Μεζεδάκια για εμβολιασμένους

Το ιστολόγιο συντάσσεται με την εθνική προσπάθεια να βρεθεί ένας νέος εσωτερικός εχθρός στον οποίο να χρεωθεί η αποτυχία της εμβολιαστικής πολιτικής της κυβέρνησης και να χωριστούν σε δυο κατηγορίες οι πολίτες, κι έτσι στα σημερινά μεζεδάκια μπορούν να σχολιάζουν μόνο όσοι έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αρνητικό τεστ PCR ή έχουν πιστοποιητικό νόσησης.

Επειδή όμως δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί το πρόγραμμα που θα ελέγχει την εμβολιαστική κατάσταση του κάθε σχολιαστή, προς το παρόν η εφαρμογή του μέτρου παγώνει -το ίδιο άλλωστε προβλέπω να γίνει και με τα προαναγγελθέντα μέτρα στην εστίαση, για τα οποία θεωρώ πολύ πιθανό να σταματήσει πολύ γρήγορα κάθε έλεγχός τους.

Για να μην παρεξηγηθώ: όχι μόνο έκανα το εμβόλιο (με ΑΖ) αλλά και είμαι φανατικά υπέρ του εμβολιασμού. Άλλο όμως αυτό κι άλλο να παίρνονται από τώρα μέτρα διαχωρισμού τη στιγμή που για πολλές κατηγορίες πολιτών ειναι πρακτικά αδύνατο να έχουν πλήρως εμβολιαστεί (Παράδειγμα: για τους νέους των 25-29 ετών, η πλατφόρμα άνοιξε στις 10 Ιουνίου. Επομένως είναι αδύνατο έως τις 5 Ιουλίου να έχει κάποιος κάνει και τις 2 δόσεις και να έχουν περάσει και 14 μέρες ωστε να είναι σε ισχύ το πιστοποιητικό του. Κι όμως, από τις 5 Ιουλίου ο νέος αυτός υποτίθεται ότι θα πρέπει να πληρώνει τεστ ράπιντ για να μπει σε ορισμένα μαγαζιά ή για να μετακινηθεί σε γειτονικό νομό ή σε κάποιο νησί. Αν κάνω λάθος, διορθώστε με).

Επιπλέον, τα μέτρα αυτά όχι μόνο προκαλούν κοινωνικό αυτοματισμό αλλά και κατά πάσα πιθανότητα θα αποδειχτούν  αναποτελεσματικά. Όμως θα συζητήσουμε ξανά το θέμα σε ειδικά αφιερωμένο άρθρο, σήμερα έχουμε μεζεδάκια.

* Και ξεκινάω με μια περίπτωση διαφημιστικής τρολιάς. Θα είδατε πιθανότατα το βίντεο με το απόσπασμα από την εκδήλωση της αστυνομίας (εδώ διανθισμένο) όπου ο κλεμμένος πίνακας, που η «επανεύρεσή» του ανακοινώνεται μετά βαΐων και κλάδων, γλιστράει και πέφτει και σπεύδει ο σύμβουλος του υπουργού και τον πιάνει με γυμνά (και ιδρωμένα;) χέρια λες και είναι καμιά εφημερίδα.

Φυσικά το αστειότατο αυτό στιγμιότυπο έγινε ιότροπο (viral που λέει και ο κ. Μπαμπινιώτης) στα πέρατα της Γης -αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι τόσο το Πλαίσιο όσο και η ΙΚΕΑ έσπευσαν να το εκμεταλλευτούν για διαφημίσεις βάσεων και στηριγμάτων! Καλό ρεφλέξ, έχω να πω.

* Συνεχίζω με ένα ποδοσφαιρικό, αν και όχι από το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα.

Σε ρεπορτάζ για τη Φιορεντίνα και τον Φρανκ Ριμπερί, διαβάζω ότι:

Παρά το γεγονός ότι όλα έδειχναν πως οι δύο πλευρές, θα συνέχιζαν την από κοινού συνεργασία τους και την νέα αγωνιστική περίοδο, τελικά κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί.

Δεν είναι πλεονασμός το «από κοινού συνεργασία»; Υπάρχει και μονομερής συνεργασία;

Και πιο κάτω, λέει ότι ο νέος προπονητής δεν είχε στα πλάνα του τον Ριμπερί, και «αυτό είχε σαν συνέπεια να εισηγηθεί την φυγή του από την ομάδα της Φλωρεντίας». Αλλά φυγή θα ήταν αν έφευγε με δική του πρωτοβουλία ο παίκτης. Αφού έγινε με πρωτοβουλία του εργοδότη θα το πούμε αποπομπή ή πιο ουδέτερα μη ανανέωση του συμβολαίου.

Advertisement

Ναπολέων Λαπαθιώτης, Έξι στοχασμοί

Συμπληρώθηκαν προχτές 77 χρόνια από την αυτοκτονία του αγαπημένου μου ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Κάθε χρόνο, τη μέρα εκείνη ή την κοντινότερη Κυριακή, το ιστολόγιο συνηθίζει να δημοσιεύει ένα άρθρο σχετικό με τον ποιητή, παρουσιάζοντας είτε κάποιο άγνωστο κείμενό του είτε στοιχεία για τη ζωή του. Για παράδειγμα, πέρυσι είχα ένα άρθρο για τον σατιρικό Λαπαθιώτη.

Το σημερινό κείμενο δεν είναι άγνωστο, αλλά δεν είναι και πολύ γνωστό. Θα δημοσιεύσω έξι στοχασμούς του Λαπαθιώτη, γραμμένους σχεδόν ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1943. Ο Λαπαθιώτης επιδιδόταν από τα νεανικά του χρόνια σε αυτό το υβριδικό είδος λόγου, τους Στοχασμούς -ανάμεσα σε δοκίμιο και λογοτεχνία. Πολλοί από τους Στοχασμούς του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά (πχ Νέα Εστία στη δεκαετία του 1930), άλλοι σε εφημερίδες (πχ Ακρόπολις περί το 1910) ενώ άλλοι έχουν μείνει ανέκδοτοι στο κομμάτι του αρχείου του που είναι δημόσια προσβάσιμο στο ΕΛΙΑ. Δεν υπάρχει έκδοσή τους σε βιβλίο.

Οι στοχασμοί που θα διαβάσουμε σήμερα δημοσιεύτηκαν, μαζί με άλλους, στο περιοδικό Διαγώνιος το 1959, στο πλαίσιο εκτενούς αφιερώματος στον Λαπαθιώτη για τα 15 χρόνια από τον θάνατό του. Ο Χριστιανόπουλος σημειώνει ότι τα κείμενα «είχε την καλοσύνη να μας παραχωρήσει εκλεκτός φίλος».

Πριν από είκοσι περίπου μέρες, σε δημοπρασία του οίκου Βέργος παρουσιάστηκε ένα χειρόγραφο δισέλιδο του Λαπαθιώτη που περιείχε τους έξι στοχασμούς του 1943 που είχαν δημοσιευτεί στη Διαγώνιο. Το διεκδίκησα και το απόκτησα και το παρουσιάζω σήμερα στο ιστολόγιο.

Eδώ είναι σκαναρισμένο το μισό της πρώτης σελίδας, με τον πρώτο στοχασμό, για να πάρετε μια ιδέα από το χειρόγραφο:

Δημοσιεύω όλο το κείμενο, με τη σημερινή ορθογραφία, αλλά κρατάω τη σπάταλη στίξη που αγαπούσε ο ποιητής. Πάντως και από το μικρό δείγμα χειρογράφου που δημοσιεύω φαίνονται οι αποκλίσεις του Λαπαθιώτη από τη σημερινή ορθογραφία. Πέρα από τα παραθετικά σε -ώτερος, ώτατος και την υποτακτική σε -η, γράφει «ξαίρω», όπως συνηθιζόταν προπολεμικά, και «τέτιος» (που το συνήθιζε και ο παππούς μου, αλλά και οι εκδόσεις του ΚΚΕ παλιότερα).

Θα είχε ενδιαφέρον να επισημανθούν και οι αλλαγές που έκανε ο Λαπαθιώτης στο κείμενο, π.χ. στην πρώτη αράδα το αρχικό «ένα σωρό νεανικές φιλοδοξίες» το διόρθωσε σε «κάποιες νεανικές φιλοδοξίες» αλλά έτσι δυσχεραίνεται η ανάγνωση.

Ντίνος Χριστιανόπουλος (1931-2020)

Μέσα στη βδομάδα είχαμε την απώλεια του σημαντικού ποιητή μας Ντίνου Χριστιανόπουλου. Τον τιμήσαμε βεβαια στα σχόλια της μέρας εκείνης, όμως αξίζει κι ένα αυτοτελές άρθρο, όπως είχε ζητήσει και η φίλη μας η Nwjsj.

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γεννήθηκε Κωνσταντίνος Δημητριάδης, από πρόσφυγες γονείς. Σπούδασε κλασικός φιλόλογος. Εργάστηκε πρώτα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια επιμελητής εκδόσεων. Εξέδωσε το πολύ σημαντικό περιοδικό Διαγωνιος.

Ήταν ομοφυλόφιλος και δεν έκρυψε την ομοφυλοφιλία του στα ποιήματά του, ωστόσο αρνιόταν ότι γράφει «ομοφυλόφιλη ποίηση». Ήταν πάντοτε αιρετικός, μόνιμα «εναντίον», όχι μόνο στα γραφτά του αλλά και έμπρακτα: το 2011 αρνήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, δεν το έχουν κάνει πολλοί αυτό.

Δεν ήταν εύκολος χαρακτήρας, δεν μασούσε τα λόγια του, έκανε πολλούς φιλολογικούς καβγάδες, έλεγε τη γνώμη του απερίφραστα.

Οι λογοτέχνες συνηθίζουν να αλληλοπαινεύονται. Ο Χριστιανόπουλος δεν δίσταζε να γραψει την πραγματική άποψή του σε οσους ομοτέχνους του στέλναν τη συλλογή τους. Θυμάμαι κάποτε, που ένας νεαρός ποιητής, οικογενειακός μας φίλος, είχε συγκεντρώσει σε ένα λεύκωμα όλες τις κριτικές που του έκαναν διάφοροι για τις συλλογές των ποιημάτων του, που βέβαια τους τις είχε στείλει τιμής ένεκεν. Όλοι έλεγαν καλά λόγια που εύκολα διέκρινες πως ήταν τυπικότητες. Ο Χριστιανόπουλος για την πρώτη συλλογή είχε να πει δυο καλά λόγια και μετά απαριθμούσε ψεγάδια, ενώ για τη δεύτερη συλλογή ήταν πιο αυστηρός, κάτι σαν «Φοβάμαι πως τα ελαττώματα που είχα επισημάνει στην πρώτη συλλογή σας εδώ φαίνονται πιο καθαρά. Δεν κανατε πρόοδο, βιαστήκατε πολύ να τυπώσετε».

Τα τελευταία χρόνια σε κάποιες εμφανίσεις του στην τηλεόραση σαν να απολάμβανε που είχε το ελεύθερο να λέει διάφορα ου φωνητά. Στη συνέχεια ταλαιπωρήθηκε πολύ με την υγεία του. Κυκλοφόρησε κι ένα βιβλίο με τα σώψυχά του, μάλλον κουτσομπολίστικου περιεχομένου (δεν το έχω δει) στο οποίο δεν είναι βέβαιο ότι είχε δει και εγκρίνει το τελικό κείμενο οσο βρισκόταν σε διαύγεια -πάντως, πολλοί διανοούμενοι διαμαρτυρήθηκαν γι’ αυτό τον λόγο.

Δεν θα μεινει το κουτσομπολιό, θα μεινει το έργο του. Μας θύμισε ότι η ποίηση μπορει να είναι απλή και να συγκινεί, όσο κι αν έχει κάποια βάση η κριτική που του έγινε ότι κυνηγούσε την ατάκα -έδωσε όμως και ατάκες αριστοτεχνικές. Θίγοντας μιαν άλλη παράμετρο, ο ποιητής Κώστας Κουτσουρέλης έγραψε: «Μάνος Ελευθερίου, Νάνος Βαλαωρίτης, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Γιάννης Δάλλας, Κική Δημουλά, Ντίνος Χριστιανόπουλος… Μέσα σε δύο χρόνια, η ελληνική ποίηση έχασε όλες σχεδόν τις προβεβλημένες φυσιογνωμίες της, τους ανθρώπους που τη συνέδεαν με ένα ευρύτερο κοινό, που εκπροσωπούσαν καθένας με τον τρόπο του μια δημόσια, όχι μια στενά ιδιωτική, στάση για την τέχνη και τη ζωή«.

Στον παλιό μου ιστότοπο εχω συγκεντρώσει πολλούς συνδέσμους σε ποιήματα και πεζά του Χριστιανόπουλου, αν και δεν λειτουργούν όλοι.

Μεταφέρω εδώ μερικά ποιήματα του Χριστιανόπουλου, με πρώτο ένα που έχει γλωσσικό ενδιαφέρον:

«Έτσι στο τσάμπα;»
με ρώτησε ο νεαρός
τόσο πολύ με σόκαρε το σίγμα
που τον παράτησα.

Πριν από χρόνια ένας λεβέντης
«όχι και τζάμπα»
μου είπε γελαστός
το ζήτα του με μάγεψε
του τα ‘δωσα όλα.

* * * * *

Αυτό μου αρέσει περισσότερο

Αποστρατευμένος

Τώρα δεν έχει πια ΕΣΑ,
φωνές δεκανέων να σου ξηλώνουν τα όνειρα,
κυρίες ταγματαρχών να σφουγγαρίζεις την κουζίνα τους,
και κάθε βράδυ στο θάλαμο διψώντας λίγη θαλπωρή,
καπνίζοντας απανωτά τσιγάρα.

Τώρα,
δίχως μπερέ και ζωστήρα,
οι λερωμένες αρβύλες δίνουν μια ιδέα λευτεριάς,
ξεκουμπωμένο στήθος θα πει είμαι κύριος,
νά και το κορδονάκι που καθάριζα το όπλο μου,
θα το κρατήσω να θυμάμαι τις επιθεωρήσεις.

Θά’ θελα κάτι ν’ αγοράσω πριν φύγω,
ένα τσιτάκι για την αδερφή μου, κανένα παιχνίδι για τα μικρά,
μα η τσέπη μου είναι άδεια σαν την καρδιά μου.
Θά’ θελα να τριγυρίσω και πάλι στους δρόμους,
να δω για τελευταία φορά τη Σαλονίκη,
όμως δεν έχω πόδια πια, δεν έχω μάτια,
δεν έχω όρεξη ούτε να μιλήσω,
ο νους μου κιόλας ταξιδεύει στο χωριό.

‘Ιπποι 8, άνδρες 40
(αυτό ας είναι το τελευταίο μας στρίμωγμα,
η τελευταία ανταμοιβή απ’ την πατρίδα),
όμως ετούτο το τράνταγμα γιατί μου σφίγγει έτσι την καρδιά;
Αυτό που πέρασε δεν ήταν τίποτα μπροστά σ’ αυτό που θά’ ρθει,
αναδουλειά, ξηρασίες, καταστροφή της σοδειάς,
η καθημερινή αγωνία για το καρβέλι,
και τ’ αδερφάκια να κλαίνε, κι η σύνταξη του πατέρα μικρή,
κι ο θείος από την Αμερική μονάχα υποσχέσεις.

Δεν έχει τέλος αυτή η θητεία.

* * * * *

Ένα Χριστιανόπουλο γράφει στο Ελληνόπουλο

Κυριακή σήμερα, ας προσπαθήσουμε να ξεχάσουμε το φονικό του Παρισιού. Βοηθάει η μέρα, βοηθάει και το φιλολογικό ή λογοτεχνικό θέμα που συνηθίζω να βάζω τις Κυριακές. Οπότε, λέω να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο, εβδομήντα χρόνια πίσω, και πίσω στην παιδική ηλικία, όχι τη δική μας παρά ενός σημαντικού Έλληνα ποιητή.

Την περασμένη Κυριακή είχα δημοσιεύσει την ομιλία που είχα κάνει στην παρουσίαση του βιβλίου «Μεταπολεμικά νεανικά περιοδικά» του Νίκου Τριανταφυλλόπουλου. Το κορυφαίο ίσως παιδικο και νεανικό περιοδικό των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων ήταν το Ελληνόπουλο, και το βιβλίο του Τριανταφυλλόπουλου του αφιερώνει αρκετές σελίδες, παρόλο που ο συγγραφέας ως παιδί δεν ήταν τακτικός αναγνώστης του αλλά μάλλον περιστασιακός.

Στα σχόλια εκείνου του προηγούμενου άρθρου, έγινε λόγος για τις αναμνήσεις του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου από το Ελληνόπουλο, στο οποίο ήταν συνδρομητής  -αυτές ακριβώς τις αναμνήσεις θα παρουσιάσω σήμερα, συνοδεύοντάς τις από ντοκουμέντα για τη συμμετοχή του Χριστιανόπουλου στο περιοδικό, καθώς από αγαθή τύχη έχω στο αρχείο μου τον πρώτο τόμο του Ελληνόπουλου.

Χαριτολογώντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ντίνος Χριστιανόπουλος οφείλει τα πάντα στο περιοδικό Ελληνόπουλο. Όχι ο ποιητής, αλλά… το ψευδώνυμο. Εννοώ ότι ο έφηβος Κώστας Δημητριάδης, δεκατεσσάρων χρονών το 1945, χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Χριστιανόπουλο» για τη συμμετοχή του στην εσωτερική ζωή του περιοδικού (μικρές αγγελίες, λογοτεχνικές συνεργασίες κτλ.) και αυτό στάθηκε έναυσμα να υιοθετήσει αργότερα ως ποιητής το ψευδώνυμο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Αλλά ας τον αφήσουμε να τα πει ο ίδιος, καταρχάς συνοπτικά σε συνέντευξη:

14 χρονών, πάμπτωχος και διάβαζα ένα παιδικό περιοδικό, το «Ελληνόπουλο». Το περιοδικό είχε μια στήλη συνεργατών, στην οποία για να δημοσιεύσεις έπρεπε να είχες καταθέσει ψευδώνυμο, η επιτροπή του περιοδικού να εγκρίνει το ψευδώνυμο και μετά ν αρχίσει να σου δημοσιεύει μόνο με το ψευδώνυμο.