Το γιουκαλίλι του Σεφέρη

Τη λέξη «γιουκαλίλι» την άκουσα πρώτη φορά στα δεκάξι μου χρόνια, όταν βγήκε ο δίσκος Τετραλογία του Δημου Μούτση, που περιείχε μελοποιημένα ποιήματα τεσσάρων μεγάλων ποιητών μας: του Σεφέρη, του Καρυωτάκη, του Καβάφη και του Ρίτσου. Ανάμεσά τους και το Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι, ας το ακούσουμε εδώ από τον Μανώλη Μητσιά:

Τότε έμαθα ότι το γιουκαλίλι είναι κάποιο εξωτικό μουσικό όργανο και δεν ασχολήθηκα περισσότερο με το θέμα -εξάλλου η εξήγηση ήταν πειστική, το περίεργο όνομα ακουγόταν εντελώς εξωτικό.

Αργότερα, που πήρα τον τόμο των Απάντων του Σεφέρη από τον Ίκαρο, είδα ότι το ποίημα που είχε μελοποιήσει ο Μούτσης δεν λεγόταν «Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι» αλλά Fog, δηλαδή «Ομίχλη», όπως η φράση αυτή επανέρχεται διαρκώς στο ποίημα. Να το διαβάσουμε:

FOG
Say it with a ukulele

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
γρινιάζει κάποιος φωνογράφος∙
πες μου τι να της πω, Χριστέ μου,
τώρα συνήθισα μονάχος.

Με φυσαρμόνικες που σφίγγουν
φτωχοί μη βρέξει και μη στάξει
όλο και κράζουν τους αγγέλους
κι είναι οι αγγέλοι τους μαράζι.

Κι οι αγγέλοι ανοίξαν τα φτερά τους
μα χάμω χνότισαν ομίχλες
δόξα σοι ο θεός, αλλιώς θα πιάναν
τις φτωχιές μας ψυχές σαν τσίχλες.

Κι είναι η ζωή ψυχρή ψαρίσια
–Έτσι ζει;  –Ναι! Τι θες να κάνω∙
τόσοι και τόσοι είναι οι πνιγμένοι
κάτω στης θάλασσας τον πάτο.

Τα δέντρα μοιάζουν με κοράλλια
που κάπου ξέχασαν το χρώμα
τα κάρα μοιάζουν με καράβια
που βούλιαξαν και μείναν μόνα…

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
Λόγια για λόγια, κι άλλα λόγια;
Αγάπη, πού ‘ναι η εκκλησιά σου
βαρέθηκα πια τα μετόχια.

Α! να ‘ταν η ζωή μας ίσια
πώς θα την παίρναμε κατόπι
μ’ αλλιώς η μοίρα το βουλήθη
πρέπει να στρίψεις σε μια κόχη.

Και ποια είναι η κόχη; Ποιος την ξέρει;
Τα φώτα φέγγουνε τα φώτα
άχνα! δε μας μιλούν οι πάχνες
κι έχουμε την ψυχή στα δόντια.

Τάχα παρηγοριά θα βρούμε;
Η μέρα φόρεσε τη νύχτα
όλα είναι νύχτα, όλα είναι νύχτα
κάτι θα βρούμε ζήτα – ζήτα…

«Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι…»
Βλέπω τα κόκκινά της νύχια
μπρος στη φωτιά πώς θα γυαλίζουν
και τη θυμάμαι με το βήχα.

Λονδίνο, Χριστούγεννα 1924

Έχω βάλει με πλάγια τις στροφές που ο Μούτσης επέλεξε να μη μελοποιήσει: πράγματι, από τις 10 στροφές του ποιήματος έχουν μελοποιηθεί οι μισές: η 1η, η 6η, η 7η, η 9η και η 10η. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η επωδός («Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι») αλλά βέβαια στο μυαλό μένουν οι μελοποιημένες στροφές και οι άλλες περνάνε στο περιθώριο, ένα πρόβλημα κοινό στην μελοποιημένη ποίηση.

Advertisement

Είκοσι χρόνια άκαπνος

Σήμερα έχω επέτειο και ήδη το μαρτύρησα από τον τίτλο: συμπληρώνονται σήμερα 20 χρόνια που δεν καπνίζω. Στρογγυλή επέτειος, λέω λοιπόν να της αφιερώσω το σημερινό άρθρο -το οποίο κατα μεγάλο μέρος επαναλαμβάνει προηγούμενα άρθρα που είχα αφιερώσει στην προσωπική αυτή επέτειο το 2012 και το 2016.

Κάπνιζα από τις τελευταίες τάξεις του (εξαταξίου) γυμνασίου, μάλλον από την Ε’ τάξη, δηλαδή περίπου από το 1976. Πρώτα Καρέλια, μετά Άσο φίλτρο, έπειτα Ελλάς σπέσιαλ με το ωραίο πακέτο -αλλά δεν τα έβρισκα εύκολα- ώσπου τελικά κατέληξα στον Άσο σκέτο, πολλά χρόνια.

Όταν έφυγα για το Λουξεμβούργο, είχα πάρει μαζί μου μια ποσότητα, αλλά σύντομα εξαντλήθηκε, οπότε βρήκα μια ντόπια μάρκα, τη μοναδική που έβγαζε και άφιλτρα, σε ροζ πακέτο, Μέριλαντ το όνομα. Επειδή τα εδώ πακέτα είχαν 25 τσιγάρα αντί για 20 των ελληνικών, ασυναίσθητα συνέχιζα να καπνίζω «το ίδιο», δηλαδή λίγο παραπάνω από ένα πακέτο, ενώ βέβαια κάπνιζα περισσότερο -σαν τον γιωταχή που δεν καταλαβαίνει την αύξηση της τιμής της βενζίνης επειδή εκείνος βάζει σταθερά ένα πενηντάρικο.

Ωστόσο, δεν ξέχασα τον Άσο, διότι το κάπνισμα, σε μένα, είχε οικολογικούς περιορισμούς: δεν άντεχα τα ελληνικά τσιγάρα στην Εσπερία και τα ξένα τσιγάρα στην Ελλάδα -και είχα φτιάξει τη θεωρία ότι είναι προσαρμοσμένα για την υγρασία του τόπου άρα ακατάλληλα για μέρη με διαφορετική υγρασία. (Παρόμοια οικολογική ευαισθησία έχω και στα ποτά: δεν μου αρέσει το ούζο έξω ή το κονιάκ στην Ελλάδα, αν και το τσίπουρο περνάει τα σύνορα).

Με τον καιρό είχα φτάσει να καπνίζω περισσότερο, καμιά σαρανταριά τσιγάρα. Ήθελα να το κόψω, δεν το αποφάσιζα όμως. Πρέπει όμως να πω ότι προσαρμοζόμουν χωρίς να δυσανασχετώ σε περιορισμούς: αν απαγορευόταν να καπνίσω, δεν κάπνιζα και δεν αισθανόμουν φοβερό πρόβλημα. Επίσης, από τότε που γεννήθηκαν τα παιδιά, για να καπνίσω έβγαινα έξω ή στο μπαλκόνι.

Πριν από 20 χρόνια τέτοιες μέρες βρισκόμουν στην Ελλάδα με άδεια, και μια αρρώστια των παιδιών μάς είχε κάνει να ματαιώσουμε τις διακοπές που σχεδιάζαμε. Ήμουν εκνευρισμένος και με κάτι άλλες μικροαναποδιές, που τις έχω ξεχάσει, κι έτσι κάπνιζα περισσότερο. Το απόγευμα γυρίζαμε σπίτι από κάτι ψώνια, κι είχα στο νου μου να πάρω τσιγάρα από τη γωνία, αλλά μετά το ξέχασα -και όταν είδα πως έχω απομείνει με δυο τσιγάρα στο πακέτο, από τον εκνευρισμό μου το πέταξα. Το βράδυ εκείνο δεν βγήκαμε -ήταν τα παιδιά άρρωστα- και δεν βγήκα κι εγώ, ούτε για το περίπτερο.

Έτσι, την άλλη μέρα το πρωί είχα συμπληρώσει 16 ώρες ατσίγαρος -κάτι που ελάχιστες φορές μου είχε συμβεί στη ζωή μου ως τότε. Είπα λοιπόν να μην αγοράσω τσιγάρα, να δω πού θα πάει. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα μεγάλη επιθυμία, κι από την άλλη  μου άρεσε η ασυνήθιστη κατάσταση, να μην έχω τσιγάρο στο χέρι ή πακέτο στην τσέπη.

Φλεγόμενα μεζεδάκια

Όχι φλαμπέ και τέτοιες γκουρμεδιές, όχι φλεγόμενα από πάθος ή άλλο έντονο συναίσθημα. Φλεγόμενα σαν τα δάση που καίγονται, από την Πεντέλη και τα Μέγαρα ίσαμε την Ηλεία και τη Δαδιά, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή -και πού να βρεις τη βάτο την φλεγομένη και μη καιομένη, να την βάλεις στις αναδασώσεις.

Και ξεκινάω με ένα εξαιρετικό δείγμα κωμικού ευπρεπισμού από την Κύπρο, που το εντόπισε φίλος που ζει εκεί.

«Δεν επιτρέπεται η έλευση ποτών προς κατανάλωση» λέει η πινακίδα, που ο συντάκτης της, για πιο επίσημο ύφος ίσως, προτίμησε την ονοματική σύνταξη αντί της ρηματικής.

Αυτό που ήθελε να πει η σεβαστή διοίκηση των ΕΘΑ Φούτσαλ είναι: «Δεν επιτρέπεται να φέρνετε δικά σας ποτά προς κατανάλωση στον χώρο των ΕΘΑ». Αν θέλετε να φάτε και να πιείτε, θα αγοράσετε από την καντίνα μας, εννοεί -μια πρακτική ενοχλητική αλλά καθιερωμένη και συνηθισμένη σε πολλά μέρη.

Αντί όμως να γράψει αυτό το στρωτό και σαφές, ο υπεύθυνος του Φούτσαλ αναζήτησε την ονοματική σύνταξη -και εκεί τα έκανε θάλασσα, διότι η έλευση είναι ο ερχομός κάποιου, που έρχεται βεβαίως με δικά του μέσα και δική του πρωτοβουλία, σαν την ελευση του Μεσσία ή εστω ύστερα από πρόσκληση (Ελθέ, ποτόν, ελθέ -έγραψε κάποιος).

Βέβαια, η λέξη «έλευση» είναι αδιαφανής γι’ αυτό δεν ενόχλησε τον συντάκτη του κειμένου και τους άλλους που το είδαν -ενώ, ας πούμε, αν έγραφε «απαγορεύεται η είσοδος ποτών» θα τον έκραζαν οι άλλοι: Ποδαράκια θα βγάλουν τα ποτά ρε συ; Και να’ναι και Τζόνι Γουόκερ, πάει κι έρχεται, αλλά τα άλλα;»

Όσο για το Φούτσαλ, έτσι λέγεται το ποδόσφαιρο σάλας ή Futsal. Μην αναζητείτε φούτσαλα στη λίμνη.

* Κάτι από την Ουκρανία και τη συμφωνία για τα σιτηρά. Διαβάζουμε ότι:

«Ουκρανικά πιλοτικά πλοία θα καθοδηγούν εμπορικά σκάφη που μεταφέρουν τα σιτηρά προκειμένου να πλοηγηθούν στις ναρκοθετημένες περιοχές γύρω από την ακτογραμμή»

Και επίσης:

«Άρα από την Ουκρανική άποψη, δεν πρόκειται να βγάλουν αυτές τις νάρκες. Αλλά αυτό που πρόκειται να κάνουν είναι να πιλοτάρουν πλοία που μεταφέρουν σιτηρά μέσα από ασφαλείς διόδους»

Ο φίλος που το στέλνει, σχολιάζει:

Όμως -από ότι γνωρίζω- πιλοτικό είναι κάτι που εφαρμόζεται δοκιμαστικά και όχι ένα πλοίο που δείχνει τον δρόμο σε ένα άλλο πλοίο. Κι επίσης πιλοτάρεις αεροπλάνο αλλά όχι πλοίο.

Δεν είμαι καλός στην ναυτική ορολογία αλλά τα καταφέρνω κάπως καλύτερα στο γκουγκλάρισμα. Κι έτσι βλέπω πως τα Pilot Boats και τα Pilot Vessels τα λένε «πλοηγίδες».

Νομίζω πως στην πιάτσα τη ναυτική τα λένε και πιλοτίνες αυτά τα πλοία. Όχι όμως πιλοτικά πλοία.

 

* Ένα μαργαριτάρι που εντόπισε ο Θείος Θανάσης στο Τουίτερ.

O συντάκτης που εφημέρευε είδε ότι θα πάρει εκπομπή στον Σκάι ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου και διάλεξε τη φωτογραφία του πρώην υπουργού -όμως εκπομπή πήρε ο συνονοματεπώνυμος δημοσιογράφος.

Στο άρθρο διορθώθηκε η φωτογραφία, στο τουίτ δεν υπάρχει δυνατότητα για διορθώσεις.

* Μια είδηση από την Ουκρανία σχολιάστηκε αρκετά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τον τίτλο της ή μάλλον για τη διατύπωση του τίτλου της και όχι για το περιεχόμενό της:

Ο Ζελένσκι αποκεφάλισε τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών και τον γενικό εισαγγελέα!

Σχολιάζει κάποιος:

Ρε βόδια, το ρήμα «αποκεφαλίζω» (σε αυτή τη μεταφορική σημασία) παίρνει ως αντικείμενο την υπηρεσία και όχι τον …επικεφαλής.

Περιμένοντας το λεωφορείο πρωί Κυριακής στο Λονδίνο (του Τζόναθαν Κόου)

Τελευταία Κυριακή πριν μπούμε σε εορταστικό κλίμα, οπότε σκέφτηκα να βάλω κάτι ανάλαφρο, νεανικό. Κάτι νεανικό είχαμε δει την περασμένη Κυριακή, αλλά μονάχα ανάλαφρο δεν ήταν. Αυτό είναι.

Μόλις άνοιξαν τα βιβλιοπωλεία, έσπευσα να κάνω μερικές αγορές και ανάμεσά τους ήταν και το «Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ», το τελευταίο μυθιστόρημα του Τζοναθαν Κόου (Jonathan Coe). Το διαβάζω τώρα -και έχει και ελληνικό ενδιαφέρον, αφού η ηρωίδα, η Καλλιστώ, είναι Ελληνίδα ή έστω Ελληνοβρετανίδα. Αλλά σήμερα θα παρουσιάσω ένα απόσπασμα από ένα άλλο βιβλίο του Κόου, ένα από τα πρώτα του. Το ανακάλυψα στη βιβλιοθήκη των γονιών μου -διότι, με κλειστά τα βιβλιοπωλεία και τους κούριερ φρακαρισμένους, είχα ξεμείνει από αναγνωστική ύλη. Πρόκειται για το «Οι νάνοι του θανάτου», μυθιστόρημα του 1990, που εκδόθηκε στα ελληνικά το 2002 από τις εκδόσεις Πόλις, σε μετάφραση της Χιλντας Παπαδημητρίου. Βλέπω ότι είναι εξαντλημένο πια, οπότε αν σας αρεσει πολύ το απόσπασμα που θα διαβάσετε δεν μπορείτε δυστυχώς να το βρείτε παρά μόνο σε παλαιοβιβλιοπωλεία ή ίσως στη βιβλιοθήκη των γονιών σας. (Λάθος: Με πληροφορούν ότι επανεκδόθηκε το 2013 και διατίθεται κανονικά΄).

Ο τίτλος που βλέπετε είναι δική μου έμπνευση. Διάλεξα ένα σχετικά αυτοτελές απόσπασμα από το μυθιστόρημα, την αρχή από το κεφάλαιο Middle Eight δηλ. Μέση ογδόη – όλοι οι τίτλοι των κεφαλαίων θα μπορούσαν να αποτελούν τα μέρη ενός μουσικού έργου: Intro, Theme One, κτλ. αφού ο ήρωας είναι ένας νεαρός μουσικός και το μυθιστόρημα παρακολουθεί τις περιπέτειές του όταν παράτησε τις σπουδές Χημείας στο Πανεπιστήμιο και μετακόμισε από το Σεφιλντ στο Λονδίνο προσπαθώντας να ακολουθήσει καριέρα μουσικού. Μάλιστα ο Κοου παρεμβάλλει και παρτιτούρες των συνθέσεων του ήρωά του σε κάποια σημεία. Οσοι διάβασαν το Μέση Αγγλία θα θυμούνται ότι και εκεί ο ήρωας είναι (μεταξύ άλλων) μουσικός και μάλιστα παιζει πλήκτρα, όπως και ο ήρωας των Νάνων του θανάτου.

Το μυθιστόρημα αυτό του Κόου είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ, όπως και άλλα βιβλία του -και είναι, όπως είπαμε, νεανικό. Στο απόσπασμα που διάλεξα, ο ήρωας ξεκινάει, Κυριακή πρωί, να βρει τα άλλα μέλη του συγκροτήματός του για πρόβα. Το μυθιστόρημα έχει την απλοχωριά να αφιερώνει 5-6 σελίδες σε ένα μικροπεριστατικό.

Middle Eight

Εσύ κι αυτός ήσασταν Εραστές;
και θα το παραδεχόσουν αν ήσασταν;
MORRISSEY, Alsatian Cousin

Δεν υπάρχει κανένας απολύτως άνθρωπος στον κόσμο, που να θέλει να περάσει ένα κυριακάτικο πρωινό σε μια εργατική πολυκατοικία στο Νοτιοανατολικό Λονδίνο — αν έχει δικαί­ωμα επιλογής. Ξυπνάς το πρωί και κοιτάζεις τον υγρό λεκέ στο ταβάνι της κρεβατοκάμαράς σου, κι από το μυαλό σου αρχίζουν να περνάνε όλα τα όμορφα μέρη του κόσμου, όλα τα διαφορετικά μέρη όπου θα μπορούσες να βρίσκεσαι, και τότε συνειδητοποιείς ότι κάποιος, κάπου, έχει πέσει σοβαρά έξω στους υπολογισμούς του. Ο ήλιος λάμπει. Είναι ένα όμορφο, φρέσκο και τονωτικό, χειμωνιάτικο πρωινό. Έχεις δύο επιλογές. Μπορείς να μείνεις ξαπλωμένος στο κρεβάτι όλη τη μέρα και να προσπαθήσεις να ξεχάσεις πού βρίσκεσαι, ή μπορείς να σηκωθείς και να βγεις έξω – να πας οπουδήποτε, δεν έχει σημασία, να πας κάπου όπου δεν θα νιώθεις τέ­τοια αυτοκτονική απελπισία. Όλοι οι άνθρωποι στην πολυκατοικία θα πρέπει να κάνουν παρόμοιες σκέψεις· στο κάθε διαμέρισμα χωριστά, οι ένοικοι θα πρέπει να σχεδιάζουν τη φυγή τους. Θα νόμιζε κανείς -έτσι δεν είναι;— ότι κάθε Κυ­ριακή πρωί θα γινόταν μαζική έξοδος από το Μέγαρο Χέρμπερτ, ότι οι δρόμοι θα έσφυζαν από απελπισμένους άντρες, γυναίκες και παιδιά, που θα έκαναν μια ομαδική απόπειρα προς την ελευθερία. Δεν συμβαίνει τίποτα τέτοιο. Κανένας δεν κινείται. Όλοι μένουν εκεί που είναι. Και ξέρετε γιατί;

Επειδή δεν περνάνε τα γαμημένα τα λεωφορεία, γι’ αυτό.

Ο «Πειραιώτης» (αφήγημα του Γιάννη Μαλλιαρού)

Τις προάλλες, στο άρθρο για τις Ταβέρνες και τα εστιατόρια, σε κάποιο σχόλιο, ο φίλος μας ο Γιάννης θυμήθηκε ένα ταβερνάκι και συνέχισε: Επίσης ένα παρόμοιο υπήρχε το ’85 στην Ευαγγελιστρίας στον Πειραιά. Τώρα, πώς το ξέρω και πώς το θυμάμαι είναι ολόκληρη ιστορία που ανάγεται στην εποχή που δούλευα κούριερ. Δεν την έχω γράψει, άρα να κάτσω να τη γράψω κι αυτή. Όλο αφάλες ανοίγεις Νικοκύρη!

Οπότε, ζήτησα απο τον Γιάννη (που βέβαια έχει και δικό του ιστότοπο) να γράψει την ιστορία για το ιστολόγιο. Την έγραψε, και τη δημοσιεύω στο σημερινό μας άρθρο.

Υπάρχει όμως και άρθρο μέσα στο άρθρο, ή ίσως γύρω από το άρθρο, αφού ο Γιάννης έγραψε το αφήγημά του με υπαγόρευση, με φωνητική πληκτρολόγηση και προτάσσει στο αφήγημά του λίγα λόγια για το πώς το έγραψε, από καθαρά τεχνική πλευρά εννοώ. Κι επειδή κι αυτό το θεμα με ενδιαφέρει, βάζω στο τέλος ένα δικό μου σχόλιο.

Ο «Πειραιώτης»

Τη φωνητική πληκτρολόγηση την είχα δοκιμάσει το 2012, την εποχή που πήγαινα στο Άουγκσμπουργκ, μέσα στο τρένο. Το προσπαθούσα για το παλιό το blog, να «γράψω»τα κείμενα φωνητικά. Δοκίμασα μια-δυο φορές αλλά το αποτέλεσμα ήταν μάλλον φτωχό. Έτσι το εγκατέλειψα το εγχείρημα. Δεν το ξανά δοκίμασα μέχρι πρόσφατα. Αυτό είναι το τρίτο κείμενο που γράφεται έτσι. Το πρώτο ήταν αυτό με την ιστορία στη level Λέβερ. Το δεύτερο είναι το κείμενο που ακολουθεί και δημοσιεύει σήμερα ο φιλόξενος Νικοκύρης. Απίθανα εύκολα. απίθανα γρήγορα αν και σίγουρα μετά χρειάζεται κάποιο χτένισμα, κάποια επεξεργασία Και γιατί η αναγνώριση δεν είναι 100% σωστή και γιατί ωραίος ο ρέον λόγος είναι διαφορετικός από τον γραπτό. Υπάρχουν κομπιάσματα, υπάρχουν επαναλήψεις, υπάρχουν αλλαγές στην πορεία καθώς λες κάτι, καθώς το υπαγορεύεις της, αλλά όλα αυτά δεν παύουν να δίνουν ένα κείμενο πολύ καλό. Το βλέπετε πώς είναι κι αν το δω στο δώσω χωρίς καθόλου επεξεργασία, θα γίνει ακόμα πιο κατανοητό Πόσο έχει προχωρήσει η διαδικασία της αυτόματης αναγνώρισης και μετατροπής της φωνής σε κείμενο! Το μόνο είναι ότι για να λειτουργήσει για η αναγνώριση σωστά χρειάζεται σύνδεση στο ίντερνετ. Γιατί η φωνή μου στέλνετεαι στα κεντρικά της Google και επιστρέφει σαν κείμενο. ο Που σημαίνει βέβαια ότι ό,τι λέμε ελέγχεται και αναλύεται όπως θέλει και όπως νομίζει η Google!

Τα τελευταία μεζεδάκια του καλοκαιριού

Βγήκε κάπως ποιητικός ο τίτλος και θα θυμηθείτε και την πρώτη σταγόνα της βροχής, ιδίως επειδή, όπως μου λένε, χαλάει και ο καιρός -λες και δεν το είχαμε πιάσει το υπονοούμενο.

Θα μπορούσα να τα βάλω και «μεζεδάκια της ισημερίας» αλλά αφενός τον τίτλο αυτόν τον έχω χρησιμοποιήσει ίσαμε πέντε φορές ως τώρα και αφετέρου η ισημερία είναι το πρωί της Δευτέρας.

Σκέφτηκα επίσης να βάλω τίτλο «Μεζεδάκια της NASA», μια και τη βδομάδα που πέρασε έγινε ντόρος στα κοινωνικά μέσα για την νεαρή γυναίκα που δήθεν «διαπρέπει στη NASA» και «εκπαιδεύει αστροναύτες» αλλά τελικά είπα να μη διαφημίσω περισσότερο αυτή τη θλιβερή ιστορία τώρα που μαθεύτηκε ευρύτερα.

Πόσο ευρύτερα; Μέχρι και το BBC έγραψε για το θέμα -στο τέλος του ρεπορτάζ διαβάζουμε ότι η κ. Αντωνιάδου δεν θελησε να σχολιάσει (was not available for a comment είναι η ακριβης διατύπωση).

Και προχωράμε στα καθαυτό μεζεδάκια μας, που δεν είναι πολλά τούτη τη βδομάδα -είχα κι εγώ ταξίδι, δεν στείλατε κι εσείς.

* Η αστεία επιγραφή της εβδομάδας, που φαίνεται αυθεντική, από την εξώπορτα μονοκατοικίας.

To σπίτι αυτό «υπερασπίζετε» από άντρες, όπως βλέπετε, που είναι αδίστακτοι, ανελέητοι και ελαφρώς ανορθόγραφοι. Είναι και αδύσσωποι, που είναι υβρίδιο, διασταύρωση της αβύσσου με τον αδυσώπητο.

Real men don’t use dictionaries, άλλωστε.

* Σε τσαπατσούλικα μεταφρασμένο άρθρο για ένα σκάνδαλο με πλαστούς πίνακες, διαβάζουμε ότι:

Όπως αναφέρουν οι πρώτες πληροφορίες ο ζωγράφος κατηγορείται ότι πλαστογράφησε έργα τέχνης τα οποία πωλήθηκαν για χιλιάδες εκατομμύρια δολάρια σε ιδιώτες και γκαλερί.

Υπάρχει ένα πρόβλημα με τον όρο billion στον αγγλοσαξονικό χώρο, και τι σημαίνει, αλλά στα ελληνικά οι «χιλιάδες εκατομμύρια» λέγονται μόνο «δισεκατομμύρια».

Ωστόσο, ακόμα και αυθεντικοί πίνακες δεν πιάνουν τέτοιες τιμές. Εκατομμύρια σκέτα, και πολύ τους πάει.

Μάλλον ο συντάκτης έγραψε «χιλιάδες», ύστερα θέλησε να το κάνει «εκατομμύρια» αλλά ξέχασε να σβήσει την αρχική διατύπωση.

Μαυροσαββατιάτικα μεζεδάκια

Αφού χτες ήταν η Μαύρη Παρασκευή, που γιόρταζαν οι έμποροι, λογικά σήμερα έχουμε Μαύρο Σάββατο,  έτσι δεν είναι; Μαυροσαββατιάτικα λοιπόν τα μεζεδάκια μας, και μια ιδέα θα ήταν να τα διαβάσετε με υπόκρουση Μπλακ Σάμπαθ αλλά δεν είναι και πολύ του γούστου μου οπότε δεν σας το προτείνω.

Πολύς κόσμος τη Μπλακ Φράιντεϊ λογοπαίζοντας την αποκαλεί Βλακ Φράιντεϊ. Κάτι τέτοιο τόλμησε να κάνει και η Γ’ ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης, που καυτηρίασε τις πολλές απουσίες μαθητών σε ανακοίνωσή της εξαιτίας της Μαύρης Παρασκευής, αλλά η ανακοίνωση προκάλεσε την οργή του διαχειριστή της σελίδας της Lifo στο Φέισμπουκ, που χαρακτήρισε «προκλητική» την ανακοίνωση. Πάλι καλά που δεν την είπε και ασεβή, αφού αναφέρθηκε χλευαστικά στον ιερό θεσμό της κατανάλωσης!

* Χτες επίσης είχαμε τη συζήτηση στη Βουλή σε επίκαιρη ερώτηση του Κ. Μητσοτάκη για τη βία και ανομία στα πανεπιστήμια, όπου αναδείχτηκε και ένα ενδιαφέρον γλωσσικό θέμα. Δεν εννοώ τα μαργαριτάρια των πολιτικών αρχηγών -που από αυτά κατέγραψα δύο, πρώτα το «επιδέχονται κριτικής» (ή κάποιο άλλο ουσιαστικό με γενική) του Κ. Μητσοτάκη, αντί της καθιερωμένης σύνταξης με αιτιατική, και ύστερα το «να καταστείλονται» του Αλ. Τσίπρα αντί του «να καταστέλλονται».

Εννοώ το «Κολάμπια», όπως πρόφερε ο Κ.Μητσοτάκης το πανεπιστήμιο Columbia, μια προφορά που είναι σωστή στα αμερικάνικα αγγλικά ή και στα αγγλικά γενικώς, όμως ξενίζει στα ελληνικά. Στη δευτερολογία του ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο πανεπιστήμιο Κολούμπια που συνεργάζεται με το ΕΜΠ, προσθέτοντας «ή Κολάμπια, αν προτιμάτε» (ή κάτι τέτοιο) απευθυνόμενος στον Κ. Μητσοτάκη.

Ο διάλογος προκάλεσε τη σχετική ιλαρότητα και είδα στο Φέισμπουκ και κάποιες αναφορές σε «Κωλάμπια» με τα εύλογα και εύκολα λογοπαίγνια που φαντάζεστε (έκανε αντιπολίτευση της Κωλάμπια, ας πούμε) αλλά ας το προσπεράσουμε αυτό να πάμε στην ουσία γιατί έχει ενδιαφέρον.

Έχει ενδιαφέρον και κανονικά χρειάζεται χωριστό άρθρο, αλλά θα πω μερικές σκέψεις προσπαθώντας να αποστασιοποιηθώ από τα πρόσωπα που χρησιμοποίησαν τους όρους. Μπορεί το Columbia να προφέρεται στα αγγλικά (κάπως σαν) Κολάμπια, αλλά στα ελληνικά έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες να λέμε «Κολούμπια», είτε για το πανεπιστήμιο, είτε για την ιστορική εταιρεία δίσκων και το εργοστάσιό της στη Ριζούπολη. Έτσι το έχει και η Βικιπαίδεια, έτσι το λέει και η συντριπτική πλειοψηφία (ή πλειονότητα) των ομιλητών. Θα μου πείτε, η σωστή προφορά είναι Κολάμπια. Θα απαντήσω πως δεν υπάρχει μία και μοναδική σωστή προφορά.

Λέγοντάς το αυτό δεν εννοώ μόνο τις διαφορές προφοράς μέσα στην ίδια γλώσσα (αν θεωρήσουμε μία και ενιαία γλώσσα τα αγγλικά). Και εδώ υπάρχουν μεγάλες διαφορές γενικώς, και ειδικώς για το όνομα Columbia, που ο Κ. Μητσοτάκης το πρόφερε στα νιουγιορκέζικα, αλλά που η γενικώς παραδεκτή προφορά του στα αγγλικά είναι αρκετά διαφορετική.

Εννοώ επίσης ότι η «σωστή» προφορά δεν είναι αποκομμένη από τη γλώσσα στην οποία μιλάμε κάθε φορά. Όταν μιλάμε ελληνικά θα πούμε Θάτσερ, προφέροντας κανονικά το ρο, όταν μιλήσουμε αγγλικά θα προφέρουμε, αν θέλουμε, πιο αχνά τον φθόγγο, όταν μιλήσουμε όμως γαλλικά θα πούμε Τατσέρ. Το σωστό στα γαλλικά είναι Τατσέρ για τη Θάτσερ και Ντυνίλ για το Ντάνχιλ (Dunhill) και παρομοίως το σωστό στα ελληνικά είναι Κολούμπια και όχι Κολάμπια.

Βέβαια, καθώς εξαπλώνεται η γλωσσομάθεια και καθώς ερχόμαστε σε επαφή με την προφορά των φυσικών ομιλητών της εκάστοτε γλώσσας, με αργούς, πολύ αργούς ρυθμούς αλλάζει η αντίληψή μας για το σωστό. Πριν από πενήντα χρόνια τον Τσε τον λέγαμε Γκουεβάρα (έτσι στο τραγούδι του Λοΐζου) ενώ τώρα τον λέμε Γκεβάρα. Αλλά είπαμε, χρειάζεται άρθρο.

Το κονυζόχι και τα άλλα βότανα του Σεφέρη

Κάποια στιγμή το καλοκαίρι, ο Σταμάτης Κραουνάκης μου είχε ζητήσει να του βρω μερικές πληροφορίες για τα φυτά που μνημονεύονται στο εξής απόσπασμα:

και να τους φέρνω όλα τα λουλούδια απ’ το βουνό, όλα τα βότανα από το λόγγο: το θυμάρι και την αφάνα, την αλυγαριά και το κονιζόχι, τη λαγοκοιμηθιά, το πολυκόμπι… που τα πηδάει τ’ αρχοντικό τραγί, που τα πηδάει το πυρό ταυρόπουλο…

Θα ανέβαζαν στο Λονδίνο, όπως μου είπε, τις Έξι νύχτες στην Ακρόπολη, του Σεφέρη, σε θεατρική διασκευή -και είχε στον ρόλο του αυτά τα λόγια και ήθελε να ξέρει λίγα πράγματα για το κάθε βότανο.

Πράγματι, έγραψα ένα σημείωμα, και του το έστειλα. Η παράσταση πήγε μια χαρά, μου είπε. Σκέφτηκα λοιπόν να δημοσιεύσω κι εδώ το σημείωμα με  τα πέντε φυτά που αναφέρει ο Σεφέρης (για το θυμάρι δεν έγραψα, το θεώρησα πολύ γνωστό) -ίσως το βρείτε ενδιαφέρον. Πάντως προσθέτω και μερικά πράγματα τώρα που μεταφέρω το κείμενο.

Φυσικά δεν έχω γράψει πραγματεία για κάθε βότανο, απλώς δυο τρία χαρακτηριστικά πράγματα. Επίσης, δεν μπόρεσα να συμβουλευτώ το Βυσσινί τετράδιο, το βιβλίο του Φώτη Δημητρακόπουλου που έχει διάφορα ενδιαφέροντα για τις λέξεις και τα πράγματα του Σεφέρη.

Τέλος, ένα πρόβλημα που συναντούμε όταν συζητάμε για φυτά, είναι πως το καθένα είναι γνωστό με πολλές διαφορετικές λαϊκές ονομασίες, που άλλοτε χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα και άλλοτε για να περιγράψουν κάποιο συγγενικό φυτό ή μια ποικιλία της ίδιας οικογένειας, και δεν είναι πάντοτε εύκολο να καταλάβεις τι ισχύει κάθε φορά -χωρια οι τοπικές ονομασίες των φυτών.

1. Η αφάνα

Η αφάνα είναι χαμηλός αγκαθωτός θάμνος, είδος αγριοτριανταφυλλιάς. Η επίσημη ονομασία του είναι Poterium spinosum, και στα ελληνικά Ποτήριον το ακανθώδες ή Σαρκοποτήριον το ακανθώδες.

Λέγεται επίσης: στοίβη και στοιβή σε αρχαίους συγγραφείς (Θεόφραστο, Διοσκουρίδη), αστοιβίδα, αχυροστοιβάδα, πίσουρο.

Παλιά το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν πρόχειρες σκούπες και για προσάναμμα. Τα φύλλα του και ο καρπός του θεωρούνται φαρμακευτικά.

Σύμφωνα με έναν μύθο, ξυπόλητη η Αφροδίτη πάτησε μιαν αφάνα και το αίμα που έσταξε χρωμάτισε κόκκινα τα άνθη του θάμνου.

Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά για όσους έχουν φουντωτά σγουρά μαλλιά -συχνά για ποδοσφαιριστές, όπως πρόσφατα τον Φελαϊνί και παλιότερα εκείνον τον Κολομβιανό. Το ξέρω εξ ιδίας πείρας διότι στα νιάτα μου άφηνα τα μαλλιά μου να μεγαλώσουν και με λέγανε κι εμένα «αφάνα». Τώρα, περασμένα μεγαλεία.

Αμάνσαφτα μεζεδάκια

Αμάν! Τι λέξη είναι αυτη στον τίτλο; Αρχικά σκεφτόμουν το σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο να το τιτλοφορήσω «Μουντιαλικά μεζεδάκια», επειδή όμως τον τιτλο αυτό τον έχουμε χρησιμοποιήσει ήδη είπα να βάλω στον τίτλο κάτι που να δειχνει το μέχρι στιγμής τρανταχτό γεγονός του φετινού Μουντιάλ, που βεβαια είναι ο αποκλεισμός της Γερμανίας.

Κι επειδή η εθνική ομάδα της Γερμανίας είναι η Νατσιονάλμανσαφτ, ή σκέτη Μάνσαφτ, δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό και σκάρωσα αυτον τον φριχτό νεολογισμό, με το αλφα το στερητικό. Τι, το αμένσιωτος καλύτερο ειναι; (Είναι, εδω που τα λέμε).

Είναι γεγονος ότι ο πρόωρος αποκλεισμός της γερμανικής ομάδας, που πολλοι τον πανηγύρισαν, αποτέλεσε μεγαλη έκπληξη έστω κι αν η φετινή Εθνική Γερμανίας φαινόταν να έχει αρκετά προβλήματα. Πάντως, υπήρχαν και αρκετοί που τη θεωρούσαν φαβορί, είτε κατ’ εφαρμογη του Αξιώματος του Λίνεκερ (έχει ήδη αναθεωρηθει) ειτε ύστερα από εφαρμογή επιστημονικων μεθόδων.

Με βάση 10.000 προσομοιώσεις, η UBS είχε προβλέψει πως η Γερμανία θα κατακτούσε το κύπελλο. Μίκρυνα πολύ την εικόνα κι έτσι δεν φαίνεται το σχόλιο του αναγνώστη απο κάτω, που λέει: Reminder that those are the same people running our economies.

Κακίες, διοτι ένας οικονομολόγος μπορεί να μας αναλύσει πειστικότατα για ποιο λόγο αποκλείστηκε η Γερμανία.

Πάντως, τα υπόλοιπα μεζεδάκια της πιατέλας μας δεν είναι μουντιαλικά ούτε αναφέρονται στο γερμανικό στραπάτσο -αν και πρόσεξα το διαφημιστικό τιτίβισμα της Ράιαν, που λογοπαίζει και με το όνομα του προπονητή τής Μάνσαφτ:

Making an unexpected exit? We have Löw fares on http://ryanair.com

* Και ξεκινάμε με ένα μεζεδάκι που ξεχάστηκε από την προηγούμενη βδομάδα αλλα θεωρώ πως δεν μπαγιάτεψε.

Σε άρθρο της Έλενας Ματθαιοπούλου στην Καθημερινή για τα 100χρονα του Λ. Μπερνστάιν, διαβάζουμε: «Συναντηθήκαμε ξανά δύο φορές ένα μήνα αργότερα στη Νέα Υόρκη, στο διαμέρισμά του στο εικονικό Αρ Νουβό κτίριο Ντακότα, στη δυτική πλευρά του Σέντραλ Παρκ (μπροστά στην είσοδο του οποίου δολοφονήθηκε ο Τζον Λένον), αλλά εδώ υπήρχε μια διάχυτη μελαγχολία.»

Το κτίριο δεν ήταν εικονικό, βέβαια -αντίθετα, ήταν φτιαγμένο από τούβλα. Ο εικονικός είναι ο virtual ενώ ο iconic ειναι ο ψευτοφίλος που μπερδεύει και παραπλανά όσους σκέφτονται πρώτα στα αγγλικά -και χωρίς να έχουν τη δικαιολογία της συγκεκριμένης συντακτριας. Πείτε το διασημο το κτίριο, πείτε το εμβληματικο, εικονικό όμως στα ελληνικά δεν είναι.

Στο ίδιο αρθρο υπάρχει μια μικρή ανακρίβεια. Γράφει ότι ο Μπερνστάιν και έχει συνθεσει βραβευμένα με Οσκαρ σάουντρακ, όπως για την ταινία «Το λιμάνι της αγωνίας» (1954) του Ελία Καζάν. Όχι όμως. Προτάθηκε για Όσκαρ αλλά τελικά βραβεύτηκε άλλο σάουντρακ.

* Πολυ πρόσφατα είχαμε γράψει για τον (κατ’ εμέ) τερατώδη τύπο «η μετά-μνημόνιο εποχή» που τον είχε χρησιμοποιήσει σε ένα τιτίβισμά του κάποιος πολιτικός (ίσως ο Χρ. Σταϊκούρας).

Δεύτερο κρούσμα, και μάλιστα από κατά τεκμήριο σοβαρό ιστότοπο: Αρθρο με τίτλο «Ελλάδα: Οι προκλήσεις στη μετά-μνημόνιο εποχή».

Ακριβέστερα, τον άγαρμπο τύπο τον χρεώνεται μόνο ο υλατζής του ιστότοπου, που έβαλε τον τίτλο, ενώ στο κείμενο του αρθρου βρίσκουμε τον ομαλό και φυσιολογικό τύπο «στη μεταμνημονιακή εποχή».

Μαρξ από τους Κινέζους

Κινέζικο λέμε ή ίσως λέγαμε, ένα προϊόν, ιδίως συσκευή, χαμηλής τιμής αλλά και ευτελούς ποιότητας,  που γρήγορα χαλάει και την πετάμε. Ο όρος έχει καταγραφεί εδώ και 9-10 χρόνια στο slang.gr και σε περσινό άρθρο είχα παρατηρήσει ότι έχει αρχίσει να παλιώνει αφού μέσα σε δυο δεκαετίες η ποιότητα των κινέζικων προϊόντων αυξήθηκε κατακόρυφα. Οι εκφράσεις της αργκό έτσι κι αλλιώς ανανεώνονται με μεγάλη ταχύτητα και αυτή τη στιγμή για την ευτελή ποιότητα πολύ περισσότερο ακούγεται η έκφραση «από τα Λιντλ», αν και αυτή λέγεται συνήθως μεταφορικά, π.χ. «καθηγητής από τα Λιντλ».

Στις 5 Μαΐου, που συμπληρώθηκαν τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Καρλ Μαρξ, έγιναν στη γενέτειρά του, την πόλη Τριρ (Trier) της δυτικής Γερμανίας, τα αποκαλυπτήρια του αγάλματός του.

Το χάλκινο άγαλμα, με ύψος 4 μ και 40 (πεντέμισι με τη βάση), είναι έργο του γλύπτη Wu Weishan και προσφέρθηκε δώρο στον δήμο του Τριρ από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος ήταν μία μόνο από τις πολλές εκδηλώσεις που έγιναν στην πόλη για τα 200 χρόνια του Μαρξ. Στην εναρκτήρια εκδήλωση παρευρέθηκε και ο πρόεδρος της Κομισιον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, γείτονας άλλωστε αφού το Τριρ απέχει σαράντα λεπτά από την πολη του Λουξεμβούργου. Στην ομιλία του θέλησε να απαλλάξει τον Μαρξ από όσα γίνανε στο όνομά του, αφού, τάχα, «πολλα από αυτά που έγραψε αναδιατυπώθηκαν στο αντίθετό τους».

Να πούμε εδώ ότι το επώνυμο Μαρξ είναι συχνό σε όλη την περιοχή. Μάλιστα, στο Λουξεμβούργο υπάρχει οδός, και μάλιστα βουλεβάρτο, Σαρλ Μαρξ, που όμως δεν ονομαστηκε έτσι προς τιμήν του Γερμανού φιλόσοφου αλλά από έναν ομοϊδεάτη του, τον κομμουνιστή γιατρό Σαρλ Μαρξ που πολεμησε με τους μακί στη Γαλλία, εγινε υπουργός στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας μετά τον πόλεμο αλλά σκοτώθηκε λίγο αργότερα σε τροχαίο.

Το άγαλμα του Καρλ Μαρξ έχει τοποθετηθεί πολύ κοντά στον εμπορικό πεζόδρομο της πόλης και στο σημαντικότερο αξιοθέατό της, τη ρωμαϊκή Πόρτα Νίγκρα (μαύρη). Τη φωτογραφία πιο πάνω την έβγαλα το περασμενο Σάββατο που πήγα να δω το άγαλμα. Είχε λαμπρό ήλιο, αρκετό κόσμο, ανάμεσά τους και Κινέζους τουρίστες που έβγαζαν σέλφες με καμάρι.

Αύριο ψηφίζουν στο Λονδίνο

Δεν είναι σκοπός του ιστολογίου να σας ενημερώνει για τις εκλογικές αναμετρήσεις στον πλανήτη γενικά ή έστω στην Ευρώπη ειδικότερα. Εκλογικά άρθρα βάζουμε κυρίως για τις εγχώριες εκλογές, αν και πρόσφατα είχαμε επίσης αφιερώσει ένα άρθρο στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας. Σήμερα όμως κάνουμε μια εξαίρεση, ίσως επειδή οι αυριανές αγγλικές εκλογές είναι αρκετά ιδιόμορφες.

Και στη Γαλλία ψηφίζουν, παρεμπιπτόντως, αλλά όχι αύριο -την Κυριακή που μας έρχεται και την επόμενη, 11 και 18 του μήνα, διότι οι Γάλλοι ακολουθούν την πεπατημένη ενώ οι Βρετανοί (όπως και οι Ολλανδοί) επιμένουν να διοργανώνουν τις εκλογές τους σε εργάσιμη μέρα.

Στη Γαλλία ψηφίζουν περίπου υποχρεωτικά, θα λέγαμε, αφού στο ημιπροεδρικό γαλλικό σύστημα οι προεδρικές εκλογές σχεδόν πάντοτε ακολουθούνται από βουλευτικές, τον δε πρωθυπουργό τον ορίζει ο πρόεδρος -κι έτσι, μετά την εκλογή του Μακρόν τον περασμένο μήνα ακολουθούν τώρα οι βουλευτικές εκλογές, όπου από τις σφυγμομετρήσεις φαίνεται πως το κόμμα του νέου προέδρου, παρότι νεοπαγές, καταφέρνει να εξαργυρώσει την αποδοχή του ηγέτη του και βρίσκεται κοντά στο να αποκτήσει όχι απλώς σημαντική εκπροσώπηση, όπως ήταν οι αρχικές του βλέψεις, αλλά πιθανώς και αυτοδύναμη πλειοψηφία. Το κατορθώνει αυτό κυρίως κονιορτοποιώντας το σοσιαλιστικό κόμμα, ενώ η πέραν των σοσιαλιστών Αριστερά (Μελανσόν και κομμουνιστές) παρόλο που δεν μπόρεσε να καταλήξει σε πανεθνική συνεννόηση και ενιαία ψηφοδέλτια, θα καταφέρει μάλλον, χάρη σε τοπικές συμφωνίες και αμοιβαίες υποχωρήσεις, να αυξήσει τον (πολύ χαμηλό πάντως) αριθμό των βουλευτών της. Η άκρα δεξιά του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν, εξαιτίας και του εκλογικού συστήματος (μονοεδρικές με δύο γύρους) που ευνοεί τις συμμαχίες, δύσκολα θα βγάλει περισσότερους από 10-15 βουλευτές -στους 577 που έχει η γαλλική Εθνοσυνέλευση.

Παρασύρθηκα με τη Γαλλία όμως, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο ψηφίζουν αύριο -και μάλιστα μια κι έξω, σε έναν γύρο, και πάλι σε μονοεδρικές περιφέρειες. Η απερχόμενη πρωθυπουργός, η Τερέζα Μέι των Συντηρητικών, προκήρυξε πρόωρες εκλογές δήθεν για να προσέλθει στις σκληρές διαπραγματεύσεις για το Μπρέξιτ αναβαπτισμένη σε νωπή λαϊκή εντολή, στην πραγματικότητα για να εκμεταλλευτεί τις εσωτερικές διχόνοιες των Εργατικών και την έντονη αμφισβήτηση του Τζέρεμι Κόρμπιν από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος (οι δεξιές πτέρυγες, όταν χάνουν τις εσωκομματικές εκλογές, εκνευρίζονται πολύ) και να καταγάγει συντριπτική νίκη, δεδομένου ότι ήλπιζε να απορροφήσει τις περισσότερες ψήφους του ακροδεξιού Ukip.

Ωστόσο, χάρη στην πολύ καλή προεκλογική εκστρατεία των Εργατικών και στα αλλεπάλληλα λάθη των Συντηρητικών, η δημοσκοπική ψαλίδα άρχισε να κλείνει, σε σημείο που οι Συντηρητικοί (που είχαν άνετη αυτοδυναμία στη Βουλή που διαλύθηκε) όχι μόνο να μην έχουν πιθανότητες να αυξήσουν τις έδρες τους αλλά να κινδυνεύουν και με απώλεια της αυτοδυναμίας. Αν αναδειχθεί Κοινοβούλιο χωρίς πλειοψηφία, hung Parliament που το λένε οι Αγγλοι, θα είναι πανωλεθρία για τους Συντηρητικούς και προσωπικός θρίαμβος του Κόρμπιν. (Σχετικά με τον Κόρμπιν, δείτε ένα άρθρο του βουλευτή και φιλόσοφου Κώστα Δουζίνα, που ειναι βαθύς γνώστης της αγγλικής πραγματικότητας).

Για εκεί πήγαινε το πράγμα, όταν ήρθε το τρομοκρατικό χτύπημα στη γέφυρα του Λονδίνου, το δεύτερο μετά το μακελειό στο Μάντσεστερ. Υπήρξαν σκέψεις για αναβολή των εκλογών, αλλά τελικά απλώς σταμάτησε για μια-δυο μέρες η προεκλογική εκστρατεία.

Θα επηρεάσουν τα τρομοκρατικά χτυπήματα το εκλογικό αποτέλεσμα; Και σε ποια κατεύθυνση; Εκ πρώτης όψεως, οι Συντηρητικοί θα ωφεληθούν. Αφενός επειδή κάθε έκτακτη κατάσταση λίγες μέρες πριν από εκλογές βοηθάει τους απερχόμενους -είτε επειδή προκαλεί ανακλαστικά συσπείρωσης είτε επειδή τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν αναγκαστικά την ηγεσία της χώρας που απευθύνει μηνύματα ενότητας ή παίρνει μέτρα ανακούφισης: αυτό το είδαμε π.χ. στην επανεκλογή του Σρέντερ το 2002 μετά τις πλημμύρες ή, για να μην πάμε μακριά, στη νίκη του Κ. Καραμανλή το 2007 μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές. (Υπάρχει όμως και το αντιπαράδειγμα, της ήττας του Ραχόι στην Ισπανία αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα του 2004, όταν οι ψηφοφόροι τιμώρησαν τη χονδροειδή προσπάθεια του κυβερνητικού κόμματος να χρεώσει το μακελειό στην ΕΤΑ).

Ο δεύτερος παράγοντας υπέρ της Τερέζας Μέι είναι ότι, κακά τα ψέματα, όταν έρχονται στο προσκήνιο ζητήματα ασφάλειας πολλοί αναποφάσιστοι ψηφοφόροι στρέφονται προς τα δεξια επειδή θεωρούν ότι η δεξιά, πιο σκληρή σε θέματα καταστολής και λιγότερο προσεχτική σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι αποτελεσματικότερη. Ωστόσο, οι Συντηρητικοί κατηγορούνται ότι επί των ημερών τους έγιναν πολλές περικοπές θέσεων στην αστυνομία. Κι έπειτα, υπάρχει η ελπίδα, όπως το διατυπώνει ο Δουζίνας, να επικρατήσουν το φλέγμα και η στωικότητα του βρετανικού λαού -όπως φαίνεται στη φωτογραφία που έγινε ιότροπη, με τον θαμώνα της παμπ που τρέχει μεν να σωθεί μετά το τελευταίο χτύπημα, αλλά χωρίς να χύσει σταγόνα από το ποτήρι μπίρα που κρατάει!

Πάντως, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, η Δυτική Ευρώπη έχει ανεπαισθήτως -μετά τα χτυπήματα του Σαρλί Εμπντό, ας πούμε- περάσει σε μια νέα εποχή όπου τα λιγότερο ή περισσότερο πολύνεκρα τρομοκρατικά τζιχαντιστικά χτυπήματα εναντίον πλήθους δεν είναι πια κάτι το αδιανόητο ή το μεμονωμένο αλλά τείνουν να γίνουν κομμάτι της καθημερινής ζωής.

Φυσικά, η λύση δεν είναι στην περισσότερη αστυνόμευση, διότι δεν επαρκεί το προσωπικό της αστυνομίας για τη φύλαξη και την επιτήρηση όλων των χώρων όπου συναθροίζεται κόσμος. Στη συναυλία που έγινε στο στάδιο του Μάντσεστερ στη μνήμη των θυμάτων της τρομοκρατικής επίθεσης που είχε σημειωθεί πριν λίγες μέρες στην πόλη στο ίδιο στάδιο εφαρμόστηκαν, διάβασα, δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, με πολλαπλούς ελέγχους, ενώ ένα ελικόπτερο της αστυνομίας έκανε βόλτες πάνω από το στάδιο. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται σε κάθε συναυλία, δεν μπορεί να γίνεται σε κάθε γήπεδο ποδοσφαίρου, σε κάθε σημείο όπου μαζεύεται κόσμος. Κάποια γενικά μέτρα μπορούν να παρθούν αλλά η φύλαξη των πάντων είναι αδύνατη -ήδη ο προϋπολογισμός της Γαλλίας δοκιμάζεται από τα πρόσθετα μέτρα ασφαλείας.

Μια και ανέφερα τη Γαλλία, θα προσέξατε ότι χτες, στο καλύτερα φυλασσόμενο σημείο της γαλλικής πρωτεύουσας ένας σαραντάχρονος Αλγερίνος φοιτητής επιτέθηκε με σφυρί σε περίπολο αστυνομικών, τραυματίζοντας τον έναν, πριν τον πυροβολήσουν οι άλλοι και τον ρίξουν κάτω σοβαρά τραυματισμένο. Η επίθεση λοιπόν «απέτυχε», αφού σχεδόν δεν υπήρξαν θύματα; Από μια άποψη νομίζω ότι πέτυχε να σταλάξει στις καρδιές όλων -όχι μονάχα στο Παρίσι ή στη Γαλλία αλλά σε ολη την Ευρώπη, λίγο περισσότερη ανασφάλεια, φόβο, μίσος, παραίτηση.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η λύση είναι να χτυπηθούν τα αίτια, είτε πρόκειται για την περιθωριοποίηση των φτωχών μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς στα προάστια των μεγαλουπόλεων, είτε για τους πολέμους που ανακινεί και διεξάγει η Δύση στις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, είτε για την προκλητική ανοχή που δείχνει στο σαουδαραβικό καθεστώς. Ωστόσο, το τζίνι έχει ήδη βγει από το μπουκάλι και το χτύπημα των αιτίων δεν φέρνει αποτέλεσμα παρά μακροπρόθεσμα.

Σε συνδυασμό με την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση, φοβάμαι πως δημιουργούνται οι αντικειμενικές συνθήκες για μια μετατόπιση του εκλογικού σώματος των χωρών της Ευρώπης προς συντηρητικότερες κατευθύνσεις, και όχι μόνο στις χώρες που έχουν ήδη πληγεί, χωρίς βέβαια αυτό να εξασφαλίζει καν την εξάλειψη των τρομοκρατικών χτυπημάτων. Και αυτό αφορά φυσικά και τη χώρα μας, και όχι μόνο ως χώρα υποδοχής προσφύγων. Όχι, δεν βλέπω κάποια λύση, εύχομι όμως να κάνω λάθος.

Κι ας δούμε και τι θα ψηφίσουν αύριο στο Λονδίνο.

 

Τα τελευταία μεζεδάκια του Αυγούστου

Ακούγεται λίγο ποιητικός ο τίτλος, δεν βρίσκετε; Αλλά δεν έβρισκα άλλον, οπότε προσέφυγα στην παλιά και δοκιμασμένη μέθοδο της ημερολογιακής τιτλοφόρησης, που μένει πάντα για τελευταία λύση. Με την ίδια λογική, την επόμενη βδομάδα θα έχουμε τα πρώτα μεζεδάκια του Σεπτεμβρίου, αν και ελπίζω ως τότε να βρω κάτι καλύτερο.

Θα μπορούσα να τα πω και ‘διακεκαυμένα’ μεζεδάκια, οπότε θα σας αιφνιδίαζα -διότι στην Ελλάδα δεν τον λες και καύσωνα αυτόν που επικρατεί. Όμως στη Λοθαριγγία έχουμε εδώ και δυο μέρες ουρανόν ανέφελο και θερμοκρασίες πάνω από 30 βαθμούς -η εικόνα δια του λόγου το αληθές. Με τέτοια ζέστη, μην περιμένετε πολλές σοφίες σήμερα.

Τώρα που το σκέφτομαι, θα μπορούσα να τα πω και «μπουρκινικά» μεζεδάκια, μια και το θέμα του μπουρκινιού (σικ, ρε) ακούστηκε πολύ την περασμένη εβδομάδα και μάλιστα πριν από λίγη ώρα πληροφορήθηκα ότι το Γαλλικό Συμβούλιο Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική την πρώτη απόφαση απαγόρευσης του μπουρκινιού που είχε εκδώσει ο δήμος Βιλνέβ-Λουμπέ. Αυτό βέβαια ισχύει και για όλες τις ανάλογες αποφάσεις που είχαν εκδώσει αρκετοί (γύρω στους τριάντα) δήμοι της Κυανής Ακτής.

Το ΣτΕ έκρινε ότι η απόφαση του δημάρχου συνιστά «σοβαρή και έκδηλα παράνομη παραβίαση των θεμελιωδών ελευθεριών, που είναι η ελευθερία της μετακίνησης, η ελευθερία της συνείδησης και η προσωπική ελευθερία». Αναμενόμενη αλλά ευχάριστη εξέλιξη.

Τέλος, ο φίλος μας ο Μιχάλης θα μπορούσε να συνδυασει το μπουρκίνι με τα κυνικά καύματα και να γράψει για «μπουρκυνικά μεζεδάκια» -αλλά σταματάω εδώ τον πρόλογο γιατί κοντεύει να γίνει σαν εκείνο το ανέκδοτο (δεν το λέω, διαβάζει κι η μαμά μου) που τελειώνει με την ατάκα «από οργάνωση όμως σκίζουμε».

* Και ξεκινάμε με ένα γραμματικό μουστάκι, από την ανακοίνωση της βουλεύτριας της ΝΔ (αλλά και δημοσιογράφου, θαρρώ) Σοφίας Βούλτεψη για την υποτιθέμενη στοχοποίηση δημοσιογράφων. Δεν θα σταθώ στην ουσία της υπόθεσης, αλλά θα πάω στην κατακλείδα της ανακοίνωσης, όπου διαβάζω:

Μήπως η επόμενη ανατολή έρθει από τη Δύση;

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, Δημήτρη Σαραντάκου, δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης. (Ένα άρθρο με παρόμοιο τίτλο είχε δημοσιευτεί πέρυσι). Όσο για μένα, η θερινή περίοδος συνεχίζεται για ακόμα λίγο. Θα ήθελα ωστόσο να επισημάνω ένα άρθρο του Δύτη των νιπτήρων για το ίδιο θέμα και μια ανάλυση του καθηγητή Αντώνη Λιάκου, για το αν η ελληνική κατάσταση αποτελεί εξαίρεση.

Τα τελευταία δραματικά γεγονότα, που συγκλόνισαν το Λονδίνο και πολλές βρετανικές πόλεις, μας θύμισαν παρόμοιες σκηνές που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε στην τηλεόραση να γίνονται, όμως, στο Αλγέρι, στο Καράτσι, στο Χαρτούμ και σε άλλα παρακατιανά και «απολίτιστα» μέρη, ποτέ όμως στην κάποτε απαστράπτουσα και υποδειγματική για την τάξη και την ευνομία της, πρωτεύουσα της πάλαι ποτέ Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που «κυβερνούσε τα κύματα» σύμφωνα με έναν παλιό αγγλικό ύμνο.

Μολονότι δεν είμαι χαιρέκακος, δε σας κρύβω πως, βλέποντας όλο αυτό το ξέσπασμα της βίας ευχαριστήθηκα, γιατί θυμήθηκα τι μας σούρανε Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί και λοιποί πολιτισμένοι Ευρωπαίοι για τις ταραχές που ξέσπασαν τον Δεκέμβρη του 2008 στην Αθήνα, εξαιτίας της δολοφονίας του μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Και να σκεφτείτε πως σ΄αυτές τις ταραχές δεν υπήρξε ούτε ένας νεκρός και δεν κάηκε ούτε ένα σπίτι.