Το κασέρι είναι κοσέρ;

Έχω έναν φίλο, νεοσυνταξιούχο, που τον μισό καιρό τον περνάει σ΄έναν σπιτάκι που’χει φτιάξει κοντά σε μιαν ακρογιαλιά (να μη μαρτυρήσω πού) και καλλιεργεί τον κήπο του, και τα βράδια συναντιέται με άλλους της περιοχής και συζητάνε τα πάντα (και μερικά ακόμα) πίνοντας. Παρόλο που βρίσκεται στον Παράδεισο, ο φίλος μου ρίχνει και μερικές ματιές στη γη μας και πότε-πότε μου στέλνει κανένα μέιλ με ερωτήματα που του έχουν δημιουργηθεί από τις συμποσιακές αυτές συζητήσεις.

Τις προάλλες λοιπόν ο φίλος που λέγαμε μου έστειλε ηλεμήνυμα με διάφορες απορίες του, από τις οποίες ξεχωρίζω την εξής, που μου δίνει πάσα για το σημερινό σημείωμα: Η λέξη κασέρι είναι Τουρκική. Είναι εδώ μερικοί που την έχουν βαφτίσει Ελληνική, ότι προέρχεται απο την Καισάρεια της Μικρασίας λόγω του ότι εκεί έβγαινε αυτό το είδος του τυριού. Εγώ το βρίσκω λάθος αυτό, αλλά δεν έχω επιχειρήματα.

Είχε κι άλλες απορίες ο φίλος από τις συζητήσεις του, ας πούμε αν το όνομα Ιμπραήμ προέρχεται από τον Πρίαμο όπως επιμένουν οι συμπότες του, αλλά αυτές τις απάντησα στο φτερό, ενώ το κασέρι έχει αρκετό… ψωμί κι έτσι μπορεί να βγει ένα σημειωματάκι. (Ο Ιμπραήμ είναι η τουρκική μορφή του αραβικού ονόματος που αντιστοιχεί στο Αβραάμ, από μια ρίζα που σημαίνει «πολλοί», ίσως λοιπόν «πατέρας πλήθους»).

Το κασέρι λοιπόν θα μας απασχολήσει σήμερα. Για τους περισσότερους, το κασέρι είναι ένα είδος ημίσκληρο κίτρινο τυρί, αν και, σύμφωνα με τα τοπικιστικά στερεότυπα και πειράγματα, στη Θεσσαλονίκη με τον όρο «κασέρι» εννοείται κάθε κίτρινο τυρί.

Όπως λέει και ο φίλος μου, και συμφωνούν τα λεξικά, το κασέρι το πήραμε (τη λέξη εννοώ) από τα τουρκικά: kaşer. Ωστόσο η τουρκική λέξη δεν έχει καμιά σχέση με την πόλη Καισάρεια, για τους λόγους που θα αναπτύξω πιο κάτω. Άλλωστε, αν ήταν από την Καισάρεια δεν θα λεγόταν κασέρ, αλλά καϊσερλί ή κάτι τέτοιο, όπως έτσι λέγεται, αν δεν κάνω λάθος, το κεμπάπ με παστουρμά ή κάτι παρόμοιο.

Τα γαλλικά του Πάγκαλου

Όταν κάποιος αρχίσει να βρίζει, λέμε ότι «άρχισε τα γαλλικά» ή «του είπε μερικά γαλλικά». Γαλλικά είναι λοιπόν οι βρισιές, ιδίως στο γήπεδο ή στον αέρα, στην τηλεόραση. Δεν είναι η μόνη εμφάνιση της λ. «γαλλικός» στη φρασεολογία μας. Έχουμε, ας πούμε, το γαλλικό κλειδί ή το γαλλικό φιλί (με τη γλώσσα) -και όταν κάποιος φύγει χωρίς να ειδοποιήσει, ενδεχομένως αφήνοντας χρέη, λέμε «το έστριψε αλά γαλλικά», έκφραση αρκετά παλιά αν σκεφτούμε πως την έχει και ο Παπαδιαμάντης για κάποιον παρατρεχάμενο της εκκλησίας που πληρώθηκε για μια δουλειά και μετά έφυγε «γαλλικώ τω τρόπω». Την ίδια έκφραση την έχουν και οι Άγγλοι, to take the French leave, κι όσο κι αν οι Γάλλοι προσπαθούν να πάρουν το αίμα τους πίσω μετατρέποντάς την σε filer à l’anglaise (στρίβω αλά αγγλικά), γεγονός είναι πως κι άλλοι λαοί έχουν την ίδια έκφραση για/με τους Γάλλους. Άλλωστε, για να γυρίσουμε στα γαλλικά της βρισιάς, και στα αγγλικά, όταν κάποιος χρησιμοποιήσει άπρεπες λέξεις μετά ζητάει συγνώμη λέγοντας pardon my French -ίσως μάλιστα από εκεί να το πήραμε κι εμείς δανεικό, γιατί η αίσθησή μου είναι πως δεν είναι και τόσο παλιά η συνήθεια να αποκαλούμε «γαλλικά» τα μπινελίκια.

Εδώ και μερικές μέρες κυκλοφορεί ένα βιντεάκι με συνέντευξη που έδωσε σε ένα γαλλικό κανάλι ο Θεόδωρος Πάγκαλος, αντιπροέδρος της κυβέρνησης Παπαδήμου-ΠΑΣΟΚ-Λάος (ως γνωστόν, η ΝΔ είναι αξιωματική αντιπολίτευση). Στο βιντεάκι αυτό, ο Πάγκαλος μιλάει γαλλικά, όπως φυσικά και ο δημοσιογράφος αλλά και ο αφηγητής. Κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο μία μετάφραση των όσων ειπώθηκαν, αλλά με κάμποσα λαθάκια, που ίσως αλλάζουν το νόημα σε μερικά σημεία. Οπότε, έκανα κι εγώ τη δική μου απομαγνητοφώνηση και μετάφραση και σας την παρουσιάζω εδώ. Αλλά πρώτα, το βιντεάκι, που το βρήκα στο prezatv, που νομίζω ότι αυτό αποκάλυψε αρχικά την ιστορία.

Αν θέλετε να δείτε όλο το γαλλικό ντοκιμαντέρ, που διαρκεί σχεδόν μιαν ώρα, κλικάρετε εδώ, αλλά χωρίς υποτίτλους.