Ποιος είναι μπούμερ;

Είδαμε χτες πώς ο αρθρογράφος Πάσχος Μανδραβέλης, θέλοντας να αστειευτεί με μια διαφήμιση που είδε στον ιστότοπο της Αυγής, κατάφερε να γίνει ρεζίλι στο Τουίτερ επειδή έδειξε την άγνοιά του για το πώς λειτουργεί αυτό το είδος διαδικτυακών διαφημίσεων.

Ανάμεσα στους πολλούς χαρακτηρισμούς που εκτόξευσαν διάφοροι χρήστες κατά του Π. Μανδραβέλη, ο συχνότερος ήταν «μπούμερ», π.χ. «Eίσαι ο ορισμός του μπούμερ» ή «Επιμένει ο μπούμερ. Κατέβασε το AdBlock και σταμάτα να ξεφτιλίζεσαι» ή «Μάθε κι εσύ και ο άλλος ο μπούμερ πώς δουλεύουν τα Google Ads που μου θες να φέρεις και επενδύσεις» (αυτό απευθυνόταν στον υπουργό Άνευ Ανάπτυξης κ. Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος επιδοκίμασε το τουίτ-γκάφα του Π.Μ. χαρακτηρίζοντάς το «κορυφαίο» και χωρίς να εννοεί «κορυφαία γκάφα»).

Σκεφτόμουν από πριν να αφιερώσω άρθρο στη λέξη αυτή, οπότε τώρα που βρήκα αφορμή περνάω στην πράξη. Μπούμερ λοιπόν είναι μειωτικός χαρακτηρισμός από νεότερο χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προς πιο ηλικιωμένο. Η φράση φυσικά έχει περάσει και στην πραγματική ζωή. Έχω ακούσει παράπονα πολλών ηλεφίλων που έχουν παιδιά στην εφηβεία ή την πρώτη μετεφηβεία, ότι τα παιδιά τους συνηθίζουν να κλείνουν τους διαξιφισμούς μαζί τους με τη φράση «Οκέι, μπούμερ» (για την οποία θα πούμε πιο κάτω) ή να τους αποκαλούν «μπούμερ».

Μπούμερ είναι ο αγγλοσαξονιστί boomer, baby-boomer που θα τον έλεγε ο κ. Μπαμπινιώτης. Εν αρχή λοιπόν ην το baby boom, η εκρηκτική αυξηση των γεννήσεων στον δυτικό κόσμο μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, που, όσον αφορά τις ΗΠΑ, μπορείτε να τη δείτε σε αυτό το διάγραμμα.

Σε ανύποπτο χρόνο, όταν είχε χρειαστεί να αποδώσω το baby boom το είχα πει «πληθυσμιακή έκρηξη» και το baby boomer «γενιά της πληθυσμιακής έκρηξης». Βέβαια τέτοιες αποδόσεις ταιριάζουν σε πιο επίσημα κείμενα -στον δημοσιογραφικό λόγο πολύ συχνά βλέπουμε τον ξένο όρο αμετάφραστο («μπέιμπι μπούμερ») ή και αμετάγραπτο (baby boomer).

Ποιοι είναι οι μπέιμπι μπούμερ; Έχω δει να χαρακτηρίζονται έτσι οι γεννημένοι από το 1946 έως το 1950, αλλά αυτός ο ορισμός είναι υπερβολικά στενός. Η διεθνής συναίνεση πλαταίνει πολύ περισσότερο τον όρο, αφού δέχεται ότι μπέιμπι μπούμερ είναι οι γεννημένοι από το 1946 έως το 1964 (η ελληνική Βικιπαίδεια περιέργως δέχεται το 1946-1962). Βέβαια, μετά το 1960 οι γεννήσεις, αν δείτε το παραπάνω διάγραμμα, είχαν πέσει αισθητά, αλλά οι περισσότεροι μελετητές δέχονται το διάστημα 1946-64 για την οριοθέτηση της γενιάς.

Στην Ελλάδα, έχουμε τον όρο «Γενιά του Πολυτεχνείου» ο οποίος περίπου ταυτίζεται με τους μπέιμπι μπούμερ. Ο Σαββόπουλος έχει τραγουδήσει «εμείς, του 60 οι εκδρομείς», παρόλο που, αν το δούμε αυστηρά, ο ίδιος οριακά δεν είναι μπέιμπι μπούμερ αφού γεννήθηκε το 1944. Ο Πάσχος Μανδραβέλης, γεννημένος το 1963, οριακά είναι, τουλάχιστον σύμφωνα με τον διεθνή ορισμό. Κι εγώ είμαι, και δεν ντρέπομαι γι’ αυτό.

Πώς φτάσαμε από τους μπέιμπι μπούμερ στους μπούμερ; Αφενός και βεβαίως με συντόμευση του όρου, αλλά για τη δημοτικότητα του όρου «μπούμερ» καθοριστικό ρόλο έπαιξε η παγκοσμίως διάσημη φράση Ok, boomer, που υπήρχε μεν από πιο παλιά, αλλά έγινε ακαριαία γνωστή στα πέρατα του κόσμου όταν χρησιμοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2019 σε ένα βίντεο στο Τικ Τοκ.

Θα το μεταφράζαμε «Εντάξει, μπάρμπα», και υπονοεί ότι ο μπούμερ δεν μπορεί να καταλάβει επειδη ανήκει σε μια άλλη, παλιότερη γενιά. Ειδικότερα, χρησιμοποιείται για να υπονοήσει ότι ο μπούμερ είναι ανεπίδεκτος μαθήσεως σε σχέση με τις προόδους της τεχνολογίας ή ότι είναι τεχνοφοβικός, ότι είναι συντηρητικός, ότι έχει παρωχημένες αντιλήψεις ή ακόμα ότι έζησε σε μια περίοδο πολύ πιο εύκολη. Μια άποψη ή πράξη που θεωρείται τυπική για έναν μπούμερ λέγεται «μπουμεριά».

Πάντως, η φράση δεν έχει αποκλειστικό στόχο τους μπέιμπι μπούμερς, τους γεννηθέντες την περίοδο 1946-1964. Στη Βουλή της Νέας Ζηλανδίας τη χρησιμοποίησε μια βουλεύτρια γεννημένη το 1994 προς έναν βουλευτή γεννημένο το 1968. Και έχω δει να χρησιμοποιείται και προς νεότερους, όπως είπα πιο πάνω. Άλλωστε, θα θυμάστε πως όταν πηγαίναμε στο γυμνάσιο-λύκειο οι καθηγητές μας μάς φαίνονταν πολύ γέροι ενώ πολλοί ήταν απλώς σαραντάρηδες ή και νεότεροι.

Advertisement

Νοτιοζηλανδικά μεζεδάκια

Το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο παίρνει αυτόν τον τίτλο για να τιμήσει μια νέα προσθήκη στον κατάλογο των χωρών της Νομανσλάνδης -με τη διαφορά πως η νέα αυτή οντότητα (ή oddότητα αν προτιμάτε) δεν γεννήθηκε από μεταφραστική αβελτηρία αλλά από πρωθυπουργικό σαρδάμ.

Συγκεκριμένα, πριν από μερικές μέρες, σε συνέντευξη στο κεντρικό δελτίο του Σταρ, και μιλώντας για τη συνεργασία των χωρών στο θέμα της χαλάρωσης των περιορισμών, ο Κ. Μητσοτάκης είπε:

«Συμμετέχουμε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομάδα χωρών απ’ όλο τον κόσμο. Συμμετέχει η Σιγκαπούρη, η Αστραλία, η Νότιος Ζηλανδία. Και συζητάμε παραδείγματα, σκέψεις για το πώς μπορούμε να ανοίξουμε την οικονομία μας.»

Ακούστε το:

Οποιαδήποτε ομάδα χωρών έχει μεταξύ των μελών της τη Νότια Ζηλανδία θα είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα, αφού τέτοια χώρα δεν υπάρχει. Έχουμε τη Νέα Ζηλανδία, που κάποτε συντέμνεται σε «Ν. Ζηλανδία» και αυτό το μπαγάσικο το «Ν.» μπορεί να σημαίνει και «Νότια» όπως στη Νότια Κορέα ή τη Νότια Αφρική, αλλά μπορεί και «Νέα» όπως στη Ν. Σμύρνη.

Ίσως ο πρωθυπουργός είχε στο οτοκιού, ή όπως αλλιώς λέγεται αυτός ο μοντέρνος υποβολέας, το «Ν. Ζηλανδία», ίσως μπερδεύτηκε για άλλο λόγο, πάντως μας έδωσε μια αφορμή για γέλιο και για ευτράπελο σχολιασμό, όπως πάντα γίνεται με τα φραστικά λάθη των πολιτικών.

Έγραψα κι εγώ για τη Βόρεια Ζηλανδία και τη Νότια Ζηλανδία, και φαντάστηκα και τον εξής διάλογο:

– …η Αστραλία και η Νότιος Ζηλανδία
– Νέα, κύριε Πρωθυπουργέ
– …και η Νέα Κορέα
– Νότια, κύριε Πρωθυπουργέ
– Να, αυτά δεν μπορώ. Λέω Νότια μου λέτε Νέα, λέω Νέα μου λέτε Νότια, τι θέτε τέλος πάντων;

Στο ίδιο πνεύμα, κάποιος έγραψε για τη Νέα Κορέα, ενώ εγώ (αλλά και άλλοι, επόμενο ήταν) είπαμε ότι ο Κ. Μητσ. είναι αρχηγός της Νότιας Δημοκρατίας. Μέχρι που κάποιος με αποκάλεσε «Νότιο Σαραντάκο».

Με μια μπάλα σαν πεπόνι

Τις τελευταίες εβδομάδες, όταν πηγαινοέρχομαι στη δουλειά, ακούω στο ραδιόφωνο τα νέα από το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Ποιο Παγκόσμιο Κύπελλο, θα ρωτήσετε. Όχι του ποδοσφαίρου, αυτό έγινε πέρυσι. Ούτε του μπάσκετ, αυτό έγινε πριν από 2-3 μήνες και η Ελλάδα, παρά την παρουσία του Γιάννη Αντετοκούνμπο, δεν τα πήγε και πολύ καλά.

Αυτή την περίοδο όμως διεξάγεται το Παγκόσμιο Κύπελλο σε ένα άλλο ομαδικό άθλημα, ένα άθλημα που παίζεται με μπάλα: όχι στρογγυλή σαν του ποδοσφαίρου, όχι σπυριάρα σαν του μπάσκετ, αλλά με μια μπάλα σαν πεπόνι: το ράγκμπι.

Το ράγκμπι δεν το ξέρουμε στα μέρη μας. Ελάχιστα παίζεται στη χώρα μας αν και νομίζω πως υπάρχει ομοσπονδία και εθνική ομάδα, που παίζει στα βάθη της ευρωπαϊκής κατάταξης. Ίσως όμως να κάνω λάθος, διότι ψάχνοντας βλέπω πως η ομοσπονδία υπήχθη στην ομοσπονδία του χάντμπολ και στην ιστοσελίδα της ΟΧΕ οι σελίδες που αφορούν το ράγκμπι έχουν να ανανεωθούν από το 2017.

Μιλάμε βέβαια για το ράγκμπι με 15 παίκτες, το λεγόμενο και rugby union, όχι για την παραλλαγή με 13 παίχτες που λέγεται rugby league. Και οι δυο παραλλαγές γεννήθηκαν στην Αγγλία τον 19ο αιώνα και κάποια στιγμή διχάστηκαν και η κάθε μια εξελίχθηκε διαφορετικά.

Επειδη όμως εδώ λεξιλογούμε, πρέπει να πούμε ότι το όνομα του αθλήματος, rugby, προέρχεται από την πόλη Ράγκμπι της μέσης Αγγλίας, κοντά στο Κόβεντρι. Το 1823, λέει, στο σχολείο του Ράγκμπι, ενώ οι μαθητές έπαιζαν ένα είδος ποδοσφαίρου, ένας μαθητής άρπαξε τη μπάλα με τα χέρια και άρχισε να τρέχει. Παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν τον μύθο, είναι βαθιά ριζωμένος κι έτσι γίνεται αποδεκτός.

Το ράγκμπι για το οποίο θα μιλήσουμε, λοιπόν, παίζεται με ομάδες των 15 παικτών, 8 επιθετικούς και 7 αμυντικούς, σε γήπεδο 100 x 70 μέτρων. Ο αγώνας διαρκεί 80 λεπτά, σε δυο ημιχρόνια των 40.

Υπάρχουν δυο τέρματα, που είναι δυο πανύψηλα δοκάρια με 8 μέτρα ύψος με ένα οριζόντιο δοκάρι στα 3 μέτρα, δηλαδή κάπως σαν κοντοπόδαρο Η. Όμως δεν υπάρχει τερματοφύλακας, και άλλωστε ο σκοπός των παικτών δεν είναι μόνο να περάσουν τη μπάλα μέσα από το τέρμα, όπως είναι στο ποδόσφαιρο.

Μεζεδάκια των 20 εκατομμυρίων

Γιατί ονομάζω έτσι το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο; Ποια εκατομμύρια είναι αυτά; Δεν είναι της Βεγούμ, εκείνα ήταν 500, τα δικά μας είναι μόνο 20, προς το παρόν.

Είναι απλό, τα 20 εκατομμύρια είναι οι επισκέψεις στο ιστολόγιο, ένα ορόσημο όχι ασήμαντο, που όμως το άφησα να περάσει απαρατήρητο, διότι, όπως βλέπετε αριστερά από την οθονιά που πηρα χτες, το έχουμε ξεπεράσει πριν από αρκετές μέρες (όπως υπολογίζω γύρω στις 3 Μαρτίου), αλλά μόλις προχτές το πήρα είδηση.

Τι τα θέλετε, το πρώτο μας εκατομμύριο, τον Ιούλιο του 2010, το είχα γιορτάσει με ειδικό άρθρο, το ιδιο έγινε και στο δεύτερο εκατομμύριο, τον Ιούνιο του 2011, ενω το 2013 είχαμε Μεζεδάκια των 6 εκατομμυρίων, και νομίζω πως και τα 10 εκατομμύρια τα ανέφερα, αν και όχι σε ειδικό άρθρο, όμως τούτο το ορόσημο ξέφυγε από το επιτελείο του ιστολογίου. Ζητάμε συγγνώμη, ο υπεύθυνος πήρε δυσμενή μετάθεση για τα σύνορα της Νομανσλάνδης. Ελπίζω τα 50 εκατομμύρια επισκέψεις, που θα τα συμπληρώσουμε σε καμιά δεκαπενταριά χρόνια, να μη μας ξεφύγουν.

* Ας αφήσουμε όμως τις περιαυτομπλογκιες και ας προχωρήσουμε στα μεζεδάκια μας. Η επικαιρότητα βέβαια σήμερα κάθε άλλο παρά ιλαρή είναι, με το μακελειό που έγινε στη Νέα Ζηλανδία. Βέβαια, ο τόπος του εγκλήματος κείται μακράν, πιο μακράν δεν γίνεται, ενώ και τα θύματα είναι μουσουλμάνοι κι έτσι δεν θα ακουστούν πολλά Ζε σουί, διότι βλέπετε όταν ο δράστης είναι Άραβας τότε τα υποκριτικά μέσα ενημέρωσης τον προβάλλουν ως μουσουλμάνο τρομοκράτη ενώ όταν είναι ο Μπρέιβικ ή ο Τάραντ (έτσι λένε τον Αυστραλό που ματοκύλησε τη Νέα Ζηλανδία) τότε ειναι απλώς «ακραίος» ή «διαταραγμένος», ή το πολύ «ακροδεξιός», λες και οι τζιχαντιστές μακελάρηδες δεν είναι επίσης ακροδεξιοί.

Πρόσεξα πάντως σε κάποιους τίτλους μια περίεργη χρήση των εισαγωγικών: «Σφαγή» στη Νέα Ζηλανδία. Επιθέσεις σε τζαμιά με 49 νεκρούς.

Μήπως για να το πει σφαγή χωρίς εισαγωγικά έπρεπε οι νεκροί να είναι πάνω από 50; με ρωτάει φίλος.

Σχίζοντας τις γραμμές των οριζόντων (Δημ. Σαραντάκος) 13 – Ο εποικισμός της Ωκεανίας

Εδώ και λίγο καιρό ξεκίνησα να δημοσιεύω αποσπάσματα από το βιβλίο του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, Σχίζοντας τις γραμμές των οριζόντων, μια ιστορία των εξερευνητών και των εξερευνήσεων του αρχαίου κόσμου. Οι δημοσιεύσεις αυτές γίνονται κανονικά κάθε δεύτερη Τρίτη.

Η σημερινή συνέχεια είναι η δέκατη τρίτη. Η προηγούμενη συνέχεια βρίσκεται εδώ. Σήμερα μεταφερόμαστε σε τόπους μακρινούς.

Ο εποικισμός της Ωκεανίας από τον άνθρωπο

Ο εποικισμός των νησιών του Ειρηνικού αποτελεί μιαν από τις μεγαλύτερες, αλλά και τις λιγότερο γνωστές, εποποιίες του ανθρώπου Πρόκειται για πραγματικόν άθλο, που πραγματοποίησαν άνθρωποι με μόνα πλωτά μέσα μονόξυλα, με τα οποία διέπλευσαν τεράστιες αποστάσεις ανοιχτής θάλασσας, αποίκησαν χιλιάδες μικρά και μεγάλα νησιά^*, στα οποία όχι μόνο επιβίωσαν, εις πείσμα των πενιχρών πηγών τροφής που διέθεταν αυτά τα νησιά, αλλά ανέπτυξαν αξιόλογον πολιτισμό.

Η τεράστια έκταση της επιφάνειας του πλανήτη, που βρίσκεται μεταξύ Ασίας Αφρικής και Αμερικής, καλύπτεται από τον Ειρηνικό και τον Ινδικό ωκεανό και είναι διάσπαρτη από νησιωτικά συμπλέγματα, μεγάλα μεμονωμένα νησιά και μία ήπειρο, την πέμπτη ήπειρο της Γης, την Αυστραλία.

Μεταξύ Ασίας και Αυστραλίας μεσολαβεί η Ινδονησία, που την αποτελούν εκατοντάδες μικρά και μεγάλα νησιά. Ανατολικά της Ινδονησίας και βορείως της Αυστραλίας βρίσκεται η Μελανησία, που την αποτελεί η μεγαλόνησος Νέα Γουινέα (Ιριάν) και εκατοντάδες μικρότερα νησιά, κατανεμημένα σε τέσσερα νησιωτικά συμπλέγματα: Σολομώντος, Νέες Εβρίδες, Νέα Καληδονία και Φίτζι. Στα βορειοανατολικά της Μελανησίας βρίσκεται η Μικρονησία, που την αποτελούν μικρά νησιά κατανεμημένα σε τέσσερα επίσης συμπλέγματα: Μαριάνες, Καρολίνες, Μάρσαλ και Κιριμπάτι.

Οι άνθρωποι που εποικίσανε την Πολυνησία έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα και, όπως πιστεύουν οι εθνολόγοι, ανήκαν σε κάποιον καυκάσιο ανθρωπολογικό τύπο, συγγενικό με τους Αϊνού, με τον οποίον είχαν αναμιχθεί σε μικρό ποσοστό νεγροειδή και μογγολοειδή στοιχεία ΧΧ. Ξεκίνησαν γύρω στα 600 π.Χ. από τις ακτές της Νότιας Κίνας, όταν η δυναστεία των Τ’ανγκ ενοποίησε τα κινεζικά εδάφη σε ένα κράτος. Στην αρχική κοιτίδα τους είχαν αναπτύξει αξιόλογο υστερονεολιθικό πολιτισμό, ήξεραν δηλαδή τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την υφαντουργία και τα μέταλλα. Διέθεταν σύστημα γραφής που παρουσιάζει εκπληκτικές ομοιότητες με τη γραφή των πολιτισμών Χαράπα και Μοχέντο Τζάρο, που είχαν ακμάσει δυο χιλιάδες χρόνια πιο πριν, στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού .

Πενταυγουστιανά μεζεδάκια

Τεταρταυγουστιανά θα τα λέγαμε αν δημοσιεύονταν χτες, επέτειο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά στις 4 Αυγούστου 1936, μιας από τις ελάχιστες ημερομηνίες που έχουν δώσει λέξη στη γλώσσα μας. Όμως, δημοσιεύονται σήμερα -άρα, πενταυγουστιανά.

Και ξεκινάμε με μιαν ακλισιά από την προηγούμενη βδομάδα, όπου σε κάποιο δελτίο ειδήσεων γράφτηκε για «22 απόπλους» από τον Πειραιά και «12 απόπλους» από τη Ραφήνα.

Ο απόπλους, λέμε, αλλά πώς κάνει στον πληθυντικό; Κατά τον Μπαμπινιώτη δεν έχει πληθυντικό, ενώ το Βικιλεξικό και η Lexigram δίνουν: οι απόπλοι, των απόπλων, τους απόπλους.

Άρα σωστή η κάρτα του καναλιού; Όχι, διότι εδώ έχουμε ονομαστική.

Πολύ πιο απλό είναι να παραδεχτούμε πως η λέξη είναι ελλειπτική, δεν έχει πληθυντικό και να μιλάμε για «22 αναχωρήσεις» ή, αφού ήδη έχουμε την αναχώρηση στον τίτλο της κάρτας, για «22 πλοία».

* Γράφει ο Δ. Νανούρης στην ΕφΣυν:

Ορρωδούν προ του θεϊκού ΘΑλέξη ο καραμπουζουκλής Καλαματιανός ΘΑμαράθ και το συνεταιράκι του ο Μπένι (απ’ το ’να αυτί κι απ’ τ’ άλλο βγαίνει).

Εντάξει, τους έκανε με τα κρεμμυδάκια και τους τρεις, αλλά… αλλά τι θα πει «ορρωδούν»; Ορρωδώ θα πει «λιποψυχώ, διστάζω» και χρησιμοποιείται κυρίως στη στερεότυπη φράση «δεν ορρωδεί προ ουδενός» που τη λέμε για κάποιον αδίστακτο.

Φοβάμαι ότι ο αρθρογράφος ήθελε εδώ να γράψει «Ωχριούν προ του ΘΑλέξη ο ΘΑμαράθ και ο Μπένι», εννοώντας ότι είναι πολύ υποδεέστεροι από αυτόν (εν προκειμένω, στην τέχνη της παραπλάνησης).

Μπαμπά σας γλώσσα γιατί δεν μιλάτε;

* Μια βουλευτίνα του κόμματος του Μακρόν μοίραζε φυλλάδια σε μια λαϊκή αγορά, όταν δέχτηκε επίθεση από κάποιον περαστικό.

Στο σχετικό άρθρο, η Καθημερινή γράφει:

Η Ροσί διένειμε φυλλάδια στην αγορά όταν την χτύπησε ένας άνδρας γύρω στις 11.00 το πρωί.

Στέκει αυτό; Όχι. Θέλουμε παρατατικό στο πρώτο ρήμα, όπως θα φανεί αμέσως αν αντί για το «διανέμω» βάλουμε το συνώνυμο «μοιράζω». Η βουλεύτρια μοίραζε φυλλάδια όταν την πλησίασε ο άγνωστος. Κανείς φυσικός ομιλητής δεν θα πει «Η βουλεύτρια μοίρασε φυλλάδια όταν τη χτύπησε ένας άνδρας».

Άρα, διένεμε -όχι «διένειμε». Ή πιο απλά, μοίραζε. Μπαμπά σας γλώσσα, και πάλι, γιατί δεν μιλάτε;