Ο τίτλος του σημερινού μας πολυσυλλεκτικού σημειώματος είναι φυσικά παρμένος από την είδηση που έπεσε σα βόμβα χτες και που έχει προκαλέσει κατακραυγή απειλώντας να μετατρέψει ακόμα και ένθερμους ευρωπαϊστές σε αδιάλλακτους ευρωσκεπτικιστές, ορκισμένους εχθρούς της ΕΕ και των θεσμικών οργάνων της.
Εννοώ βέβαια την είδηση για την απαγόρευση του γύρου, που σχεδιάζει τάχα να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Λέω «τάχα», διότι η σχετική είδηση, παρά τους τίτλους των σχετικών άρθρων (παράδειγμα) δεν αφορά βεβαίως την απαγόρευση του γύρου αλλά το αν θα επιτρέπονται ή όχι φωσφορικά άλατα στον κατεψυγμένο γύρο. Η πρόταση της Κομισιόν είναι να επιτρέπονται και η επιτροπή Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαφώνησε. Το νομοσχέδιο θα πάει στην Ολομέλεια και αν απορριφθεί η Επιτροπή θα πρέπει να παρουσιάσει νέο. Αλλά ούτως ή άλλως το επίδικο δεν είναι η απαγόρευση του γύρου αλλά η χρήση φωσφορικών αλάτων.
Η είδηση πάντως στάθηκε αφορμή για άφθονα πνευματώδη σχόλια στη μπλογκόσφαιρα, για παράδειγμα (διασκευάζω): Όταν ήρθαν να απαγορέψουν τη συκωταριά, δεν αντέδρασα, δεν την έτρωγα και πολύ. Όταν απαγόρεψαν τα μυαλά, δεν είπα τίποτα, δεν μου άρεσαν καθόλου. Κι όταν ήρθαν για το πιτόγυρο, δεν είχε μείνει κανείς να διαμαρτυρηθεί.
Σε κάποιον ιστότοπο η σχετική «είδηση» (τα εισαγωγικά τα βάζω σκόπιμα) είχε τίτλο: Η ΕΕ «θέλει» να απαγορεύσει τον γύρο.
Παρακαλώ όποιον προαιρείται να μου πει ποιο νόημα έχουν αυτά τα εισαγωγικά.
* Στο ίδιο άρθρο, το ντονέρ γράφεται ξενοπρεπώς και… λανθασμένα, donner. Αυτό θα πει «δίνω» στα γαλλικά και «βροντή» (αν θυμαμαι καλά) στα γερμανικά. Το ντονέρ γράφεται διεθνώς döner, αλλά ποιος ο λόγος να το γράψουμε στα ξένα; Δεν έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες στα ελληνικά; Τελικά αυτή η συνήθεια, όποια λέξη θεωρούμε πως είναι ξένης προέλευσης να την γράφουμε με το λατινικό αλφάβητο είναι κάτι σαν γλωσσική ξενοφοβία.
(Για τα λεξιλογικά του γύρου μαλλον αξίζει άρθρο -ας μην επεκταθώ λοιπόν σήμερα).
* Και συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα μεζεδάκια. Ένας νεολογισμός που ακούστηκε αρκετά αυτές τις μέρες ήταν η «επιτιμοποίηση». Τον ακούσαμε με αφορμή τις διαμαρτυρίες πολλών πολιτών που ζητούσαν από το ΑΠΘ να μην ανακηρύξει επίτιμο διδάκτορα τον μητροπολίτη Άνθιμο Θεσσαλονίκης -μια διαμαρτυρία που προς το παρόν ανάγκασε τις αρχές του ΑΠΘ να αναβάλουν την ανακήρυξη επικαλούμενες, διπλωματικά ίσως, «προβλήματα οργάνωσης».
Μπορεί να μη σας αρέσει η «επιτιμοποίηση», αλλά σαν ευκαιριακός σχηματισμός καλά την κάνει τη δουλειά του μερικές φορές -η περίφραση έχει τα δικά της προβλήματα που κάποτε ειναι περισσότερα.
Σε κάποιο άρθρο πρόσεξα την εξής διατύπωση:
Έκκλιση στις πρυτανικές αρχές για να αποτρέψουν τον ευτελισμό της διάκρισης του επίτιμου διδάκτορα του Α.Π.Θ. με την απονομή του στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο από πολίτες στο Avaaz
Πέρα από την… παρέκκλιση που μετέτρεψε την έκκληση σε έκκλιση (και ευτυχώς όχι σε έκλυση, ηθών ή αερίων), προσέξτε το μακροβούτι που υπάρχει στην πρόταση, όπου η έκκληση γίνεται «από πολίτες στο Avaaz» αφού μεσολαβήσουν 23 λέξεις, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να χάνει τον μπούσουλα -άσε που θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι η απονομή του τίτλου στον Άνθιμο γίνεται από πολίτες!
* Φίλος του ιστολογίου στέλνει την φωτογραφία αριστερά, όπου βλέπουμε ότι εξαιρούνται από την απαγόρευση στάθμευσης τα «αυτοκίνητα κατ’ οίκον»
Λογικό είναι, αν θέλει κάποιος να παρκάρει το αυτοκίνητό του στο σαλόνι του γιατί να μην μπορεί να το κάνει;
Όταν δούμε για «διανομή κατοίκων» να αρχίσουμε να ανησυχούμε.
* Σε ενδιαφέρον άρθρο με έγχρωμες φωτογραφίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, βλέπουμε τη φωτογραφία ενός γερμανικού πολεμικού και διαβάζουμε στη λεζάντα ότι:
Η γερμανική ναυαρχίδα «Admiral Hipper« εγκαταλείφθηκε σε ξηρή αποβάθρα στο Κίελο της Γερμανίας
Τι θα πει «ξηρή αποβάθρα»; Τίποτα. Ολοφάνερα στο πρωτότυπο υπήρχε ο όρος «dry dock» (ή drydock μονολεκτικά) το οποίο στα ελληνικά ονομάζεται «δεξαμενή ναυπηγείου» ή σκέτο «δεξαμενή». Το πλοίο που πηγαίνει στο dry dock δεξαμενίζεται.
* Γκάφα του in.gr σε άρθρο για την απονομή κάποιου τιμητικού τίτλου στο θωρηκτό Αβέρωφ. Εβαλαν λάθος φωτογραφία, κάποιου άλλου, σαφώς νεότερου, πολεμικού! Αψευδής μάρτυς η οθονιά αριστερά. Στη συνέχεια βέβαια το διόρθωσαν.
* Και άλλα προβληματικά εισαγωγικά σε άρθρο για τη Μαύρη Παρασκευή:
Λαβράκια «έπιασε» το ΣΕΠΕ τη Black Friday
Όπως λέει ο φίλος που το στέλνει, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν λαβράκια. Αν τα έπιασε, αυτό παίζεται.
* Θα θυμάστε ίσως την υπόθεση της μικρής Μαντλίν, το κοριτσάκι που έχει εξαφανιστεί εδώ και 10 χρόνια και το αναζητούν διαρκώς οι γονείς του. Μια φοιτήτρια ισχυρίστηκε ότι είναι η Μαντλίν -και το σχετικό άρθρο μάς πληροφορεί ότι «Έτσι κι αλλιώς οι θεωρίες συνωμοσίας για το τι απέγινε η μικρή Μαντλίν δίνουν και παίρνουν κατά καιρούς. Ωστόσο η φοιτήτρια αυτή έβαλε το κερασάκι στην -πικρή και άγευστη- τούρτα…»
Αν είναι πικρή η τούρτα, πώς είναι άγευστη;
Και πιο κάτω:
Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή. Η Harriet Brookes, περί ούσα ο λόγος, έστειλε ένα μήνυμα…
Ο συντάκτης είχε κάπου ακούσει το «περί ου ο λόγος», συνειδητοποίησε ότι είναι αρσενικό στην ξένη γλώσσα στην οποία επέλεξε να γράφει και θέλησε να το μετατρέψει σε θηλυκό -κι επειδή την ξένη αυτή γλώσσα δεν την ξέρει τόσο όσο τη γλώσσα του μπαμπά του, μπέρδεψε το «ης» που είναι το θηλυκό του «ου» σε αυτή τη γλώσσα, με το «ούσα» που είναι το θηλυκό του «ων».
Ωστόσο, πρόκειται για αναδημοσίευση. Στην αρχική πηγή το «περί ούσα» έχει διορθωθεί, ύστερα από σχόλιο αναγνώστη (δείτε τον διάλογο αν δεν βαριέστε).
* Το Φέισμπουκ συνηθίζει να εμφανίζει, ανάμεσα στις δημοσιεύσεις των φίλων σου, και διαφημιστικές δημοσιεύσεις, εμπορικές ή πολιτικές, που τις συνοδεύει με την ένδειξη «Χορηγούμενη».
Σε έναν φίλο, εμφανίστηκε «χορηγούμενη» η δημοσίευση αριστερά, που προέρχεται από σελίδα ονομαζόμενη «Ειδήσεις υγείας».
Είναι βέβαια μια είδηση που ενδιαφέρει όλους τους «Έλληνοι», αλλά δεν κλικάρισα κι έτσι δεν ξέρω τι ακριβώς πράγμα είναι αυτό το φτηνό που θα «αποκαθιστήσει» τους χόνδρους!
* Δημοσιεύτηκε η προκήρυξη της δημοπρασίας για τις τηλεοπτικές άδειες.
Στον τίτλο της προκήρυξης βρίσκουμε ένα καταπληκτικό κομπολόι από 15 αλλεπάλληλες γενικές:
Προκήρυξη δημοπρασίας για τη χορήγηση επτά (7) αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου.
Ωστόσο, δεν είναι ρεκόρ. Ο τίτλος είναι ακριβές αντίγραφο της προηγούμενης προκήρυξης, που είχε κριθεί αντισυνταγματική επειδή δεν είχε προκηρυχθεί από το ΕΣΡ, όπως αυτή.
Μάλιστα, στην προηγούμενη προκήρυξη υπήρχαν 16 γενικές αφού ο αριθμός των αδειών τότε ήταν 4, και οι τέσσερις άδειες κλίνονται (τεσσάρων αδειών, άλλη μια γενική).
Να πούμε πάντως ότι πέρυσι που είχαμε συζητήσει ξανά το μακρινάρι αυτό, είχε εκφραστεί αντίρρηση, όχι αβάσιμη, για τον τρόπο καταμέτρησης.
* Κι ένα γιαπωνέζικο μεζεδάκι.
Όχι σούσι, αλλά οι διαφημιστικές επιγραφές στη βιτρίνα ενός μαγαζιού στην Ιαπωνία που ανακοίνωναν Fuckin’ sale all 20% off, προφανώς επειδή οι υπεύθυνοι είχαν την εντύπωση ότι fuckin θα πει «υπέροχος, τεράστιος» ή κάτι ανάλογο -όπως κάποιοι τουρίστες στην Ελλάδα νομίζουν ότι malaka σημαίνει «φίλε».
Βέβαια, με 20% μονάχα δεν νομίζω ότι δικαιολογείται το fuckin.
* Θα διαβάσατε ίσως ειδήσεις για τον τάφο «του Ιησού» και τη σχετική δουλειά που κάνουν επιστήμονες του ΕΜΠ (συνάδελφοι μάλιστα, χημικοί μηχανικοί με επικεφαλής την Τόνια Μοροπούλου).
Πάντως, ο τίτλος στο ρεπορτάζ του tvxs «ΕΜΠ – National Geographic: Ο τάφος του Ιησού στην Ιερουσαλήμ είναι αυθεντικός» είναι εντελώς παραπλανητικός. Δείτε πόσο διαφορετικός είναι ο τίτλος του άρθρου του National Geographic: Age of Jesus Christ’s Purported Tomb Revealed -αλλά και μέσα στο άρθρο δηλώνεται ότι «Αν και είναι αρχαιολογικά αδύνατον να επιβεβαιωθεί ότι ο τάφος είναι το σημείο ταφής ενός Εβραίου που ήταν γνωστός ως Ιησούς από την Ναζαρέτ και ο οποίος σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη σταυρώθηκε στην Ιερουσαλήμ το 30 ή το 33 μΧ, οι νέες επιστημονικές χρονολογήσεις επιβεβαιώνουν πως η πρώτη κατασκευή του ταφικού μνημείου έγινε την εποχή του Κωνσταντίνου, του πρώτου Χριστιανού αυτοκράτορα της Ρώμης«.
Το άρθρο του tvxs δεν αποφευγει τις τσαπατσουλιές, όπως: Αλλοι υποστήριζαν ότι προέρχεται από την περίοδο των Σταυροφορειών, ενώ άλλοι υποστήριζαν ότι είναι πρωθύστερη.
Πρωθύστερο είναι κάτι που προηγείται ενώ θα έπρεπε να έπεται. Η πλάκα είναι προγενέστερη, υποθέτω.
Και μετά: …αυτή η μαρμάρινη πλάκα ήταν η πρώτη εκείνη που τοποθετήθηκε επί επί Ρωμαϊκής εποχής, υπό τις εντολές του Μέγα Κωνσταντίνου, στο πρώτο ταφικό μνημείο για τον Χριστό.
Αν δεν τον πούμε μονολεκτικά, όπως τον Μεγαλέξαντρο, ο Μέγας Κωνσταντίνος κλίνεται: «του Μεγάλου Κωνσταντίνου».
Aλλά υπάρχει και μεταφραστικό λάθος, στο σημείο όπου λέγεται ότι:
Η αποστολή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου στην Ιερουσαλήμ ένα χρόνο νωρίτερα με σκοπό να βρει τον τάφο του Ιησού, εστίασε σε έναν ναό που είχε χτιστεί 200 χρόνια νωρίτερα. Οι Ρωμαίοι τον αναστήλωσαν και ανακάλυψαν έναν τάφο, σκεπασμένο από μια «σπηλιά» ασβεστόλιθου.
Στο αγγλικό κείμενο: The Roman temple was razed. Τον κατεδάφισαν, δεν τον αναστήλωσαν!
* Ένα γράμμα μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά σε μια λέξη, ακόμα και να απειλήσει διπλωματικό επεισόδιο, οπως στο σουπεράκι του Σταρ, όπου η «επίσκεψη» Ερντογάν γίνεται «επισκευή»!
* Πιο πάνω είδαμε τον νεολογισμό «επιτιμοποίηση». Ένας ακόμα νεολογισμός στο επόμενο θέμα μας, η λέξη «πολιτότητα», που αποδίδει το citizenship / citoyenneté.
Ο όρος κοντεύει να καθιερωθεί. Παλιότερα λέγαμε «η ιδιότητα του πολίτη», αλλά είπαμε και προηγουμένως ότι οι περιφραστικές αποδόσεις μειονεκτούν.
Στην Κύπρο φαίνεται πως ο όρος «πολιτότητα» χρησιμοποιείται πολύ. Θεσπίστηκε μάλιστα και βραβείο «Εθελοντών εργαζομένων και ενεργούς πολιτότητας«.
Δεν έχω πρόβλημα με τον όρο «πολιτότητα» ούτε με την ενεργό πολιτότητα, αλλά στη γενική δεν μπορεί να κάνει «της ενεργούς». Δεν ειναι ούτε «η ενεργής», ούτε… «η ενεργού». Είναι η ενεργός και έχει γενική «της ενεργού», κι αν θέλουμε να το πούμε δημοτικότερα θα πούμε πως είναι «η ενεργή» με γενική «της ενεργής» (ή η ενεργητική).
* Χτες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα για το AIDS. Στο τουίτ αριστερά πρόσεξα δυο μεταφραστικά λάθη.
Το ένα, που επισημαίνεται, είναι τα μεταχειρισμένα… εμβόλια. Στο αγγλικό πρωτότυπο λέει sharing injecting equipment, που μπορεί να αποδοθεί «σύριγγες» και πάντως όχι εμβόλια.
Το άλλο, που δεν επισημαίνεται, είναι στο σημείο 4, όπου η μετάδοση του ιού HIV δεν γίνεται από «νοθευμένη» μετάγγιση αίματος αλλά από «μετάγγιση μολυσμένου αίματος».
* Επιστολογράφος της Καθημερινής, με ύφος πολλών καρδιναλίων, αντικρούει προηγούμενον επιστολογράφο σχετικά με κάτι που είχε γράψει ένας Γάλλος διπλωμάτης του 19ου αιώνα για τους Έλληνες, και τονίζει: …ο περί ου ο λόγος J.A. Combinau… δυο και τρεις φορές.
Λοιπόν, ο περί ου ο λόγος Combineau δεν υπάρχει, διότι ο διπλωμάτης αυτός λεγόταν J.A. de Gobineau. Τρία λάθη σε ένα όνομα πρέπει να είναι κάποιο είδος αριστείας.
* Τις προάλλες, ο Παντελής Μπουκάλας είχε επικρίνει από τη στήλη του ένα λάθος του Πάνου Καμμένου (διετάχθει αντί διετάχθη) και ένα της Εστίας (κυβίσθησις αντί κυβίστησις).
Η Εστία απάντησε, και χτες ο Μπουκάλας ανταπάντησε. Συμφωνώ με αυτό που γράφει: Συχνά ο πόθος της αρχαιοφάνειας οδηγεί σε αναδρομική υπερδιόρθωση, όπως στην «κυβίστηση»· το ταυ κρίθηκε μάλλον λαϊκιστικό σφάλμα, οβελίστηκε και αντικαταστάθηκε από το θήτα, το οποίο επιστρατεύεται συχνά σαν δείκτης υψηλής εγγραμματοσύνης.
Όπως, ας πούμε, το «να εξεταστεί» μπορεί να γίνει λογιότερο και να ακούγεται ενδοξότερο και επισημότερο αν το κανουμε «να εξετασθεί» κάποιοι υπερδιορθώνουν την «κυβίστηση» σε «κυβίσθηση». Πολύ συχνή υπερδιόρθωση είναι και το «άνδρον» αντί για «άντρο». Τον «νάπτη» τον έχω συναντήσει μόνο σε παρωδίες.
* Και μια πολύ ευχάριστη ανακοίνωση.
Η φίλη Σοφία Κολοτούρου, που περιστασιακά σχολιάζει και στο ιστολόγιο, βραβεύτηκε (εξ ημισείας με τον Δημ. Αγγελή) με το Κρατικό βραβείο ποίησης, για τη συλλογή της «Η τρίτη γενιά».
Συγχαρητήρια, Σοφία!
Όπως βλέπετε, το επίμαχο απόσπασμα είναι:
Ακόμα περισσότερο χάρηκα την εκδήλωση -ήρθε πολύς κόσμος, παλιοί αγαπημένοι φίλοι και συνάδελφοι, ομότεχνοι σαν τον συγγραφέα Γιάννη Μακριδάκη, πανεπιστημιακοί όπως ο Ασημάκης Φλιάτουρας, και βέβαια φίλοι του ιστολογίου, που είχαν δική τους κερκίδα. Είχα επίσης την τύχη να έχω δυο καλούς φίλους στο πάνελ, τον Παντελή Μπουκάλα και τον Στρατή Μπουρνάζο, που ήταν και οι δυο σε μεγάλα κέφια, πνευματώδεις και απολαυστικοί.
Πριν από λίγες μέρες, την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου, ήμουν προσκαλεσμένος στο Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα «Λαμπηδόνα» για να δώσω μια διάλεξη ενταγμένη στον κύκλο «Τέσσερις Τετάρτες για τη γλώσσα». Ήταν η τέταρτη από τις διαλέξεις, είχαν προηγηθεί ο Παντελής Μπουκάλας δυο φορές και η Μάρω Κακριδή-Φερράρι.
* Ο Εγκέλαδος όμως βοήθησε να έρθει στην επιφάνεια η βυζαντινή δυναστεία των Παλαιοντολόγων, αν τουλάχιστον πιστέψουμε το σουπεράκι του Αντένα!
* O Σκάι έχει ιδιαίτερα προχωρημένες επιδόσεις στην παραμορφωμένη παρουσίαση στοιχείων σε διαγράμματα, όπως θα θυμάστε ίσως από το παρελθόν, 
* Πολλά μεζεδάκια γέννησε η υποτιθέμενη εισβολή μαθητών στο γραφείο του υπουργού Παιδείας Κ. Γαβρόγλου. Σχολιάστηκε ιδιαίτερα το… ακατάστατο γραφειο (το δικό μου είναι χειρότερο)
Τα Χριστούγεννα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα ο δεύτερος τόμος από τη σειρά δοκιμίων του φίλου Παντελή Μπουκάλα με τιτλο «
Και πράγματι, στα κοινωνικά μέσα άρχισαν να εμφανίζονται φωτογραφίες (ψηφιακών) θερμομέτρων από αυτοκίνητα ή από κινητές συσκευές, με την ένδειξη να φτάνει στους 45 βαθμούς, ενώ είδα και 