Μεταπασχαλινά μεζεδάκια

Σάββατο σήμερα, μεζεδάκια έχει το μενού, το ξέρουμε πια. Και καθώς σήμερα είναι το πρώτο Σάββατο μετά το Πάσχα, τα μεζεδάκια μας θα τα πούμε μεταπασχαλινά. Ας δούμε όμως τι έχει το μενού για σήμερα.

Το μενού ξεκινάει με μια αποτυχία. Ποιανού αποτυχία, θα κρίνετε εσείς. Διαβάζω στα Νέα (αλλά και σε ένα σωρό άλλους ιστοτόπους έχει αναπαραχθεί η είδηση) πως ο ΓΓ του ΟΗΕ δηλώνει ότι «Η Συρία αποτυγχάνει να εφαρμόσει την εκεχειρία». Προφανώς, μετάφραση του αγγλικού failed to, αλλά στα ελληνικά όταν κάποιος «αποτυγχάνει» να κάνει κάτι υπονοείται σαφώς ότι  ήθελε να το κάνει, προσπάθησε να το κάνει αλλά δεν κατάφερε, από ατυχία, ολιγωρία, αντίξοες συνθήκες κτλ. Στα αγγλικά το fail έχει βέβαια και αυτή την έννοια, αλλά μπορεί επίσης να σημαίνει «αδυνατώ» ή «αμελώ, παραλείπω» ή απλώς «δεν το κάνω». Στην προκείμενη περίπτωση, «Η Συρία δεν έχει εφαρμόσει την εκεχειρία», απλούστατα -και η αποτυχία χρεώνεται στη μετάφραση. Γνωστό λάθος βέβαια, αλλά αφού επαναλαμβάνεται δεν βλάφτει να το ξαναλέμε κι εμείς.

Το επόμενο μεζεδάκι έρχεται από την Καθημερινή, αλλά φροντίστε να απομακρύνετε τα παιδιά. Ο τίτλος λοιπόν του άρθρου είναι: Σκάνδαλο πρακτόρων των ΗΠΑ με ιερόδουλους. Ιερόδουλες με μουστάκια, δηλαδή. Αφήστε που και το πράκτορας είναι κι αυτό επίκοινο (ερμαφρόδιτο) και μπλέκεται ακόμα περισσότερο το θέμα.

Εικοσπεντεμαρτιάτικα μεζεδάκια

Σάββατο σήμερα, μεζεδάκια στο πρόγραμμα -έχουμε και πολλά- κι ελπίζω να μην παραξενευτήκατε πολύ με τη λέξη του τίτλου, που είναι φαντάζομαι διάφανη στη σημασία της, έστω κι αν δεν γκουγκλίζεται (να μια αυτοδιαψευδόμενη προφητεία ή τέλος πάντων πρόταση: η λέξη δεν γκουγκλιζόταν ώσπου να δημοσιευτεί το άρθρο’ τώρα πια γκουκλίζεται!) Μεζεδάκια λοιπόν, που σερβίρονται κοντά στις 25 Μαρτίου.

Το πρώτο μας μεζεδάκι είναι  γνωστό και ήδη πολλαπλά σχολιασμένο: όπως δήλωσε προχτές ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρυσοχοΐδης, «πρέπει να απασφαλίσουμε τη βόμβα … του μεταναστευτικού». Μπορείτε να τον ακούσετε κιόλας να το λέει αν κλικάρετε στο βιντεάκι που υπάρχει στη σελίδα στην οποία παραπέμπει ο λίκνος. Μαργαριταράκι βέβαια, διότι τη βόμβα δεν την απασφαλίζεις, την εξουδετερώνεις. Αν την απασφαλίσεις υπάρχει φόβος να σου σκάσει στα χέρια και μετά να γίνει ήρωας ο υπουργός που θα σε πιάσει.

Εντάξει, δεν είναι και προς θάνατον το λαθάκι, ιδίως αν σκεφτούμε ότι ο ίδιος υπουργός έχει προσφέρει πολύ πιο λαμπερά μαργαριτάρια, είτε τότε που ομολόγησε ότι ψήφισε το μνημόνιο χωρίς να το διαβάσει, είτε πρόπερσι, που είχε πετάξει την ουρανομήκη κοτσάνα ότι ο Μπάρακ Ομπάμα είναι μουσουλμάνος. Δεν θα τον κρίνουμε από αυτό.

Βέβαια, το επίσημο δελτίο τύπου παρουσιάζει διορθωμένη την υπουργική κοτσάνα: «Πρέπει να εξουδετερώσουμε τη βόμβα…» Πολλοί ιστότοποι έσπευσαν να ευπρεπίσουν και τα δικά τους άρθρα, όπως η Ναυτεμπορική, αλλά δεν ήταν δυνατόν να επέμβουν και στο ηχητικό απόσπασμα που συνοδεύει το άρθρο τους, όπου ο κ. υπουργός ακούγεται να απασφαλίζει!

* Ακλισιάς νέο κρούσμα, που επειδή το βλέπω σε ένα σωρό ιστότοπους από κάποια κεντρική πηγή θα προέρχεται: Παράταση στις αρχικές προθεσμίες εκδήλωσης ενδιαφέροντος στους διαγωνισμούς για την αξιοποίηση του αεροδρομίου του Ελληνικό… (π.χ. εδώ, στην αρχή).

* Μια λέξη που δεν την ήξερα έμαθα από τον Άλκη Γαλδαδά σε ένα πρόσφατο άρθρο του στο protagon.gr. Το αντίστοιχο του αγγλικού spin doctors, όπως λέγονται οι επικοινωνιοτέτοιοι, που δίνουν τη γραμμή στο κάθε έντυπο ή μέσο ενημέρωσης (π.χ. χτυπάτε τον τάδε ή παινέψτε τον δείνα), στην ελληνική αργκό της δημοσιογραφικοπολιτικής πιάτσας είναι «γραμμιτζήδες».

Η κεφαλή και η… κλίνη

Σχολιάστηκε αρκετά -σε γλωσσικό επίπεδο- μια χτεσινή αποστροφή της ομιλίας του πρωθυπουργού προς την Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ: Όσοι μας κατηγορούν για το μηχανισμό αγνοούν αφελώς η σκοπίμως την πραγματικότητα. Αγνοούν ότι χωρίς τον μηχανισμό δεν θα είχαμε σήμερα που την κεφαλή κλίνη. Εγώ πήρα την είδηση από τον ιστότοπο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε άλλα μέσα έτσι παρατίθεται, εκτός από μερικούς που το διορθώνουν σε «κλίναι». Θα σχολιάσω λίγο την έκφραση, με την οποία μάλιστα τυχαίνει να έχω ασχοληθεί στο βιβλίο μου «Γλώσσα μετ’ εμποδίων«.

Παραξένεψε το «πού την κεφαλήν κλίνη», διότι οι περισσότεροι το ξέρουμε «πού την κεφαλήν κλίναι». Το «δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη» πράγματι παραδίδεται κάπως έτσι στο Ευαγγέλιο (Ματθ. 8.20 και Λουκ. 9.58: Ο υιός του ανθρώπου ουκ έχει πού την κεφαλήν κλίνη). Αυτό το ‘κλίνη’ είναι υποτακτική (θέλει υπογεγραμμένη στα αρχαία), κλίνεται,  και συμφωνεί στην πτώση με το υποκείμενο. Στη σημερινή χρήση έχει σχεδόν επικρατήσει το απαρέμφατο: δεν έχει πού την κεφαλήν κλίναι, παρά το γεγονός ότι ούτε παραδίδεται στη Γραφή, ούτε είναι γραμματικά σωστό. Γιατί; Για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι η σύνταξη αυτή, χωρίς το ‘να’, ξενίζει τον σημερινό χρήστη. Ο άλλος είναι ότι αν θέλεις, καλέ μου κύριε, τις μεταξωτές περισκελίδες της υποτακτικής, πρέπει να το κλίνεις το κλίνη. Δηλαδή, εγώ δεν έχω πού την κεφαλήν κλίνω, αυτός δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη, αυτοί δεν έχουν πού την κεφαλήν κλίνουν.