Δευτερομαγιάτικα μεζεδάκια

Πρωτομαγιάτικα θα ήταν αν δημοσιεύονταν χτες, οπότε δευτερομαγιάτικα σήμερα.

* Και ξεκινάμε με μιαν ακόμα εκδήλωση του νόμου του Μέφρι (προσοχή: όχι Μέρφι), που είναι ο νόμος εκείνος που ορίζει ότι όταν επιχειρει κάποιος να διορθώσει ή να ψέξει έναν άλλον, πολύ συχνά σε εκείνη ακριβώς τη διορθωτικήν επισήμανση κάνει κι ο ίδιος ένα λάθος -το οποίο, ιδανικά, είναι της ίδιας κατηγορίας.

Τελευταίο θύμα του αμείλικτου νόμου, το Ποτάμι, που σε επίσημη ανακοίνωσή του με τον κομψό τίτλο «Κιμ Γιονγκ Μπαλτάς» κατηγορεί την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ότι «κλείνουμε την πόρτα σε ξένους που θέλουν να σπουδάσουν εδώ κι αποκυρήσσουμε την αριστεία». Δεν ξέρω για την αριστεία, αλλά το Ποτάμι ασφαλώς αποκηρύσσει την ορθογραφία!

Όσο για το «νέο ήθος» που υποτίθεται ότι κομίζει στην πολιτική το νέο κόμμα, ο τίτλος του σχολίου τους τα λέει όλα, θαρρώ.

* Μερικά άρθρα του κυπριακού τύπου για γεγονότα στην κατεχόμενη Κύπρο είναι η χαρά του εισαγωγικομανούς, αφού και πολλά εισαγωγικά μπαίνουν, και είναι δικαιολογημένα από «πολιτική» άποψη (να που έβαλα κι εγώ!). Παράδειγμα, σε πρόσφατο ρεπορτάζ για τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, ή μάλλον «προεδρικές εκλογές», όπου και μια πρωτότυπη μέθοδος εκλογικής (ή «εκλογικής») νοθείας:

Ο Μουσταφά Ακιντζί γεννήθηκε το 1947 στη Λεμεσό και σπούδασε αρχιτεκτονική. Σε ηλικία 29 χρονών το 1976 εκλέγηκε “δήμαρχος” της κατεχόμενης Λευκωσίας και είχε μια επιτυχημένη θητεία. Διατέλεσε “αναπληρωτής πρωθυπουργός” και “βουλευτής”.  (…) Στο μεταξύ όπως μεταδίδεται από τα κατεχόμενα, τέσσερα άτομα σε Κιόνελι, Αμμόχωστο και Κερύνεια συνελλήφθησαν από την «αστυνομία» επειδή έβγαλαν φωτογραφία το ψηφοδέλτιο ενώ ψήφιζαν. Ο ένας από αυτούς αρνήθηκε να δείξει στους «αστυνομικούς» το κινητό του και συνελλήφθη για αντίσταση στις «αρχές».

Αν όμως είναι σε εισαγωγικά ο δήμαρχος, γιατί να μην είναι και η θητεία; Κι αν είναι σε εισαγωγικά οι εκλογές, γιατί όχι και το ψηφοδέλτιο;

* Κλέβουμε εκκλησία, λέει ο φίλος που το στέλνει -αλλά, από την άλλη μεριά, η Νομασλάνδη έχει διαρκώς ανάγκη από νέο αίμα. Ο λόγος για μιαν ακόμα λίστα («10 θησαυροί που χάθηκαν μυστηριωδώς«) και σας αφήνω να βρείτε εσείς τυχόν άλλα λάθη (ιδού και το πρωτότυπο) -εγώ απλώς ενημερώνω τον ληξίαρχο της Νομανσλάνδης να καταγράψει στις δέλτους της ένδοξης Στρατιάς των Ανύπαρχτων τον Schultz Stash (βλ. τον θησαυρό αριθ. 3). Όμως, stash είναι η κρυψώνα, και κατά συνεκδοχή οτιδήποτε βρίσκεται σε κρυψώνα! Ο κακοποιός λεγόταν Dutch Schultz -δηλαδή αλλιώς λεγόταν αλλά αυτό ήταν το όνομα με το οποίο σταδιοδρόμησε.

Μεζεδάκια για Νόμπελ

Παραπλανητικός ο τίτλος, θα πείτε και με το δίκιο σας, αφού δεν είναι τα μεζεδάκια που διεκδικούν Νόμπελ (δεν έχει θεσπιστεί ακόμα τέτοιο βραβείο, αν και το Ig Nobel δεν απέχει και τόσο), αλλά απλώς ότι η εβδομάδα που τελειώνει ήταν η εβδομάδα της απονομής των βραβείων Νόμπελ. Δεν έχουμε νομπελικά μεζεδάκια, αν και θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας που απονεμήθηκε στην Καναδέζα Alice Munro. Όχι το αν είναι σωστή η βράβευση, μια και ομολογώ κοκκινίζοντας ότι έχω σταματήσει προ πολλού να παρακολουθώ την ξένη λογοτεχνία (από την εποχή που έκανε τα πρώτα του βήματα ένας πολλά υποσχόμενος Ρώσος που τον λέγαν Ντοστογιέφσκι), αλλά, μια και είμαστε γλωσσικό ιστολόγιο, το επώνυμο της συγγραφέας (σικ), το οποίο, αν ανατρέξετε στη Βιβλιονέτ, θα δείτε πως έχει αποδοθεί πλουραλιστικότατα: Μονρό και Μάνρο, αλλά και Μούνρο, σε διάφορα βιβλία ή έργα της που έχουν εκδοθεί. Όπως έγραψε ο Νίκος Λίγγρης στη Λεξιλογία: Η σωστή προφορά είναι Μανρόου. Ελάχιστοι γράφουν το απλούστερο Μανρό και πολλοί προτιμούν το Μονρό. Γέλασα και με τη μούφα είδηση του Πρόταγκον, για σοβαρά επεισόδια από εξαγριωμένους θαυμαστές του Μουρακάμι στο Σύνταγμα (ο Μουρακάμι δινόταν ανάμεσα στα φαβορί για το φετινό Νόμπελ).

Ξεκινάμε με ένα μημεζεδάκι, ή μάλλον μ’ ένα μημαργαριτάρι, διότι μεζεδάκια είναι όλα. Έγραψε ο Πάσχος Μανδραβέλης για τους Χρυσαβγίτες: σαν αντικρίσουν τους δικαστές φέρονται όπως έγραψε και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου: «Τώρα κλαίει κι οδύρεται, μαζεύεται κουβάρι // μήπως τους κρύους δικαστές μπορέσει να τουμπάρει // αχ μη καλοί μου άνθρωποι, εγώ δεν είμαι γάτος // εγώ είμαι ένας άνθρωπος με αισθήματα γεμάτος». Έσπευσαν κάποιοι να τον διορθώσουν, επισημαίνοντας ότι το τραγούδι το λέει ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, αλλά ο αρθρογράφους τούς απάντησε ότι τους στίχους τους έχει γράψει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Δεν είχα προσέξει τη σύμπτωση. Θυμάμαι στην πρώτη Γυμνασίου, είχαμε κι εμείς στην τάξη δύο Παπακωνσταντίνου. και φυσικά καθιερώθηκε να τους φωνάζει ο καθηγητής στο μάθημα με τα μικρά τους ονόματα, κατ’ εξαίρεση -όλους τους άλλους φυσικά με το επώνυμο τις εποχές εκείνες: Σαββόπουλος, Σαραμάσκος, Σαραντάκος, Σερκεδάκης.

Πιάνο και μπούμεραγκ

Οι τακτικοί φίλοι του ιστολογίου ξέρουν τι είναι ο Νόμος του Μπούμεραγκ: είναι ο νόμος σύμφωνα με τον οποίο, όταν κάποιος στο Διαδίκτυο θελήσει να καυτηριάσει τα γλωσσικά λάθη ή τις λειψές γνώσεις κάποιου άλλου, γίνεται μια συνωμοσία του σύμπαντος και στην ίδια πρόταση κάνει κι ο ίδιος γλωσσικό λάθος. Ο Νόμος έχει επιβεβαιωθεί δεκάδες, εκατοντάδες ίσως φορές, στο σημερινό όμως άρθρο θα δούμε μια επέκταση του πεδίου εφαρμογής του, αφού φαίνεται ότι ισχύει όχι μόνο στο Διαδίκτυο αλλά και στις εφημερίδες.

Στη χτεσινή Καθημερινή, η γνωστή πιανίστρια Έφη Αγραφιώτη δημοσίευσε μια επιφυλλίδα για θέματα γλώσσας (περίπου), με τον μάλλον μακροσκελή τίτλο Η γλώσσα ως καταφύγιο αισθήσεων με ορθογραφία που δίνει εικόνα και νόημα. Το άρθρο ξεκινάει με μια ακόμα ιερεμιάδα κατά των γκρίκλις, που η αρθρογράφος θεωρεί σωστό να τα γράφει greeklish, παρόλο που τόσο την ενοχλεί το λατινικό αλφάβητο! Και στην πρώτη κιόλας αράδα, ο Νόμος του Μπούμεραγκ βρίσκει μιαν ακόμα πανηγυρική επιβεβαίωση. Παραθέτω όμως ολόκληρο το άρθρο, δεν είναι και μεγάλο.

Greeklish! Η απέραντη κακοποίηση που εχρήσθη κουλτούρα, χωρίς αντίσταση, ικανή να αποτρέψει την επιδρομή του «τίποτα» εναντίον μιας γλώσσας ριζωμένης στις διαδρομές της οικουμένης. Μια γλώσσα καταφύγιο αισθήσεων που η ορθογραφία της έχει εικόνα, νόημα, παραπέμπει και οδηγεί τη λέξη στην έννοια και την έννοια στη λέξη.

Η ανάγκη του διαδικτυακού λόγου, θα πει κάποιος, καθαιρεί την ανάγκη της ορθογραφίας. Εχουμε ωραιότατες ελληνικές γραμματοσειρές και αυτόματη διόρθωση στον υπολογιστή και στα νέα τηλέφωνα, για όσους είναι ανορθόγραφοι. Ανορθόγραφος όμως μετά από δεκάδες ώρες μαθημάτων και φροντιστηριακή υποστήριξη χιλιάδων ευρώ, δικαιολογείται;

Μήπως ούτε το πλούσιο Διαδίκτυο δεν βοηθάει να ζήσουμε καλύτερα; Μήπως όσο μας καλεί στην υπεραπλούστευση τόσο μας απομακρύνει από εμάς τους ίδιους; Μήπως η αδυναμία επικοινωνιακής συνεργασίας, η ανίσχυρη διαπροσωπική σχέση, έχει χορηγό τη μοναξιά; Δείτε προσεκτικά μικρούς και μεγαλύτερους στους δρόμους. Κρατούν το κινητό σαν αξίας συνεργάτη, μιλούν μεγαλόφωνα, σαν να είναι μόνοι, για ώρες λέγοντας πολλές ασυναρτησίες και μάλιστα σε μια γλώσσα φθαρμένη, άσχημη, ακαλαίσθητη που αποτελείται από πενήντα λέξεις και δέκα Ο.Κ.