Μεζεδάκια Θερμοπυλών-Σαλαμίνας

Τα ονομάζω έτσι, φυσικά, από την απόφαση του πρωθυπουργού να δοθεί πανηγυρικός χαρακτήρας στον εορτασμό της επετείου των 2500 χρόνων και να συσταθεί ειδική επιτροπή εορτασμού με πρόεδρο τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη (που θα διηγηθεί και τα γεγονότα όπως τα έζησε στα νιάτα της, όπως είπε κάποιος κακεντρεχής στα σόσιαλ).

Ότι το 2020 δεν συμπληρώνονται 2500 χρόνια αλλά 2499 το συζητήσαμε ήδη στα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας. [Σύντομα: Έτος 0 δεν υπήρξε. Από την 1η Ιανουαρίου του 1 π.Χ. ως την 1η Ιανουαρίου του 1 μ.Χ. η αποσταση ειναι 1 χρόνος, όχι 2. Παρομοίως, από τον Σεπτεμβριο του 480 π.Χ. ως τον Σεπτέμβριο του 2020 η απόσταση είναι 2499 χρόνια].

Η ανάδειξη της ψευδοεπετείου σε σχεδόν εθνικό στόχο, κολλητά με τις προηγούμενες εξαγγελίες για πανηγυρικό εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, δείχνει μάλλον ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να πορευτεί με ταρατατζούμ. Θα πείτε, φιέστες για τη Σαλαμίνα έκανε και ο Καμμένος την προηγούμενη τετραετία. Πράγματι, αλλά οι δικές του, αν και εξισου γελοίες, είχαν τουλάχιστον το πλεονέκτημα πως ήταν διακριτικές και κυρίως φτηνές. Πήρε ο καημένος ένα χαλί, το έστρωσε στην ακροθαλασσιά και έκανε ό,τι έκανε, δεν συγκρότησε επιτροπές με λογότυπα και άλλα τέτοια πολυδάπανα.

Αλλά πιο ενοχλητικό δεν βρίσκω το ταρατατζούμ, όσο τον παραλληλισμό που έκανε ο πρωθυπουργός ανάμεσα στο τοτε και στο σήμερα: Στους καιρούς μας, οι προκλήσεις, προφανώς, είναι διαφορετικές. Κύματα προσφύγων και οικονομικών μεταναστών πολιορκούν τώρα τις ευρωπαϊκές χώρες,

Διαφέρει άραγε πολύ το «πολιορκουν» από το «εισβολείς» που λένε οι χρυσαβγίτες και ο Βελόπουλος;

* Ίσως ακούσατε μέσα στη βδομάδα για την πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Πεντέλης, η οποία εξέδωσε μια άκρως ξενοφοβική ανακοίνωση για τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση προσφύγων στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμιγκ και στη συνέχεια, ύστερα από την κατακραυγή που ξεσηκώθηκε, εξαναγκάστηκε σε παραιτηση.

Στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά της καταγράφεται μια ακόμα φορά το ρήμα ενσκήπτω με την αποκλίνουσα σημασία του ή ίσως το νεόπλαστο ρήμα «ενσκύπτω» αφού έτσι το γράφει:

Ευχαριστώ και πάλι και παρακαλώ να ενσκύψετε στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στα Μελισσια.

Το «εγκύπτω» παραείναι λόγιο (και αδιάφανο), το «σκύβω» θεωρείται ξερωγώ χυδαίο, οπότε του φοράμε το «εν» για να γίνεται πιο αποδεκτό.

* Στην εθνική προσπάθειά του να εμπλουτιστεί με νέες λέξεις η γλώσσα μας ώστε να φτάσουμε τον εθνικό στόχο των 5.000.000 λέξεων, ο Σκάι βάζει το λιθαράκι του προσθέτοντας τη νέα λέξη «βιοπραγίες».

(Στον Δημητράκο πάντως βρίσκω τη μεταγενέστερη λέξη «βιοπράγος», αυτός που έχει πετύχει στη ζωή του ή κάτι τέτοιο).

* Δεν έχω καμιά διάθεση να κάνω τον συνήγορο του Προέδρου Τραμπ, αλλά αυτό που τον χλευάζουν επειδή, λέει, έκανε λόγο για συμμαχία ΗΠΑ-Ιταλίας από τον καιρό της αρχαίας Ρώμης (παράδειγμα αβάσιμου χλευασμού εδώ από το in.gr) δεν έχει καμιά απολύτως βάση.

Βρίσκω ότι είπε

«The United States and Italy are bound together by a shared cultural and political heritage dating back thousands of years to ancient Rome» το οποίο είναι απολύτως σωστό, μιλάει για κοινή πολιτιστική και πολιτική κληρονομιά, κάτι που βέβαια δεν έχει καμια σχέση με… συμμαχία όπως γράφτηκε ευρέως.

Advertisement

Αυτά είναι κινέζικα

Μια και συνεχίζεται η πρωθυπουργική επίσκεψη στην Κίνα, επίκαιρο είναι να λεξιλογήσουμε για τη μεγάλη αυτή χώρα, την πιο πολυάνθρωπη στον κόσμο. Δεν θα τα καλύψω όλα στο άρθρο μου, αλλά μπορείτε να προσθέσετε κατά βούλησιν στα σχόλια. Φυσικά θα δώσουμε έμφαση στα γλωσσικά και τα λεξιλογικά, τα εγκυκλοπαιδικά μπορείτε να τα βρείτε και αλλού.

Και να ξεκινήσουμε από το όνομα. Λέμε για Κίνα και Κινέζους. Η λέξη Κίνα μπήκε στη γλώσσα μας τον 18ο αιώνα, δάνειο από τα ιταλικά της εποχής (China, σήμερα Cina). Η ονομασία αυτή φαίνεται πως ανάγεται στη δυναστεία Qin (προφέρεται Τσιν) που άκμασε τον 3ο αιώνα π.Χ. Είτε από τον Μάρκο Πόλο είτε από τους Πορτουγκέζους θαλασσοπόρους η λέξη έφτασε στις ευρωπαϊκές γλώσσες. Στα κινέζικα, πάντως, το όνομα της χώρας είναι Zhōngguó (中国) που προφέρεται τσονγκ-κουό και θα πει «Χώρα που βρίσκεται στο κέντρο».

Στον Κλαύδιο Πτολεμαίο, τον γεωγράφο της ελληνιστικής εποχής, απαντά το όνομα «Σίναι» (και Θίναι) για τους Κινέζους ή ίσως για ένα τμήμα τους: Οἱ Σῖναι περιορίζονται ἀπὸ μὲν ἄρκτων τῷ ἐκτεθειμένῳ μέρει τῆς Σηρικῆς,
ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν καὶ μεσημβρίας ἀγνώστῳ γῇ, ἀπὸ δὲ δύσεως τῇ ἐκτὸς Γάγγου Ἰνδικῇ κατὰ τὴν διωρισμένην μέχρι τοῦ Μεγάλου κόλπου γραμμὴν καὶ αὐτῷ τῷ Μεγάλῳ κόλπῳ καὶ τοῖς ἐφεξῆς αὐτῷ κειμένοις.

Προσέξτε ότι ο Πτολεμαίος μιλάει για Σηρική. Έτσι ονόμαζαν οι αρχαίοι την Άπω Ανατολή γενικώς και την Κίνα ειδικώς, και Σήρες ονόμαζαν τον λαό από τον οποίο έπαιρναν το μετάξι. Σῆρες δέ εἰσιν ἔθνος, ὅθεν τὰ σηρικὰ ἱμάτια, τὰ πολυτελῆ λέει ο γραμματικός Αίλιος Ηρωδιανός. Ο γεωγράφος Παυσανίας δεν πήγε βέβαια στην Κίνα, αλλά σε μια παρέκβασή του κατά την περιγραφή της Ελλάδας, μιλώντας για τις καλλιέργειες, εξηγεί ότι το μετάξι δεν έχει φυτική προέλευση αλλά βγαίνει από κάποιο έντομο: οἱ μίτοι δέ, ἀφ’ ὧν τὰς ἐσθῆτας ποιοῦσιν οἱ Σῆρες, ἀπὸ οὐδενὸς φλοιοῦ,  τρόπον δὲ ἕτερον γίνονται τοιόνδε. ἔστιν ἐν τῇ γῇ ζωύφιόν σφισιν, ὃν σῆρα καλοῦσιν Ἕλληνες, ὑπὸ δὲ αὐτῶν Σηρῶν ἄλλο πού τι καὶ οὐ σὴρ ὀνομάζεται· Είναι ένα ζωύφιο, που οι Έλληνες το ονομαζουν «σήρα» (όπως τον λαό, τους Σήρες) αλλά οι ίδιοι οι Σήρες το λένε αλλιώς.