πρέπει να ανήκω στη μειοψηφία, αφού δεν έχω ποτέ μου ψηφίσει ΠΑΣΟΚ σε καμιά απολύτως εκλογική διαδικασία.

Οπότε, σήμερα θα μπορούσαμε να εστιαστούμε ακριβώς σε κείνη τη μέρα, στις 18.10.1981, τη μέρα που έγιναν οι εκλογές -καθώς και στις αμέσως επόμενες μέρες.

«Στις 18 σοσιαλισμός» έλεγε ένα σύνθημα που ίσως θυμούνται κάποιοι, αλλά το σύνθημα αυτό δεν ακούστηκε στις εκλογές του 1981 αλλά σε μια παλιότερη εκλογική αναμέτρηση, στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974. Το νεοπαγές τότε ΠΑΣΟΚ πλειοδοτούσε σε αριστερή φρασεολογία και η νεολαία του, ανάμεσα στα άλλα, είχε ρίξει και το σύνθημα αυτό.

Αντίθετα, τον Οκτώβριο του 1981, που η εκλογική νίκη ήταν σχεδόν σίγουρη, το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν η «Αλλαγή», αν και ακούγονταν επίσης τα περί σοσιαλισμού, ή μάλλον περί σοσιαλιστικής κυβέρνησης («Να διαλυθεί τώρα η Βουλή, θέλουμε κυβέρνηση σοσιαλιστική» ήταν ένα σύνθημα του ΠΑΣΟΚ στις διαδηλώσεις του 1980, παραλλαγή στο «…θέλουμε κυβέρνηση δημοκρατική» που φωναζόταν από τα μπλοκ του ΚΚΕ).

Την αλλαγή του 1981 διάλεξα να τη δούμε μέσα από τα σκίτσα του Γιάννη Ιωάννου, που ήταν ασφαλώς ο κυρίαρχος πολιτικός γελοιογράφος της ευρύτερης δεκαετίας του 80 (από το 1977 ως το 1990 δηλαδή). Όπως θα δείτε και από τα σκίτσα αυτού του αφιερώματος, ο Ιωάννου σατίριζε όλες τις πλευρές -απέχει δηλαδή πολύ από στρατευμένους σκιτσογράφους τύπου Χαντζόπουλου, που στρέφονται μονομανιακά κατά της αριστεράς, είτε αυτή είναι κυβέρνηση είτε αντιπολίτευση.

Εθνικόφρονες και εθνικοπαράφρονες

Προχτές στην Καθημερινή, ο Πάσχος Μανδραβέλης δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Ντιντήδες και εθνικοπαράφρονες», στο οποίο αντιδιαστέλλει την πρόσφατη χρήση του χαρακτηρισμού «ντιντήδες» από τον αρθρογράφο Φαήλο Κρανιδιώτη, όπου κανείς δεν διανοήθηκε να υποβάλει μήνυση, με τη στάση του ίδιου του κ. Κρανιδιώτη, ο οποίος, ως μέλος της ηγεσίας του Δικτύου 21, είχε κάνει αγωγή και είχε κερδίσει τρανταχτή αποζημίωση από τον δημοσιογράφο Μαν. Βασιλάκη και από τον αείμνηστο Νικήτα Λιοναράκη, που είχαν, λέει ο Μανδραβέλης, χαρακτηρίσει «εθνικοπαράφρονες» τα μέλη του Δικτύου 21.

Δυστυχώς και ευτυχώς, ο Πάσχος Μανδραβέλης θυμάται λάθος και μπλέκει δύο ξεχωριστές υποθέσεις. Δυστυχώς, επειδή η στήλη του έχει μεγάλη αναγνωσιμότητα, οπότε το λάθος θα διαιωνιστεί. Ευτυχώς, επειδή μου δίνει την ευκαιρία να διορθώσω το λάθος και ταυτόχρονα να αναστήσω ένα παλιό μου άρθρο, που δημοσίευσα στον ιστότοπό μου την ανέμελη εκείνη εποχή που δεν είχα ιστολόγιο.

Κάτι πρόχειρο στα μικροκύματα

Επειδή πετάω σε λίγες ώρες και μπορεί και αύριο να έχω τρεχάματα, σερβίρω μερικά πρόχειρα μεζεδάκια, κατευθείαν από την κατάψυξη στα μικροκύματα. Ξέρω, οι παλιές νοικοκυρές ήταν αλλιώς…

* Επειδή συμφωνώ 100% στο περιεχόμενο, δεν θα σταθώ και τόσο πολύ σε μερικά γλωσσικά του Στάθη στον σημερινό Ναυτίλο στην Ελευθεροτυπία. Έτσι, προσπερνάω το (κατ’ εμέ) ανατριχιαστικό «υπογεγραμμισμένος» (υπογραμμισμένος στα ελληνικά) που μπορεί, στο κάτω-κάτω, να είναι και εξεπίτηδες, ειρωνικό. Ειρωνικό δεν είναι το «πόσω μάλλον», που έχει πιο κάτω, αλλά γι’ αυτό δεν φταίει ο Στάθης, φταίει το λεξικό Μπαμπινιώτη που το νεκρανάστησε και το σερβίρει σαν κουρελάκι για να ξεχωρίζει από την πλέμπα όποιος το φοράει στο πέτο του. Τα λέει μια χαρά ο παλιός Νεοτιπούκειτος, εδώ κι εδώ, σας συστήνω να τα διαβάσετε.

* Όταν γράφεις συχνά για Γερμανούς, κι ας μη μιλάς τη γλώσσα, πρέπει, βρε αδερφέ, να μάθεις μερικούς στοιχειώδεις κανόνες για το πώς προφέρονται τα ονόματα. Εννοώ τον αγαπητό Χρ. Μιχαηλίδη, που πήρε το βασικό θέμα του σημερινού του άρθρου από την αγγλική έκδοση του ιστότοπου του Σπίγκελ, και βέβαια προφέρει αμερικανοπρεπώς όλα τα γερμανικά ονόματα, ακόμα και πασίγνωστων, βρε αδερφέ, πολιτικών όπως ο Σόιμπλε (Schäuble) τον οποίο μεταμόρφωσε σε Σάουμπλε, ή και όχι γνωστών, όπως ένας Κριχμπάουμ (Krichbaum) που εξαμερικανίστηκε σε Κρίτσμπαουμ.  Τον Τίεσεν (διάβαζε Τίσεν, Thiessen) δεν τον μετράω για λάθος, ας πούμε πως ήθελε να αποδώσει το μακρό φωνήεν.

Όσο για το αν ο Krichbaum στα ελληνικά τονίζεται στην προπαραλήγουσα ή στην παραλήγουσα, νομίζω πως ο Μήτσος (ΤΜ Ν. Λίγγρης) τονίζει στην παραλήγουσα.

* Σύμφωνα με νεότερες μαθηματικές έρευνες, το 1,25% και το 2,7% που έπαιρνε η Ανανεωτική Αριστερά επί Κύρκου ήταν αξιοπρεπέστατες επιδόσεις, ενώ το 4,7% του Σύριζα είναι ταπεινωτικό. Εγώ όμως δεν πολιτικολογώ αλλά λεξιλογώ κι έτσι όταν διάβασα την είδηση στα ΝΕΑ πρόσεξα επίσης μια πολλοστήν απόδειξη ότι η χιλιοτραγουδισμένη διάκριση του άμεσα και του αμέσως έχει γίνει στάχτη και μπούρμπερη:
Ταπεινωτικό χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών για τον ΣΥΡΙΖΑ ο Λεωνίδας Κύρκος, ζητώντας άμεσα -μέσω των «ΝΕΩΝ»- αλλαγή πλεύσης για το κόμμα του. Και αφού το ζητάει «μέσω» των Νέων, δεν το ζητάει άμεσα δηλαδή απευθείας, αλλά άμεσα δηλαδή αμέσως.

Καλό μου ταξίδι!

Ταπεινωτικό χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών για τον ΣΥΡΙΖΑ ο Λεωνίδας Κύρκος, ζητώντας άμεσα-μέσω των «ΝΕΩΝ»- αλλαγή πλεύσης για το κόμμα του.