Τριτοσεπτεμβριανά μεζεδάκια και πάλι

Τριτοσεπτεμβριανά επειδή σήμερα είναι σημαδιακή ημερομηνία, λαέ του ιστολογίου, 3 του Σεπτέμβρη, επέτειος της επανάστασης του 1843 αλλά και της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ το 1974 -σύμπτωση βέβαια κάθε άλλο παρά τυχαία, αφού ο Ανδρέας Παπανδρέου την είχε διαλέξει την ημερομηνία για τον συμβολισμό της. Και πάλι, επειδή και πριν από πέντε χρόνια είχα μεζεδάκια με αυτόν τον τίτλο -μόνο πέντε, αφού μεσολάβησαν και δύο δίσεκτα έτη.

Για τις 3 του Σεπτέμβρη 1843 δεν έχουμε γράψει στο ιστολόγιο, πριν από δυο χρόνια όμως, που είχαμε τα σαράντα (χρόνια) του ΠΑΣΟΚ είχα δημοσιεύσει εδώ ένα άρθρο.

Η επέτειος του 1843 δεν νομίζω να τιμάται επίσημα. Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ θα γιορταστεί από το κόμμα, στην Πάτρα, τη γενέθλια γη των Παπανδρέου. Κάποιοι είπαν ότι θα ταίριαζε περισσότερο να γιορταστεί στην Κουμουνδούρου, αλλά ψηφοφόρους κυρίως έχει πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ από το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, όχι στελέχη. Αλλά για να μπούμε στο κλίμα της ημέρας, ας ακούσουμε ένα εμβληματικό (νομίζω πως το κλισέ δικαιολογείται εδώ) τραγούδι για τις 3 του Σεπτέμβρη, που σύνδεσε, ας πούμε, τις δύο επετείους αφού γράφτηκε για την πρώτη αλλά χρησιμοποιήθηκε από τους θιασώτες της δεύτερης.

Αλλά να προχωρήσουμε στα μεζεδάκια.

Χίλια μύρια κύματα

Το τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου «Χίλια μύρια κύματα», από τον κύκλο Ιθαγενεια Χρονικό, σε αξεπέραστους θαρρώ στίχους του Κ.Χ.Μύρη (δηλαδή του Κώστα Γεωργουσόπουλου), το έκανε αθάνατο ο Νίκος Ξυλούρης και θα στέκει σε μια πολύ ψηλή κορφή του ελληνικού τραγουδιστικού τοπίου. Ας το ακούσουμε:

«Χίλια μύρια» θα πει «πάρα πολλά, πολύ μεγάλος αριθμός». Στα νέα ελληνικά, και το σκέτο «μύριοι» σημαίνει το ίδιο, πολύ μεγάλος αριθμός, ας πούμε: η νεολαία είναι εκτεθειμενη σε μύριους κινδύνους (παράθεμα από το ΛΚΝ), δηλαδή αμέτρητους κινδύνους, ενώ συχνά ακούγεται και το «μύριοι όσοι», π.χ. πέρασε μύρια όσα βάσανα μέχρι να… ή και σκέτο «πέρασε τα μύρια όσα» -δηλαδή αμέτρητα βάσανα.

Βέβαια, και το «χίλιοι» σκέτο μπορεί να εκφράσει την ίδια σημασία, π.χ. έχω χίλιους μπελάδες στο κεφάλι μου. Αλλά το χίλιοι στα νέα ελληνικά σημαίνει και τον συγκεκριμένο αριθμό 1.000. Δεν μπερδευόμαστε, ξέρουμε τι σημαίνει «Του έχω πει χίλιες φορές να μου δώσει τα χίλια ευρώ που μου χρωστάει».

Νίκος Ξυλούρης, 30 χρόνια από το θάνατό του

Σαν σήμερα πριν από 30 χρόνια πέθαινε, νικημένος από τον καρκίνο στα 44 του χρόνια, ο Νίκος Ξυλούρης. Για να μαθαίνουν οι νεότεροι, ένα χτεσινό άρθρο του Ριζοσπάστη, με αρκετά στοιχεία. Οι παλιότεροι δεν έχουν ανάγκη να μάθουν, τα ξέρουν, ίσως καν ούτε να θυμηθούν. Σε μένα τουλάχιστο θα μείνει αξέχαστο το Μεγάλο μας τσίρκο, που είχα την τύχη να το δω επί χούντας. Βέβαια, δεν ήταν μόνο ο Ξυλούρης που έκανε αξέχαστη αυτή την παράσταση, κι εδώ ακούμε μερικά αποσπάσματα με τη φωνή και της Τζένης Καρέζη.

Δυο-τρία πράγματα για τα σύκα και τη σκάφη

 Η παροιμιακή φράση «λέει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη» χρησιμοποιείται για όποιον μιλάει χωρίς περιστροφές, με παρρησία, χωρίς να μασάει τα λόγια του ή να καταφεύγει σε ευφημισμούς. Είναι μια από τις συχνές και γνωστές παροιμιακές φράσεις, με αρκετές καταγραφές στα σώματα κειμένων, και σε λογοτεχνικά άλλωστε κείμενα, από τα οποία το γνωστότερο ίσως είναι το Καπνισμένο τσουκάλι του Ρίτσου, με τον στίχο που έγινε πασίγνωστος χάρη στη φωνή του Νίκου Ξυλούρη:

Κι αύριο λέω θα γίνουμε ακόμα πιο απλοί
Θα βρούμε αυτά τα λόγια που παίρνουνε το ίδιο βάρος
σ’ όλες τις καρδιές, σ’ όλα τα χείλη
Έτσι, να λέμε πια τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη
(κοπυπάστη από το Διαδίκτυο, λαθάκια δεν αποκλείονται)