Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Περικλής Κοροβέσης’

Υπάρχουν θερμά συλλυπητήρια;

Posted by sarant στο 15 Απριλίου, 2020

Παρακολουθώ τα τουίτ της Προέδρου της Δημοκρατίας, της κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου, και καμιά φορά, όταν έχω καιρό για χάσιμο, διαβάζω και τα σχόλια που κάνουν διάφοροι χρήστες. Ομολογώ ότι δεν παρακολουθούσα τα αντίστοιχα τουίτ του προκατόχου της, οπότε δεν μπορώ να κάνω συγκρίσεις, παρατηρώ όμως ότι σε γενικές γραμμές η κ. Σακελλαροπούλου, που ήταν επιλογή του πρωθυπουργού, δέχεται κριτική από πολλούς σχολιαστές που ανήκουν στο δεξιό ημισφαίριο του Τουίτερ -με πιο ακραία τη θέση ότι είναι «η συριζαία που μας φόρτωσε ο Κυριάκος».

Τις προάλλες, με το θλιβερό άγγελμα του θανάτου του αγωνιστή της Δημοκρατίας Περικλή Κοροβέση, η κ. Σακελλαροπούλου έγραψε ένα συλλυπητήριο μήνυμα, που το βλέπετε εδώ:

Ένα σύμβολο της αντίστασης στη δικτατορία, ένας μαχητικός υπερασπιστής της δημοκρατίας, ο Περικλής Κοροβέσης έφυγε σήμερα από κοντά μας. Τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του.

Κατά τη γνώμη μου, το συλλυπητήριο μήνυμα ηταν αυτονόητη υποχρέωση της ΠτΔ. Ο εκλιπών όχι μόνο διετέλεσε βουλευτής, έστω και αν δεν ανταποκρινόταν στη στερεότυπη εικόνα που έχουμε για το λειτούργημα, αλλά και, το κυριότερο, βασανίστηκε απάνθρωπα από τη δικτατορία και με το βιβλίο του «Ανθρωποφύλακες» συνέβαλε καθοριστικά στο να γίνουν γνωστά στο εξωτερικό τα εγκλήματα του χουντικού καθεστώτος.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Λαθολογία, Λεξικογραφικά, Ληξιαρχεία λέξεων, Μεταμπλόγκειν | Με ετικέτα: , , | 261 Σχόλια »

Οι βουλεύτριες που ενοχλούν

Posted by sarant στο 17 Σεπτεμβρίου, 2018

Υπάρχει μια ομάδα στο Φέισμπουκ, που λέγεται ΠΟΙΝΑΚΕΙΔΑΙΣ ΚΕ ΑΙΠΗΓΡΑΦΑΙΣ· από τον εξεζητημένα υπερανορθόγραφο τίτλο της θα μαντέψατε ίσως ότι έχει ως αντικείμενο τις αξιοπερίεργες, ανορθόγραφες, κακογραμμένες και αστείες επιγραφές και πινακίδες, που τέτοιες βάζουμε κι εμείς συχνά στα σαββατιάτικα μεζεδάκια μας.

Βέβαια, δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη για το τι είναι «λανθασμένο» ή αξιοπερίεργο ή εξωφρενικό. Κι αυτό φάνηκε τις προάλλες, όταν ένα μέλος ανάρτησε την πιο κάτω φωτογραφία, οθονιά (σκρίνσοτ, ελληνιστί) από εκπομπή της ΕΡΤ.

 

Συνόδεψε την εικόνα με το εξής σύντομο και έμμεσα αρνητικό σχόλιο: Ο βουλευτής, η βουλεύτρια!!!
Τι πληρώνουμε εκεί στην ερτ;;;;

Προσωπικά, το συγκεκριμένο σουπεράκι το βρίσκω εξαιρετικά εύστοχο, διότι δείχνει καθαρά την υπεροχή του έμφυλου τύπου σε σχέση με τον επίκοινο. Αν δεν θέλαμε έμφυλο τύπο, βουλεύτριες ή βουλευτίνες, θα έπρεπε να γραφτεί το κωμικό «Γυναίκες βουλευτές Αυστραλίας».

Αν έχετε περιέργεια και είστε γραμμένοι στο Φέισμπουκ, τη συζήτηση μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ. Όπως θα δείτε, υπήρξαν πολλοί που χλεύασαν τον όρο (και την ΕΡΤ) αλλά και αρκετοί που τον υπερασπίστηκαν, δυο-τρεις μάλιστα έφεραν ως τεκμηρίωση παλιότερα άρθρα του ιστολογίου (καμαρώνω). Αυτοί που «κοινοποίησαν» την αρχική ανάρτηση ήταν ομόθυμα αρνητικοί, με «επιχειρήματα» όπως (κοπιπαστώνω):

Ὁ βουλευτής, ἡ βουλεύτρια, τὸ βουλευτὸ (γιὰ τὸ Jason-Ἀντιγόνη ποὺ σύντομα θὰ ἐκλεγεῖ βουλευτὴς)… Τί νούμερα ἔχουν μαζευτεῖ ἐκεῖ στήν ΕΡΤ;

Όταν οι συμμαθητές του αλ6 πιάνουν δουλειά στην ΕΡΤ με απολυτήριο νηπιαγωγείου…

Η μαλακία πάει σύννεφο εκεί στην ΕΡΤ. ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΟ ΜΠΟΥΡΔΕΛΟ ΤΗΣ ΕΡΤ ΤΩΡΑ

Είναι φανερό πως στα συγκεκριμένα σχόλια, η απόρριψη του όρου «βουλεύτρια» από κάποιους συμφύρεται με την ιδεολογική-πολιτική αντίθεση προς την αριστερά, την παρούσα κυβέρνηση ή την ΕΡΤ ως υλοποίηση της δημόσιας τηλεόρασης.

Παρόλο που είναι ενδεικτική αυτή η διαπλοκή, καλό θα είναι να αποσυνδέσουμε τις ενστάσεις προς την ΕΡΤ και να εστιαστούμε στον όρο «βουλεύτρια» και στους λόγους για τους οποίους ενοχλεί. Φυσικά, επειδή έχω ξαναγράψει για το θέμα, και πάνω από μία φορά, σε κάποιο βαθμό θα επαναλάβω πράγματα που έχω ήδη πει. Δεν πειράζει.

Όπως ξέρουμε, στην Ελλάδα οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα να εκλέγονται στη Βουλή το 1952-πρώτη εκλέχτηκε, τον Ιανουάριο του 1953, η Ελένη Σκούρα, σε αναπληρωματική εκλογή στην περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Τότε τέθηκε και επίσημα το πρόβλημα του θηλυκού τύπου της λέξης «βουλευτής», αν και ανεπίσημα είχε τεθεί ήδη από τον προηγούμενο αιώνα -διότι, βέβαια, μπορεί να μην υπήρχαν γυναίκες στη Βουλή των Ελλήνων όμως σχετικές συζητήσεις γίνονταν από νωρίτερα, ενώ και σε άλλες χώρες υπήρχαν γυναίκες στο σχετικό αξίωμα.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Επαγγελματικά θηλυκά, Θηλυκό γένος, Λεξικογραφικά | Με ετικέτα: , , , , , , , , , | 311 Σχόλια »

Διπλωματικά μεζεδάκια

Posted by sarant στο 13 Ιανουαρίου, 2018

Γιατί διπλωματικά; θα αναρωτηθείτε. Δεν υπαινίσσομαι τις συνομιλίες που θα γίνονται για το όνομα της γειτονικής μας ακατονόμαστης χώρας, ούτε άλλη δραστηριότητα πρέσβεων και λοιπών διπλωματών.

Είπα να ονομάσω έτσι τα μεζεδάκια αυτής της εβδομάδας επειδή η μισή ελληνική μπλογκόσφαιρα έχει βαλθεί από προχτές να διπλώνει χάρτες και να βλέπει ποιο μέρος πέφτει πάνω σε ποιο άλλο.

Όλα ξεκίνησαν από τη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, σε περιοδεία στη Μακεδονία, ότι «Εμείς οι Κρητικοί έχουμε μια ιδιαίτερη ευαισθησία στα ζητήματα της Μακεδονίας. Αν διπλώσεις τον χάρτη της Ελλάδας στα δυο θα ‘ρθει η Κρήτη να πέσει πάνω στη Μακεδονία και η Μακεδονία πάνω στην Κρήτη».

Κάποιοι πάντως που όντως διπλωσαν τον χάρτη είδαν πως η Κρήτη πέφτει πάνω στη Θράκη, άλλοι πάλι πρότειναν να ονομαστεί Βόρεια Κρήτη η ακατονόμαστη χώρα, ενώ μια μικρή επιλογή αντιδράσεων υπάρχει εδώ.

Σήμερα δεν λεξιλογούμε, αλλιώς θα λέγαμε ότι και οι διπλωμάτες και τα διπλώματα των σχολών και των πανεπιστημίων από το «διπλώνω» (ή έστω το αρχαίο διπλόω-ώ) προέρχονται, αλλά αυτό το αφήνουμε για κάποιο μελλοντικό λεξιλογικό άρθρο.

* Πάντως, για να τελειώσουμε με τα διπλωματα, να πούμε ότι αν μπορούσαμε να διπλώσουμε ένα κομματι χαρτί 23 φορές, το πάχος του θα έφτανε το ένα χιλιόμετρο. Μην το δοκιμάσετε στο σπίτι και μην το πείτε στον Κούλη.

* Ένας άλλος τίτλος που είχα σκεφτεί για το σημερινό άρθρο ήταν «πολυνομοσχεδιακά μεζεδάκια» μια και αυτές τις μέρες ψηφίζεται το (πέμπτο; δέκατο; ) πολυνομοσχέδιο της μνημονιακής εποχής. Ωστόσο, δεν μπόρεσα να παρακολουθήσω καθολου συνεδριάσεις της Βουλής κι έτσι δεν έχω κανένα σχετικό μαργαριτάρι, οπότε θα περιοριστώ σε ένα φαινόμενο ακλισιάς που το ξεσηκώνω από τη Λεξιλογία.

Όπως λοιπόν επισημαίνει ο φίλος Εαρίων, στο πολυνομοσχέδιο που συζητιέται στη Βουλή αυτές τις μέρες και στις διατάξεις για τα καζίνα (βλ. άρθρα 357-378, σσ. 1236-1281 του σχεδίου νόμου, και σσ. 282-309 της αιτιολογικής έκθεσης) χρησιμοποιείται αποκλειστικά ο άκλιτος τύπος (τα καζίνο, των καζίνο).

Δεν είναι δυστυχώς η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται σε επίσημο κείμενο ο απαράδεκτος άκλιτος τύπος για μια λέξη απόλυτα και αβίαστα ενταγμένη στο κλιτικό της νεοελληνικής. Όλα τα λεξικά και όλες οι πηγές κλίνουν κανονικά τη λέξη: του καζίνου, τα καζίνα, των καζίνων.

Θυμίζουμε ότι στα ιταλικά casino είναι ο οίκος ανοχής. Ελπίζω αν ψηφιστούν οι σχετικές διατάξεις, στην τελική νομοτεχνική επιμέλεια να αντικατασταθούν οι άκλιτοι τύποι.

* Μου το έστειλαν, νομιζα ότι το έχουμε ήδη παρουσιάσει αλλά ψάχνοντας δεν βρήκα να έχουμε γράψει για το φονικό κόκκινο όπλο που πετάει μαλάκες.

Το ιστολόγιο αθλοθετεί ειδικό βραβείο (σπαμακόπιτα) σε όποιον βρει να μας πει ποια ήταν η αγγλική φράση.

* Ο Περικλής Κοροβέσης, που τον είχαμε μελετήσει και στα μεζεδάκια της περασμένης εβδομάδας σχετικά με την άγνωστη Μαχνοβίτσα (διάβαζε: Μαχνοβτσίνα) επανήλθε με νέο άρθρο που επιχειρεί να απαντήσει στους αναγνώστες του που διαφώνησαν -νομίζω ότι δεν απαντάει αλλ’ υπεκφεύγει, ωστόσο είπαμε ότι σήμερα δεν μπαίνουμε στην ουσία και μόνο μαζεύουμε μαργαριτάρια. Και ο Περικλής δεν μας άφησε να φύγουμε με άδεια χέρια, αφού στο άρθρο του αναφέρεται στους Λευκούς «με επικεφαλής τον στρατηγό Ντενίκιν και μετά τον Βράγκλερ».

Και αναρωτιέμαι, o μαύρος βαρόνος, ο Πιοτρ Νικολάγεβιτς Βράγκελ, λέτε να φορούσε τζιν μάρκας Ράνγκλερ;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Ακλισιά, Θηλυκό γένος, Κοτσανολόγιο, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Μουστάκια της Τζοκόντας, Νεολογισμοί | Με ετικέτα: , , , , , , | 263 Σχόλια »

Προπρωτομαγιάτικα μεζεδάκια

Posted by sarant στο 29 Απριλίου, 2017

Δεν είναι ό,τι το πιο εύηχο αυτή η επανάληψη του /pro/ στην αρχή της λέξης αλλά δεν έβρισκα άλλον τίτλο για το σημερινό μας άρθρο. Πάντως, ο τίτλος που διάλεξα έχει το πλεονέκτημα ότι μας βοηθάει να φτάσουμε τα 5 εκατομμύρια λέξεις για να μας χαρίσει το ΔΝΤ το χρέος και να τρώμε με χρυσά κουτάλια -και εκτός αυτού είναι και ακριβής αφού φέτος η Πρωτομαγιά κάνει τριήμερο, το οποίο θα εκμεταλλευτώ για μια εκδρομή στο περβόλι με τις φοράδες.

* Tο περασμένο σαββατοκύριακο είχαμε γαλλικές προεδρικές εκλογές, το επόμενο σαββατοκύριακο έχουμε γαλλικές προεδρικές εκλογές, τούτο εδώ είναι το ανάμεσα, που δεν έχουμε -όπως δεν θα έχουμε και στα επόμενα διακόσα πενήντα, εκτός απροόπτου. Αλλά η εκλογική αναμέτρηση παραμένει ψηλά στην επικαιρότητα. Πολύ συζητήθηκε στα κοινωνικά μέσα η διαφορά ηλικίας του Εμανουέλ Μακρόν από τη σύζυγό του, πολύ λιγότερο βέβαια από του Τραμπ με την πρώτη κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ανάμεσα σε όσα γράφτηκαν από επώνυμους, ένα από τα πιο ανόητα ήταν και το τουήτ του Νίκου Δήμου.

Ενδιαφέρον είναι ότι ύστερα από την κατακραυγή που προκάλεσε το ανόητο σχόλιό του, ο Ν.Δ. το απέσυρε και ζήτησε συγγνώμη. Αλλά το καταχωρούμε στα μεζεδάκια επειδή αποτελεί και μια (μικρούλα, έστω) επιβεβαίωση του νόμου του Μέφρι.

Διότι βέβαια, ο Ν. Δήμου, που τον εκτιμώ και τον διαβάζω, στην ίδια παράγραφο όπου αποκαλεί αμόρφωτον κάποιον άλλο, διαπράττει ο ίδιος ορθογραφικό λάθος -η κνίτισσα, όπως και η μαγείρισσα, η αρχόντισσα και η βασίλισσα και όλα τα ανάλογα θηλυκά ουσιαστικά, γράφεται με δύο σίγμα. Θα μου πείτε ότι το ένα ορθογραφικό λάθος (ή και τα ορθογραφικά λάθη γενικώς) δεν είναι δείκτης αμορφωσιάς -και θα συμφωνήσω. Και άλλα δεν είναι.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in τούρκικα, Βουλή, Γαλλία, Γκας Πορτοκάλος, Εκλογές, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , , , , | 166 Σχόλια »

Η καλτσοδέτα και η βουλευτίνα

Posted by sarant στο 8 Δεκεμβρίου, 2011

Θα διαβάσατε ίσως ότι η βουλευτίνα του ΠΑΣΟΚ Εύα Καϊλή ζήτησε να συγκληθεί το πειθαρχικό συμβούλιο του κόμματός της και να παραπεμφθούν σ’ αυτό συνάδελφοί της βουλευτές που εκφράστηκαν υποτιμητικά για το πρόσωπό της, ιδίως δε ο βουλευτής Ξάνθης κ. Σωκρ. Ξυνίδης για τον οποίο λέγεται πως την αποκάλεσε «καλτσοδέτα» ή πως σχολίασε «σιγά την καλτσοδέτα» όταν η βουλευτίνα εξέφρασε τη διαφωνία της για το δημοψήφισμα.

Σχολιάζοντας στο ηλεΒήμα το συμβάν, η Λώρη Κέζα χαρακτήρισε «λεκτικό χούφτωμα» τις επιθέσεις κατά της κ. Καϊλή, και επικρότησε την κίνησή της να μην προσπεράσει την εναντίον της λεκτική επίθεση. Συμφωνώ γενικά με το άρθρο της και δεν έχω τίποτε να προσθέσω, πέρα ίσως από το ότι ο κ. Ξυνίδης στο προσωπικό του ιστολόγιο απάντησε (και) στο άρθρο της κ. Κέζα και κατάφερε να πει πολλά χωρίς να αρθρώσει λέξη για την καλτσοδ… ταμπακέρα. Αν είναι έτσι το νέο ήθος που φέρνουν οι νεότεροι σε ηλικία βουλευτές μας, ζήτω που καήκαμε.

Ωστόσο, στο άρθρο της Λώρης Κέζα υπάρχει κάτι που τράβηξε την προσοχή μου και μού έδωσε την ευκαιρία να ανακινήσω ένα από τα αγαπημένα μου θέματα, τα γλωσσικά μουστάκια εννοώ, αναδημοσιεύοντας ένα παλιότερο άρθρο μου, γραμμένο λίγο πριν ανοίξω το ιστολόγιο. Βέβαια, οι παλιοί θα έχετε ίσως βαρεθεί να διαβάζετε τα ίδια και τα ίδια: ζητώ συγνώμη.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Γλωσσικός ερμαφροδιτισμός, Επαγγελματικά θηλυκά, Εφημεριδογραφικά, Θηλυκό γένος, Μουστάκια της Τζοκόντας | Με ετικέτα: , , , , | 143 Σχόλια »