Προτάσεις για τις πασχαλινές διακοπές σας

Πολύς κόσμος είχε κανονίσει κάποια εκδρομή για το Πάσχα και τώρα με την πανδημία του κορονοϊού και με την καραντίνα αναγκάστηκε να ματαιώσει τα σχέδιά του.

Θέλοντας να συμβάλω στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, αναδημοσιεύω ένα παλιό άρθρο του ιστολογίου (προηγούμενη δημοσίευση πριν από έξι χρόνια) το οποίο ξαναδουλεμένο δημοσιεύτηκε και στο βιβλίο μου «Η γλώσσα έχει κέφια» -εδώ δημοσιεύω το κείμενο από το βιβλίο, αλλά προσθέτω/επικαιροποιώ διάφορα πράγματα.

Μια λύση λοιπόν για πασχαλινές διακοπές είναι το Μπουρντάκιοϊ. Ποιο Μπουρντάκιοϊ; Η απάντηση βρίσκεται στο παλιό εκείνο άρθρο:

Διακοπές στο Μπουρντάκιοϊ

Πριν από μερικά χρόνια, συζητώντας μ’ έναν συνάδελφο, τον ρώτησα αν πήγε πουθενά τα Χριστούγεννα.

«Πήγαμε στο Μπουρντάκιοϊ», μου απάντησε.

Και μου εξήγησε πως αυτή τη φράση την έλεγε ο πατέρας του, πρόσφυγας στην καταγωγή, από τη Σινώπη, όταν ήθελε να πει, περιπαικτικά, ότι δεν πήγε ή δεν θα πάει πουθενά. Μπουρντά θα πει «εδώ» στα τούρκικα, θα το θυμάστε από το «γκελ μπουρντά» που έχει γίνει παροιμιώδες στα ελληνικά (αν και η σωστή τούρκικη φράση είναι «γκελ μπουραγιά», για να δηλωθεί κίνηση και όχι στάση, όπως το μπουρντά). Και «κιόι» (köy) είναι το χωριό, για παράδειγμα Γενίκιοϊ το Νεοχώρι ή Νιχώρι της Καλλίπολης, Κιούπκιοϊ (χωριό που φτιάχνουν κιούπια, πιθάρια) το χωριό του Καραμανλή που το είπαμε Πρώτη κτλ. Έτσι, Μπουρντάκιοϊ το «Εδωχώρι».

Το Μπουρντάκιοϊ παλιότερα το λέγαν αρκετά οι Ρωμιοί, τώρα λιγότερο. Υπάρχει και παραλλαγή, Μπουραντάκιοϊ (buradaköy), αφού το burada είναι παράλληλος τύπος του burda. Πανελλήνιο αντίστοιχο του Μπουρντάκιοϊ δεν ξέρω αν έχουμε, πάντως η γιαγιά ενός φίλου έλεγε «το Κατσεδό».

Στην Κοζάνη, από την άλλη, υπάρχει ο μαγευτικός Αρίνταγας, που είναι η φανταστική παραλία τής (απελπιστικά μεσόγειας στην πραγματικότητα) πόλης. Όταν κάποιος μας έχει εκνευρίσει με τα διάφορα μακρινά και δυσπρόσιτα χωριά που επισκέφτηκε στην τελευταία εκδρομή του, μπορούμε να τον ρωτήσουμε αν επισκέφτηκε τις Μέγλυφες ή τα Σέκλανα (Κορινθίας, μάλιστα). Ως επιτομή του μαγευτικού αιγαιοπελαγίτικου νησιού έχει μεγάλη πέραση η Ίφκινθος.

Κάτι ανάλογο με το Μπουρντάκιοϊ έχουν κι οι Γερμανοί. Μια απάντηση στην ερώτηση «πού θα κάνετε φέτος διακοπές» είναι «Auf Balkonien», που ακούγεται κάπως σαν το όνομα μιας εξωτικής χώρας, σαν να λέμε «Στην Μπαλκονία», ενώ ο φουκαράς απαντάει ότι θα μείνει στο σπίτι, στο μπαλκόνι του. Μπαλκονία έχουν και οι Ολλανδοί (Balkonia), άλλοι όμως προτιμούν την «Tuinaria» (στον κήπο τους δηλαδή, Κηπαρία). Κι αυτό θυμίζει την απάντηση που δίνουν πολλοί στην ερώτηση «πού θα πάμε;», συνήθως για βραδινή έξοδο, όπου απαντούν δίνοντας τη (γνωστή βέβαια στον συνομιλητή τους) διεύθυνσή τους, π.χ. Ελευθερίου Βενιζέλου 124…

Διακοπές στο μαγευτικό Μπουρντάκιοϊ

Κάτι άλλο λογάριαζα να γράψω σήμερα, αλλά τελικά δεν τα κατάφερα, οπότε καταφεύγω στη λύση της επανάληψης -έχω άλλωστε προαναγγείλει ότι τώρα το καλοκαίρι το κατάστημα θα προβάλλει και επαναλήψεις, άρθρα που έχουν δημοσιευτεί πριν από τουλάχιστον τρία χρόνια. Το σημερινό άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε πριν από τεσσεράμισι χρόνια εδώ, και αν λινκάρετε θα δείτε ότι είναι ένα από τα πιο σύντομα άρθρα σε όλη την ιστορία του ιστολογίου. Ουκ εν τω πολλώ το ευ έλεγαν οι αρχαίοι (σχήμα λόγου, διότι η φράση δεν υπάρχει στην αρχαία γραμματεία), αλλά στη σημερινή αναδημοσίευση έχω προσθέσει πολύ υλικό, είτε από τα σχόλια που είχαν γίνει στην πρώτη δημοσίευση είτε άλλο.

Την ιδέα της αναδημοσίευσης τη σκέφτηκα καθώς διάβαζα, στον ιστότοπο του Βήματος, μια ψηφοφορία με ερώτημα «Πόσες μέρες θα πάτε φέτος διακοπές;» στην οποία το 41% των απαντητών (μέχρι στιγμής) απαντά «Καθόλου».

Κι αυτό μού θύμισε μια συζήτηση που είχα πριν από μερικά χρόνια μ’ έναν συνάδελφο, που τον ρώτησα αν είχε πάει πουθενά τα Χριστούγεννα.

— Πήγα στο Μπουρντάκιοϊ, μου απάντησε.

Και μου εξήγησε πως αυτή τη φράση την έλεγε ο πατέρας του, πρόσφυγας στην καταγωγή, από τη Σινώπη, όταν ήθελε να πει, περιπαικτικά, ότι δεν πήγε ή δεν θα πάει πουθενά. Μπουρντά θα πει “εδώ” στα τούρκικα, θα το θυμάστε από το “γκελ μπουρντά” (αν και η σωστή τούρκικη φράση είναι ‘γκελ μπουραγιά’, για να δηλώσει κίνηση και όχι στάση, όπως το μπουρντά). Και “κιόι” (köy) είναι το χωριό, για παράδειγμα Γενίκιοϊ το Νεοχώρι ή Νηχώρι της Καλλίπολης, Κιούπκιοϊ (χωριό που φτιάχνουν κιούπια, πιθάρια) το χωριό του Καραμανλή που το είπαμε Πρώτη κτλ. Έτσι, Μπουρντάκιοϊ το “Εδωχώρι”.

Το Μπουρντάκιοϊ παλιότερα το λέγαν αρκετά οι Ρωμιοί, τώρα λιγότερο. Υπάρχει και παραλλαγή, Μπουραντάκιοϊ (buradaköy), αφού το burada είναι παράλληλος τύπος του burda. Ελληνικό αντίστοιχο του Μπουρντάκιοϊ δεν ξέρω αν έχουμε, πάντως η γιαγιά ενός φίλου έλεγε «το Κατσεδό».

Κάτι ανάλογο έχουν κι οι Γερμανοί. Μια απάντηση στην ερώτηση «πού θα πάτε φέτος διακοπές» είναι Auf Balkonien, που ακούγεται κάπως σαν το όνομα μιας εξωτικής χώρας, σαν να λέμε «Στη Μπαλκονία», ενώ ο φουκαράς απαντάει ότι θα μείνει στο σπίτι, στο μπαλκόνι του.

Υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις όπου αποφεύγει κανείς, περιπαικτικά, να δώσει αρνητική απάντηση ή μασκαρεύει την αρνητική απάντηση ώστε να ακουστεί θετική. Για παράδειγμα, στην αρχική δημοσίευση, μια φίλη που τότε είχε πρωτοέρθει στην παρέα μας θυμήθηκε τις «νηστικόπιτες», που ήταν η καθιερωμένη απάντηση της μητέρας της όταν τη ρωτούσαν τι μαγείρεψε.